Statistic: comparison of means

Có bác nào biết về thông kê chi giup cho minh với.
Mình là dân ngoại đạo. Lần đầu tiên động chạm đến công cụ Thống Kê để xử lý số liệu, nên kô có basic về thống kê, kô hiểu được ý nghĩa của nhiều thuật ngữ.

Mình đang thử với t-test để so sánh giá trị trung bình (compare means). Đọc một số tài liệu thấy người ta hay căn cứ vào p-value để xác định liệu có sự khác biệt mang ý nghĩa thống kê giữa các giá trị trung bình kô. Tuy nhiên những giá trị khác mình kô hiểu ý nghĩa để đánh giá kết quả:
Ví dụ kết quả một pairs t-test between means là:
Var.1: Mean = 29.5 Unbiased SD = 13.2
Var. 2: Mean = 40.7 Unbiased SD = 13.0
t-statistic = 2.69
Degrees of freedom = 9
Two-tailed probability = .025
Kết luận của phép đo kia là: "You might make a statement in a report like this: The mean pretest score was 29.5 and the mean post-test score was 40.7. A matched-pairs t-test was performed to determine if the difference was significant. The t-statistic was significant at the .05 critical alpha level, t(9)=2.69, p=.025. Therefore, we reject the null hypothesis and conclude that post-test scores were significantly higher than pretest scores". Theo mình hiểu nếu p<alpha (0.05) thì có sự khác biệt giữa các means. Vậy còn t thì sao? hiểu về t như thế nào? và bậc tự do d.f thì có quan trọng gì trong đánh giá kết quả t-test kô?

Loay hoay mãi với cái statistic, mà vẫn kô hiểu nổi. Hy vọng có bác nào chỉ giáo.

Cảm ơn rất nhiều.

Cái này chắc phải thỉnh giáo bác mèo!