Tại sao chúng ta nghiện nhắn tin, Twitter và Google

Tham khảo
Why We're All Addicted to Texts, Twitter and Google
Dopamine makes you addicted to seeking information in an endless loop.
Published on September 11, 2012 by Susan Weinschenk, Ph.D. in Brain Wise


Bạn đã bao giờ cảm thấy như bạn đang nghiện email hoặc twitter hoặc nhắn tin? Bạn thấy mình không thể bỏ qua email của bạn nếu bạn thấy có các tin nhắn trong hộp thư của bạn? Bạn có nghĩ rằng nếu bạn có thể phớt lờ email hoặc những tin nhắn mới đến thì bạn có thể hoàn thành 1 điều gì đó trong công việc?

Thủ phạm là dopamine - Dopamine "được khám phá" vào năm 1958 bởi Arvid Carlsson và Nils-Ake Hillarp ở Viện Tim mạch Quốc gia của Thụy Điển. Dopamine được tạo ra trong các phần khác nhau của não bộ và rất quan trọng trong tất cả các loại chức năng não, bao gồm suy nghĩ, chuyển động, ngủ, tâm trạng, sự chú ý, động cơ, tìm kiếm và phần thưởng. 

Niềm vui vs. Tìm kiếm - Bạn có thể đã từng nghe rằng dopamine kiểm soát những hệ thông 'niềm vui' của não: dopamine làm bạn cảm thấy vui vẻ, thích thú và do đó thúc đẩy bạn tìm kiếm những hành vi nhất định, như thức ăn, ******** và ma tuý. Nghiên cứu gần đây đang thay đổi quan điểm này. Thay vì dopamine làm bạn trải nghiệm sự vui vẻ, nghiên cứu mới nhất cho thấy dopamine gây ra hành vi tìm kiếm. Dopamine khiến bạn mong muốn, khao khát, tìm kiếm và tìm kiếm. Nó làm gia tăng mức độ kích thích chung của bạn và hành vi hướng đến mục tiêu. Từ quan điểm tiến hoá, điều này là quan trọng. Hệ thống tìm kiếm dopamine thúc đẩy bạn đi vào thế giới, học hỏi và sinh tồn. Nó không chỉ về những nhu cầu thể lý như thức ăn hoặc ******** mà còn về những khái niệm trừu tượng. Dopamine làm bạn tò mò về những quan điểm và thúc đẩy sự tìm kiếm thông tin của bạn. Nghiên cứu cho thấy chính hiện thống opioid (tách rời với dopamine) làm chúng ta cảm thấy vui vẻ. 

Muốn vs. Thích - theo nhà nghiên cứu Kent Berridge, 2 hệ thống đó, "muốn" (dopamine) và "thích" (opioid) bổ sung cho nhau. Hệ thống muốn thúc đẩy bạn hành động và hệ thống thích làm bạn cảm thấy thoả mãn và do đó tạm dừng sự tìm kiếm của bạn. Nếu sự tìm kiếm của bạn không dừng lại, nhất là trong 1 thời gian ngắn, thì khi đó bạn bắt đầu chạy trong 1 vòng lặp vô tận. Hệ thống dopamine mạnh hơn hệ thống opioid. Bạn có xu hướng tìm kiếm nhiều hơn là bạn thoả mãn. Sự tiến hoá một lần nữa - tìm kiếm nhiều khả năng giữ cho bạn tồn tại hơn là ngồi 1 chỗ trong 1 trạng thái thoả mãn. 

Những vòng lặp dopamine - Với mạng internet, twitter, và nhắn tin, bạn bây giờ hầu như có được sự thoả mãn ngay lập tức đối với khao khát tìm kiếm của bạn. Muốn nói chuyện với 1 ai đó ngay bây giờ? Gửi 1 tin nhắn và họ phản hồi lại trong vài giây. Muốn tìm 1 số thông tin? Chỉ cần gõ yêu cầu của bạn lên Google. Dopamine làm bạn bắt đầu tìm kiếm, sau đó bạn có được phần thưởng cho sự tìm kiếm, nó làm bạn tìm kiếm nhiều hơn. Nó trở nên khó hơn và khó hơn để chấm dứt việc xem email, dừng nhắn tin, hoặc dừng kiểm tra điện thoại để xem bạn có tin nhắn mới nào không. 

Nhiều hơn, nhiều hơn, nhiều hơn nữa - Nghiên cứu quét não thú vị cho thấy bộ não có nhiều hoạt động hơn khi con người đang MONG ĐỢI 1 phần thưởng hơn là có được phần thưởng. Nghiên cứu trên chuột cho thấy nếu bạn tiêu diệt những tế bào thần kinh dopamine, những con chuột có thể đi, nhai và nuốt nhưng chúng sẽ nhịn đói tới chết ngay cả khi thức ăn bên cạnh chúng. Chúng đã mất sự mong đợi và khao khát để đi lấy thức ăn. Dù muốn và thích có liên quan với nhau, nghiên cứu cũng cho thấy hệ thống dopamine không được cài vào sự thoả mãn. Hệ thống dopamine luôn nói 'nhiều hơn nhiều hơn nhiều hơn', khiến bạn phải liên tục tìm kiếm ngay cả khi bạn đã tìm thấy thông tin. Bao nhiêu lần bạn tìm kiếm điều gì đó trên Google, tìm ra câu trả lời, và phát hiện ra 30 phút sau bạn vẫn còn trên mạng để tìm thêm thông tin? 

Tính không thể dự đoán là chìa khoá - Dopamine cũng bị kích thích bởi tính không thể dự đoán. Khi 1 điều gì đó xảy đến mà không thể dự đoán được chính xác, nó kích thích hệ thống dopamine. Email, twitters và những tin nhắn của chúng ta xuất hiện, nhưng bạn không biết chính xác khi nào chúng sẽ đến, hoặc ai sẽ gửi chúng. Nó không thể dự đoán được. Đây chính xác là những gì kích thích hệ thống dopamine.

Những tín hiệu phản xạ có điều kiện - Hệ thống dopamine đặc biệt nhạy cảm trước 'những tín hiệu' cho thấy 1 phần thưởng đang đến. Nếu có 1 tín hiệu nhỏ, cụ thể báo hiệu 1 điều gì đó sẽ xuất hiện, nó sẽ bật hệ thống dopamine của chúng ta. Vì vậy, khi có 1 âm thanh khi 1 tin nhắn hoặc email đến, hoặc 1 tín hiệu thị giác, nó tăng cường tác dụng gây nghiện. 

140 ký tự thậm chí còn gây nghiện nhiều hơn - Và hệ thống dopamine bị kích thích mạnh nhất khi thông tin đến là nhỏ bé đến nỗi nó không thoả mãn hoàn toàn. 1 tin nhắn ngắn hoặc twitter (chỉ có 140 ký tự!) thích hợp 1 cách lý tưởng để làm hệ thống dopamine của bạn cuồng nhiệt.

Những phí tổn - Sự kích thích liên tục hệ thống dopamine có thể gây  kiệt sức. Và liên tục chuyển đổi sự chú ý làm bạn khó mà hoàn thành bất kỳ việc gì. Bạn có thể làm gì để thoát khỏi 1 vòng lặp dopamine? Hoặc ngăn ngừa việc rơi vào vòng lặp dopamine ngay từ đầu? 

Hãy tắt các tín hiệu - 1 trong những điều quan trọng nhất bạn có thể làm để ngăn ngừa hoặc chấm dứt 1 vòng lặp dopamine, và trở nên có hiệu suất hơn là tắt các tín hiệu. Điều chỉnh chế độ điện thoại của bạn và laptop, máy tính để bạn không nhận được những thông báo tự động. Nếu bạn muốn hoàn thành công việc, bạn cần tắt các tín hiệu âm thanh và thị giác. Đó là cách tốt nhất để ngăn ngừa và phá ở những vòng lặp dopamine.


Tham khảo

Kent C. Berridge and Terry E. Robinson, What is the role of dopamine in reward: hedonic impact, reward learning, or incentive salience?: Brain Research Reviews, 28, 1998. 309–369.


Nguồn: PsychologyToday