Sự khác nhau giữa sociopath và psychopath

Tiến sỹ Hannibal là một psychopath có học thức cao và quyến rũ


Nhiều nhà tâm lý học tư pháp và các nhà tội phạm học sử dụng những thuật ngữ sociopathy và psychopathy có thể thay cho nhau được. Những chuyên gia hàng đầu thì lại không đồng ý về việc liệu có những điểm khác biệt quan trọng giữa hai kiểu đó không. Tôi cho rằng có những sự khác biệt đáng kể giữa chúng.

Tài liệu chẩn đoán và thống kê bệnh tâm thần V (DSM-5), được phát hành bởi Hội tâm thần Mĩ năm 2013, liệt kê cả sociopathy và psychopathy dưới đề mục Những chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội (ASPD). Những chứng rối loạn đó chia sẻ nhiều đặc điểm hành vi chung dẫn đến sự nhầm lẫn giữa chúng. Những đặc điểm mấu chốt mà sociopaths and psychopaths cùng chia sẻ bao gồm:

Một sự bất chấp luật pháp và tập tục xã hội

Một sự bất chấp những quyền lợi của người khác

Không cảm thấy tội lỗi hoặc ăn năn hối hận

Một khuynh hướng bộc lộ hành vi bạo lực

Nhưng sociopaths và psychopaths cũng có những đặc điểm hành vi độc đáo riêng của chúng.

Các sociopath có xu hướng lo lắng và dễ dàng khích động. Họ hay thay đổi và có xu hướng bộc phát cảm xúc, kể cả những cơn thịnh nộ. Họ có thể vô học và nhìn chung không được xã hội chấp nhận, không có khả năng làm một công việc ổn định hoặc sống ở một nơi trong một khoảng thời gian rất lâu. Các sociopath rất khó, nhưng không phải là không thể thiết lập những mối gắn bó với những người khác. Nhiều sociopath có thể thiết lập một sự gắn bó với một cá nhân hoặc nhóm cụ thể nào đó, dù họ không quan tâm đến xã hội nói chung hoặc các luật lệ của nó. Trong mắt của những người khác thì các sociopath sẽ trông rất bất an. Bất kỳ vụ phạm tội nào do một sociopath gây ra, kể cả tội giết người, sẽ có xu hướng mang tính ngẫu nhiên và tự phát hơn là được lên kế hoạch kỹ lưỡng.

Ngược lại, các psychopath thì không có khả năng thiết lập các mối gắn bó tình cảm hoặc cảm thấy thấu cảm thực sự đối với người khác, dù họ thường làm tiêu tan sự nghi ngờ của người khác hoặc thậm chí có những tính cách quyến rũ, hấp dẫn. Các psychopath thường hay dẫn dụ người khác và có thể dễ dàng có được lòng tin của mọi người. Họ học cách bắt chước các cảm xúc, mặc cho sự không có khả năng thực sự cảm nhận được cảm xúc của họ, và sẽ tỏ ra bình thường để mọi người không nghi ngờ. Các psychopath thường có học thức tốt và làm những nghề nghiệp ổn định. Một số psychopath quá giỏi trong việc dẫn dụ và bắt chước nên họ có gia đình và những mối quan hệ lâu dài khác mà những người xung quanh họ chưa từng nghi ngờ bản chất thật sự của họ. Khi phạm tội, các psychopath cẩn thận lên kế hoạch từng chi tiết và thường có những kế hoạch thích hợp. Không giống như các sociopath, các tên tội phạm psychopath thì lạnh lùng, bình tĩnh và tỉ mỉ, quá kỹ càng.

Nguyên nhân gây ra chứng psychopathy khác với nguyên nhân gây ra sociopath (1). Người ta cho rằng psychopath là kết quả của ‘tự nhiên’ (di truyền) còn sociopath là kết quả của ‘nuôi dưỡng’ (môi trường). Psychopathy có liên quan đến một thiếu sót thuộc sinh lý do sự phát triển chưa đầy đủ của phần não chịu trách nhiệm cho việc kiểm soát cơn bốc đồng và cảm xúc. Còn sociopath thì có nhiều khả năng là sản phẩm của sang chấn và bạo hành tinh thần, thể lý thời thơ ấu. Vì sociopath dường như được học hơn là do bẩm sinh, nên các sociopath có khả năng thấu cảm trong những hoàn cảnh nhất định nào đó chứ không thấu cảm được trong những hoàn cảnh khác, và thấu cảm với một vài người nhưng không thấu cảm với những người khác.

Psychopathy là chứng rối loạn nguy hiểm nhất trong tất cả các chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội vì cách thức mà các psychopath phân tách cảm xúc khỏi những hành vi của chúng, bất kể chúng có thể khủng khiếp như thế nào. Nhiều tên sát nhân hàng loạt nổi danh, như Ted Bundy và John Wayne Gacy, và Dennis Rader (BTK) là những psychopath không biết ăn năn hối hận. Những tên sát nhân Psychopath xem các nạn nhân vô tội của chúng như những đồ vật để chúng hành hạ cho vui.

Rubi dịch

Nguồn
http://www.psychologytoday.com/blog/wicked-deeds/201401/how-tell-sociopath-psychopath