tản mạn chèo nào Nhắc đến chèo là nhắc đến một môn nghệ thuật dân gian phát sinh từ một nền văn minh nông nghiệp. Nó đẹp một cách dân gian tình tứ, đẹp trong tất cả vẻ thanh nhã của nó. Chỉ với một chiếc chiếu rải giữa sân đình, hai bên là dàn dàn, dàn dế cũng đã trở thành một sân khấu, dân làng ba bề bốn bên đối đáp qua lại với diễn viên và những người nông dân một nắng hai sương, chân lấm tay bùn, từ đồng ruộng của cuộc đời thường bước lên sàn diễn như những diễn viên thực thụ. Mặc dù giọng hát chưa được mượt mà lắm, điệu múa chưa được mềm mại lắm nhưng tôi yêu họ, phục họ vì cái tình chèo, hồn chèo thì đủ đầy lắm. Họ hát múa bằng tình yêu say đắm của mình với môn nghệ thuật này. Hồi còn nhỏ, khi ti vi chưa nhiều, những trò giải trí khác cũng chưa nhiều, chỉ có sân khấu kịck, chèo là những hoạt động văn nghệ rộng rãi. Hồi ấy, thư viện của thị trấn có những phòng rất rộng, đoàn chèo TB hay về đó tập để đêm diễn cho mọi người xem. Những buổi trưa trốn mẹ đi chơi, tôi hay ra đó ngồi vắt vẻo trên chiếc ghế mắt mở to chăm chú xem một cách thích thú. Tối nào mà tôi được đi xem, rộn ràng từ chiều, ăn cơm thì ăn cho rõ nhanh, rồi quần quần áo áo, chờ đợi từng giây từng phút. Xem về rồi cũng hát cũng múa theo những gì mình đã nhẩm thuộc. Tôi rất ấn tượng với lối hoá trang, phục trang của diễn viên và cách thể hiện của từng nhân vật : Ông địa thì bụng to, đi đong đưa, phe phẩy quạt, đeo mặt nạ vẽ một cái miệng cười ngờ nghệch tận mang tai, môi đỏ chót , thường xuất hiện trong những đám rước sư tử của bonj trẻ con trong ngày rằm trug thu.. Những bà mối mắt lúng liếng, miệng phác một nụ cười kỳ quái , cổ chun ngắn lại. Những cô đào trong trang phục chói chang về màu sắc, vừa kín đáo: yếm đào, cánh áo vàng, áo tứ thân hồng điều hoặc là xanh lục , thắt lưng xanh thiên lí hoặc là đỏ, chân thì đi chiếc hài nhỏ, cong cong...Mà điển hình vẫn là cô Thị Màu với con mắt nhìn sắc như dao...không thế mà vừa tung tảy nâng khay đồ cúng lên chùa làm cho các đấng mày râu nghiêng ngả... Tôi cũng không thể quên được ấn tượng ban đầu khi xem trích đoạn: xuý vân giả dại, thị màu lên chùa ( quan âm thị kính) , chiếc bóng oan khiên...hay như trong một trích đoạn nào đó mà tôi không nhớ...có nghệ sỹ Văn Tuấn vào vai con trai của một trưởng bản, chân khoèo tay khoè...nghệ sỹ chèo ấy tôi đã gặp ngoài đời, nhưng quả thật, cuộc đời một người nghệ sỹ sao lại bạc như vôi. Tôi buồn khi không thấy hình ảnh một người nghệ sỹ chèo tài hoa mà là một người ốm nhóc loạng quạng bước chân với chai rượu cầm tay. Người nghệ sỹ ấy đã đóng góp rất nhiều cho nghệ thuật chèo mà giờ đây...Tôi thấy chạnh lòng...Người nghệ sỹ ấy đã mất.... Chèo đã vượt ra khỏi cái bó hẹp của làng xã mà đến với những sân khấu lớn hơn. ở các thành phố lớn và sang nước bạn. Đặc biệt tôi thấy những người bạn pháp rất thích nghe chèo, xem chèo Việt nam,. với họ sự bất đồng ngôn ngữ không là điều trở ngại lớn...đơn giản khi họ xem chèo họ bị thu hút, họ thấy dễ gần dễ hiểu và dễ cảm nhận. Lâu rồi tôi không được đi xem chèo. nhưng chỉ nghe những giai điệu chèo trên đài thôi, tôi lại thấy trước mắt mình cả một sân khấu với phông màn có hình chiêng đồng, hình rồg vàng uốn cong thành một vòng tròn. Những bức trướng gấm thêu rồng phượng, hoa lá nhiều màu sắc lộng lẫy... với những chùm tua xuống dịu dàng... Giữ được lề phương Đông, với vẻ đẹp mang đậm hồn dân gian, tình tứ, và rất thơ, chèo đã sáng giá, ở phương Tây cũng " phải lòng " chèo...vậy tại sao dân mình lại không yêu
Về làng Khuốc, xã Phong Châu, huyện Đông Hưng, làng hát chèo nổi tiếng vùng đồng bằng bắc bộ, không ai không biết đến tên tuổi nghệ nhân Cao Kim Trạch. Cụ năm nay 93 tuổi, là nghệ nhân cao tuổi nhất làng. Ngày từ hồi nhỏ, lúc mới lên 8, lên 10, cậu bé Trạch đã được làm quen với các gánh hát của làng, đến năm 14 tuổi vào vai diễn lẫn đầu. Vốn có năng khiếu bẩm sinh, lại sống trong môi trường thuận lợi, chẳng mấy chốc cậu đã có tay nghề khá vững chắc và được đi lưu diễn ở các làng, các tổng quanh vùng. Sau này, có lần cụ cùng gánh chèo của mình vào trổ tài mãi tận trong cung đình Huế. Các làn điệu chèo xứ Bắc có dịp cất lên, bay bổng bên cạnh các giọng ca xứ Huế Nam ai, Nam bình bi hoài tha thiết... Cụ đã từng sáu năm giảng dạy ở khoa chèo, trường Ca kịch dân tộc Trung ương.
Nếu bác nào "máu" nghe chèo... thì xin mời vào link này (chạy Real Player). http://www.vov.org.vn/amthanh1/tiengviet/amnhac/cheo/cheo.htm
