Tâm tình người xa xứ ! Mấy bữa nay, trời mây đen vần vũ. Ngồi trong nhà mà nghe rõ cả tiếng rì rầm róc rách của những con sóng xô vách đá, của dòng chảy xoáy dưới dòng sông Saint Laurent. Trời đất buồn thế lại đâm nhớ nhà. Nhớ những ngày xa xôi lắm, trên con đường làng đất nâu mịn, vài chú trâu đủng đỉnh nằm lim dim dưới gốc đa trầm mặc, mái đình liêu xiêu, âm âm tiếng trẻ vỡ lòng. Trên con đường vươn ra cánh đồng làng, mấy chị thôn nữ quay quáy, uyển chuyển gánh rơm non về, mùi thơm phưng phức sau mỗi bước đi. Chị nào cũng bịt kín các ống tay, ống chân bằng ống tay áo. Giá có thể tháo rời ra mỗi khi đặt gánh uống nước. Cái nón trắng nhấp nhô trên đầu để gương mặt chất phác khoẻ khoắn thấp thoáng. Cũng là một gương mặt trắng trẻo luôn được quấn phủ bằng một chiếc khăn mùi xoa đúng điệu. Ngõ lớn chia làng ra làm đôi, ngõ nhỏ chia làng thành bàn cờ diêm dúa bởi những rãnh nước mưa theo năm tháng xói chảy theo đường, theo giọt gianh của làng mà thành. Tuổi thơ nhìn những dòng chảy ấy trong mưa, qua kẽ áo mưa trên lưng mẹ, thấy nước vấp trên từng mô đất, từng viên đá. Nhìn chúng chảy xiết, ngầu vàng màu đất trên núi trôi về, ai cứ ngỡ rằng những dòng sông dữ dội ngoài đời sau này chắc cũng chỉ xiết đến vậy. Những đêm mưa thế này, tiếng của làng râm ran lắm. Tiếng mưa lộp bộp trên tàu lá chuối, lách tách trên tàu dừa, tiếng gà sốt ruột đổi chân lặng lẽ nghe mưa, tiếng thở mãn nguyện, vô tư của chú ỉn đang ngủ ngon, mát mẻ trong chuồng, và nhất là tiếng ếch nhái kêu ồm ộp gọi nhau từ bờ ao ra bờ ruộng, bờ mương. Vâng, cùng trong đêm mưa, bếp hồng thơm khói củi, nhà ai quây quần ấm áp cùng tiếng lách tách theo vũ điệu của hạt ngô bỏng ran trên cát. Ôi, những đêm mưa thứ bảy, đứa trẻ nào hóng từng câu truyện cảnh giác, cố tập trung để nhịn cơn buồn ngủ rũ mắt, hóng nghe tới nửa buổi sân khấu truyền thanh. Khi lớn lên, ai cũng biết thao thức cùng bố nghe truyện đêm khuya để thấy thế giới có biết bao làng còn đói khổ hơn và còn rộng lớn hơn nhiều lắm. Làng tôi đấy! Nhà nào cũng như nhà nào: dăm ba gốc mít, vài cây chanh, bưởi, cam quýt,... để cứ mộc mạc thơm, xao xuyến mỗi mùa hoa, để cho ai mãi ngơ ngác kiếm hương trong lá. Làng với bao sân gạch cho người phơi thóc, phơi mỗi vụ mùa. Làng với cây rơm như cây nấm khổng lồ bên trái bếp, tưởng cứ rút cả đời mà đun vẫn không thể hết,... Những nùn rơm mới đầu đông như còn đang âm ỉ cháy trên tay tung tăng đầu ngõ xóm. Những nùn rơm trẻ làng thường quấn cho chặt, châm lên tường như tắt mất mà lại cháy âm thầm. Ai tròn miệng thổi để nẻ chín chín má hồng, thấy ổ than tròn xinh sáng lên, sung sướng cười lại tưởng sẽ không bao giờ cháy hết. Mùi thơm của rơm cũng nôn nao thơm như mùi cơm mới, chẳng thể nào nhầm được, chẳng thể nào quên được. Làng tôi một làng Trung du Bắc bộ như bao làng quê của bạn, có gì là của riêng làng đâu, vậy mà mỗi khi lớn lên lại thêm đau đáu nhớ về. Thảng hoặc nghe những âm thanh da diết vọng từ một làng nào đó lại dừng chân ngơ ngẩn, ngỡ đâu đón được tiếng vọng tuổi ấu thơ. Gia đình tôi không phải người làng, tôi không được đi học trường làng, cũng không có bạn trong làng. Nhà tôi cũng không được giữa làng mà ở rìa làng, sát đường cái quan. Cuộc sống thực của tôi gắn với những gì chẳng thuộc về làng: những lớp học nghiêm trang của bố, những phòng đọc trong thư viện cơ quan bố mẹ, những giờ học ngoài thị trấn cách cả cây số, những bài học tiếng Nga, những cuốn truyện tranh in trên giấy đẹp... Để rồi ngoài những giấc mơ đuổi ong bắt **** rìa làng còn có những giấc mơ về một làng thảo nguyên xa xôi. Nhưng tôi lại có may mắn ở cạnh làng, được chứng kiến hơi thở của làng mỗi ngày nắng, ngày mưa, mỗi vụ chiêm, mùa,... nên tôi được yêu làng. Tôi cảm rõ ràng rằng, cuộc sống tinh thần và cả hồn tôi thấm đẫm ảnh hưởng của làng. Nếu cho tôi chọn lại một lần sống nữa, tôi vẫn mơ sẽ lại được sinh ra nơi thị trấn bình yên, bên một làng quê nhỏ nhắn với mái nhà bình dị, ấm cúng xưa cùng bố mẹ và các chị thân yêu. Khi ở làng, cô bé mải miết đọc truyện cổ tích, mơ đến những làng trời Âu xa lạ. Tay bậu cửa sổ trong nhà một mình lại mơ đến một bà hoàng hậu ngồi bên cửa số, ước mình được là Bạch Tuyết và luôn thắc mắc tuyết trông thế nào mà trắng thế, đẹp thế? Mái ấm ấy rồi cũng xa làng. Cô bé ấy cũng xa làng nhanh lắm, bỏ lại tuổi thơ với bao giấc mơ cỏ may nhặt hoài chẳng hết, về với chốn đô thị phồn hoa rực rỡ ánh đèn. Rồi cô bé đi xa làng hơn, mỗi ngày mỗi một xa hơn, như thể phía bên kia của trời. Nơi ấy tuyết đã không chỉ còn là cái đẹp tinh khôi khát khao ngày thơ, mà còn là nỗi buồn, nỗi cô đơn trắng thăm thẳm đến nao lòng. Làng ngày xưa đã hoá thảnh cổ tích, một cổ tích tuổi thơ lung linh khiến cô chỉ có thể thốt lên: Nơi ấy là thiên đường! Thảo Nguyên (từ Verdun, Montreal, Canada) Ruby
