Tại sao lại là màu xanh

Ở đây đâu nói về khái niệm ánh sáng mà là khái niệm màu sắc cơ mà.
Từ 3 màu cơ bản: xanh (lam), đỏ, vàng mà hình thành ...vô số màu mà mắt người có thể phân biệt được. Như đỏ pha vàng ra màu cam, vàng pha xanh lam ra màu xanh lá.... cứ thế mà nhân lên. Đây là khái niệm cơ bản về màu sắc trong hội hoạ.
Tôi dùng khái niệm phổ màu cho dễ hình dung chứ phổ màu cơ bản xuất hiện trong tự nhiên từ đời tám hoánh - thể hiện qua cầu vồng sau mỗi cơn mưa đấy thôi. Những màu mà người VN đặt tên hầu như đều dựa vào các màu đó mà biến tấu, phát triển lên mà thôi. Những màu nằm ngoài phổ màu này mắt người coi như ...mù.
-----------------
.....
Tại vì, đơn giản, màu sắc trong tự nhiên là phong phú, có thể chia màu sắc trong tự nhên làm n màu với n lớn tuỳ ý. Như vậy không thể đòi hỏi một danh từ chỉ màu sắc lại tương đương với một màu duy nhất được
Ví dụ như màu của bông hồng nhung, màu của máu và màu của ngọn lửa trại đều được gọi chung là màu "đỏ", mặc dù, chúng là những màu sắc "khác nhau", không chỉ khác về bản chất vật lí, mà mắt thường cũng có thể phân biệt được.
Như đã nói, ngôn ngữ ra đời trước rất lâu so với lí thuyết quang học, vì thế việc phân chia màu sắc chẳng phụ thuộc gì vào bản chất sóng của ánh sáng cả, chỉ phụ thuộc vào cảm nhận của con người về màu sắc mà thôi.
Ví dụ lại về màu đỏ. Bông hồng nhung, máu, ngọn lửa trại cùng được gọi là màu đỏ, vì chúng đem lại cho người quan sát những cảm giác tương tự nhau ( sự ấm nóng chẳng hạn).
Cũng như vậy, rừng cây, bầu trời, mặt biển được gọi chung là có màu xanh, vì lí do như trên
Khi lí thuyết quang học ra đời, ta ngẫu nhiên thấy rằng trong phạm vi "màu xanh" lại có chứa những 2 tia đơn sắc ( tia lục và tia lam), thì cũng chẳng có gì lạ. Cũng như trong phạm vi của màu hồng, màu nâu chẳng chứa tia đơn sắc nào. Đơn giản là sự cảm nhận của con người không nhất định phải tuyến tính với bản chất vật lí.
Còn về so sánh ngôn ngữ. Theo tôi dược biết thì chữ "thanh" của Tàu cũng chỉ màu xanh nói chung, bao gồm cả màu xanh da trời và màu xanh lá cây bạn ạ ( "thanh thiên", là bầu trời xanh, "thanh thảo" là thảm cỏ xanh). Còn nếu nói đến 2 tia đơn sắc trong phạm vi màu xanh, thì đó là "lục" và "lam". Tuy vậy trên thực tế thì 2 từ đó cũng không phải được dùng chính xác với 2 tia đơn sắc đó đâu.
--------------------
Nếu phân biệt về cảm giác của màu sắc người ta chỉ phân biệt ra 2 gam màu:
1-Gam nóng: đỏ, vàng, cam,....
2-Gam lạnh: xanh (các loại), tím, ....

Bạn thân, bạn học qua Vật lí lớp 12 ắt phải biết, màu sắc chẳng qua là sự phản xạ ( trả lại) của ánh sáng sau khi bị hấp thụ một phần, tác dụng lên cơ quan thị giác của con người mà thôi.
Nói đơn giản, chiếc lá bạn thấy là màu xanh, là vì sau khi ánh sáng mặt trời (ánh sáng trắng) tới chiếc lá, các tia đơn sắc khác bị hấp thụ, trong vùng ánh sáng nhìn thấy, chủ yếu chỉ còn tia "green" bị trả lại. Nếu bạn đặt chiếc lá dưới ánh đèn LED đỏ, thì nó không phải màu xanh mà là màu xám. Học hội hoạ bạn có công nhận, màu của cũng chiếc lá ấy, giữa buổi trưa nắng và trong buổi chiều muộn, phải thể hiện khác nhau?
Đó là kiến thức cơ bản, vì vậy hơi ngạc nhiên và buồn cười khi bạn hỏi rằng, "đang bàn về màu sắc, sao nói chuyện ánh sáng".
Còn 3 màu lam, đỏ, vàng, đó chỉ là MÔ HÌNH ỨNG DỤNG trong in ấn ( và hội hoạ, cám ơn bạn bổ khuyết) gọi là mô hình CMYK chứ không phải là 3 màu đó "làm nên các màu khác". Nếu bạn đã từng xem ti-vi, thì là bạn đang xem một mô hình khác, mô hình RGB, cũng tái hiện được các màu sắc khác vậy. Thậm chí nếu đủ điều kiện kĩ thuật, ban cũng có thể xây dựng cho riêng mình một mô hình màu, ví dụ từ Lục-tím-cam hoặc lam-hồng-cam cũng hoàn toàn có thể tái hiện các màu khác vậy. Vậy thì chỉ đối với cái mô hình mà bạn ( nghề của bạn) sử dụng thì Lam-vàng-đỏ mới "cơ bản hơn" các màu khác mà thôi. cũng giống như chũ latin và chữ nôm đều là công cụ thể hiện ngôn ngữ Việt, và nếu thích có thể dặt ra ngàn cách thể hiện khác.
Còn nữa, "người Việt dựa trên màu sắc của cầu vồng mà biến tấu, phát triển ra các màu sắc khác". Bạn hơi vui tính! Bạn có chứng minh được diều đó không? Cầu vồng không phải là hiện tượng thường xuyên trong cuộc sống, và chỉ những dụng cụ quang học tốt mới thể hiện được quang phổ chuẩn, rõ nét và đầy đủ. Người ta có cảm giác về màu xanh từ nền trời, từ lá cây và những thứ thân thuộc, hay đợi đến khi có cơ hội được ngắm cầu vồng mới có khái niệm "xanh"? Không biết thì không nói, đừng nói bừa thế nhé.
Còn phân biệt bằng cảm giác thì chỉ chia màu sắc làm 2, bạn lại nói vội rồi. Đó là ví dụ, khi tiêu chí là cảm giác nóng-lạnh. Còn các tiêu chí phân chia khác ( vui-buồn, nồng nhiẹt-tĩnhlặng, rạng rỡ- ảm đạm ....) thì sao? Tổng hợp tất cả các cảm giác ấy khi đứng trước màu sắc, người ta mới phân chia màu sắc thành các khái niệm như đã có.
Tôi không tranh luận thêm với Ma bùn về đề tài này nữa, vì đã đi khá xa chủ đề chính rồi, và những ý kiến của bạn cảm tính, áp đặt, không có cả kiến thức cơ bản. Chúc vui vẻ. Cắc cùm cum!

Đọc cái chủ đề này mà quá chán cho các bạn, chủ đề cũng giống như đại đa phần các chủ đề bàn luận có dính đến kiến thức, suy luận khác. Chỉ có bạn hạtbụi là còn có chịu khó tìm tòi, suy luận để cố ra bản chất của vấn đề (dù chưa thỏa đáng lắm). Còn lại thì toàn là cóp nhặt kiến thức lung tung, chẳng hiểu gì thậm chí còn chưa hiểu vấn đề đặt ra trong topic đã vào paste rồi phán đoán bừa bãi, để làm gì ?? Như vậy cũng là một hành vi lừa dối mình.
Xin lỗi hơi lạc đề một chút nhưng mình đã gặp nhiều trường hợp như thế này rồi. Như vậy làm sao mà tiến bộ được (tính cách rất phổ biến của người Việt Nam)

Bạn mới chính là người vui tính chứ.
1- Bạn đã biết Người ta có cảm giác về màu xanh từ nền trời, từ lá cây và những thứ thân thuộc, vậy liên quan gì tới việc phân tích dài dòng về sự cảm nhận màu sắc dưới tác dụng của ánh sáng thế nào. Bạn cứ lan man về ánh sáng hay cảm giác đổi màu lá cây dưới tác dụng của màu sắc khác nhau gì gì đó. Trong khi khi nói màu xanh hay đỏ là khái niệm mang tính qui ước của ngôn ngữ giống như khái niệm anh -em, bố-mẹ.... Nói theo cách của bạn: khái niệm về màu sắc được con người sử dụng trước khi có hiểu biết về ánh sáng. Đó cũng chính là lí do tớ nói đang bàn về màu sắc, sao nói chuyện ánh sáng
2- Tớ nói 3 màu lam, đỏ, vàng và 2 màu phụ trợ chính là những màu cơ bản mà từ đó pha trộn ra các màu sắc khác hoàn toàn là kiến thức cơ bản. Các ví dụ bạn nêu ra chỉ là hệ quả của 3 màu này thôi:
Lục+ tím+ cam = (lam+ vàng) + (đỏ+ lam) + (đỏ+ vàng)
Lam+ hồng+ cam= Lam+ (đỏ+ trắng) + (đỏ+ vàng)
...
3- Cầu vồng không phải là hiện tượng thường xuyên trong cuộc sống, và chỉ những dụng cụ quang học tốt mới thể hiện được quang phổ chuẩn, rõ nét và đầy đủ.
Nhưng mà cần gì phải chuẩn nhỉ . Từ xưa đến nay vẫn tồn tại khái niệm 7 sắc cầu vồng với tên gọi các màu hoàn toàn theo qui ước ngôn ngữ mỗi dân tộc, vùng miền... (Đỏ= Red, green= xanh lá...) và cũng chẳng mấy ai rỗi hơi đem so với phổ kế để sung sướng khi thấy chúng chẳng giống nhau 100%, mà nếu có y sẽ được giải IG Nobel liền .
Người ta có cảm giác về màu xanh từ nền trời, từ lá cây và những thứ thân thuộc, hay đợi đến khi có cơ hội được ngắm cầu vồng mới có khái niệm "xanh"?
Đọc đoạn này tớ tí sặc . Vậy cầu vồng không thân thuộc như nền trời hay lá cây? Theo bạn, khái niệm xanh có trước hay xanh lá cây có trước? Cái nào là tiên đề, cái nào là hệ quả?
4- Khi tiêu chí là cảm giác nóng-lạnh. Còn các tiêu chí phân chia khác ( vui-buồn, nồng nhiẹt-tĩnhlặng, rạng rỡ- ảm đạm ....) thì sao? Tổng hợp tất cả các cảm giác ấy khi đứng trước màu sắc, người ta mới phân chia màu sắc thành các khái niệm như đã có..
Đoạn này chứng tỏ bạn biết nhiều mà chẳng... hiểu quái gì cả . Những khái niệm bạn đưa ra toàn từ ngọn lại đem đánh đồng với gốc.
Gam màu nóng ==> cảm giác (của con người nhé):
Tích cực: vui tươi, hưng phấn, nồng nhiệt...
Tiêu cực: nóng nảy, cục cằn.
Gam màu lạnh ==>cảm giác:
Tích cực: yên bình, nhẹ nhàng...
Tiêu cực: mệt mỏi, buồn bã,...
Màu sắc chỉ có tác dụng tác động lên cảm giác con người chứ bản thân màu sắc hoàn toàn k có tính chất riêng để mà vui hay buồn...
Quay lại chủ đề chính.
Mọi cách giải thích đều mang tính giả thiết bởi chẳng có văn bản hay truyền miệng lại như lời bài hát cho con nít: ...vì sao lại thế tại vì sao lại thế, k như thế này mà lại là thế kia...? Điều tớ đưa ra cũng là giả thiết chứ k là kết luận. Bạn đã nghe câu nói này chưa: 1 câu hỏi bao giờ cũng có 3 câu trả lời: câu của anh, câu của tôi và câu trả lời đúng. . Chúng ta chỉ "nghiên cứu" tổng hợp lại các dữ liệu để cho ra câu trả lời càng gần đúng càng tốt. Bạn đòi tớ chứng minh, vậy bạn hãy tìm cách chứng minh tớ sai trước đi.
Bạn đọc nhiều, biết nhiều nhưng coi chừng lẫn lộn, trở thành nạn nhân của chính sự "hiểu biết" đó. Kiến thức k chỉ là dữ liệu mà còn là sự phân tích, đánh giá đúng nữa cơ.
Vậy thôi, tớ đi công tác đây.

hatbuicodoc chắc không hiểu ý của chủ topic. Tại vì bạn ấy thấy mầu xanh lá cây và màu xanh da trời khác nhau hoàn toàn, giống như có người gọi trắng và đen cùng một màu ý. Nếu bạn thực sự cảm nhận thấy blue và green là hai màu khác nhau như xanh với đỏ thì mới hiểu được. VD bạn thấy màu đỏ và màu hồng gần giống nhau đúng không, nếu gọi cả hai bằng đỏ thì không sao, nhưng nếu bạn gọi đỏ và xanh cùng một từ thì bạn sẽ thấy thế nào ấy, tại vì đó là hai màu khác nhau. Đấy là cảm giác của chủ topic.
Bạn thử kiếm một vật màu blue và một vật màu green hoặc giở paint ra vẽ hai màu đó đặt cạnh nhau, xong rồi phát biểu xem hai màu đó có giống nhau không, có phải một màu như đỏ với hồng không? Nhớ là phải làm xong rồi mới được nói đấy
Cái chuyện ánh sáng này theo mình cũng hay. Theo mọi người thì ngoài các màu mà bạn đã biết ra thì còn có màu sắc nào nữa không? VD con người không nhìn được hồng ngoại, phim hồng ngoại phải dùng một màu sắc có sẵn để hiển thị. Vậy có một loài động vật nào đó cảm nhận được màu hồng ngoại thì sẽ thế nào? Hoặc màu cực tím?

Hoặc là thử nhìn ngay bên cạnh nick thì màu blue, ở dưới có mấy chữ green, bạn thử nhìn xem hai màu đó có chút nào giống nhau không?
Hoặc nhìn đây này green blue, hai màu có giống nhau chút nào không?

Mình cũng có thắc mắc như thế, sao nhiều màu khác nhau kại được gọi bằng chung tiền tố xanh, màu xanh mà nói chung thì rộng quá...

Chủ đề này hay thật. Càng tìm tòi càng thấy màu sắc và sự cảm nhận màu sắc, thể hiện qua ngôn ngữ, có nhiều điều thú vị.
Nhưng vào box Tiếng Việt mới được biết rằng "Vàng" là một màu "cơ bản", ai nói khác thì "là nạn nhân của kiến thức của chính mình", ơ hơ!!! Thôi mình xin rửa tai lắng nghe các cao nhân trong box ( rất tiếc chưa thấy ai lên tiếng) kiến giải giúp, chứ cãi nhau với cao thủ cho rằng "hồng" chẳng qua là cái màu đỏ nhạt ( Hồng = đỏ + trắng) thì mình thua, trăm phần trăm thua!!! Tớ xin hàng!!!

Cứ có chung 01 "tiền tố" thì nhất định phải có cái gì đó gần giống nhau hay có họ hàng gì với nhau sao?
"biển động", "biển mặn",... với các loại "biển báo giao thông" có chung "tiền tố" "biển" thì cũng bắt buộc phải có cái gì đó gần giống nhau hay có họ hàng gì với nhau sao?
Về cái chuyện "xanh" với "xanh da trời" / "xanh lá cây" cái nào là tiên đề, cái nào là hệ quả thì xin hỏi ngược lại thế này: "da trời" / "nước biển" / "lá cây" với từ "xanh" thì cái nào có trước?
Ở trên tôi đã đề nghị nên chỉ nên coi "xanh da trời" / "xanh lá cây" là 01 từ chỉ màu sắc như tụi Tây chỉ dùng "blue" / "green" mà thôi, đừng nên "xẻ"/ "rã" xanh da trời = xanh + da trời ; xanh lá cây = xanh + lá cây làm gì vì "xanh da trời" / "xanh lá cây" khi đó thuộc loại "số nguyên tố" rồi (số chỉ chia hết cho 1 và chính nó). Người ta có thể bỏ luôn chữ "xanh" cũng không ảnh hưởng đến đến việc diễn tả màu sắc bằng lời của mình. VD: có thể nói "cô A mặc áo màu da trời, anh B mặc áo màu lá cây". Right?
Các màu sắc trong tự nhiên như màu của da trời, màu của lá cây,... nó thuộc về phạm trù "vật chất", việc diễn đạt những thứ trên thành lời / chữ viết thì thuộc về phạm trù "ý thức"/ "cảm giác".
"Vật chất là một phạm trù triết học hùng để chỉ thực tại khách quan mà con người nhận biết được nhờ cảm giác Cảm giác có thể chép lại, chụp lại, phản ảnh lại "thực tại" nhưng sự tồn tại của "thực tại" không phụ thuộc vào cảm giác" (theo định nghĩa về "Vật chất")
Riêng việc mượn những thứ có sẵn trong tự nhiên làm những từ (thường dùng như tính từ) chỉ màu sắc thì chưa chắc tụi nước ngoài đã hơn nổi người Việt đâu nếu chưa nói là thua xa người Việt..
Tôi cũng biết trong hội họa người ta dùng đỏ + xanh = tím; đỏ + vàng = da cam ; đỏ + trắng = hồng,..... nhưng tôi cũng biết trong TV, monitor của PC thì người la lại dùng 03 tia R,G,B (Red, Green, Blue) để phối màu, chỉ với 03 tia đơn sắc đó cũng có thể phối ra được nhiều triệu màu.
Các khái niệm về phối màu từ những "màu cơ bản" hay từ "các tia đơn sắc" tuy thuộc những lĩnh vực khác nhau nhưng đó đều do con người nghĩ ra cả mà thôi --> cũng thuộc về "ý thức" chứ không phải "vật chất" / "thực tại khách quan"
Được lehongphu sửa chữa / chuyển vào 10:21 ngày 03/12/2007