Tham khảo dư luận về "Bóng đè" của Đỗ Hoàng Diệu

Mình mới đọc được một bài bình luận nữa về Bóng đè trên Talawas. Theo mình hiểu thì Bóng đè được "quan tâm" nhiều đến như thế không hẳn là do bản thân nó có vấn đề gì đáng để luận bàn mà chỉ vì những gì ngoài nó. Cụ thể là cách khen ngợi không công tâm của một số nhà phê bình (khen lấy được, khen cả những thứ mà BD không có...), những "tuyên ngôn" của tác giả v.v...
----------------------------------------
20.12.2005
Hà Văn Thùy
Con nhền nhện bị vướng trong tấm lưới của mình

Nghĩ cho cùng, sự ồn ào quanh tập truyện Bóng đè cũng không phải vô nghĩa. Có lẽ đây là lần đầu tiên một cuộc tranh luận văn chương được đi tới cùng. Ai cũng được nói và nói hết ý mình, dù đứng về phía này hay phía kia thì hầu hết vẫn là những tiếng nói chân tình, xây dựng. Hầu như không nghe những lời đao to búa lớn. Văn hóa tranh luận được coi trọng. Chính nhờ tranh luận dân chủ mà dường như chân lý vén mây mỉm cười...
Thoạt đầu, Bóng đè được tung ra như lời thách đố bí hiểm. Những người lăng-xê nó chỉ khen hay mà không cho biết hay ở chỗ nào đã khiến kẻ hiếu kỳ tò mò, bán tín bán nghi: ?oNó ẩn chứa cái gì đó, ghê lắm!? Mà thói đời, càng kín kín hở hở lại càng khêu gợi. Thiên hạ đua nhau ?ogiải mã? tác phẩm.
Tác giả Châu Diên, người cổ xúy vào loại tiên phong cho tập truyện, nhận định: ?oSong ta hoàn toàn đoán biết cái bóng đè ấy chính là sự phản kháng của tác giả, một cô gái chưa từng có chồng nhưng ngấm ngầm chống lại chính mẹ đẻ mình trong tư cách một bà mẹ chồng. Ta còn thấy tác giả - cô gái sẽ có chồng này trong một nhân vật ?ogiặc bên Ngô? là cô em chồng tên là Thắm.? [1]
Phải chăng là như vậy? Hẳn nhiều người không tin ?oẩn dụ được mã hóa? trong truyện lại đơn giản thế!
Có lẽ do thấy cách hiểu của Châu Diên không ổn, nhà giải ?osấm ký? Phạm Xuân Nguyên tỏ ra cao tay hơn, đã phát hiện: ?oTrước hết, trong mạch truyện, đó là bóng đè của truyền thống văn hóa dân tộc đổ xuống khao khát bản năng được sống, được yêu hết mình của những người phụ nữ. Họ muốn bung tỏa, bùng nổ toàn bộ con người bản năng của mình trong sự dâng hiến và đón nhận tình yêu, vượt qua những rào cản cấm kỵ, kiêng cữ của hệ giá trị một thời. Của những tập tục gia đình, dòng họ.? Rồi:?oRộng ra, đó là bóng đè của quá khứ đổ xuống con người hôm nay, hay là sự níu buộc, trả thù của quá khứ đối với hiện tại. Con người trong đời sống hiện tại khát vọng sống tự do, khát vọng tự do cá nhân. Nhưng áp lực của truyền thống, của cộng đồng, của dân tộc đè nặng xuống họ.? Rồi:?oRộng ra nữa, đó là bóng đè của Trung Hoa đổ xuống Việt Nam. Cả về chính trị, xã hội và văn hóa. Gia đình Thụ là dòng dõi đế vương Trung Hoa.? [2]
Trong khi chưa có đáp án thỏa đáng hơn, thì ta cứ tạm tin nhà phê bình văn học, người ủng hộ nhiệt thành cho tập sách.
Nếu đúng ẩn dụ trong truyện ngắn là thế thì một câu hỏi cũng buộc phải nêu ra: Cách đặt vấn đề như vậy về truyền thống liệu có thỏa đáng?
Về việc này, tôi xin bàn đôi điều:
1. Phải chăng Bóng đè phản ánh áp chế của truyền thống dân tộc?
Trước hết, ta thử xem quá khứ có thể tác động thế nào đến nhân vật xưng Tôi trong truyện? Là một trí thức có vị thế xã hội, độc lập về kinh tế, lại sống ở Hà Nội, mỗi năm về quê chồng mấy lần vào dịp giỗ tết, trong thực tế, cô là khách. Nhưng ở thời đại con cái đặt đâu cha mẹ ngồi đấy hiện nay, cô khách ấy lại là bà chủ đầy quyền uy. Khi cô nắm được cái vốn quý nhất của gia đình là người con trai một thì thực sự cô là bà chủ! Vui cô về, buồn thì cô nại nhức đầu chóng mặt, ?oem khó ở? thoái thác. Mẹ chồng không những không dám phiền trách cô mà phải chiều chuộng sao cho cô vui vẻ để trong ấm ngoài êm! Khi về nhà, cô vi vu xe pháo với lụa là gấm vóc rồi tặng quà biếu tiền cho những bà con khốn khó luôn nhìn vợ chồng cô với con mắt ngưỡng vọng, cô khác nào một bà hoàng? Trong thực trạng như thế, quá khứ không thể nào gây áp lực lên cô. Như vậy, cái hoàn cảnh để tạo ra bóng đè là giả nên sức nặng của bóng đè không thật! Ðó chỉ là giải pháp nghệ thuật tác giả dùng để chuyển tải ý đồ sáng tác của mình trong khi xây dựng một tác phẩm có luận đề. Do nền không thực nên cái lâu đài nghệ thuật tác giả định dựng trên đó khó bề đứng vững.
Cái nền thứ hai là sự đàn áp ********, tác giả mượn để tạo dựng tác phẩm cũng khó tin. Chưa bao giờ dân Giao Chỉ được thoải mái như hôm nay về tính dục! Bằng chứng là nhân vật Tôi trong ?oVu quy? đã hành xử ******** trong sự tự do tuyệt đối. Còn vì lợi ích của gia đình mà cha cô bắt lấy người này hay người khác thì đâu chỉ là áp đặt của quá khứ mà là định mệnh con người. Hãy ngó xem phim truyền hình Hàn Quốc, có mấy bộ phim không dựa vào cốt truyện như vậy?
Ở ?oBốn người đàn bà và một đám tang?, nhân vật nam cũng là người có cuộc sống ******** thuộc loại phóng đãng mà ít nhân vật nào trong quá khứ có được! Rõ ràng là cuộc sống hiện đại hầu như không có sự áp chế nào đối với tính dục. Trong bối cảnh tính dục được tự do buông thả như vậy, việc một cô gái trẻ từng quá thỏa thuê ******** trước hôn nhân tới mức đĩ thõa, bù lu bù loa la lối rằng truyền thống dân tộc đàn áp cô, không cho cô tự do tình yêu ********, là sự dựng chuyện, bịa tạc ra những điều không có thật với ý đồ vu vạ! Thời buổi này mà còn đòi hỏi giải phóng bản năng, đòi tự do ******** thì quả là hành động đạp vào cánh cửa đã mở sẵn của những kẻ ấm đầu!
Ði xa hơn, nếu cho Bóng đè là ám ảnh của quá khứ đè nặng lên con người hôm nay rồi sự áp chế của tổ tiên Trung Hoa... thì cũng phải xem lại.
Xin hỏi tác giả hiểu thế nào về truyền thống dân tộc? Qua các câu truyện, chứng tỏ, trong khi bất mãn tới thù hận quá khứ thì tác giả lại tỏ ra hiểu biết rất nông nổi về truyền thống. Có cảm giác như tác giả tưởng tượng ra một truyền thống ảo rồi ra sức đánh nhau với nó như anh chàng khùng Don Quijotte đánh cối xay gió!
Vậy truyền thống người Việt là gì, có như tác giả hiểu không?
Xin mạn phép trình bày vắn tắt:
Theo như phát hiện mới nhất của công nghệ gen từ nghiên cứu của nhóm nhà di truyền Trung Quốc hợp tác với Mỹ thì khoảng 60.000 năm trước, người Homo Sapiens từ Trung Ðông qua Ấn Ðộ và Pakistan rồi theo bờ biển Nam châu Á đến định cư tại miền Trung và miền Bắc Việt Nam. Tại đây, hai đại chủng Mongoloid và Australoid hòa huyết tạo ra chủng Indonesien, Melanesien cùng những chủng lai giữa chúng, nhân số trở nên đông đúc, tràn khắp lục địa Ðông Nam Á. Khoảng 50.000 năm trước, người từ Ðông Nam Á tới châu Ðại Dương. Khoảng 40.000 năm trước, nhờ băng hà tan, người từ Ðông Nam Á đi lên khai phá lục địa Trung Hoa. Khoảng 30.000 năm trước, người Ðông Nam Á từ Trung Hoa đi lên Siberia rồi vượt eo Bering sang châu Mỹ.
Trong thời gian đó, khoảng 18.000 năm TCN hay sớm hơn, người tiền sử ở lại Việt Nam đã làm nên nền Văn hóa Hòa Bình là trung tâm nông nghiệp phát triển sớm nhất thế giới với đá mài, trồng lúa nước và thuần hóa gia súc.
Mang thành tựu của Văn hóa Hòa Bình lên phía Bắc, người Bách Việt trong đó tộc Lạc Việt giữ vai trò lãnh đạo cả về xã hội và ngôn ngữ, đã sáng tạo trên lục địa Trung Hoa nền văn hóa phi vật thể rực rỡ mà sau này được đúc kết thành Kinh Thi, Kinh Thư, Kinh Dịch, Kinh Nhạc, Kinh Lễ.
Khoảng 2600 năm TCN, người Hán từ Tây Bắc tràn qua sông Hoàng Hà xâm chiếm đất đai, xua đuổi người Việt xuống phía nam sông Dương Tử. Cũng lúc này, một bộ phận tinh hoa của Lạc Việt dùng thuyền bè trở lại Việt Nam lập nên nhà nước Văn Lang.
Bị người Hán đuổi tiếp, người Bách Việt từ mạn nam sông Dương Tử trở lại đất tổ của mình: người Thái về đất Thái, người Mã Lai về đất Mã Lai... Trong quá trình hơn nghìn năm chung đụng với người Bách Việt tại lưu vực sông Hoàng Hà và Dương Tử, người Hán gốc Mongoloid đã hòa huyết cùng người Bách Việt Indonesien, Melanesien tạo nên chủng người mới là Mongoloid phương Nam hay nhóm loại hình Ðông Nam Á. Chủng người này về sau trở thành người Hán sống ở lưu vực sông Dương Tử cũng như thành phần chủ thể của các nước Ðông Nam Á.
Như vậy, người Việt có một lịch sử lâu dài 6 vạn năm, trong đó có 4 vạn năm là chủ nhân ông đầu tiên khai thác đất nước ngày này mang tên Trung Hoa. Khoảng thời gian 4000 năm mà các nhà sử học gọi lầm là Nam tiến chính là thời gian người Việt từ phía Bắc trở về mái nhà xưa của mình. [3]
Ðấy là những điều mới khám phá vào năm cuối cùng của thế kỷ trước. Nhưng từ xa xưa, bằng ký ức và tâm linh, ông bà ta nhận về mình những vị vua huyền thoại như Toại Nhân, Phục Hy, Thần Nông. Tuy phải nhiều phen chống xâm lược phương Bắc nhưng cha ông ta minh triết không bao giờ bài xích văn hóa Tàu, luôn coi trọng ngũ Kinh cùng các triết nhân cổ như Khổng tử, Lão tử... Ông bà ta cũng coi Trung Quốc là đồng văn đồng chủng. Lịch sử có lúc thăng lúc trầm lúc bĩ lúc thái nhưng bao giờ cha ông ta cũng tự hào là hậu duệ của tộc Lạc Việt và nêu cao chủ nghĩa anh hùng cũng như văn hiến Việt. Có được điều đó bởi lẽ trong 6 vạn năm dằng dặc, người Việt đã tạo dựng từ sông Mã sông Hồng tới Dương Tử, Hoàng Hà một truyền thống văn hóa Việt đặc sắc, được tổng kết thành ba yếu tố: nhân chủ, thái hòa và tâm linh. Học giả Kim Ðịnh gọi đó là Việt Nho. Dù sau này có bị các thế lực thống trị Trung Hoa đàn áp thì người Việt ở chỗ này chỗ khác, lúc này lúc khác vẫn giữ được truyền thống văn hóa Việt Nho của mình. Một nền văn hóa đầy nhân bản và minh triết từng rực rỡ trong buổi bình minh của nhân loại mà hậu thế có quyền tự hào chính đáng.
Nhưng có sự thực đau đớn là hiện nay, do nhiều nguyên nhân, truyền thống tốt đẹp của dân tộc bị băng hoại đến mức kinh hoàng. Bức xúc vì sự suy đồi của văn hóa là một chuyện nhưng từ đó mà cho rằng truyền thống dân tộc là đen tối, đầy áp chế đè nặng lên thân phận con người hôm nay như ẩn dụ trong Bóng đè là không cận nhân tình, là không hiểu và mang tội bất kính với tổ tiên. Ðó là việc làm nguy hiểm mang màu sắc chủ nghĩa hư vô, muốn đập phá, xóa bỏ tất cả trong khi điều cần kíp hôm nay là gom nhặt từng mảnh vụn tốt đẹp của truyền thống để làm lại dân tộc!
2. Về bóng đè của Trung Hoa lên Việt Nam
Trong quá khứ có nhiều dòng họ từ phía Bắc xuống rồi con cháu làm vua nước Việt. Mở đầu là Thục An Dương vương, người đất Ba Thục thuộc dòng Âu Việt. Do nhà Tần diệt nước Thục, ông của Tục Pắn (Thục Phán) đã chạy xuống nương nhờ đất của Hùng vương. Triệu Ðà người nước Triệu thời Chiến Quốc vốn là một dòng Việt từ xa xưa. Ðến nhà Trần, tổ tiên nhà Trần là người Việt từ miền Lĩnh Nam xuống... Những dòng họ này đã hòa nhập với cuộc sống Việt, thể hiện hết nhiệt huyết yêu nước Việt và kiên cường chống lại kẻ xâm luợc phương Bắc. Có thể có những dòng họ vương bá đào vong từ Trung Quốc sang cư ngụ. Nhưng khi sang ta, do những quy chế nhập tịch của nhà nước, do lòng bao dung của đồng bào, họ mau chóng trở thành công dân Việt. Không đến ba đời sau, họ đã là người Việt cả về máu huyết cả về tập quán. Vì vậy trên thực tế không có một dòng họ mà tổ tiên Trung Hoa nhìn xuống con cháu mình bằng con mắt áp chế của thiên triều.
Áp chế của các thiên triều Trung Hoa là cảm giác thường trực nhưng đó là cảm giác nảy sinh từ bên ngoài ?" yếu tố ngoại sinh ?" chứ không phải phát xuất từ nội bộ dân tộc.
Việc hư cấu nên một dòng họ vương bá Trung Hoa sặc mùi đền đài lăng tẩm luôn đè bóng lên cuộc sống con cháu cũng là hư cấu không có cơ sở, mà nói thực, là bịa đặt, kết quả của sự áp đặt khiên cưỡng ý đồ sáng tác lên lô-gic nội tại của câu chuyện!
Ở truyện ngắn ?oVu quy?, khi cho nhân vật Trung Hoa nói: ?oTrong tâm tưởng em luôn nghĩ em là nô lệ. Em nghĩ thế từ khi em sinh ra, từ cả ngàn năm nay. Em không có sự tự tin? thì đó chỉ là suy diễn chủ quan của người viết. Người Việt có lương tri không bao giờ nghĩ như thế về dân tộc mình. Ngay cái lời có vẻ triết lý của Nguyễn Huy Thiệp trong ?oVàng lửa?: ?oÐặc điểm lớn nhất của xứ sở này là nhược tiểu. Ðây là một cô gái đồng trinh bị nền văn minh Trung Hoa cưỡng hiếp. Cô gái ấy vừa thích thú, vừa nhục nhã vừa căm thù nó...? cũng chỉ là những lời lộng ngôn xa rời sự thật lịch sử. Mặc cảm nhược tiểu như vậy đồng nghĩa với chủ nghĩa thất bại thì làm sao chiến thắng? Ðấy chỉ là sản phẩm của những đầu óc thiếu hiểu biết về dân tộc và khiếp nhược trước Trung Hoa.
(còn tiếp)

3. Về những ẩn dụ chính trị
Có lẽ rõ ràng hơn cả trong tập sách là hai ẩn dụ chính trị trong ?oDòng sông hủi? và ?oVu quy?.
Do ẩn dụ quá thô và lộ nên thoáng đọc qua, người ta hiểu ngay, nhân vật Công trong ?oDòng sông hủi? ám chỉ công an bảo vệ an ninh tư tưởng văn hóa, những người chuyên làm cái việc dò xét ý nghĩ của người khác. Khi mô tả nhân vật này nhòm chỗ kín của vợ để khám xét, tác giả đã bằng thủ pháp hoạt kê, tố cáo hành động phi nhân trong việc kiểm soát tư tưởng con người. Không thể phủ nhận rằng tác giả đạt được ý đồ của mình, ghi lại dấu ấn mông muội của thời đang sống.
Nhưng hình tượng Karl trong ?oVu quy? thì quá chừng khiên cưỡng và thô thiển. Không cần tinh tường lắm, người đọc cũng hiểu Karl ám chỉ Karl Marx. Nhưng đó là sự lầm lẫn lớn. Ðồng nhất con người K. Marx với chủ thuyết mang tên ông cũng sai lầm như khi đồng nhất Khổng tử với đạo Khổng. Về con người, K. Marx là một trong những trí tuệ sáng láng của nhân loại. Tư bản luận cùng những lý thuyết về duy vật biện chứng và duy vật lịch sử giúp cho con người nhận thức tự nhiên và xã hội, đem lại sức mạnh cho tư duy và hành động. Trên tất cả là lý tưởng của ông về một xã hội công bằng, về việc giải phóng người bị áp bức mãi còn sức sống. Với lương tri nhân loại, ông vẫn được kính trọng. Trong khi đó tư tưởng của ông đã bị những người xây dựng XHCN hiện thực phản bội, gây nên bao tai họa. Không phân biệt được XHCN hiện thực với bản thân K. Marx là sai lầm về nhận thức và trí tuệ. Khi đưa con người K. Marx làm đối tượng đả kích đến mức như trong tác phẩm, tác giả mắc lỗi không thể biện hộ về văn hóa. Một hành động như vậy tưởng chỉ có thể có ở một kẻ du thủ du thực mà không bao giờ xảy ra nơi nhà văn, nhất là khi nhà văn ấy là phụ nữ. Một hành động như vậy diễn ra trong đời thực, dân gian sẽ không có cách nào gọi khác hơn là sự lăng loàn!
Có thể còn một ?oẩn dụ? nữa mà nhà phê bình văn chương Phạm Xuân Nguyên không nhắc tới: Quá khứ đen tối cưỡng bức hiện tại, đưa đến tương lai bất định cho dân tộc! Nếu tác giả có suy nghĩ như vậy thật thì đó cũng chỉ là ảo tưởng do sự hiểu biết hoàn toàn sai lầm về thực trạng dân tộc. Thực trạng của dân tộc là: Từ 1954 ở miền Bắc và 1975 trên cả nước, cái búa chuyên chính vô sản đã đập nát truyền thống tốt đẹp của người Việt thành những mảnh vụn. Do bị cắt đứt với truyền thống nên hiện tại xã hội Việt là một quái thai, đầu Ngô mình Sở, mông muội, đang tuột dốc một cách nguy hiểm. Người Việt không còn cách nào khác là tìm và chắp vá những mảnh vụn truyền thống tốt đẹp để làm lại dân tộc. Truyền thống Việt không phải là gánh nặng, không phải là tai họa mà là cứu cánh giúp chúng ta vượt qua lúc nguy nan này.
4. Kết luận
Những phân tích trên cho thấy, một số ẩn dụ trong Bóng đè không thành công. Không thành công ở chỗ giữa vật đưa ra và ý đồ muốn nó chuyển tải không tương thích, là sự so sánh lệch pha khập khễnh. Dù có chiếu vào đó ánh sáng phù thủy, cái cầu khỉ thô thiển cũng không hiện lên thành cầu vồng ngũ sắc người ta mong muố. Ẩn dụ là kỹ thuật vô cùng lợi hại ở văn chương nhưng cũng nguy hiểm như trò bẫy việt vị trong bóng đá: gài bẫy thành công là một chuyện, còn thất bại dễ làm thủng lưới nhà! Ðỗ Hoàng Diệu muốn đem người đàn bà cong rướn hình chữ S khi ******** gán cho thân phận dân tộc Việt theo lối nhận thức lầm lạc của mình. Nhưng thực tế thân phận dân tộc không hề vậy nên hình tượng bị áp đặt khiên cưỡng của chị xẹp lép lại đúng với hình chữ I trần trụi! Chị chối không viết tính dục mà lấy tính dục làm cái vỏ để chuyển tải ?ođiều gì đó?. Nhưng khi bóc tách hết những màng váng che phủ, để lộ ra những ?oẩn dụ? ấy là vô nghĩa lý, truyện của chị đã trơ lại lớp vỏ tính dục trần truồng. Bên trên sự vô nghĩa của những ?oẩn dụ? và sự trần truồng của thân xác là cái tội báng bổ tổ tông.
Người đọc có thể hiểu và thông cảm với bức xúc của tác giả trước cuộc sống hiện tại. Nhưng từ hiện tại tối tăm mà cho rằng toàn bộ quá khứ đều nặng nề tăm tối đã thể hiện sự phiến diện trong nhận thức. Từ nhận thức chưa thấu đáo mà vội khái quát lên những ẩn dụ nọ biểu tượng kia đã phóng to những sai lầm những khiếm khuyết của tác giả.
Không hiểu ngẫu nhiên hay do sự an bài của tạo hóa mà cùng với ?oBóng đè?, lại xuất hiện ?oCánh đồng bất tận?. Không làm văn chương, chẳng cần biết đến hiện đại hay hậu hiện đại, cô gái Nguyễn Ngọc Tư chỉ kể những chuyện đời trần trụi với ngôn ngữ nhà quê Tây Nam Bộ. Những chuyện làm cho lòng ta đau thắt vì đồng bào ta bà con ta vẫn sống hoang dã mông muội trong môi trường sống quá bạo tàn. Nó cũng cảnh tỉnh ta với tư cách người chồng người cha hãy tỉnh táo, đừng vì thù hận mà làm đổ vỡ gia đình, đẩy những sinh linh mà mình thương yêu tới bất hạnh... Thông điệp này ?" mà có thể, trong khi viết, Ngọc Tư không hề nghĩ tới bất cứ ?othông điệp? nào hết ?" được chuyển đến ta không phải bằng những lời nói suông mà qua nhân vật sống, mang máu thịt cuộc đời. Sau khi nỗi đau thấm thía, ta đọc lại rồi đọc nữa sẽ thấy trên trang giấy hiện lên số phận những con người với lòng yêu thương vô hạn.
Với Ðỗ Hoàng Diệu, bên tai văng vẳng: ?oTôi giăng ra cái bẫy để bẫy độc giả và có khi bẫy chính mình...? Ta bỗng nhớ câu chuyện về một con nhện nọ: ?oCon Nhền Nhện quyết dệt cho mình một tấm lưới không tay nào xây nổi. Nó nhả hết sợi tơ này đến sợi tơ khác một cách quyết liệt. Nó biết nòi giống cho nó một thứ dầu thoa (chất nhờn?!) vào các chân và khắp cơ thể nên những sợi tơ dính như keo không làm hại nó. Nhưng nó không biết rằng cái chất dầu kia cũng có khi vì lý do nào đó mà khô kiệt. Do không lượng sức mình, trong khi đem hết công lực dệt tấm lưới quá cỡ, tinh lực của nó hao kiệt. Dệt xong đường tơ cuối cùng, nó nhìn lại công trình kỳ diệu của mình với lòng tự hào của bậc sáng thế rồi mệt mỏi bước vào giữa tấm lưới để nghỉ ngơi và tọa hưởng vinh quang. Gần tới đích, nó bỗng thấy chân trĩu nặng như có ai trì kéo. Bực bội, nó đạp mạnh. Thật bất ngờ, những sợi tơ dính như keo túm lấy nó. Và càng giẫy, con vật đáng thương càng bị quấn chặt vào trong cái bẫy ?otuyệt vời? của mình.?
Tân Phú, cuối năm 2005
© 2005 talawas
[1]Châu Diên. ?oQuyền lực của một cô gái?, talawas 08.9.2005
[2]Phạm Xuân Nguyên. ?oMuốn hay thì phải hết mình?, talawas 14.12.2005
[3]Hà Văn Thùy. Thử tìm lại cội nguồn người Việt. NXB Thanh niên 12.2005

Đọc lại mới thấy off topic. Vậy thêm tí nhận xét : buồn cho văn học việt nam, xôn xao lên vì một thứ cặn bã. Nghe nói năm tới kiểu cặn bã này lại còn trở thành phong trào chung của các nhà xuất bản. Chán.

Lâu rồi nghĩ mãi mới ra True Art là thiết hầu. Khoẻ không ?
Tớ vốn hay quên, nhưng cái vụ uống say ghê rợn đó thì vẫn nhớ, có điều thiết hầu uống cầm chừng chai rưỡi thôi, không phải ba chai đâu. Mà cậu nói nhiều bỏ xừ, chắc phun ra cũng phải được gần một chai đấy. Trừ đi thì cậu chỉ uống khoảng một chai, nhìn tớ uống hai chai, tớ say là đúng rồi. Cái vụ gì cháy lên thì tớ không có nói, văn phong chuối như thế lại càng ko phải kiểu của tớ. Impossible, chắc là cậu hứng chí bịa ra thôi.
Bây giờ tớ vẫn thế, tửu lượng tăng lên được ba bốn lần (hic), cũng đã gặp thêm được vài thằng giống cậu
Được larra sửa chữa / chuyển vào 20:58 ngày 20/12/2005

Mình thích đoạn này. Ko biết có đúng thế ko? Chưa đọc nguồn này từ đâu cả.

Ô, cái topic này bị đá sang đây mà bây giờ mình mới biết nhề?
Hã hã... vui đáo để!
Về phần "đại chúng". Việc tranh luận đàng hoàng thì bị gán cho là "chửi", là "bắt bẻ từng câu từng chữ", còn cái bọn đang dùng ngôn ngữ "chửi" thực sự thì lại chẳng lên tiếng mắng chúng nó. Thật sự không biết nói gì hơn về trình độ nhận thức như thế. Dăm câu ba điều không chửi đổng thì lên mặt dạy đời khuyên can vẩn vơ, hòng bịt miệng người có lý có lẽ.
Về phần những người làm công tác phê bình văn học, gọi là "nhà phê bình", người ta có cái tâm là phải mổ xẻ đến nơi đến chốn mỗi hiện tượng trong làng văn. Người ta cũng có cái trình độ của người ta để mà dày công viết bài. Ấy thế mà có kẻ lại chỉ biết chấm thõ vào rằng thì là "đáng tiếc", rằng thì là các nhà phê bình "không cần phải"... xôn xao lên trước thứ "cặn bã".
Khi xưa Tử Kỳ mất công đọc nhạc của Bá Nha thành thơ. Chẳng lẽ lại bảo cái ông Tử Kỳ thừa hơi đi phân tích cái tâm nhạc ra thơ như thế? Nghe mà chỉ biết khen hay chê dở và không biết người ta muốn nói gì qua tiếng đàn, thì cũng chẳng khác gì đọc văn chỉ biết dăm câu khen chê mà chẳng chịu phân tích kỹ càng.
Kiểu gì cũng phải ngả mũ trước các vị đã có những bài viết hoành tráng thể hiện tinh thần làm việc nghiêm túc. Dù là khen hay chê, dù là tâng bốc hay dìm xuống, thì họ là những người có trách nhiệm trước mỗi nhận định của mình. Với BĐ hay với truyện nào, thơ nào cũng thế cả, đã nói thì phải nói rõ vì sao mình nói thê. Có mở bài thì phải có thân bài, kết luận. Viết về văn thì không thể tiết kiệm chữ. Nhìn vào các bài văn kia, thấy họ có cái tâm dày công giảng giải ngọn ngành tư tưởng của mình, thật đáng quý. Chứ không phải như những hạng chửi đổng hay chấm thõ, thở hắt ra vài câu rồi tự cho đấy là hay ho lắm, là mọi người phải tự hiểu còn nếu không hiểu thì là ngu muội.
Tạm phác thảo về bức tranh dư luận xung quanh BĐ thế đã.

Bạn Cun đấy à?

Nghe xôn xao dư luận đã lâu về tập truyện ngắn này nhưng hôm nay mới được đọc một vài truyện trên ttvn (bóng đè, tình chuột, vu quy). Đọc xong vẫn không thể hiểu được nên xếp vào thể loại nào cho ?oxứng tầm?T : ***, mượn *** nói chính trị, xã hội...
Có ai đó nói là ***y nhưng có lẽ là dùng nhầm từ. Nói là *** thì cũng không thể vì chắc nó kém xa cô giáo Thảo.
Nếu muốn nói là thổi một luồng gió mới vào văn đàn Việt Nam thì quả là đáng tiếc bởi văn đàn sẽ phải chịu khó thở chút khí a mô i ắc.
Nếu muốn nói đến chính trị thì không hiểu tác giả muốn thể hiện điều gì khao khát điều gì, truyện nói nhiều đến nào là Trung hoa, ông già Tầu, trai Mỹ, tự do, nô lệ, hoàng đế, phù sa châu thổ, đông hồ, dân tộc, văn minh lúa nước, Karl, tư bản, định cư vĩnh viễn, xác ướp, đường cong chữ S, cố phản kháng ? lặp đi lặp lại. Tác giả phủ nhận, phủ nhận là nói đến chính trị, nhưng trong truyện thì lại nhắc đến quá nhiều những điều gợi cho người ta phải suy nghĩ là có hay không vấn đề chính trị trong đó. Nếu câu trả lời là có thì với một tuổi đời như cô liệu có đủ vốn sống và trải đời để bàn về những việc to tát đó không. Còn nếu câu trả lời là không thì rõ ràng là cô đang loạn ngôn.
Nếu muốn phản ánh thực tế các mối quan hệ xã hội qua Tình chuột thì thật là đáng buồn. Không hiểu sự trải nghiệm, những va chạm xã hội của cô ở mức nào mà cô có thể đưa vào truyện của mình những thứ kiểu như ?omột cô gái trẻ như em, có học, không tài sản?? chỉ vì ?o?muốn anh sẽ giúp em? mà phải ?o ?buông xuôi để cái đàn ông của Phừng gọn lỏn trong người?.
Rồi những ?o? nhìn đôi mắt cụp xuống của em, anh hiểu em đã biết điều. Em ngoan ngoãn chấp nhận. Thế là em khôn đấy Vy ạ. Kinh tế thị trường mà, đâu ai cho không ai cái gì? Em ngủ với anh, anh giúp làm giấy tờ cho em đi gặp cái thằng Việt kiều hèn yếu của em. Dù em không yêu anh, em miễn cưỡng nằm phía dưới anh nhưng anh quá sung sướng, thoả mãn, tột độ thoả mãn khi ******** với em.? ?
Quả thực là không thể hiểu và không thể chấp nhận được điều này ở một cô gái có học.
Chỉ có thể cố đọc và dừng ở truyện thứ 3 mà thôi. Thật tiếc là đã có những ý kiến tôn vinh những thể loại truyện như thế này và đưa vào Văn mới thì thật đáng buồn. Chắc có lẽ nên khuyến nghị đóng cửa nhà xuất bản này đi là vừa.
Ở đời phải biết mình là ai, ở đâu và đang làm gì.

"Bóng đè": đây là cách của người có trình độ thấp, vô danh tiểu tốt làm để lắng xê tên tuổi và những cái được gọi là tác phẩm của mình.
Đừng có nghĩ rằng đây là 1 lối viết phá cách, một lối viết với phong cách "hiện đại" theo phong cách phương Tây. Nên nhớ là với phương Tây phim cấp 3 thì vẫn chỉ là loại phim con h? ! vẫn chỉ được xếp loại "văn hoá phẩm đồi truỵ " thôi.
Nhưng tại sao mọi người vẫn rủ nhau đọc? Có lẽ là để thưởng thức một tác phẩm mang nét "chấm phá", để thoả mãn sự tò mò của mình, cũng như để đọc 1 "tác phẩm văn học" đặc biệt được công khai xuất bản mà thôi. Được đọc truyện "bóng đè" mà không phải giấu giếm mọi người thì kể ra cũng tốt đấy chứ nhỉ? Xem nó các khác j mấy cái truyện "cô giáo Thảo" ko ? Như thể loại phim cấp 3, mọi người vẫn xem nhiều, thậm chí là thích dù biết nó là văn hoá phẩm đồi truỵ. Và những diễn viên trong những bộ phim ấy cũng ko khác j người viết các tác phẩm ví dụ như "bóng đè" này đâu!
Trước "Bóng đè'', không ai biết Đỗ Hoàng Diệu là ai, và sau "Bóng đè", một Diệu nóng bỏng, một Diệu với tư tưởng "hướng ngoại"? và càng về sau, một Diệu ko ngại "vỡ chum", một Diệu cá tính, một Diệu luôn lên tiếng bênh vực cho những cô gái được xã hội Việt Nam phong là lăng loà.
Và một Diệu ủng hộ những người phụ nữ cướp hạnh phúc gia đình mọi người, một Diệu cảm thấy ghê tởm và ko chịu nổi những người phụ nữ có chồng trăng hoa, bị chồng bỏ? Mất chồng, gia đình tan nát, liêu người phụ nữ có khổ ko? 1 nhà văn có phải là 1 người biết cảm nhận cái đẹp, biết cảm thông sâu sắc với nỗi khổ của người khác ko? Vậy thì Diệu có được coi là nhà văn ko nhỉ?
Suy cho cùng thì "Bóng đè" cũng chỉ là miếng cơm manh áo, để thoả mãn cho cái ? bụng đói của tác giả mà thôi!!!
[/size=3]

Tác phẩm "quái thai, dâm loạn".
Nội dung "tầm phào, nông cạn".
Lời văn "thường thôi".
Ý tưởng "mới mẻ".
Nhưng tác giả cực kỳ"xuất sắc" mới viết được một truyện khiến độc giả nhiều người sợ bị bóng đè đến thế

Ôi zồi, lại có người lôi tô pịch cũ lên cho thiên hạ lấy chỗ xì pam à? Giỏi! Giỏi!
Nói chung, thà thị Diệu làm phát BĐ rồi kin kín tiếng, nói in ít thôi, thì thiên hạ nó cũng có cái kiềng cái nể của nó. Càng về sau càng thấy thị bi bô lắm cái dở quá, tiếc cho cái ấn tượng BĐ bị nhạt dần. Thì ra đúng là chả tài năng mẹ gì, chỉ được cái thích chơi nổi. Mệt người.