Tại sao từ các đại thần đến dân chúng lại gọi vua Trần là QUAN GIA ?

Tại sao từ các đại thần đến dân chúng lại gọi vua Trần là QUAN GIA ?

Xem vô vàn sách vở, kịch nói, cải lương, phim ảnh ...em thấy vua Trần thường được gọi là QUAN GIA : Tâu quan gia, có sứ thần ..., Quan gia vạn tuế ...

?????

Em nhớ hi?nh như khi vua Trâ?n Thái Tông lên ngôi một thơ?i gian (không nhớ bao lâu) thi? có xuống chiếu cho thâ?n dân gọi thiên tư? la? QUỐC GIA, sau đó như thế na?o lại đô?i chưf QUỐC tha?nh chưf QUAN (em không rof nguyên nhân, chắc la? vấn đê? tư? ngưf)
Thế la? tư? đó, thơ?i Trâ?n gọi vua la? QUAN GIA, NHƯNG KHÔNG PHA?I TẤT CA?, KHÔNG PHA?I BẤT CỨ LÚC NA?O, BẤT CỨ KHI NA?O CUfNG GỌI THẾ, CÁC TƯ? NHƯ: HOA?NG THƯỢNG, BỆ HẠ, THÁNH THƯỢNG VẤN ĐƯỢC SƯ? DỤNG.
Chắc các bác co?n nhớ Trâ?n Thu? Độ tư?ng tâu với Trâ?n Thái Tông: "Đâ?u thâ?n chưa rơi xuống đất, xin BỆ HẠ đư?ng lo". Hay như Trâ?n Hưng Đạo tâu với Trâ?n Nhân Tông:"Nếu BỆ HẠ muốn ha?ng, xin hafy chém đâ?u thâ?n trước rô?i hafy ha?ng".

Chữ "Quan Gia" chỉ xuất hiện cuối đời Trần Thái Tông, khi ông truyền ngôi cho con về làm Thái Thượng hoàng. Cho nên khi Trần Thủ Độ nói với Thái Tông thì chưa có từ đó
Nguyên do là khi Thái Tông truyền ngôi rồi, thì ông sẽ gọi vua con (Thánh Tông) thế nào ? Nếu vua cha gọi vua con là Hoàng thượng, Hoàng đế thì không được, gọi là Hoàng nhi thì lẫn với các hoàng tử khác.
Nên Vua cha Thái Tông gọi Vua con Thánh Tông là Quan gia để phân biệt.
Từ đó Hoàng tộc và triều đình cũng dần gọi Vua đang tại vị Hoàng đế là Quan gia, còn Thái thượng hoàng thì không gọi là Quan gia. Cả hai đều có thể được gọi chung là Bệ hạ, nhưng Quan gia là để phân biệt với Thượng hoàng.
Được chitto sửa chữa / chuyển vào 12:04 ngày 12/08/2007

Cũng vì truyền thống truyền ngôi cho con về làm Thái thượng hoàng, nên triều Trần còn có một số tôn hiệu, danh xưng rất riêng mà không triều nào có:
- Danh xưng Thái thượng Hoàng hậu: vợ của Thái Thượng hoàng. Khi Thái Thượng hoàng mất rồi thì Thái Thượng hoàng hậu mới được gọi là Hoàng Thái hậu.
- Danh xưng Hoàng của Vua sau khi Vua trước còn sống, và sẽ bỏ khi Vua trươc mất, ví dụ:
+ Khi mới lên ngôi, lấy ngôi từ Lý Chiêu Hoàng, Thái Tông xưng là Thiện Hoàng
+ Khi Thái Tông còn, Thánh Tông xưng là Nhân hoàng
+ Khi Thánh Tông còn, Nhân Tông xưng là Hiếu hoàng
+ Khi Nhân Tông còn, Anh Tông xưng là Anh hoàng
...
- Tôn hiệu của Thái Thượng hoàng khi còn sống, sau khi mất mới tôn Miếu hiệu (Thái Tông, Thánh Tông,.... là miếu hiệu) và bỏ tôn hiệu, ví dụ:
+ Khi còn sống, Thái Tông có tôn hiệu Hiển Nghiêu Thánh Thọ
+ Khi còn sống, Thánh Tông có tôn hiệu Quang Nghiêu Từ Hiếu
+ Khi còn sống, Nhân Tông có tôn hiệu Hiến Nghiêu Quang Thánh
...
Chữ Nghiêu ở đây để ví với vua Nghiêu đã truyền ngôi cho người hiền. Tôn Thái thượng hoàng như vua Nghiêu tức là tự ví Vua con như là Thuấn vậy. Cũng tinh vi ra phết.
Những tôn hiệu và danh xưng này riêng triều Trần mới có.

Tiện đây xin hỏi mấy vị Tiệp dư là cái chức chi rứa ? Nói thật, cùng là phi tần với nhau, cùng một chồng (vua) mà còn phải phân cấp này nọ, mệt quá ! Nào là Hoàng hậu (có thể cho là cần), nhưng lại còn Cung phi, Tiệp dư ...Thế thì liệu có sự chênh nhau về ...cung bậc tình cảm của vua dành cho không ?

Đo là phân biẹt đẳng cấp để tiện cai quản trong hậu cung mà. Cao nhất là hoàng hậu, rùi đến hoàng phi, quý phi. Dưới nữa là tiệp dư, tài nhân

Em không được rõ lắm về cách giải thích của bác Chitto, em xin mạo muội góp ý kiến của em vậy:
Vua Thánh Tông đã từng hỏi Uy Văn Vương Toại rằng chữ "Quan gia" nghĩa là gì ? Tại sao lại gọi vua là Quan gia ?
Uy Văn Vương Toại trả lời rằng: "Năm đời đế lấy thiên hạ làm của công (quan), ba đời vương lấy thiên hạ làm của nhà (gia) nên gọi là quan gia"
"Năm đời đế, ba đời vương" ở đây là chỉ Tam Hoàng Ngũ Đế. Theo Sử ký thì Tam Hoàng là Nhân Hoàng, Địa Hoàng và Thiên Hoàng, Ngũ Đế là Hoàng Đế, Chuyên Húc, Đế Khốc, Đế Nghiêu và Đế Thuấn.
Gọi vua Trần là quan gia, ấy cũng là tỏ lòng muốn học theo Tam Hoàng Ngũ Đế vậy
Được thuycon sửa chữa / chuyển vào 02:17 ngày 15/08/2007
Được thuycon sửa chữa / chuyển vào 14:46 ngày 15/08/2007

Bổ sung thêm tý nhé: Đến đời Trần Thánh Tông, có lần vua hỏi quần thần về chữ "quan gia". Có bề tôi trả lời rằng: "nghĩa là không lấy của quốc gia làm của riêng, mà lấy thiên hạ làm gia đình mình". Vậy theo ngu ý của tại hạ thì chẳng có chỗ nào nhắc đến là quan gia (vì không nghe được những câu nói từ thời đó, chỉ có văn bản qua sử sách), có thể là Quốc Gia - mà người chép sử sau này viết nhầm Quốc - Quan. Vả lại, vua được gọi là quốc gia (nhà nước) cũng là để chỉ người đứng đầu cao nhất (thể hiện quyền lực) cũng là điều dễ hiểu, mà đến bây giờ câu cửa miệng của người Việt mình vẫn nói Nhà nước - là nói đến hệ thống lãnh đạo, người lãnh đạo (cấp trên của mình, quản lý mình...)

Dĩ nhiên việc xưng là "Quốc gia hay Quan gia" còn chưa có lời khẳng định. Tuy nhiên, ngay trong Đại Việt sử ký toàn thư, là bộ sách mà theo nguyên bản có ghi lại việc vua ban chiếu cho thiên hạ gọi mình là "Quốc gia" các nhà dịch giả, chuyển bản điện tử cũng có đính chính lại là "Quan gia" và nghi ngờ có khả năng là lỗi in, chép nhầm vì ngoài ra không thấy có sách nào khác ghi lại việc gọi là Quốc gia.