Stalingrad - Anthony Beevor

Một số đáng kể lính Hiwi trung thành với nước Đức cho đến phút cuối. Trong đống đổ nát của Stalingrad ngay trước giờ đầu hàng, nhiều người lính trong sư đoàn bộ binh 305 đang chết đói. Những tay Hiwi ở cùng với họ biến mất, họ cho rằng đó là lần sau cùng còn nhìn thấy chúng, nhưng rồi những người Nga đó quay lại với thức ăn cho họ. Những tay Hiwi đó tìm thấy thức ăn ở đâu, họ không nói. Tuy vậy, lòng trung thành đó không phải luôn luôn được đáp lại. Ngay trước lúc đầu hàng, một sỹ quan đã hỏi viên chuẩn úy: ?oChúng ta nên làm gì với tám thằng Hiwi của mình nhỉ? Tôi có nên giết chúng không??. Viên chuẩn úy giật mình trước kiểu máu lạnh đó, bác bỏ ngay ý kiến ấy. Anh bảo những tay Hiwi đó hãy tìm các trốn hoặc lẩn đi theo cách tốt nhất có thể. Họ tự lo cho mình.
Số phận của quân Hiwi trong vòng vây lúc kết thúc trận chiến Stalingrad vẫn còn không rõ ràng, một phần bởi đến giờ hồ sơ của sư đoàn NKVD số 10 vẫn chưa được giải mật. Không có cách nào để biết bao nhiêu người đã chết trong mười tuần bị vây và trong ba tuần chiến đấu ác liệt sau cùng. Một số bị bắn khi bị bắt, một số ít khác được dùng làm thông ngôn hay chỉ điểm, rồi hầu hết chắc cũng bị giết sau đó, nhưng phần lớn bị NKVD giải đi. Ngay cả tình báo Hồng quân cũng không biết được về sau những người đó ra sao. Có thể họ bị tàn sát ?" có những nguồn tin sau này nói rằng những người Hiwi bị bắt đã bị đánh đến chết, thay vì bắn, vì để tiết kiệm đạn ?" nhưng vào đầu năm 1943 lúc đó nhà cầm quyền Liên Xô muốn tăng lực lượng lao động khổ sai, đặc biệt khi chuyển những tù nhân trại Gulag vào các đại đội trừng giới. Giải pháp bắt Hiwi lao động đến chết chắc chắn là một sự báo thù khắc nghiệt hơn vì nó kéo dài sự chịu đựng. Mặt khác, Stalin và Beria hẳn cũng ám ảnh bởi suy nghĩ rằng một cái chết tức thời cho bọn phản quốc thì thỏa mãn cho chúng quá.
Trong những ngày sau cùng của trận chiến, giới chức quân sự Liên Xô gia tăng cảnh giác nhằm ngăn ngừa những nhóm nhỏ thoát khỏi lưới của họ. Ba sỹ quan Đức trong quân phục Hồng quân, chỉ huy là một trung tá đã bị bắt vào ngày 27 tháng Giêng. Một trung úy Nga thuộc một trung đoàn xe tăng đã dồn được hai sỹ quan Đức khác, và đã bị thương do họ bắn trả. Ước lượng có chừng 9 hay 10 nhóm nhỏ quân Đức chọc thủng được vòng vây, nhưng không ai trong số họ được ghi nhận là thoát được, bởi lúc đó cụm tập đoàn quân sông Don đã bị ép lùi về đến tận sông Donet, cách vòng vây 200 dặm. Tuy vậy, có một câu chuyện không được kiểm chứng và không đáng tin của một người lính kể lại, nhưng anh ta bị giết ngay ngày hôm sau bởi một quả bom rơi trúng bệnh viện dã chiến, nơi anh nằm điều trị vì kiệt sức và bỏng tuyết. Những người khác được nói là đã cố thoát về hướng Nam trong thảo nguyên và tìm nơi trú ẩn trong dân Kalmyk, vốn khá thân thiện, nhưng chính những người Kalmyk cũng như đa số các dân tộc khác ở các vùng phía nam liên bang Sô viết, nhanh chóng nhận được sự trả đũa từ quân NKVD của Beria.
Lính Nga ở tiền tuyến, đặc biệt là ở các sư đoàn Cận vệ, được nói là đối đãi nghiêm túc với kẻ bại trận hơn các đơn vị thuộc tuyến hai. Nhưng vài tay lính say, ăn mừng chiến thắng, đã bắn tù binh, dù cho mệnh lệnh là ngược lại. Ngay cả quân của các đơn vị tinh nhuệ cũng nhanh nhẹn lột đồng hồ, nhẫn, máy chụp hình cũng như cà men bằng nhôm có giá trị cao của quân đội Đức từ những người bị bắt. Đa số những thứ đồ đó được đổi lấy vodka. Trong vài trường hợp, một đôi ủng lông ngon lành bị tước khỏi tay một tù nhân sẽ được ném đổi lại bằng một đôi của Nga rách nát. Một bác sỹ bị mất một bảng sao có giá trị của cuốn Faust in trên giấy vỏ củ hành, bởi một tay lính Nga muốn cuốn một điếu makhorka. Chăn mền cũng bị nẫng, đôi khi chỉ vì thỏa mãn cho sự trả thù bởi quân Đức đã cướp quần áo ấm của thường dân Nga.
Được tieungoclang sửa chữa / chuyển vào 09:31 ngày 17/03/2010

Giấy vỏ hành
http://www.wisegeek.com/what-is-onionskin-paper.htm
Loại giấy mỏng dính và dai, có thể dịch là giấy in pơ luya??? Mỏng nên dùng cuộn thuốc lá là nhất rồi.
Faust là vở kịch nổi tiếng của Goethe, và cuốn này được bọc bìa da cụ Tieu ợ.
Được danngoc sửa chữa / chuyển vào 19:56 ngày 16/03/2010

Dạo này bác Tiêu "đẻ" đều và khỏe thật. Rất rất ấn tượng.
Chỉ góp ý nhỏ một chút:

Mặc dù thường có sự nhập nhằng, nhưng chính xác mà nói thì cờ "chữ vạn" là cờ bên phật giáo. Còn cờ phát xít có biểu tượng quay ngược chiều với cờ phật và thường hay để nghiêng 45 độ.
Bác mà dùng từ "cờ chữ vạn" thì các cụ bên phật giáo buồn lắm đó.
Bác nên dịch là "cờ thập ngoặc" vừa dễ hiểu vừa khỏi sợ hiểu nhầm.

Lúc những tù binh hốc hác nghiên ngả đi ra từ hầm hào, tay họ giơ cao để đầu hàng, nhưng mắt láo liêng nhìn quanh tìm một khúc củi làm nạng chống. Nhiều trong số họ bị bỏng tuyết nặng và đi lại khó khăn. Hầu hết mọi người bị sút móng chân, nếu không phải là mất cả ngón chân. Các sỹ quan Soviet nhận thấy lính Rumani còn ở trong tình trạng tệ hơn quân Đức. Hình như khẩu phần ăn của họ bị cắt sớm hơn nhằm duy trì sức lực cho quân Đức.
Những người tù giữ mắt nhìn xuống, không dám liếc nhìn lính gác cũng như vòng người dân thường vây quanh, hiện lên từ đồng đổ nát với số lượng đáng ngạc nhiên. Đâu đó, những phát súng lẻ loi phá vỡ sự yên tĩnh của nơi từng là chiến trường. Đâu đó trong các boongke có tiếng kêu nghèn nghẹt. Không ai biết đó là tín hiệu báo cho biết đã kết liễu một người lính còn đang trốn, hay của một người đang tìm cách kháng cự nào đó, hoặc là một thương binh nặng đang nhận được cú coup de grace sau cùng.
Tàn dư bại trận của tập đoàn quân 6, không vũ khí, không nón trận, đội những chiếc mũ lông tùm hụp hoặc chỉ quấn giẻ quanh đầu để chống lạnh, run lẩy bẩy trong những chiếc áo bành tô mỏng cột chặt bằng dây điện thoại thay cho thắt lưng, bị dồn lại thành từng hàng dài để giải đi. Một nhóm người sống sót thuộc sư đoàn bộ binh 297 bị một sỹ quan Nga đe dọa, anh ta chỉ vào đống đổ nát chung quanh và hét lên với họ: ?oRồi Berlin cũng sẽ như thế này đây!?.
Thống chế Paulus, áp giải bởi trung úy Lev Bezyminsky thuộc quân báo Nga, được chở từ sở chỉ huy tập đoàn quân 64 bởi chính xe của ông đến sở chỉ huy phương diện quân sông Don nằm bên ngoài Zavarykino, cách Stalingrad chừng 50 dặm. Schmidt và Adam cũng được hộ tống đi sau trên một chiếc xe khác. Họ được chỉ cho thấy nơi ở của họ, một căn nhà izba-năm-bức-tường khác. Một phân đội lính gác thường trực dưới quyền trung úy C.M. Bogomolov đợi họ. Các ?otướng Stalingrad? khác cũng được mang đến các izba khác gần kề, ở đó họ được canh phòng bởi một trung đội lính dưới quyền trung úy Spektor.
Bogomolov và quân của anh, hăng hái bởi nhận thức được thời khắc lịch sử, nên tập trung vào công việc của họ với sự đam mê. Vì cao nên Paulus phải cúi đầu thấp mới vào được. Và theo gương của Adam, ông cũng bỏ chiếc nón mềm và thay bằng một chiếc mũ lông ushanka. Ông vẫn còn mặc bộ quân phục cấp đại tướng. Theo sau Paulus là tướng Schmidt và đại tá A dam, người gây ấn tượng với các lính gác bởi ?ora lệnh bằng tiếng Nga khá tốt?. Người lính lái xe của Paulus đi sau chót cùng các va li nặng nề. Chiếc xe Mercedes giờ được thông báo là dùng riêng cho tướng W.I. Kazakov, tư lệnh pháo binh phương diện quân.
Paulus và Schmidt chiếm buồng trong, trong khi Adam và người cận vệ lấy phòng ngoài. Họ ở cùng với hai điệp viên NKVD gửi bởi Beria từ Moscow. Tối muộn, tướng Malinin, tham mưu trưởng phương diện quân và đại tá Yakimovich, một sỹ quan tham mưu cao cấp, đến. Bezyminsky đóng vai trò phiên dịch, thông báo với Paulus và Schmidt rằng nhiệm vụ của họ là phải khám hành lý để tìm những ?ovật cấm?, bao gồm cả những đồ vật sắt bén bằng kim loại. Schmidt bùng lên. ?oMột thống chế Đức? ông hét ?okhông thể tự tử bằng một chiếc kéo cắt móng!?. Còn Paulus, thì mệt mỏi, ra hiệu cho ông ta bằng một cái phẩy tay không làm phiền, và đưa ra bộ đồ cạo râu của mình.

@Lão họ Lý: em đã hiệu chỉnh lại đoạn dịch theo giải thích của lão rồi . Thank lão. Cái tay Beevor này nhiều đoạn viết trúc trắc cực, trình còi như em dịch muốn vã mồ hôi. Lão nuốt xong quyển Mùa đông lạnh nhất chưa? Em chắc trong tuần này cho xong quyển này, lão vác quyển Mùa đông đó qua cho em để em cày tiếp cho bà con ngó.
@Tank: tớ cũng đã nghĩ tới việc dùng từ lá cờ chữ thập ngoặc, nhưng thấy nó đọc không xuông miệng trong văn cảnh là cái bức điện mang "quan điểm cao" như thế. Nên tớ tạm dùng từ lá cờ chữ vạn cho nó văn vẻ. Trong các văn cảnh khác, tớ sẽ nhất trí đổi theo ý cậu.

Ngay trước lúc nửa đêm, Paulus được bảo là chỉ huy Hồng quân đã đến và đợi để thẩm vấn ông. Trung úy Yevgeny Tarabrin, một sỹ quan NKVD nói được tiếng Đức, được đưa đến để hộ tống ông ta đi khắp mọi nơi, nghe Paulus thì thầm với Schmidt khi ông nọ giúp ông mặc áo bành tô: ?oTôi nên nói gì nhỉ??
?oHãy nhớ anh là một thống chế quân đội Đức? Schmidt nói rít lên. Ngạc nhiên hơn và có ý nghĩa nhất với những đôi tai tình báo Hồng quân, là việc các sỹ quan Nga báo rằng Schmidt đã dùng từ du một thể thức thân mật để nói với vị chỉ huy của mình (Winrich Behr, người hiểu rõ Schmidt, nghĩ rằng việc dùng từ du này với ý tôn trọng không chắc đúng dù anh tin rằng ?orõ ràng là tướng Schmidt tạo được một ảnh hưởng mạnh với Paulus?).
Chỉ nửa giờ trước khi cuộc thẩm vấn bắt đầu, đại úy Dyatlenko của NKVD nhận được lệnh đến trình diện ở izba của nguyên soái Voronov, ông ta vừa được thăng chức này. ?oNày đại úy? Voronov ân cần chào anh ?oCậu hẳn còn nhớ cái lúc ông già này không muốn nhận cậu. Ừ, giờ thì ông ý phải tự đến thăm chúng ta. Và cậu sẽ nhận ông ý nhé?.
Voronov ngồi vào bàn cùng với đại tướng Rokossosky, tư lệnh phương diện quân, và tướng K.F. Telegin, chính ủy phương diện quân. Một phóng viên ảnh xuất hiện trong chiếc áo khoát lông thú. Với sự ngạc nhiên của Dyatlenko, ông chào Voronov với vẻ bình thản thân thiết. Thì ra đây nhà làm phim tài liệu nổi tiếng Roman Karmen, ông là bạn bè của Voronov từ thời Nội chiến Tây Ban Nha. Karmen xếp đặt ghế sẽ dùng cho Paulus, nhằm có thể chụp tốt từ cửa phòng ngủ của Voronov. Ông biết kết quả của cú hình sẽ được dùng loan tin với thế giới về chiến thắng vĩ đại của Liên Xô (Bức ảnh của Karmen được chỉnh sửa ở Moscow. Tướng Telegin bị xóa khỏi bản in bởi Stalin cho rằng ông không đủ tầm quan trọng trong khoảng khắc lịch sử như thế (Ngay cả việc Dyatlenko thăng lên thiếu tá cũng được thúc nhanh để phát hành bức ảnh). Kiểu lộn xộn này là một trong những trò hề quái dị trong thời đại Stalin. Khi bức ảnh ra tới mặt trận trên tờ Pravda, thấy mặt mình biến mất, Telegin sợ rằng ai đó đã lên án ông. Tuy nhiên, không có gì xảy ra cả, nên ông ta nghĩ mình an toàn, nhưng rồi đến năm 1948, ông bị bắt đột ngột theo lệnh của Abakumov (trưởng ban SMERSH) mà không có lý do rõ ràng).

"Cờ thập ngoặc" cũng là " cờ chữ vạn" mà bác.
Chiều quay của biểu tượng chữ thập vạn thì tuỳ hệ phái bên phật giáo họ dùng theo chiều khác nhau. Nhưng chung qui khác nhau với chữ vạn của Nazi ở hai điểm:
Phật giáo không có cờ chữ vạn, chỉ có biểu tượng chữ vạn
Chữ vạn bên nhà Phật thẳng trục, chữ vạn Nazi là biểu tượng chữ vạn nằm nghiêng.

Không khí trong căn nhà izba của Voronov căng lên khi vị ?okhách? của họ đến. Thống chế Paulus, gầy, cao, lom khom trong một nhân dạng xám xịt, từ bộ đồng phục màu ?olông chuột? đến gương mặt xanh xám vì thần kinh căng thẳng. Tóc ông ngả sang màu muối tiêu, và ngay cả râu cũng lẫn lộn màu trắng và đen. Chỉ khi Paulus đến gần bàn, thì Voronov mới chỉ chiếc trống và nói: ?oMời ngài ngồi?, ông nói bằng tiếng Nga. Dyatlenko đứng nghiêm và dịch lại. Paulus nắm tay chào và ngồi xuống. Khi đó Dyatlenko giới thiệu hai vị tư lệnh phía Sô viết: ?oĐại diện của Đại bản doanh bộ tổng tư lệnh tối cao, Nguyên soái pháo binh Voronov! Tư lệnh phương diện quân sông Don, Đại tướng Rokosovsky!? Paulus giật chân và nắm tay chào theo hướng từng người.
Voronov bắt đầu nói, ngừng mỗi khúc để Dyatlenko dịch. ?oThưa Đại tướng, giờ đã khá trễ và chắc ngài cũng mệt. Chúng tôi cũng làm việc rất nhiều trong vài ngày qua. Đây là vì chúng ta sẽ thảo luận ngay bây giờ chỉ một vấn đề rất khẩn cấp?.
?oTôi xin lỗi? Paulus cắt ngang, làm Dyatlenko chới với ?oNhưng tôi không còn là đại tướng. Ngày hôm kia, sở chỉ huy của tôi đã nhận được một điện tín báo tin tôi đã được thăng chức Thống chế. Nó cũng được viết trong chứng thư quân nhân của tôi?. Ông sờ vào túi áo ngực của bộ quân phục ?oTuy nhiên, trong hoàn cảnh này tôi không thể thay đổi quân phục?.
Voronov và Rokossovsky trao nhau một cái nhìn châm biếm vui vẻ. Tướng Shumilov đã báo về sở chỉ huy phương diện quân sông Don việc thăng chức trong phút chót của Paulus.
?oVậy thì, thưa ngài thống chế!? Voronov quay lại ?ochúng tôi yêu cầu ngài ký một mệnh lệnh cho phần còn lại của tập đoàn quân ngài vẫn đang còn kháng cự, bảo họ đầu hàng để tránh thiệt hại nhân mạng vô ích?.
?oĐiều đó không xứng đáng với danh dự một người lính? Paulus bùng ra ngay trước khi Dyatlenko kết thúc phần dịch.
?oCó thể nói cứu mạng những người dưới quyền là hành vi không xứng đáng của một người lính trong khi chính người chỉ huy đầu hàng sao? ? Voronov hỏi
?oTôi không đầu hàng. Tôi bị bắt bất ngờ?
Câu trả lời ngờ nghệch này không tác dụng gì với các sỹ quan Nga, vốn biết rõ tình hình lúc đầu hàng. ?oChúng ta đang nói về một hành động nhân đạo? Voronov tiếp tục ?oChúng tôi sẽ chỉ mất thêm một vài ngày hay thậm chí chỉ một vài giờ để tiêu diệt những gì còn lại của các đơn vị dưới quyền ngài vẫn đang chiến đấu. Kháng cự là vô ích. Nó chỉ gây ra cái chết vô nghĩa của hàng ngàn binh sỹ. Nghĩa vụ của ngài ở cương vị tư lệnh tập đoàn quân là cứu mạng họ, và còn quan trọng hơn bởi ngài đã tự cứu mạng mình bằng cách đầu hàng?.
Paulus, bồn chồn nghịch hộp thuốc là gạt tàn được đặt trên bàn cho ông dùng, né tránh câu trả lời bằng cách gắn vào một thể thức: ?oNgay cả khi tôi ký vào mệnh lệnh, họ cũng sẽ bất tuân. Bởi khi tôi đầu hàng, thì tư lệnh của tôi cũng bị họ tự động bãi bỏ?.
?oNhưng vài giờ trước ông còn là tư lệnh của họ?
?oTừ lúc quân của tôi bị chia làm hai nhóm? Paulus khăng khăng ?oTôi chỉ còn là tư lệnh của túi kia trên lý thuyết. Lệnh được đưa trực tiếp từ đại bản doanh Quốc trưởng và mỗi nhóm được chỉ huy bởi một viên tướng khác nhau?.

Bác gì trên kia nói đúng rồi ợ, chữ vạn quay theo chiều nào cũng dc, vì nó đều có ý nghĩa.
Được Excocet sửa chữa / chuyển vào 00:46 ngày 18/03/2010

Cuộc thảo luận trở nên ?oxà quần?. Cái tật máy ở mặt khi lo lắng của Paulus trở nên nhiều hơn, cũng như Voronov, vốn biết Stalin đang chờ ở điện Kremlin để nghe kết quả, cũng bắt đầu cho thấy sự căng thẳng. Môi trên của ông giật giật, di chứng của một cú đụng xe ở Belorussia. Paulus, trong chiến thuật ngăn chặn của mình, còn tuyên bố rằng cho dù ông có ký vào giấy đi nữa thì nó cũng có thể bị xem là giả mạo. Voronv trả lời rằng, trong trường hợp đó, một trong những vị tướng dưới quyền của ông ta có thể mang ra làm nhân chứng cho chữ ký, và ông ta có thể được gửi vào túi phía bắc với giấy tờ đảm bảo tính xác thực. Nhưng Paulus, dù lý luận cùn, vẫn trung thành với việc từ chối ký. Sau cùng Voronov cũng phải chấp nhận rằng những nổ lực hơn nữa để thuyết phục ông ta là vô nghĩa.
?oTôi phải thông báo với ngài rằng, thưa ngài Thống chế? Dyatlenko dịch ?ovì ông từ chối cứu mạng sống cho thuộc hạ, ông sẽ phải chịu trách nhiệm nặng nề trước nhân dân và tương lai nước Đức? Paulus nhìn vào bức tường, phiền muộn và im lặng. Trong ?otư thế đau khổ? này, chỉ có tật máy mặt mới chỉ ra được suy nghĩ của ông.
Sau đó Voronov đưa cuộc thẩm vấn trở nên thân thiện bằng cách hỏi Paulus rằng chỗ ở tạm thời có được vừa ý không và rằng ông có cần chế độ ăn đặc biệt nào phù hợp với bệnh tật của mình không. ?oViệc duy nhất tôi xin ở ngài? Paulus trả lời ?olà cho tù binh chiến tranh được ăn uống và được chăm sóc y tế?.Voronov giải thích rằng: ?ođiều kiện ở mặt trận sẽ gây khó khăn cho việc tiếp nhận và đối phó với lượng tù binh lớn như vậy?, nhưng rằng họ sẽ làm tất cả những gì có thể. Paulus cảm ơn ông, đứng dậy, nắm tay chào lần nữa.
Hitler nhận được tin lúc ở tại Hang sói, nơi được bảo vệ chặt chẽ sâu trong một khu rừng Đông Phổ, một kiến trúc mà tướng Jodl mô tả là nửa như tu viện, nửa như trại tập trung. Lúc đó, ông ta không đập bàn, mà chỉ im lặng nhìn vào đĩa súp
Tiếng nói cùng cơn giận của ông ta trở lại vào ngày hôm sau. Thống chế Keitel, tướng Jeschonnek, Jodl và Zeitzler được triệu tập đến dự cuộc họp trưa của Quốc trưởng. ?oBọn chúng đã đầu hàng chính thức, vô điều kiện? Hitler nói trong sự giận dữ hoài nghi: ?oThay vì tập hợp anh em, thiết lập cứ điểm phòng thủ con nhím, và dành cho nhau phát đạn sau cùng. Như các anh biết rằng một phụ nữ danh giá, sẽ tự khóa mình trong phòng và tự bắn vào đầu ngay khi nghe vài lời bình luận lăng nhục, nên tôi không thể đánh giá cao một người lính lại sợ làm điều đó và thích làm tù binh hơn?.
?oTôi cũng chẳng hiểu được? Zeitzler đáp lời, người mà cách thể hiện trong trường hợp này làm mọi người khác ngạc nhiên khi biết ông đảm bảo với Manstein rằng sẽ thuyết phục Quốc trưởng quan tâm đúng đắn đến tập đoàn quân 6. ?oTôi vẫn giữ quan điểm rằng điều này không đúng; có lẽ ông ta bị thương nặng?.
Hitler cứ trở đi trở lại việc Paulus không chịu tự tử mãi. Rõ ràng, điều này hoàn toàn làm hoen ố câu chuyện hoang đường Stalingrad trong tưởng tượng của ông ta. ?oViệc này làm tổn thương tôi ghê gớm bởi chủ nghĩa anh hùng của đại đa số binh sỹ bị vô hiệu bởi một kẻ yếu ớt tầm thường đơn lẻ ? Cuộc sống là gì? Là quốc gia. Dù gì thì mỗi cá nhân cũng phải chết ? Điều làm tôi đau lòng nhất, về mặt cá nhân, là tôi vẫn phong hắn ta làm thống chế. Tôi muốn cho hắn tâm nguyện sau cùng. Lý ra hắn có thể tự giải phóng mình khỏi mọi phiền não, vào cõi tiếng tăm muôn đời, bất diệt cùng đất nước, nhưng hắn thích đến Moscow hơn.?