STORIES

Đi tìm việc tốt

Vừa thức giấc, Hùng đã bổ choáng bổ choàng từ trên giường lăn xuống đất. Việc đầu tiTn là Hùng đi tìm cái chổi. Mắt nhắm mắt mở, chân lùa guốc, tay bíu thành giường, Hùng vội vội vàng vàng như đang có việc gì to tát lắm. Thực đấy, Hùng sắp sửa làm một việc tốt trong ngày chủ nhật đây: quét nhà đỡ mẹ. Nhưng, tìm thấy chổi rồi Hùng mới nhận ra nhà đã sạch bong. Thật chán quá. Chị Hà đã quét tự bao giờ. Hùng cầm chổi đứng ngẩn ra một lúc. Ai bảo Hùng không dặn trước chị Hà nào? Nghĩ mãi mới được bốn việc tốt, bây giờ hỏng mất một rồi còn đâu! Hùng lo quá. Cô giáo đã dặn cả lớp: "Các em có thể quét nhà, trông em, giúp mẹ, hoặc ra đường thấy bạn nào ngã thì đỡ dậy, thấy cụ già nào đi ngang đường th> giúp cụ tránh xe". Hùng cứ phải nhẩm đi, nhẩm lại như một bài học thuộc lòng. Thế mà, chưa gì đã mất một. Thôi, đành phải làm sang việc thứ hai vậy. Hùng không có em bé nào. Anh, chị thì Hùng có nhiều lắm. Trông em của bạn khác có được không nhỉ? Được lắm chứ! Chỉ cần em đó bé hơn Hůng, độ lTn một lên hai là được thôi mà. Nếu thế thì khối. Quanh đây nhiều trẻ con lắm. Nghĩ vậy, Hùng hớn hở hẳn lên. Hùng vừa bước ra khỏi cửa thì gặp bác Cảnh trai, người ở cùng dãy nhà trong khu tập thể.

May quá, bác Cảnh có em bé, Hùng sang thử bên ấy xem sao. Thằng cu con nó quen Hùng lắm nhớ, chả là thỉnh thoảng Hùng vẫn sang chơi với nó mà. Hùng đẩy cửa bước vào nhà bác Cảnh. Thấy Hùng đến, bác Cảnh gái tươi cười:

-Anh Hùng kia! Anh sang chơi với em đấy à? Hùng bẽn lẽn chào bác Cảnh gái rồi ngồi xuống bên cạnh thằng cu con. Nom nó y như củ khoai ấy. Thằng bé ngoan thật. Nó cứ choai choai, choai choai nghịch khắp giường. Chốc chốc, nó lại u ơ như bảo Hùng cái gì đấy và toét miệng cười. Song, cũng thực là không may cho Hùng. Hùng ngồi chơi bên nhà bác Cảnh đã lâu mà nó chẳng khóc cho mà dỗ. Hùng vừa bày trò chơi, vừa đợi nó khóc. Hùng có khối trò chơi. Lúc thì Hùng giả làm tiếng gà trống gáy, lúc thì giả làm con ếch vừa nhảy vừa kêu ộp ộp. Thằng cu con cứ xoắn lấy Hùng. Nó có vẻ yêu anh Hùng lắm. Đợi thêm một lúc nữa, thằng cu con cũng chẳng khóc. Hùng sốt ruột quá. Bác Cảnh còn nhờ Hùng trông em hộ một lúc nữa để bác đi mua mớ rau. Hůng "lạy giời" nó khóc cho vài tiếng, vậy mà nó cứ im thin thít mới chán chứ! Mãi cho đến lúc bác Cảnh về rồi, Hùng vẫn chưa làm được một việc tốt nào. Hùng đành phải đứng lên, chào bác Cảnh, tạm biệt chú bé rất ngoan kia để đi t>m việc khác vậy.

Hùng bước ra phố và định bụng cứ đứng đợi ở một chỗ n.o đấy xem có em bé n.o vấp ngã, Hùng sẽ chạy tới và nâng em lên. Hùng đứng như thế cho đến lúc đă chồn cả chân mà chẳng có ai ngã hết. Chợt Hùng thấy một ông cụ già từ trong ngõ bên cạnh bước ra đường. Hay quá, khéo mà cụ sắp sang đường cũng nên. Cụ đã đi tới gần mép đường. Hůng vội vàng rời cái cột đèn. Nhưng cụ già không sang đường. Cụ đến bTn thùng rác công cộng, vứt vào đó mẩu thuốc lá hút đă gần hết và một vê giấy lớn. Xong xuôi, cụ đi thêm một quãng nữa và đứng đợi t.u điện ở đó. Hůng khe khẽ thở dài. Chán quá. Lại hụt mấy rồi. Hùng lững thững bước về nhà. Không biết em sẽ làm việc tốt gì để ngày mai đến lớp báo cáo với cô giáo và đội nhi đồng đây? Lúc về gần đến nh. chả hiểu nghĩ thế nào, Hùng lại cố dừng lại một lúc nữa. Biết đâu, nhỡ có việc tốt nào đến thì sao? Mới đầu nghe cô giáo nói, Hùng tưởng đi tìm việc tốt cũng dễ thôi. Thế mà cũng hơi khó đấy chứ! Nội trong ngày hôm nay, em phải cố làm lấy một việc tốt, nếu không thì xoàng quá. Đang nghĩ ngợi như thế, Hùng trông thấy một bác nông dân

-vì bác mặc quần áo nâu nên Hùng đoán đúng l. bác nông dân. Hình như bác mới ra Hà Nội thì phải: bác đang đi t>m số nhà. Bác cứ quanh đi rồi quanh lại. Chắc là bác lạ phố. Hùng liền bước tới gần và chào.

-Cháu chào bác. Bác tìm số nhà bao nhiêu ạ? Bác nông dân nhìn Hùng, trả lời:

-Chào cháu. Bác tìm số nhà 80B. à, số nhà 80B. Số 80B ở đằng kia chứ sao lại ở đây? Đây mới l. số 60 mà. Hùng nhanh nhảu nói luôn:

-Số nhà 80B ở đằng kia cơ bác ạ. Bác nông dân lắc đầu:

-Bác đến rồi nhưng không thấy có số nh. nào là số 80B cả. Không đợi bác nông dân nói hết, Hùng liền chạy về dãy nhà có mang số 80. Đúng là không có số 80B thật. Hùng đứng thừ người. Thế là thế nào nhỉ? Nhìn dãy tường vôi mới quét trắng tinh, Hùng sực nhớ ra. Nhà mới quét vôi, chắc là ai đấy đă cất biển số đi rồi, chưa mang ra treo lại. Hůng gõ cửa và hỏi thăm. Đúng l. cái nhà có mang số 80B thật. Hùng hớn hở chạy về chỗ bác nông dân đứng đợi v. dẫn bác đến. Bác nông dân cứ khen cậu bé ngoan quá. Hůng thèn thẹn, vội chào bác, ra về. Được người khác khen, Hùng thấy làm sao ấy. Trở lại chỗ đứng lúc nãy, Hùng không yên tâm.



Đời là mấy tí anh em ta ơi học mà làm gì, đời là mấy tí tội gì không chơi.

Suốt từ sáng đến giờ, chưa l.m được việc n.o tốt như cô giáo dặn cả. Chả lẽ lại cứ dựa cột đčn mãi hay sao. Ngày mai biết báo cáo với cô giáo, với đội thế nào đây? Có lẽ phải nói thật thôi. Hùng sẽ báo cáo là có đi tìm việc tốt mà mãi không thấy. Để cho mọi người tin, nếu cần thiết th> Hùng sẽ nói thật kỹ là hồi mấy giờ Hùng ở đâu, đến chỗ n.o và làm gì. Hùng không nói dối ai bao giờ. Đứng như thế một lúc nữa, Hùng thấy khát nước quá. Về nhà sờ ấm nước thấy nguội tanh. Hùng nhớ đến bố. Bố hay uống nước nóng lắm. Bố đi lao động ở công viTn Thủ Lệ sắp về rồi. Hùng phải đun cho bố một ấm mới được. Hôm nay chủ nhật, cả nh. đi vắng hết, chỉ có mỗi m>nh Hùng nên ấm nước mới nguội thế này đây mà. Bố đi lao động. Mẹ phải thường trực ở bệnh xá, chị H. họp ban văn nghệ của lớp để duyệt các b.i hát. Chốc nữa mọi người về cả, nước không có, chắc là chị Hà hay mẹ lại phải đun thôi. Hùng đun nước cho cả nhà uống được không nhỉ? Được chứ. Thế l. em vội vàng đi nhóm bếp để đun. Loay hoay măi mới nhóm được bếp. Hùng vừa đun vừa giụi mắt. Khói quá. Bàn tay nhọ nhem của Hùng đã bôi liền mấy cái râu lên mép. Nom Hùng buồn cười lắm. Nước mắt nước mũi thi nhau ứa ra. Một lúc sau, ấm nước bắt đầu reo lên ù ù thì Hùng nghe thấy có tiếng người gọi:
-Có ai ở trong nhà không ạ? Hùng giật cả mình.
Tiếng ai như tiếng cô giáo. Hùng biết thưa với cô thế nào đây? Hùng chưa làm được việc tốt nào cả. Cô đã đến nhà rồi, phải lên đón cô chứ. Hùng vội vã lên mở cửa cho cô. Thấy Hùng, cô giáo không nhịn được cười:
-Em làm gì mà nhọ cả mặt thế? Hùng luống cuống đưa tay lên quệt, càng nhọ. Cô giáo liền dắt tay Hùng:
-Phải lấy nước mà rửa chứ, em! Và cô hỏi:
-Từ sáng đến giờ Hůng làm được bao nhiêu việc tốt rồi? Hùng xịu mặt, nói lúng búng:
-Thưa cô... thưa cô em... em chưa ạ! Cô giáo hơi ngạc nhiên. Cô hỏi thêm:
-Thế em đang nghịch cái g> ở dưới bếp ấy?
-Thưa cô... Không ạ. Em đun nước nóng cho bố em uống. Cô giáo gật đầu v. dịu dàng:
-Từ sáng đến giờ, em đă làm gì nói cho cô nghe nào. Hùng thong thả kể lại tất cả mọi việc đã xảy ra hồi sáng. Bắt đầu từ lúc sang nh. bác Cảnh rồi gặp bác nông dân ra sao, Hùng không dám giấu cô một điều gì.
-Cô ạ, em hết cả việc tốt rồi. Cô bảo em làm với, không có thì em khuyết điểm mất. Giọng Hùng run run như sắp khóc. Nghe xong, cô giáo khẽ vuốt tóc Hùng:
-ạ, em làm được nhiều việc tốt rồi đấy. Việc g> cô phải bảo em nữa, em ngoan lắm. Hùng lạ lùng ngước mắt nhìn cô. Cô nói thật hay là cô nói đùa? Thấy Hùng có vẻ ngơ ngác, cô giáo cười và giải thích:
-Này nhé, Hùng đã trông em cho bác Cảnh đi chợ, thế là một việc tốt. Hùng tìm số nhà giúp bác nông dân, thế là hai việc tốt. Hùng lại biết đun nước cho bố nữa thế là ba. Từ sáng đến giờ, Hùng đã ở nhà trông nhà chứ không chạy nắng như chủ nhật trước, thế là bốn. Chưa hết một buổi sáng mà Hùng đã có bốn việc tốt, em đáng khen lắm! si, sung sướng quá. Hůng đă làm được bốn việc tốt rồi cơ à! Việc tốt là như vậy à? ồ, thế thì Hùng có thể làm được nhiều việc tốt nữa ấy chứ. Vậy mà Hùng cứ đi tìm mãi...
Hùng bẽn lẽn ngửng lên nhìn cô giáo. Em muốn nói thêm một điều gì nữa rất vui mà chưa nói được. Hùng sực nhớ đến ấm nước. Em chạy vội xuống bếp. Cô giáo nhìn theo em tủm tỉm cười.
Đời là mấy tí anh em ta ơi học mà làm gì, đời là mấy tí tội gì không chơi.

Cây bàng không rụng lá
Phố tôi tên thật không phải là phố "Cây Bàng". Nhưng bọn trẻ con chúng tôi lại cứ thích đặt tên phố theo nhận xét của chúng. Chẳng hiểu những đứa khác đă nghĩ thế nào; riêng tôi, tôi gọi thế là bởi phố tôi có một cây bàng. Ai đã trồng cây bàng ấy, tôi không rõ. Chỉ biết rằng bây giờ cây đã to lắm rồi. Đến mùa quả chín, một mùi thơm ngòn ngọt lờ lợ tỏa ra, lên mãi tận gác ba, gác tư. Nhưng cây bàng này thật chẳng có gì là đặc biệt. Vỏ nó xù xì, lá nó hung hung và dày như cái bánh đa nướng. Tán bàng xòa ra giống mấy cái ô nối tiếp nhau ba, bốn tầng. Cây bàng hiền lành như một người ít nói. Dưới gốc, người ta hay dựa xe đạp và có khi đứng tránh mưa nhỏ. Tôi cũng không để ý đến cây b.ng lắm. Chắc là tại nó mọc ở mặt hè, còn tôi, tôi ở mãi trên gác.
Song, đến một ng.y nọ (l. ng.y bao nhiTu, tôi quTn mất rồi) khi tôi đă biết suy nghĩ, tôi mới nhận ra được một điều rất lạ: "Cây b.ng này không rụng lá". Thế thì tài thật. Đã có lần, tôi đứng chờ ở dưới gốc khá lâu mà chẳng thấy có cái lá nào rụng xuống cả. Tôi nhớ rằng, cách đây ít lâu, cây b.ng trụi thùi lụi, cành đâm dọc đâm ngang, có bói cả ng.y cũng không ra một cái lá nào. Vậy thì bấy nhiêu lá đã biến đi đâu? Lạ xiết bao khi một lần tôi thoáng trông thấy một chiếc lá b.ng vừa rời cành, chao xuống gốc. Tôi vội vàng chạy hết bốn mươi tư bậc thang xuống đến nơi, thì chẳng thấy chiếc lá nào trên mặt đường hết cả... Sực nhớ tới câu chuyện "Quả táo vàng" mà tôi đã đọc trong sách, tôi ngờ rằng có lẽ phải dùng gậy vàng, giỏ bạc để chọc và hứng mới lấy được cái lá bàng ấy chăng? Hẳn khi l>a cành, lúc chạm phải mặt đất là chiếc lá biến ngay đi? Tuy rất ham đọc truyện cổ tích, nhưng tôi chưa có thể tin ngay rằng chiếc lá b.ng kia đă chui vào trong lòng đất. Vậy thì cái lá ấy nó có rụng không? Tôi đem chuyện đó hỏi bố tôi. Bố tôi là một thầy giáo, hẳn bố tôi biết rõ hơn tôi nhiều điều. Nghe tôi kể xong, bố tôi hơi nhíu đôi lông m.y, từ từ đứng dậy.
-Nào, con ra đây. Hai bố con tôi cùng đứng ngoài hành lang, nhìn xuống đường phố. Cây bàng như ngủ yên dưới bầu trời thoang thoảng ánh trăng non...
-Lúc này là tám giờ, con ạ... Tôi không hiểu bố tôi nói "tám giờ" để làm cái gì. Chỉ biết rằng, độ vài chục phút nữa là tôi đi ngủ. Hôm nay có thể vì câu chuyện cây bàng này mà tôi sẽ thức lâu hơn. Bố tôi nói tiếp:
-Con có thể thức đến mười rưỡi được không?
-Được ạ. Tôi chưa kịp nghĩ g> thêm thì bố tôi lại chậc lưỡi:
-Thôi, con cứ ngủ đi rồi bố gọi. Thấy vậy, tôi c.ng lạ về chuyện tại sao bố tôi đă bảo tôi thức, rồi lại bảo tôi ngủ. Tôi định bụng cứ thức để chờ. Nhưng rồi, tôi buồn ngủ và định là ... ngủ tạm thôi. Trong nhà, lúc này chỉ còn có một mình bố tôi ngồi chấm bài. Tôi đoán mãi không ra những điều bí mật gì đây mà bố tôi chưa cho tôi biết... Thế rồi, tôi ngủ thật. Tôi đã ngủ như thế nào, chỉ có hai hàng mi của tôi rõ mà thôi. Lúc bố tôi gọi tôi dậy, thì trời vừa mưa xong. Mưa mùa hè, thường là hay đột ngột vậy. Bố tôi bảo tôi mặc quần áo vào rồi đi xuống gác. Trời đă khuya, quãng gần mười một giờ rồi thì phải. Xuống tới mặt đường, tôi đứng sững lại. Trước mặt tôi, những chiếc lá bàng nằm la liệt trên đường phố như những cái quạt mo lung linh ánh điện. Thật l. lạ, lá rơi nhiều thế này mà đến sáng mai, tuyệt không còn một cái! Xa xa... đâu tận cuối phố, tôi nghe thấy tiếng chổi tre khua loạt soạt. Từ nãy, bố tôi chỉ đứng yên. Tôi ngước nhìn, dò hỏi. Bố tôi nói khẽ:
-Con có nghe thấy gì không?
-Có ạ. Tiếng chổi tre.
-Đó, những chiếc lá sẽ đi theo cái chổi tre ấy đấy... Cůng lúc, tôi nhìn thấy hai bác công nhân mặc áo khoác xanh, miệng đeo khẩu trang trắng, đang vừa đi vừa quét đường phố và cúi nhặt những chiếc lá rơi bỏ vào thùng rác có bánh xe... Tôi vụt hiểu tất cả: vì sao cây bàng không rụng lá.
Đời là mấy tí anh em ta ơi học mà làm gì, đời là mấy tí tội gì không chơi.

Sớm hôm sau, tôi đi học. Khi qua những cây b.ng, tôi thấy đường phố vẫn sạch trơn. Khác với mọi lần, buổi nay tới lớp, tôi bước chầm chậm để nh>n được kỹ những cây b.ng. Cây bàng có rụng lá. Những cái lá ấy không chui vào trong lòng đất mà được các bác công nhân của thành phố quét sạch, mang đi. Thế ra, khi tôi ngủ rồi, vẫn có người làm việc. Nếu không, nếu không có người làm trong đTm, quét những cái lá rụng ấy đi, th> thành phố sẽ ngập lá bàng... Từ trên cây, một chiếc lá nhẹ nhàng chao xuống. Chiếc lá vừa chạm đất, tôi vội nhặt ngay lên bỏ vào thùng rác. Tôi vụt nhớ ra cái lần tôi chạy hết bốn mươi tư bậc thang để đuổi theo chiếc lá mà không thấy. Cầm chiếc lá trong tay, tôi hiểu rằng tôi không phải là đứa trẻ đầu tiTn đă nhặt lá rơi cho sạch sẽ đường phố. V., chắc chắn rằng, tôi cũng không phải là đứa cuối cùng. Tôi không có chổi tre để quét đường phố. Nhưng tôi rất sẵn s.ng làm công việc đó để quét hết những chiếc lá rơi cho th.nh phố của tôi đẹp đẽ. V., còn để cho những đứa trẻ n.o đấy, cũng bằng tuổi tôi, ngỡ rằng cây bàng không rụng lá...
Đời là mấy tí anh em ta ơi học mà làm gì, đời là mấy tí tội gì không chơi.