Tản Mạn ......NINH BÌNH YÊU THƯƠNG!!!

61. Đền Trung Lận Khê - xã Khánh Thượng - huyện Yên Mô
62. Đền thờ Thái Phó - Lê Niệm - xã Yên Mạc - huyện Yên Mô
63. Nhà thờ và mộ Vũ Duy Thanh - xã Khánh Hải - huyện Yên Khánh
64. Đền Văn Giáp - xã Khánh An - huyện Yên Khánh
65. Đền Thợng và chùa Phúc Long - xã Khánh Phú - huyện Yên Khánh
67. Đình thôn Đỗ - xã Khánh Nhạc - huyện Yên Khánh
68. Đền chùa thôn Năm - xã Khánh Tiên - huyện Yên Khánh
69. Chùa Dầu - xã Khánh Hoà - huyện Yên Khánh
70. Đền Kiến Ốc - xã Khánh Trung - huyện Yên Khánh

71. Đền Tiên Viên và chùa Kim Rong - xã khánh Lợi - huyện Yên Khánh
72. Chùa Phúc Nhạc - xã Khánh Nhạc - huyện Yên Khánh
73. Đền Tam Thánh và chùa Yên Lữ - xã Khánh An - huyện Yên Khánh
74. Đền thờ Nguyễn Công Trứ - xã Quang Thiện - huyện Kim Sơn
75. Nhà thờ đá Phát Diệm - xã Lưu Phương - huyện Kim Sơn
76. Đình Thượng Kiệm - xã Thượng Kiệm - huyện Kim Sơn
77. Đền Chất Thành - xã Chất Bình - huyện Kim Sơn
78. Đình Vân Thị- xã Gia Tân- huyện Gia Viễn

III. NHỮNG DI TÍCH ĐỢC XẾP HẠNG CẤP TỈNH
1. Đền Đôi - xã Khánh Thuỷ - huyện Yên Khánh
2. Đền Đông Bình Hoà - xã Khánh Hồng - huyện Yên Khánh
3. Đền Duyên Phúc - xã Khánh Hồng - huyện Yên Khánh
4. Đền và chùa thôm Tân - xã Khánh Hội - huyện Yên Khánh
5. Đền Quyết Trung - xã Khánh Trung - huyện Yên Khánh
6. Đền Thựõng Tịch Toàn - xã Khánh Thợng - huyện Yên Mô
7. Đình làng Nộn Khê - xã Yên Từ - huyện Yên Mô
8. Miếu Thủ Trung - xã Kim Chính - huyện Kim Sơn
9. Đền Trì Chính - xã Kim Chính - huyện Kim Sơn
10. Đình và chùa Giá Thợng - xã Gia Hoà - huyện Gia Viễn

11. Chùa Phúc Hng và núi Hang Toàn - xã Gia Minh - huyện Gia Viễn
12. Đình Trai - xã Gia Hưng - huyện Gia Viễn
13. Chùa Hng Quốc - xã Gia Hưng - huyện Gia Viễn
14. Chùa Linh Viên - xã Gia Hưng - huyện Gia Viễn
15. Đền làng Kho - xã Phú Lộc - huyện Nho Quan
16. Đền Thánh Tứ - xã Khánh Mậu - huyện Yên Khánh
17. Đền Lu Mỹ - xã Khánh Vân - huyện Yên Khánh
18. Đình Lôi Thanh - xã Khánh Thượng - huyện Yên Khánh
19. Đền Phụng Ban - xã Yên Hưng - huyện Yên Mô.
20. Đền Trung Thạch Lỗi - xã Khánh Dương - huyện Yên Mô

21. Nhà thờ Vũ Văn Kế - xã Như Hoà - huyện Kim Sơn
22. Đình Mống - xã Yên Quang - huyện Nho Quan
23. Đình Lá - xã Yên Quang - huyện Nho Quan
24. Đình Cam Giá - xã Ninh Khánh - thị xã Ninh Bình
25. Đền Đồng Bến - phường Đông Thành - thị xã Ninh Bình
26. Đền làng Yên Mô Càn - xã Yên Mạc - Yên Mô
27. Đền hành Khiển - xã Như Hoà - huyện Kim Sơn
28. Đình Đông Khê - xã Gia Trung - huyện Gia Viễn
29. Đình Tiên Tiến - xã Khánh Tiên - huyện Yên Khánh
30. Đền Thánh Cả và đền Đức ba - xã Khánh An - huyện Yên Khánh

31. Đình, đền, chùa Tập Ninh - xã Gia Vân - huyện Gia Viễn
32. Đền Thợng - xã Gia Phú - huyện Gia Viễn
33. Đền làng Đoan Bình - xã Gia Phú - huyện Gia Viễn
34. Đình Núi Thiện - xã Gia Tân - huyện Gia Viễn
35. Nhà thờ và mộ Bùi Thiện Tính - xã Khánh C - huyện Yên Khánh
36. Đền Đông Thổ Mật - xã Khánh Hồng - huyện Yên Khánh
37. Nhà thờ Đỗ Thế Diệu - xã Khánh Hồng - huyện Yên Khánh
38. Đền thôn Ba - xã Khánh Hồng - huyện Yên Khánh
39. Đền thôn Đồng - xã Khánh Nhạc - huyện Yên Khánh
40. Đền Ninh Thợng - xã Yên Thịnh - huyện Yên Mô

41. Đình Các - xã Ninh Hải - huyện Hoa L
42. Chùa Duy Khánh - xã Thanh Lạc - huyện Nho Quan
43. Đền, chùa Tuy Định - xã Định Hoá - huyện Kim Sơn
44. Đền làng Yên Thổ - xã Định Hoá - huyện Kim Sơn
45. Đền Lu Phơng - xã Lưu Phương - huyện Kim Sơn
46. Đình làng Bái Ngọc - xã Phú Lộc - huyện Nho Quan
47. Đền và chùa Me- thị trấn Me -huyện Gia Viễn
48. Đền Vò làng Lỗi Sơn- xã Gia Phong - huyện Gia Viễn
49. Đình làng Đồng Xuân-xã Gia Xuân- huyện Gia Viễn
50. Đền làng La Phù-xã Ninh Khang - huyện Hoa L

51. Đền làng Đa Giá- thị trấn Thiên Tôn- huyện Hoa L
52. Đình làng Yên Thành - xã Trờng Yên- huyện Hoa L
53. Đình Sen thôn Hành Cung- xã Ninh Thắng- huyện Hoa L
54. Đền thôn Lê- xã Khánh Phú- huyện Yên Khánh
55. Đền thờ Phạm Văn Ngoạn - xã Khánh Cờng -huyện Yên Khánh
56. Đền thôn Phạm- xã Khánh Nhạc- huyện Yên Khánh
57. Nhà thờ Thiên Hộ Giản- xã Khánh Thiện-huyện Yên Khánh
58. Đình Thợng làng Yên Tế- xã Yên Đồng -huyện Yên Mô
59. Cụm di tích Đền Vua Đôi thôn Cổ Đà - xã Yên Phú- huyện Yên Mô
60. Đền và chùa Hoàng Kim -xã Yên Phong - huyện Yên Mô

61. Đền Vân Mộng- xã Yên Phong- huyện Yên Mô
62. Đình làng Trinh Nữ- xã Yên Hòa- huyện Yên Mô
63. Chùa Hang làng Phợng Trì - xã Yên Mạc - huyện Yên Mô
64. Miếu Tuần Lễ -xã Như Hòa- huyện Kim Sơn
65. Đền Như Độ -xã Như Hòa- huyện Kim Sơn
66. Đền Hoàng Kim thôn Thủ Trung- xã Kim Chính- huyện Kim Sơn
67. Đền thờ Quý Minh Đại Vương và hang Đền- xã Ninh Nhất- thị xã Ninh Bình

Sự tích tên Phát Diệm và Ngọc Mỹ Nhân
Năm 1829, Nguyễn Công Trứ cùng nhân dân vùng ven biển khai phá được 14.620 mẫu đất và số đinh lên đến 1.268 người, miềm đất đó đã ổn định, vua Minh Mạng cho lập thành một huyện mới, tên là Kim Sơn (Núi Vàng)
Thời ấy, Nguyễn Công Trứ cũng chọn một cụm dân cư đông đúc trong huyện đạt tên là Phát Diễm- Nơi phát sinh ra cái đẹp ("Diễm" và "Diệm" cùng âm, nghĩa là đẹp - ngày nay gọi là Phát Diệm)
Tương truyền, đặt tên là Phát Diệm vì Nguyễn Công Trứ đã đi qua thị xã Ninh Bình, phát hiện thấy núi Cánh Diều còn tượng hình một cô gái mình trần nằm ngửa nhìn lên trười may bao la trông rất đẹp, liền đặt tên cho núi là Ngọc Mỹ Nhân (người con gái đẹp như ngọc), đầu mỹ nhân lại quay ra biển Đông thuộc đất huyện Kim Sơn - có nghĩa là phát đẹp ở đó (ngày nay ở thị trấn Phát Diệm các cô gái đều có mái tóc dài, người thon thả rất xinh đẹp)
"Ngọc Mỹ Nhân! Ơi Ngọc Mỹ Nhân!
Đất nước tạc em tóc xõa ngực trần"