Sự uyển chuyển trong cách dùng tiếng Việt

Sự uyển chuyển trong cách dùng tiếng Việt


Tiếng Việt tuy không giàu từ vựng bằng tiếng Anh, nhưng rất uyển chuyển về cách dùng hơn hẳn nhiều ngoại ngữ khác (kể cả tiếng Anh).
Chẳng hạn trong bài thơ ?oĐền Ngọc Sơn? (tôi không nhớ rõ tên tác giả), ta có thể đọc xuôi hay đọc ngược (đọc như bình thường hay đọc từ dưới lên và từ phải sang trái) thế nào cũng được:

?oLinh uy tiếng nổi thật là đây
Nước chắn hoa rào một khóa mây
Xanh biếc nước soi hồ lộn bóng
Tím bầm rêu mọc đá tròn xoay
Cung tàn lúc đánh chuông ầm tiếng
Khách vắng khi đưa xạ ngát bay
Thành thị tiếng vang đồn cảnh thắng
Rành rành nọ bút với nghiên này?.

Đó là nói chuyện đọc xuôi hay đọc ngược mà câu văn (thơ) vẫn có ý nghĩa. Còn về chuyện nói một lời mà có thể được hiểu hai ý thì trong tiếng Việt ta có nhiều vô kể, như trong bài thơ ?oCái Chiếu? (tôi cũng không biết là của ai) là một ví dụ:

?oXưa kia em trắng như ngà
Bởi chưng ngủ lắm em đà đen thâm
Lúc bẩn chàng đánh chàng đâm
Đến khi rửa sạch chàng nằm lên trên?.

Có lẽ trong văn học nước nhà, nữ sĩ HXH là người nổi tiếng về đề tài này. Sau đây là bài thơ tả cái quạt giấy của bà:

?oVành ra ba góc da còn thiếu
Khép lại đôi bên thịt vẫn thừa
Mát mặt anh hùng khi tắt gió
Che đầu quân tử lúc sa mưa?.

Hoặc là bài thơ bà tả cái giếng:

?oCầu trắng phau phau đôi ván ghép
Nước trong leo lẻo một dòng thông
Cỏ gà lún phún leo quanh mép
Cá giếc le te lách giữa dòng?.

Đó là trong văn chương, còn trong cuộc sống hằng ngày ta thấy rất nhiều sự uyển chuyển này. Chẳng hạn khi đế quốc Mỹ muốn xâm lược nước ta, nhưng chúng lại gian trá bảo rằng chúng muốn giúp Việt Nam chặn đứng cái họa cộng sản. Để mỉa mai bọn chúng, Bác Hồ đã nói bằng lối chơi chữ: ?oMỹ mà xấu!?
Tôi nhớ hồi ông N** mới lên làm TBT, có một nhà báo ngoại quốc, dường như không biết rằng ông là người miền núi và Bác Hồ là người miền xuôi, nên hỏi ông rằng:?Có phải ông là con của CT HCM không?? TBT ** đã trả lời:?Ở Việt Nam, ai cũng là con của CT HCM hết cả.?
Câu chuyện này cho ta thấy thêm nét đẹp của sự uyển chuyển trong cách dùng tiếng Việt của chúng ta.


Được atc sửa chữa / chuyển vào 04/12/2002 ngày 09:52

Theo em nghĩ thì đây là sự uyển chuyển, sáng tạo của một số người Việt giỏi tiếng Việt thôi. Chứ em có tu bảy đời cũng chả làm được câu nào đọc từ phải sang trái nó đúng đắn cả.

À mà bác nói tiếng Việt không có nhiều từ vựng bằng tiếng Anh là dựa vào đâu thế ạ? Tại sao tiếng Việt lại được sử dụng uyển chuyển hơn tiếng Anh?

Tiếng Việt ta rất giàu và đẹp nhưng không thể nói là uyển chuyển hơn tiếng Anh hay tiếng khác được. Thậm trí rất nghèo từ vựng, nhất là về khoa học kĩ thuật (nước ta là nước nông nghiệp mà).
Cái bài thơ đọc xuôi ngược đó tớ chẳng thấy thể hiện sự uyển chuyển cho lắm. Đọc ngược xuôi nghe cũng ngang ngang tai. Bài thơ đó có vẻ rất gượng ép, người làm thơ cố viết ra để người đọc xuôi ngược đều được, đấy đâu phải là một cái hay nhỉ. Một bài thơ hay, hay một bài văn hay..thì nó phải mang một lượng thông tin đến người đọc. Nếu ta đọc xuôi, đọc ngược, đọc trái đọc phải thì vẫn là một bài tả phong cảnh, có gì thú vị không?
Còn mấy bài Hồ Xuân Hương thì hay, cái đó rõ rồi. Thế thôi, tớ chỉ có mấy góp ý thế. Kiến thức văn chương chỉ có hạn.

Bạn Thaihonganh này, có lẽ chủ đề của bạn bị xóa máy móc đó, không có tên người xoá vậy là do TTVNOL tự động kiểm duyệt rồi, vui nhỉ... thời buổi tự động hoá chán quá!
{^_^}

Bạn Vô Danh à, tôi nghĩ bài của tôi bị "người ta" xóa một cách máy móc, chớ không phải máy móc xoá dùm "người ta". Bạn đừng vu oan cho cái máy, tội nghiệp nó!
Luôn tiện xin nói luôn, cái chủ đề này của tôi đã bị mất đầu rồi, vào đây bạn cứ "uyển chuyển" nói gì thì nói, khỏi sợ bị lạc đề.
Tôi cũng giống bạn Cù Lần, chỉ mới tham gia TTVN thời gian gần đây, chỉ biết "trái tim" mà chưa biết "trí tuệ" là gì. Như bạn Cù Lần, "cái thuở ban đầu" tôi rất là hào hứng. Nhiều người tham gia cả năm trời mà vẫn còn mang nhãn hiệu "thành viên mới" vì ít đóng góp bài vở. Tôi và bạn Cù Lần tham gia chưa đầy một tháng mà đã được lên chức "thành viên thường xuyên".
"Cái thuở ban đầu hào hứng ấy", tôi như thằng con trai ở tuổi dậy thì đang yêu, ngồi đâu cũng nghĩ đến "trái tim". Bây giờ tôi phân vân không biết tôi có còn yêu "trái tim" nữa không. Có lẽ Xuân Diệu cũng cùng chung tâm trạng như tôi khi ông viết:
"Yêu là chết trong lòng một ít
Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu
Cho thì nhiều nhưng nhận chẳng bao nhiêu
Người ta phụ hoặc thờ ơ chẳng biết".
Trong suốt hơn tháng qua, tôi đã hiến dâng cho "trái tim" rất nhiều, nhưng rốt cuộc cũng chỉ nhận được những gì mà Xuân Diệu đã nhận. Có thể (cũng) như bạn Cù Lần, tôi nên nói lời chia tay; như thế thì hay hơn, đẹp hơn! Nếu bạn Cù Lần đang đọc những dòng này, chắc bạn cũng muốn cùng tôi đứng về phía nhà thơ Hồ Dzếnh để ca ngợi sự không trọn vẹn của tình đời:
"Tình mất vui lúc đã vẹn câu thề
Đời chỉ đẹp những khi còn dang dở.
Thơ viết đừng xong, thuyền trôi chớ đỗ,
Cho nghìn sau... lơ lửng... với nghìn xưa".
THÁI HỒNG ANH.
Trích từ bài của culan viết lúc 08:42 ngày 02/12/2002:
--------------------------------------------------------------------------------
Đôi lời với các bạn yêu tiếng Việt, trong đó có những người bạn tôi đã từng chào hỏi và quý mến.
Có lần tôi nói tôi bộc trực nghĩ chi nói nấy. Hôm nay tôi cũng muốn nói toạc móng heo sau nhiều tuần có vào xem nhưng chẳng còn hứng thú gì để viết bài.
Theo suy nghĩ của tôi và tôi biết nhiều người tạm gọi là lớn tuổi, thì Trái Tim không còn phù hợp nữa, họ cảm thấy chán và bỏ đi, là chuyện đương nhiên. Chẳng cần nói ra, mọi người có thể hiểu nguyên nhân vì đâu.
Tôi thì chỉ biết trái tim chứ hồi vàng son của trí tuệ tôi chưa hay. Chỉ khi vụ scandan đóng cửa từ phía nhà nước, tôi mới quan tâm. Nhưng sau thời gian làm quen hào hứng, là thất vọng chán nản.
Có thể những người chủ xị của TTVNOL cho là mục đích chính của mình là tạo cái room để con nít chat chăng? Nên không quan tâm đến 'chuyện người lớn'?
Bản thân tôi chẳng e ngại để nói ra là tôi có 3 nick khác nhau trên đây, cũng vì yêu thích mạng này, và vì cái chính sách nội quy nó buộc tôi phải thay hình biến dạng như thế.
Cái bọn lảnh đạo thì nói mà làm gì. Nhiều người tâm huyết, nhiều bài viết góp công góp ý. Thế mà... Nói thẳng ra, đặt ra nội quy ...................gì cho nó phức tạp rập khuông, mạng này có chính thức đâu, tạm bợ thôi, thế thì bảo vệ cái gì? Cù lần cở tôi còn dự đoán được là không bao giờ có giấy phép để mà hoạt động đâu. Thế thì đúng đấy.
Viết bài này là góp tiếng nói với các bạn Tiếng Việt. Có thể là lời chào cuối cùng.
...........................
Cù Lần
--------------------------------------------------------------------------------
Được E***or sửa chữa / chuyển vào 09:17 ngày 03/12/2002

Hê hê. Hai bác ra đi mạnh khoẻ. Rảnh lại vào đây tán phét với anh em.

Box TV chỉ có một quản trị duy nhất là tôi nhưng quả thật là tôi ko hề hay biết gì về việc topic bị xóa. Thời gian gần đây, tôi ko có nhiều thời gian để tham gia xây dựng box TV. Khi trở lại, tôi thật sự bất ngờ khi tình hình trong box có nhiều điều đáng buồn đã xảy ra. Chuyện xóa một topic nào đó đối với một mod như tôi là điều cấm kị. Khi làm MOD, tôi thích post bài có giá trị hơn là đi xóa bài của người khác. Hơn nữa, có nhiều bài ko hẳn là nhất định phải xóa. Tôi xin phép chuyển bài của bác THA lên box TFG để mọi người cùng bàn. Từ ngữ trong Tiếng Việt phức tạp thế đấy! Tạm thế nhé (^_^)
Mến.

​

Bài của bạn THA do có lỗi kỹ thuật nên không hiện được. Hiện nay lỗi đã được sửa!
ATC

Cám ơn bác ATC đã ra tay giải quyết nhanh chóng vụ này dùm tôi. Dù lý do kỹ thuật hay cái gì đi nữa thì hy vọng nó sẽ không xảy ra hoặc diễn ra nữa. Tôi tính ra đi nhưng thấy không đành, ở lại thêm một thời gian xem sao.
Bây giờ có bác nào muốn bàn vào hay bàn ra "Sự uyển chuyển trong cách dùng tiếng Việt" thì xin mời. Bây giờ tôi đi loanh quanh trong làng Tiếng Việt coi thử có ai nói cái gì hay thì xía vô một chút.
THÁI HỒNG ANH.