Tham vọng thay đổi ngành đồ ăn nhanh nước Mỹ của chàng trai gốc Việt

Munchery là 1 trong số hàng tá tổ chức khoa học khởi nghiệp trên toàn thế giới đã và đang nỗ lực dùng cho bữa ăn cho đa số người chỉ thông qua một cú chạm nhẹ trên các thiết bị di động.

Tri Tran đang ngồi trong văn phòng làm việc nằm trên tầng 3 của 1 tòa nhà từng là 1 nhà kho ở San Francisco. Sinh ra ở Việt Nam và sang Mỹ cùng bố mẹ từ lúc còn nhỏ, hiện anh là một doanh nhân hoạt động ở thung lũng Silicon. 4 năm trước, anh thành lập Munchery – tổ chức chuyên phục vụ những bữa ăn đã hoàn thiện được giao hàng nhanh đến từng căn hộ.

Munchery là một trong số hàng tá doanh nghiệp công nghệ khởi nghiệp trên toàn thế giới đã và đang nỗ lực phục vụ bữa ăn cho nhiều người chỉ thông qua một cú chạm nhẹ trên các trang thiết bị di động. GrubHub ở Mỹ, Just Eat ở châu Âu và Ele.me ở Trung Quốc, có thể kể đến một vài cái tên liên kết người dùng Internet với các quán ăn và nhà hàng có thực đơn phục vụ tận nhà. Nhiều người chỉ trích nhạo báng rằng đây là “đồ ăn lười biếng”, dù thế ở Munchery lại khác biệt. Hãng chế biến và phân phối thực phẩm theo hình thức với lợi cho sức khỏe.

Hiện đã và đang hoạt động ở 4 thành phố - San Francisco, Los Angeles, New York và Seattle, Munchery có bếp ăn công nghiệp ở mỗi thành phố. Trong một buổi chiều ở San Francisco, các đầu bếp và phụ tá đội mũ trắng và đeo găng tay sạch sẽ đã và đang đặt những miếng cá hồi nướng lên trên cơm gạo lứt. Món này đi kèm cà rốt và đậu nành Nhật Bản, mang giá 10,99 USD. Bạn có thể đặt thịt lợn ba chỉ ăn kèm với bánh bao nhân nho cộng cải bắp cắt nhỏ và củ cải trắng mang giá 10,95 USD. Với khoảng hơn 20 lựa chọn thân thiện với trẻ em cùng các món ăn được nấu trong nồi sủi lăn tăn hoặc những lò nướng công nghiệp không gỉ có giá tới 50.000 USD một loại có thể điều chỉnh nhiệt độ và độ ẩm chuẩn xác.

Lúc nấu xong, món ăn được cho vào phòng đông lạnh, đóng gói trong các hộp ủ và chất lên xe tải để phân phối. Bạn có thể hâm nóng chúng chỉ trong 2 phút bằng lò vi sóng.

Munchery đã phục vụ hơn 3 triệu bữa ăn từ khi Tran và người bạn Conrad Chu phục vụ bữa ăn đầu tiên vào năm 2010. Họ đã gọi vốn được 115 triệu USD, và Tran cho rằng Munchery hiện là doanh nghiệp lớn nhất cung cấp các bữa ăn tươi trong 4 thành phố mà họ đang hoạt động. Dù không tiết lộ về chiến dịch mở rộng, anh vẫn chia sẻ mong ước sở hữu thêm ít nhất 10 thị trường mới trong vài năm đến.

Giống những startup khác trong công việc mới mẻ là nền kinh tế phục vụ tối đa nhu cầu khách hàng, Munchery vẫn chưa có lãi. Phần lớn những startup mang vốn hùng hậu đã và đang tranh đấu để lôi kéo sự chú ý là thách thức lớn nhất của Munchery. Hiện có 1 vài dịch vụ cung cấp các dòng rau quả được đóng hộp kèm gia vị và công thức, thậm chí cũng có đối thủ khó khăn gửi nguyên liệu bữa tối đến nhà các bạn. Thế nhưng, theo Michael Dempsey – chuyên gia phân tích tới từ CB Insights, Munchery đang ở vị trí thuận lợi hơn do sự tiện ích. Dẫu vậy, “có đến 3 bữa ăn mỗi ngày, vấn đề là có quá nhiều sự lựa chọn. Bạn không thể độc quyền hết và không thể nâng cao giá”.

Năm 1986, Tran tới Mỹ. Anh nhanh chóng hòa nhập, học tiếng Anh và sau nhanh chóng sở hữu chiến tích học tập tương đối tốt tại trường trung học. Sau khi tốt nghiệp Học viện kỹ thuật Massachusetts, anh là kỹ sư phần mềm ở California. Kết hôn hơi sớm từ năm 23 tuổi với một người gốc Việt khác, anh nhanh chóng ổn định cuộc sống gia đình với 2 cậu con trai.

Nhưng, cuộc sống mới lại làm cho Tran phiền lòng: cả anh và vợ đều quá bận rộn cho công việc và không còn thời gian nấu nướng. Họ thường tìm đồ ăn sẵn trên đường trở về nhà. “Khi còn trẻ tôi có thể ăn bất cứ thứ gì, dù vậy càng lớn tuổi tôi càng nghĩ rằng mình không thể ăn các thức ăn sẵn độc hại mãi”.

Tại thời điểm đấy cả nhà anh đã và đang sống ở thành phố Union (miền Nam Oakland). Hàng xóm của họ từng là đầu bếp chuyên tới nhà các bạn nấu các bữa ăn, đóng gói chúng và bỏ vào tủ lạnh để họ sử dụng dần. Phục vụ 1-2 nhà, người đầu bếp này hoàn toàn có thể kiếm được 500 – 700 USD/ngày.

Tran chia sẻ những ý nghĩ của mình về việc nấu ăn ở nhà với Chu và công việc của người hàng xóm khiến cho họ suy nghĩ. Ý tưởng về Munchery đã được thành lập, Tran và Chu đã nghỉ việc để theo đuổi ý tưởng.

Ban đầu, họ xây dựng một ứng dụng tương tự như Etsy (chợ bán hàng thủ công trực tuyến) nhưng là cho thực phẩm. Họ mời các đầu bếp về làm việc. Các tiêu chuẩn về kiểm soát chất lượng vẫn còn khá nghèo nàn và Tran tự làm công việc dịch vụ giao hàng nhanh bằng xe của mình. Công việc gặp nhiều khó khăn và anh bị gia đình hoài nghi khi từ một kỹ sư tốt nghiệp MIT trở thành kẻ đi giao hàng. Đáp lại, Tran nói rằng anh cần 1 năm. Nếu sau 1 năm việc kinh doanh vẫn không hiệu quả, anh sẽ từ bỏ và quay trở lại với công việc.

Một năm trôi qua và anh vẫn chưa thể kiếm tiền. Tuy nhiên, thay vì dừng lại, anh không nói về nó với mọi người nữa. Năm 2011, Munchery bị Y Combinator từ chối rót vốn. Năm sau đó, công ty bắt đầu phục vụ đồ ăn cho các startup khác để kiếm tiền. Khách hàng là những kẻ thường xuyên thay đổi khẩu vị. Khi Munchery không thể phục vụ món ức gà nướng đúng điệu, họ gần như không thu được tiền.

Cuối cùng, Tran và Chu nhận ra rằng các đầu bếp không thực sự quan tâm tới công việc ở Munchery vì họ còn có công việc chính. Bởi vậy Munchery đã thuê một không gian riêng và hứa với các đầu bếp rằng họ sẽ bán món ăn đến những phạm vi vượt lên trên bức tường của nhà hàng truyền thống. Thêm vào đó có quá nhiều đầu bếp muốn làm theo ý thích riêng của họ cũng là một vấn đề.

Công ty tiếp tục đổi chiến thuật. Khách hàng có thể đặt dịch vụ giao hàng qua mạng. Cuối cùng một nhóm các nhà đầu tư thiên thần (trong đó có người từng là khách hàng của Munchery) đã rót cho họ 210.000 USD.

1 năm sau, Munchery bắt đầu thuê đầu bếp theo chế độ toàn thời gian. Điều này khiến chi phí tăng lên, nhưng cho phép công ty kiểm soát chất lượng tốt và mua nguyên liệu với số lượng lớn. Tuy nhiên dù những món ăn được ưa chuộng, Munchery khá khó khăn trong việc kiếm tiền bởi chi phí quá cao.

Tháng 5 năm ngoái, Munchery tiếp tục huy động được 85 triệu USD và được định giá 300 triệu USD. Đây là con số nhỏ so với tiêu chuẩn của thung lũng Silicon nhưng đã đủ để biến Tran thành triệu phú.

Tháng 8 vừa qua, Hillary Clinton đã tới thăm văn phòng của Munchery trong chiến dịch tranh cử. Bà nói chuyện với Tran và nhiều lãnh đạo công ty công nghệ khác, trong đó có CEO của Airbnb, Lyft và Instacart.