Tặng các bạn Tuy Phước nè ........

Tặng các bạn Tuy Phước nè ........

Huyện Tuy Phước
Nắng mới đaf lên trên vựa lúa Tuy Phước
Nhi?n lại chặng đươ?ng gâ?n 30 năm xây dựng va? phát triê?n (1975 - 2004), ngươ?i dân Tuy Phước không kho?i ngơf nga?ng vê? hi?nh a?nh Tuy Phước ấm no, thanh bi?nh va? tru? phú. Tự ha?o la? vựa lúa lớn cu?a ca? ti?nh, Tuy Phước đang tự tin hướng tới tương lai với nhiê?u dự tính lớn.

- Diện tích: 284,87 km2

- Dân số: 189 nghi?n ngươ?i

- Đơn vị ha?nh chính: 12 xaf va? 2 thị trấn (thị trấn Tuy Phước va? thị trấn Diêu Tri?)

- Tốc độ tăng trươ?ng GDP: 7%/năm (giai đoạn 2000 - 2003)

- Bi?nh quân lương thực: 513kg/ngươ?i (năm 2003)

? Vị trí địa lý: phía bắc va? tây bắc giáp hai huyện Phu? Cát, An Nhơn; phía đông giáp biê?n; phía nam giáp tha?nh phố Quy Nhơn; phía tây giáp huyện Vân Canh.

Tư? tha?nh phố Quy Nhơn, chi? chưa đâ?y 30 phút chạy xe máy, chúng tôi đaf đến Tuy Phước. Dọc hai bên đươ?ng va?o thị trấn, nha? cư?a mọc lên san sát, với vóc dáng cu?a một đô thị sâ?m uất. Tuy Phước có lợi thế vê? vị trí địa lý với quốc lộ 19 va? quốc lộ 1A chạy qua huyện; ga Diêu Tri? la? điê?m dư?ng chân cu?a chuyến ta?u Bắc - Nam. Nhưng diện mạo Tuy Phước đâu chi? có thế, pha?i va?o tư?ng xaf, tư?ng thôn mới thấy hết nhưfng đô?i thay trên ma?nh đất một thơ?i bom đạn.

Tất ca? vi? lợi ích cu?a nhân dân

Mặc du? đaf được đô?ng chí Mai Thanh Thắng - Bí thư Huyện uy? Tuy Phước - nói nhiê?u vê? chương tri?nh bê tông hoá giao thông nông thôn ơ? huyện nhưng chúng tôi vâfn không kho?i ngạc nhiên trước nhưfng đươ?ng la?ng, ngof xóm khang trang, sạch đẹp. Phong tra?o la?m giao thông nông thôn ơ? Tuy Phước bắt đâ?u râ?m rộ tư? năm 2000. Khi đó, Tuy Phước mới có 36 km đươ?ng nhựa, chiếm 12,8% chiê?u da?i đươ?ng giao thông trong huyện, co?n lại la? đươ?ng đất trong ti?nh trạng lâ?y lội, xuống cấp nghiêm trọng. Với phương châm "Nha? nước va? nhân dân cu?ng la?m, nhân dân la?m Nha? nước hôf trợ" đê? thực hiện phong tra?o la?m đươ?ng bê tông xi măng. Theo chu? trương cu?a huyện, các công tri?nh giao thông đê?u được đưa ra đấu thâ?u công khai, ưu tiên cho nhân dân địa phương nhận la?m hay giao cho tư?ng thôn, tư?ng tô? chức đoa?n thê? đa?m nhận thi công, qua đó nâng cao tinh thâ?n trách nhiệm cu?a cấp cơ sơ?, gia?m đáng kê? các khoa?n chi phí. Đươ?ng giao thông đến trung tâm 14 xaf, thị trấn giơ? đaf thông suốt.

Năm 2004, khi các hi?nh thức hôf trợ cu?a ti?nh va? huyện cho chương tri?nh na?y ngư?ng lại, thi? vâfn có nhiê?u xaf va? thị trấn như: Phước Hoa?, Phước Hưng, Phước An,... tiếp tục lên kế hoạch bê tông hoá đươ?ng liên thôn, liên xóm bă?ng việc huy động sức dân. ơ? Phước Hoa?, tuy mạng lưới giao thông liên thôn đaf khép kín nhưng theo đê? nghị cu?a dân, xaf đang đâ?u tư la?m đươ?ng bê tông xi măng liên xóm trên cơ sơ? xóm va? xaf cu?ng la?m (kinh phí chia đê?u). Nhưfng con đươ?ng bê tông như vậy đaf va? đang la?m thay đô?i diện mạo nông thôn, thúc đâ?y sự phát triê?n kinh tế - xaf hội địa phương.

Cu?ng với phong tra?o la?m đươ?ng giao thông nông thôn, Tuy Phước co?n chu? động đâ?u tư xây dựng, gia cố, sư?a chưfa các công tri?nh thuy? lợi phục vụ nga?nh nông nghiệp. Trong giai đoạn 2000 - 2003, huyện đaf đâ?u tư hơn 13 ty? đô?ng, bao gô?m: sư?a chưfa, nâng cấp hô? Long Myf, hô? Cây Thích; xây dựng mới các đập dâng như: đập thông 9, đập cát, đập Ông Diệt; kiên cố hoá kênh mương ơ? hai xaf Phước An va? Phước Myf; gia cố nhưfng đoạn đê xung yếu trên hệ thống sông Kôn,... hạn chế tối đa nhưfng thiệt hại khi xa?y ra thiên tai, giúp ba? con yên tâm lao động sa?n xuất.


Lúa chín rộ trên nhưfng cánh đô?ng Tuy Phước
Không nhưfng thế, Tuy Phước co?n la? điê?m sáng trong công tác xoá đói, gia?m nghe?o ơ? Bi?nh Định. Tư? một huyện có ty? lệ đói nghe?o khá cao trong ti?nh (chiếm 16% năm 1996), đến năm 2003 ca? huyện chi? co?n 5,53% hộ đói nghe?o. Trong vo?ng 8 năm (1996 - 2004), huyện đaf cho các hộ nghe?o vay 15,6 ty? đô?ng, trong đó vốn tư? ngân ha?ng chính sách xaf hội la? 10 ty? đô?ng, phâ?n co?n lại trích tư? nguô?n quyf xoá đói, gia?m nghe?o cu?a các hội, đoa?n thê?. Nhơ? nguô?n vốn vay, nhiê?u hộ gia đi?nh đaf thoát ca?nh đói, nghe?o.

Không chi? cho vay vốn, Tuy Phước co?n đâ?y mạnh công tác đa?o tạo nghê? cho lao động thuộc diện hộ nghe?o. Ngoa?i ra, huyện co?n phối hợp với trung tâm hướng nghiệp dạy nghê? tô? chức dạy nghê? miêfn phí cho gâ?n 200 lao động thuộc hộ nghe?o va? hôf trợ thêm cho nhưfng đối tượng thuộc diện chính sách 100 - 150 nghi?n đô?ng/tháng.

Hơn nưfa, huyện Tuy Phước co?n ban ha?nh nhiê?u chính sách ưu đafi da?nh cho các hộ nghe?o như: miêfn gia?m học phí cho con em hộ nghe?o, miêfn thu các loại phí như công ích, nghifa vụ lao động, thuế đất; cấp hơn 23 nghi?n the? ba?o hiê?m y tế cho các đối tượng thuộc hộ nghe?o; trung bi?nh môfi năm cho hơn 100 hộ nghe?o không có điê?u kiện xây nha? vay vốn tư? quyf xoá đói gia?m nghe?o đê? la?m nha? với số tiê?n 3 triệu đô?ng/hộ,... Nhưfng việc la?m ấm áp nghifa ti?nh, thê? hiện sự quan tâm cu?a các cấp lafnh đạo huyện la? nguô?n động viên tinh thâ?n to lớn đối với nhưfng ngươ?i nghe?o, giúp họ tự tin, vươn lên thoát ca?nh đói nghe?o.

Dựa va?o sức dân đê? hiện thực hoá nhưfng chu? trương, chính sách cu?a Đa?ng va? Nha? nước trong cuộc sống; đặt lợi ích cu?a dân lên ha?ng đâ?u, gắn kết lợi ích trực tiếp cu?a ngươ?i dân với tương lai phát triê?n cu?a huyện, coi đó la? động lực đê? phát triê?n chính la? bí quyết tạo nên nhưfng tha?nh tích đáng nê? ấy cu?a huyện Tuy Phước.



Nhưfng chuyê?n động tích cực

Vê? với nông thôn Tuy Phước, được đến thăm nhưfng mô hi?nh la?m ăn kinh tế hiệu qua?, được lắng nghe nhưfng câu chuyện gia?n dị ma? chân tha?nh cu?a nông dân Tuy Phước, chúng tôi mới hiê?u hết nhưfng nôf lực vươn lên cu?a cấp uy?, chính quyê?n va? nhân dân nơi đây trên con đươ?ng xây dựng va? phát triê?n nông nghiệp, nông thôn gia?u mạnh.

Đối với nhưfng vu?ng đất bạc ma?u, huyện có chu? trương chuyê?n sang khai thác va? phát triê?n nhưfng loại cây trô?ng khác đem lại thu nhập cao hơn. Trong đó, khu vực các xaf tây nam cu?a huyện được chú ý nhiê?u nhất, bơ?i đây la? vu?ng đất có tiê?m năng rất lớn vê? đất sa?n xuất nông nghiệp, song chưa được khai thác tối đa. Nếu trước đây khu vực na?y chi? trô?ng lúa cho năng suất va? hiệu qua? thấp, thi? hiện nay huyện quyết định gia?m dâ?n diện tích lúa bấp bênh, chuyê?n sang trô?ng các loại hoa ma?u, các giống đa?o va? thư? nghiệm mô hi?nh trô?ng bông va?i xen đậu phộng. Chu? trương mới cu?a huyện đaf nhận được sự u?ng hộ nhiệt ti?nh cu?a ba? con nông dân. Trong 3 năm 2001 - 2003, các xaf Phước An, Phước Tha?nh, Phước Myf đaf chuyê?n đô?i tha?nh công 217 ha đất (khoa?ng 56% tô?ng diện tích đất cu?a ca? 3 xaf), bước đâ?u cho nhưfng tín hiệu kha? quan. So với trô?ng lúa trước đây, trô?ng hoa ma?u cho thu nhập cao hơn khoa?ng 120 - 150 nghi?n đô?ng/sa?o. Đơ?i sống cu?a ngươ?i nông dân nhơ? đó đaf được ca?i thiện đáng kê?.



Bên cạnh việc tập trung đâ?y mạnh chuyê?n đô?i cơ cấu cây trô?ng, Tuy Phước dâ?n hi?nh tha?nh các mô hi?nh trang trại chăn nuôi gia súc, gia câ?m theo hướng công nghiệp. Đến năm 2004, toa?n huyện có một trang trại nuôi lợn, 4 trang trại nuôi vịt va? 3 trang trại nuôi ga? với tô?ng số hơn 16 nghi?n con bo?, gâ?n 60 nghi?n con lợn va? 574 nghi?n con gia câ?m các loại. Huyện cufng da?nh sự quan tâm đặc biệt cho chương tri?nh lai tạo đa?n bo? sưfa với mục đích nâng tô?ng đa?n bo? đến năm 2005 lên 18 nghi?n con (trong đó đa?n bo? lai sind có 6.200 con, chiếm 34,4%). Với nhiê?u biện pháp hôf trợ thiết thực như: tô? chức tập huấn, hướng dâfn kyf thuật cho nông dân, xây dựng vu?ng tri?nh diêfn trô?ng co? la?m thức ăn cho bo?, hôf trợ 50% chi phí phối giống cho nông dân,... trong thơ?i gian tới, Tuy Phước sef xuất hiện nhiê?u trang trại nuôi bo? lớn cu?a nông dân.

Câu chuyện vê? Tuy Phước co?n tiếp tục với con tôm - thế mạnh đaf được huyện xác định va? đâ?y mạnh đâ?u tư. Nă?m sát đâ?m Thị Nại, Tuy Phước có diện tích mặt nước khá lớn đê? nuôi trô?ng thuy? sa?n với 1.000 ha, chu? yếu da?nh đê? nuôi tôm. Các tiến bộ khoa học - kyf thuật liên tục được chuyê?n giao đến nông dân thông qua việc ứng dụng va? nhân rộng mô hi?nh nuôi tôm qua?ng canh va? bán thâm canh, nâng cao năng suất lên 700 - 750 kg/ha, sa?n lượng tôm nuôi xuất khâ?u trung bi?nh đạt trên dưới 700 tấn/năm. Ông Nguyêfn Đi?nh Huệ cho biết: "Trong nhưfng năm 1999 - 2000, nhơ? con tôm ma? không ít hộ gia đi?nh ơ? các xaf Phước Thuận, Phước Sơn, Phước Hoa?, Phước Thắng đaf gia?u lên nhanh chóng với thu nhập bi?nh quân 100 triệu đô?ng/ha".

Với mục tiêu khai thác tốt tiê?m năng đất đai, nâng cao hiệu qua? kinh tế trên một đơn vị diện tích, Tuy Phước đang thực hiện việc chuyê?n đô?i các vu?ng lúa nhiêfm mặn ơ? khu Đông sang nuôi trô?ng thuy? sa?n, phấn đấu đến năm 2005 toa?n huyện có 1.020 ha diện tích nuôi trô?ng thuy? sa?n, đặc biệt la? nuôi tôm sú xuất khâ?u.

Tiếng nói ngươ?i trong cuộc

Điê?m dư?ng chân cuối cu?ng trong chuyến đi xuống cơ sơ? ơ? Tuy Phước la? đâ?m tôm ơ? thôn Vinh Quang, xaf Phước Sơn. Anh Huy?nh Văn Câ?n - "đại gia" trong lifnh vực nuôi tôm - cho biết: vụ tôm vư?a rô?i anh lôf mất 30 triệu đô?ng. Anh Huy?nh Văn Câ?n gia?i thích: "Do bệnh đốm trắng đấy. Tư? năm 2002 đến năm 2004, năm na?o tôi cufng lôf. Nợ ngân ha?ng 50 triệu rô?i nhưng chưa có cách gi? tra? được". Không chi? riêng anh Huy?nh Văn Câ?n ma? rất nhiê?u hộ nuôi tôm ơ? Tuy Phước đang điêu đứng bơ?i dịch bệnh. Nguyên nhân chính vâfn la? do môi trươ?ng nước bị ô nhiêfm nghiêm trọng, phát sinh dịch bệnh trên diện rộng. Hiện tại, mong muốn lớn nhất cu?a ngươ?i nuôi tôm ơ? Tuy Phước la? nhận được hôf trợ nhiê?u hơn nưfa vê? kyf thuật nuôi tôm va? được khoanh nợ, giafn nợ trong thơ?i điê?m khó khăn na?y. Nhưng vê? lâu vê? da?i, Tuy Phước pha?i gia?i quyết được tận gốc vấn đê? ô nhiêfm môi trươ?ng nước. Tuy nhiên, đây la? vấn đê? nă?m ngoa?i tâ?m tay cu?a huyện. Theo ông Nguyêfn Đi?nh Huệ, giá trị sa?n xuất nông nghiệp Tuy Phước lớn hay không la? ơ? con tôm. Nếu không sớm ô?n định vấn đê? na?y, nông nghiệp Tuy Phước sef co?n gặp nhiê?u khó khăn trong thơ?i gian tới.



Bên cạnh nhưfng khó khăn trong phát triê?n nghê? nuôi tôm, Tuy Phước co?n lúng túng trong việc xác định các vu?ng chuyên canh, thâm canh. Mặc du? chuyê?n đô?i cơ cấu cây trô?ng đaf bước đâ?u đem lại nhưfng hiệu qua? nhất định, nhưng đến nay huyện vâfn chưa thê? kết luận đâu la? mô hi?nh tha?nh công thực sự, có thê? nhân rộng trên phạm vi toa?n huyện. Thêm va?o đó, kết cấu hạ tâ?ng phục vụ sa?n xuất nông nghiệp co?n nhiê?u hạn chế, nhất la? vấn đê? thuy? lợi. Các trạm bơm hiện có chưa đáp ứng đu? nhu câ?u nước tưới. Hệ thống kênh mương nội đô?ng chưa được kiên cố hoá toa?n bộ.

Nhưfng con đươ?ng la?ng đang óng lên trong ma?u nắng mới, đa?n chim se? đang ríu rít trên nhưfng cánh đô?ng, chấp chới nhưfng đôi cánh nho? bé giưfa khoa?ng không khoáng đạt,... cho chúng tôi ca?m giác vê? một Tuy Phước đang bứt phá đi lên trong tra?n ngập ánh nắng va? nhưfng sắc ma?u tươi mới cu?a nga?y mai.


Trong nhưfng năm gâ?n đây, cơ cấu kinh tế Tuy Phước đang dâ?n chuyê?n dịch theo hướng tăng ty? trọng công nghiệp - tiê?u thu? công nghiệp. Nếu trước năm 2000 ty? trọng công nghiệp - tiê?u thu? công nghiệp chiếm 52% GDP cu?a huyện, thi? đến năm 2003 đaf tăng lên 54%. Vu?ng công nghiệp dọc ti?nh lộ 638 ơ? hai xaf Phước An va? Phước Tha?nh đaf đi va?o hoạt động, bước đâ?u thu hút nhiê?u nha? đâ?u tư va?o hoạt động, chu? yếu la? các doanh nghiệp sa?n xuất gôf xuất khâ?u va? đá granít. Tuy Phước cufng đang triê?n khai xây dựng 5 cụm kinh tế - kyf thuật gô?m: cụm Diêu Tri? - Phước An, thị trấn Tuy Phước, Câ?u Gánh (Phước Lộc), Ky? Sơn (Phước Sơn) va? Go? Bô?i (Phước Hoa?) va? kêu gọi đâ?u tư va?o Cụm công nghiệp Phước An. Sau khi hoa?n tha?nh, các cụm kinh tế - kyf thuật trên cu?ng với Cụm công nghiệp Phước An sef tạo nên bước chuyê?n biến cơ ba?n cho nga?nh công nghiệp - tiê?u thu? công nghiệp cu?a huyện, đô?ng thơ?i tạo điê?u kiện cho nga?nh thương mại - dịch vụ phát triê?n.

Năm 2002, sau khi được trạm khuyến nông huyện chuyê?n giao kyf thuật nuôi lợn hướng nạc, anh Trâ?n Quốc Quân (thôn Myf Trung, xaf Phước Sơn) đaf mạnh dạn đâ?u tư hơn 100 triệu đô?ng đê? xây dựng trang trại va? mua lợn giống. Đến năm 2004, đa?n lợn hơn 100 con (ca? lợn hướng nạc va? lợn nái) cu?a anh Quân đaf cho thu nhập hơn 30 triệu đô?ng. Kết qua? na?y vâfn chưa kê? đến khoa?n thu tư? đa?n ga? hơn 1.000 con đang chơ? nga?y xuất chuô?ng.

Vu?ng đất văn hoá lịch sư?

Không chi? được biết đến với nhưfng cánh đô?ng thă?ng cánh co? bay, Tuy Phước co?n la? ma?nh đất lưu giưf nhiê?u giá trị văn hoá - lịch sư? vô cu?ng quý giá. Đây la? vu?ng đất khoa cư?, nơi sinh dươfng nhiê?u nha? khoa ba?ng nô?i tiếng học rộng ta?i cao va? đức độ như Lê Công Miêfn (nha? Tây Sơn), Đa?o Doafn Địch, Lê Tuyên, Vof Trứ (phong tra?o Câ?n Vương),... va? cufng la? nơi sinh tha?nh cu?a nhiê?u nha? văn hoá lớn như nha? thơ Xuân Diệu, danh nhân văn hoá Đa?o Tấn.

Đến nay, nhưfng di tích văn hoá - lịch sư? co?n lại trên đất Tuy Phước khá đa dạng, phong phú, tư? tháp Bi?nh Lâm, tháp Bánh ít, tha?nh Thị Nại, di tích đô thị Nước Mặn,... đến nhưfng điệu dân ca ba?i cho?i, nhưfng vơ? tuô?ng cô?. Sự kết hợp ha?i hoa? giưfa văn hoá Chămpa đặc sắc với nê?n văn hoá hiện đại đaf tạo nên ve? đẹp thâm trâ?m ma? quyến ruf cho ma?nh đất na?y. Với nhưfng lợi thế na?y, Tuy Phước chu? trương giưf gi?n va? khôi phục nhưfng di sa?n văn hoá vật thê? va? phi vật thê?, không chi? cho các thế hệ con cháu mai sau ma? co?n góp phâ?n thúc đâ?y sự phát triê?n cu?a nga?nh du lịch, mơ? ra hướng đi đâ?y tiê?m năng cho địa phương.