Tên riêng trong tiếng nước ngoài - vấn đề khi dịch thuật

Tên riêng trong tiếng nước ngoài - vấn đề khi dịch thuật

Tôi viết chủ đề này với mong muốn cùng các bạn chia sễ kinh nghiệm học tập, nghiên cứu của mình trong việc trau dồi ngoại ngữ.
Trong 1 buổi sinh họat của HPC ngày 16/08/2003, 1 thành viên trên Hà Nội đã tranh luận với tôi về cách dịch hay không dịch 1 tên riêng trong 1 bộ phim. Nói nghe có vẻ đơn giản, nhưng thực tế đã là tên riêng hay danh từ riêng thì không được dịch ra tiếng bản xứ, vì nó sẽ làm thay đổi nội dung của câu.
Tôi lấy 1 ví dụ, trong 1 câu tiếng Việt người ta có nhắc đến 1 người đàn ông có tên là Tuất. Cứ theo như cách dịch cả danh từ thì tiếng Anh sẽ là Mr Dog.. Tiếp đó, lại gặp phải 1 người cũng có cách dịch như thế Mr Dog sẽ có thể dịch thành ông chó hay ********* Tuần tự ta sẽ có từ tiếp theo của ********* là Bastard, bastard sẽ thành Đồ khốn nạn. Như vậy, từ một ông Tuất đáng kính ban đầu đã trở thành 1 kẻ khốn nạn chỉ vì các cách dịch danh từ kia.
To be continuos

Tôi muốn vô tư cùng bạn bè và đi khắp nơi. Nhưng sao tôi cảm thấy không được an toàn ....

Xem báo chí của Hải Phòng mà thấy tức....Có mấy CLB và tên cầu thủ mà cứ viết loạn xà ngầu lên:
Manchester United:Man chét xì tơ iu nai tít,man chét xì tơ iu nai tứt
Beckham:Béc kham,Béc cam
Bathez:Ba tét,Bát tê
Chelsea:Cheo si,Chen xi
................................................................
Tóm lại là xem tin tức thể thao ở mấy cái báo HP mà tức anh ách.Sao không cứ để nguyên phiên bản tiếng Anh có phải dễ không?

Tôi thì từ bé đến giờ chưa thấy ở phim nào dịch tên riêng nước ngoài theo nghĩa tiếng nước đó bao giờ, trừ mấy bác đến từ Trung Hoa, chẳng hạn cầu thủ Li Tie thì dịch là Lý Thiết...
Người ta chỉ phiên âm ra tiếng Việt để người nghe hoặc người đọc có thể phát âm được cái tên riêng đó, chứ nói như đồng chí JMS@ thì chẳng hạn ở nước ngoài đầy người có tên là John, Nick, Fox..., nhưng ở trong nước nó toàn được đặt tên cho con chó, nói như bác chắc mọi người đều suy ra đó là tên con chó chắc?
to Missing_U_Always@: Có ai bắt bác đọc đâu nhở? Thế người không biết tiếng Anh như tôi mà ko được phiên âm ra thì đọc kiểu giề?
chẳng nhẽ gặp từ Manchester United thì đọc là Man chét te u ni tét
Theo thời gian mà ngoại ngữ cũng phải phù hợp theo văn hoá và dân trí mỗi nước. chẳng hạn từ Racist trong tiếng Anh có nghĩa là "Người phân biệt chủng tộc", nhưng giờ đây có rất nhiều người hiểu nó có một nghĩa nữa là "Kỳ thị giới tính" (kỳ thị những người GAY hoặc đồng tính). Những người thường xuyên theo dõi báo chí hầu hết là những người >40 tuổi, nếu tính tỉ lệ phần trăm những người biết tiếng nước ngoài ở độ tuổi này thì tôi nghĩ chắc là đến 95% chỉ biết nói tiếng Việt, vậy báo chí phục vụ cho số đông hay cho một số ít những người giỏi như bác. Mà đâu chỉ có báo chí HP, bác thử xem tin thời tiết các thành phố lớn trên TG của VTV3 mà xem, toàn thấy Pa ri, sơ un, viên chăn hay gia các ta đấy chứ, hờ hờ
viết đến đây mới để ý, bác Missing_U_Always@ chính là bác Minh Phương Nghiện Vỗ Mông, đổi nick thì đổi, sao lại phải đổi giới tính, hà hà

 ​

[tomato].::Khoai anh to và ngọt lắm::.[/tomato]​

Được maxfire sửa chữa / chuyển vào 15:32 ngày 31/08/2003

Bác JMS nói như vậy là rất đúng đấy Maxfire ạ. Vì hầu hết các bộ phim đang được dịch ra ở Việt Nam đều rơi vào tình trạng trên, trừ những bộ phim rất nổi tiếng (nhưng số lượng lại rất ít). Ngay cả việc dịch thuật trên các trang báo cũng như vậy, và không nói đâu xa, nếu để cho các bộ phận dịch của cơ quan công chứng dịch tài liệu thì cực kỳ tồi tệ, đọc xong không thể hiểu nổi. Vậy mà chúng ta cũng không thể có cách lựa chọn nào khác.
Tuy vậy, nếu nhìn rộng hơn thì việc dịch sang tiếng Việt là cần thiết. Vấn đề là dịch như thế nào thôi. Nếu như Innocent nhớ không nhầm thì đã có rất nhiều bài viết của các nhà ngôn ngữ học ở Việt Nam nói về vấn đề này, nhưng vẫn chưa có ai xử lý được. Thật là khó phải không???
Theo Innocent thì về góc độ cá nhân, mỗi người khi thực hiện việc dịch thuật cần chú ý đến ý nghĩa của từ ngữ, câu chữ, không thể dịch theo kiểu Word by word được. Và phải cân nhắc thật kỹ lưỡng nếu như đang làm một công việc dịch thuật có giá trị. Đó là ý thức của mỗi cá nhân.
Còn về quy định chung thì các nhà ngôn ngữ học cần kết hợp làm việc, tìm ra giải pháp hay nói cách khác là một quy tắc chung để dịch, sao cho hợp lý, dễ nắm bắt đối với người Việt Nam và cũng bảo đảm tính chính xác của từ ngữ. Về vấn đề này thì chúng ta phải chờ thôi, nhưng nhất định trong tương lai sẽ có người giải quyết bởi vì khi tri thức của người dân tăng lên thì họ sẽ không thể chấp nhận lối dịch thuật ẩu tả, hời hợt như hiện nay.

Nhân tài là nguyên khí quốc gia

Tôi ủng hộ cách viết để nguyên tên riêng nước ngoài mà
không dịch. Thứ nhất là để tôn trọng, vì là tên riêng.
thứ 2 là để chẳng hạn khi muốn tra cứu sẽ dễ hơn, thí dụ nhé:
- Ở vn có loại lốp xe Mít-Sơ-Lanh (từ hồi Pháp thuộc) ==> tên
gốc của nó là Michelin
-Nước hoa Cô-lô-nhơ ==> viết đúng phải là Cologne
- tên cầu thủ bóng đá Bô-nhếch người Ba Lan ==> tên gốc là
Boniek
- Nhà viết kịch nổi tiếng Sếch-pia ==> tên gốc phải là
Shakespear
- ...
Nhìn từ phiên âm mà suy ra từ gốc không phải ai cũng biết;
Rồi khi vào các thư viện tìm thông tin về các nhân vật trên thường là cần phải nhớ tên gốc thì tìm mới dễ dàng.
Cái cách phiên âm theo tiếng Việt cho dễ đọc chẳng qua là do hồi sau cách mạng Bác Hồ bảo là đồng bào trình độ chữ nghĩa còn kém các cô chú nên phiên âm nó ra cho đồng bào. Hồi ấy thôi còn bây giờ tôi thấy nó lạc hậu rồi...


I am a Citizen of the World

P a p i l l o n

Nhưng cũng phải thông cảm cho những người làm công tác dịch thuật. Vì nếu họ không tạm dịch ra theo một nghĩa nào đó tương đối gần gũi với người Việt thì quảng đại quần chúng không thể đọc được. Cùng là một từ nhưng người biết tiếng Anh đọc kiểu khác, người biết tiếng Pháp đọc kiểu khác. Trong khi đó hầu hết người Việt Nam là kém ngoại ngữ, làm sao mà hiểu được.
Đây cũng là một khó khăn đối với các nhà ngôn ngữ học đấy chứ.

Nhân tài là nguyên khí quốc gia

Còn đỡ hơn ở trung quốc này tên người nước ngoài mà bị dịch thành tiếng trung quốc thì thôi rồi em nói thật các bác là đọc chả hiểu cái gì hết ví dụ như smith chẳng hạn khi dịch ra tiếng trung thì nó biến thành Sử mật thất .các bác sợ chưa ,
còn cỡ như Britney hay là Justin thì đúng là thôi rồi nói tiếng anh chúng nó không biết nói tiếng trung quốc thì mình cũng chẳng biết thế là đi đâu cứ phải vác cái ảnh đi mà hỏi mệt chết ,
^'^s"人不~^'s"^人,-f?O每?寸fzZ另?个人.-oY幸福幸福-oY