Thần chiến tranh NAPOLEON

(tiếp theo)
Giống như bất cứ ai, tôi cũng đã từng choáng ngợp trước hào quang của Napoléon. Người Việt lại dễ choáng ngợp hơn ai hết, vì lịch sử mà chúng ta học từ bé là lịch sử của võ công, của trận mạc, của danh tướng. Huống hồ, trong huyền sử chung quanh Napoléon, còn phảng phất thêm phấn hương hồng lâu mộng Joséphine ! Trai mới lớn chúng tôi ngày trước có đứa thuộc lòng từng đoạn trong thư tình ông gởi cho hoàng hậu. « Ta đang trên đường từ chiến trận về thăm nàng đây. Đừng tắm nhé ! » Khói bốc ra từ hàm ngựa và mùi mồ hôi dâng lên từ phía dưới cổ quý phi, trai nào mà không rạo rực ? Lớn lên chút nữa mới hiểu rằng đâu phải chỉ ngồi trên mình ngựa mới làm nên lịch sử ! Nhưng có lẽ chưa già thì chắc cũng chưa dám nghĩ đến việc so sánh sức mạnh giữa cây bút với lưỡi gươm. Chưa già thì chưa nhận ra rằng hóa ra lưỡi gươm chẳng thấm vào đâu so với lời nói và chữ viết. Riêng về chuyện Napoléon, dù ông là thần thánh, ông đã chết. Yên lặng trong nấm mồ / Ông nằm nghe lòng đất nói về ông. Victor Hugo vẫn còn sống. Bằng chứng là ông đang tiếp tục viết lịch sử của ngày mai. Ông viết lịch sử của tự do thì bao giờ ông cũng vẫn còn đấy. Đây, tôi xin tóm tắt một đoạn mà nét mực vẫn còn tươi.
« Hồi thế kỷ này mới bắt đầu, có một đứa bé sống trong một ngôi nhà lớn, kín đáo ẩn khuất giữa một khu vườn lớn, trong một vùng thanh vắng nhất Paris. Trước cách mạng, nhà đó là một tu viện mang tên là Feuillantines. Đứa bé sống một mình, với mẹ, hai anh và một ông linh mục dạy trong nhà. Ông linh mục là người đáng kính, nhưng lối giáo dục của ông tiêm vào đầu óc non trẻ của chúng tôi sự già nua của thành kiến, hút bình minh ra để đưa đêm tối vào, đổ đầy quá khứ vào tâm hồn đến nỗi không còn chỗ nào để chứa tương lai. Đứa bé đó là tôi, cách đây sáu mươi năm.
Đó là giai đoạn huy hoàng của Napoléon, chiến thắng tiếp theo chiến thắng. Tôi còn nhỏ, không biết gì, chỉ sống giữa hoa **** với ong, không thấy ai ngoài mẹ, hai anh và quyển sách dưới nách ông linh mục.
Bỗng một buổi chiều, vài người khách ở đâu đến viếng mẹ tôi, chuyện lạ chưa từng thấy trong ngôi nhà Feuillantines này. Khách ba người, bạn của cha tôi đang công tác xa. Khách và mẹ tôi đi dạo trong vườn ; mẹ tôi nghe khách nói chuyện, tôi bước theo sau mẹ tôi. Hôm đó là một ngày lễ lớn, đèn, pháo bông, đại bác nổ vang, cả kinh đô tung hô hoàng đế và quân đội của ông, đêm hồng lên ánh lửa, khu vườn sáng tỏ như ban ngày. Ba người khách nói chuyện ; cây cối lặng yên ; đàng xa đại bác trang nghiêm nổ, mười lăm phút một phát. Điều mà tôi sắp kể sau đây, không bao giờ tôi quên được.
Khi ba người khách bắt đầu bước vào dưới lùm cây lớn, một trong ba người dừng lại, nhìn lên trời đêm rực ánh sáng, bật tiếng lớn :
?" Dù sao đi nữa, người ấy thật vĩ đại.
Bỗng một tiếng cất lên từ trong bóng tối :
?" Chào Lucotte, chào Drouet, chào Tilly.
Rồi một người cao lớn hiện ra trong ánh sáng mờ ảo của lùm cây. Ba người khách ngẩng đầu. Một người kêu lên : ?oỒ !" Ông chưa kịp gọi tên người ấy thì mẹ tôi, tái mặt, ra dấu bảo im. Họ im. Còn tôi, ngạc nhiên, đứng trố mắt. Chưa bao giờ tôi biết trong góc vườn sau, chỗ có một căn nhà nhỏ bỏ hoang, có người trú ẩn từ lâu nay. Người ấy lớn tiếng :
?" Lucotte, anh vừa nói người ấy vĩ đại.
?" Đúng.
?" Có người vĩ đại hơn Napoléon.
?" Ai ?
?" Bonaparte.
?" Lúc nào ?
?" Trước ngày 18 Mãn Thu [Napoleon Bonnaparte đảo chính].
Rồi tiếp luôn :
?" 18 Mãn Thu là sụp đổ.
?" Đúng rồi, của Cộng Hòa.
?" Không, của Bonaparte.
Cái tên Bonaparte làm tai tôi bỡ ngỡ vô cùng. Tôi vẫn thường nghe nói : "hoàng đế". Từ lúc đó tôi mới chợt hiểu cách nói tự nhiên, pha chút khinh bạc, về sự thật. Ngày hôm đó, tôi mới biết tiếp cận cách xưng hô hùng vĩ mày tao thân mật với lịch sử.
Ba người khách là ba ông tướng ; họ nghe với dáng mặt vừa ngạc nhiên vừa nghiêm trọng. Ông Lucotte nói :
?" Anh có lý. Để xóa bỏ 18 Mãn Thu, tôi sẽ hy sinh tất cả. Nước Pháp lớn, tốt. Nước Pháp tự do, tốt hơn.
?" Nước Pháp không thể lớn nếu không tự do.
?" Đúng. Để lập lại nước Pháp tự do, tôi cho hết gia sản. Còn anh ?
?" Tính mạng.
Lại im lặng một lúc. Đàng xa vẳng đến tiếng huyên náo của Paris vui nhộn, cây cối hồng lên, ánh sáng của lễ hội chiếu trên khuôn mặt của ba người. Sao đêm trên đầu mờ nhạt giữa rực rỡ của Paris thắp sáng, vầng sáng của Napoléon làm ngập bầu trời.
Thốt nhiên, người trú ẩn khi nãy xoay mặt về phía tôi khiến tôi sợ và lén trốn ; ông nhìn tôi đăm đăm, rồi nói :
?" Này cháu, hãy nhớ câu này nhé : trước hết là tự do.
Rồi ông đặt tay lên vai tôi ; cho đến bây giờ vai tôi vẫn giữ nguyên cái rùng mình khi ấy. Và ông lặp lại :
?" Trước hết là tự do.
Rồi ông đi vào dưới lùm cây, chỗ mà khi nãy ông bước ra.
Người ấy là ai ? Một tội nhân bị truy nã. Tướng Lahorie, bạn của cha tôi, tuy lớn hơn cha tôi 25 tuổi. Năm 1801, ông chống lại Bonaparte, bị truy lùng, đầu ông bị treo giá, cha tôi cho ông ẩn nấp trong nhà hoang. Nhà phế nát chứa chấp một phế nát khác - một kẻ bại trận. Chim chóc tự do bay vào chỗ ông trốn, sợ gì một chiếc giường con, một khẩu súng lục, và một cuốn sách lịch sử Cộng Hòa Roma thời cổ. Tôi còn nhớ như in một hôm ông bế tôi trên đùi, mở cuốn sách ra và đọc hàng chữ la tinh : Urbem Romam a principio reges habuere. Ông dừng lại, thầm thì :
?" Nếu Roma hãy còn vua chúa, Roma đã không phải là Roma.
Rồi, nhìn tôi âu yếm, ông lặp lại câu nói ấy :
?" Này cháu, trên tất cả là tự do.
Một ngày kia, ông biến mất khỏi nhà. Tôi không hiểu tại sao. Nhiều biến cố xảy ra quá. Một buổi chiều tháng 10-1812, tôi nắm tay mẹ tôi đi trước nhà thờ Saint-Jacques-du-Haut-Pas. Một áp phích lớn, màu trắng, niêm trước cột cổng, cột bên phải, sau này thỉnh thoảng tôi vẫn nhìn cột đó. Người qua đường liếc nhìn tấm áp phích, dáng sợ hãi, lướt mắt đọc qua, rồi bỏ đi thật nhanh. Mẹ tôi dừng lại bảo tôi : con đọc đi. Tôi đọc. Tôi đọc thế này :"Đế chế Pháp quốc. Chiếu bản án của phiên tòa án binh đầu tiên, đã bắn trên phố Grenelle, vì âm mưu chống lại đế chế và hoàng đế, ba cựu tướng Malet, Guidal và Lahorie". Mẹ tôi nói : "Lahorie, con nhớ tên của bác ấy". Và tiếp theo :
?" Bác ấy là cha đỡ đầu khi con mới sinh ».
Cũng giống như ?onhững chuyện cỏn con?o ám ảnh hoài các nhà độc tài, câu nói cỏn con của người trú ẩn, thốt ra giữa một đêm tưng bừng ánh sáng vinh quang của quyền lực tối cao, vang dội mãi trong đầu của người thi sĩ ấy : ?otrước hết là tự do".
Nếu có ai khác nói tự do, tôi sẽ còn xét lại. Nhưng khi đứa bé trong chuyện là tác giả Những người cùng khổ, khi người bênh vực cho những người cùng khổ nói lên tự do, tôi lắng tai nghe định nghĩa của người ấy. Người ấy định nghĩa tự do như thế này : là ?oLý Trí trong triết lý, Hứng Khởi trong nghệ thuật, Công Lý trong chính trị?. Một tự do với định nghĩa rõ ràng như vậy, có gì trái với hướng đi của ngày nay ?
Cao Huy Thuần (DĐ)

Nếu so sánh các thống chế của Napoleon với nhau, meo con cho rằng chỉ có bốn thống chế là nổi bật nhất. Đó là các thống chế: Ney, Davout, Murat và Massena.
Trước hết chúng ta xét về Ney:
Thống chế Ney tên đầy đủ là Michel Ney sinh năm 1769 ( không rõ địa phương ). Meo con biết ít thông tin về thống chế này trước năm 1805. Thống chế này hình như chỉ nổi lên từ năm 1805 trong chiến dịch nước Áo. Trong trận Ulm, Ney và Lannes đã phối hợp xuất sắc với nhau và đã bắt sống toàn bộ quân Áo. Trong các chiến dịch sau, Ney càng lúc càng nổi tiếng. Trong trận Friedland, chính Ney đã chỉ huy quân đoàn của mình xông thẳng vào giữa đội hình quân Nga mà chém giết và lập được công lớn nên được Napoleon quí mến rất nhiều. Vì vậy, sau hoà ước Tilsit năm 1807, Napoleon đã ban thưởng hậu hĩnh cho Ney ( số tiền Ney nhận được hơn hẳn các thống chế khác). Trong chiến dịch nước Nga, khi rút lui khỏi Moscow, viên thống chế này đã chỉ huy đội cận vệ bảo vệ hoàng đế trong suốt mùa đông lạnh giá trước sự tấn công của kị binh cossack Nga. Sau khi Napoleon thoái vị năm 1814, Ney cũng như các thống chế khác đều quy phục triều đình Bourbon.
Năm 1815., Ney và Davout là hai thống chế duy nhất quay trở về với Napoleon. Nhưng do Ney chỉ huy kị binh quá kém nên quân Pháp đã đại bại trong trận Waterloo. Sau đó viên thống chế này bị triều đình Bourbon bắt và xử tử vì tội phản bội.
( Còn tiếp )

Bảo rằng trận Waterloo thất bại bởi Ney chỉ huy kỵ binh kém, có lẽ là hơi suy diễn. Đó là một thất bại không thể tránh khỏi do nhiều nguyên nhân, cả chủ quan lẫn khách quan. Đọc các sách sử gia sau này, thậm chí kể cả bộ phim Waterloo của Bondatruk, cũng đều nói một cơn đau bất ngờ đã khiến Napoleon phải rời khỏi chiến trường, và trong khoảnh khắc quyết định đó, Ney đã tung kỵ binh vào trận và phải chịu thất bại ngoài ý muốn. Riêng E.Tacle không hề nói như vậy. Nếu ta xem tương quan lực lượng 2 bên, có thể thấy trước trận đánh, quân Đồng Minh đông hơn hẳn quân Pháp (cả Wellington và Napoleon đều có khoảng 7 vạn quân), kể cả lực lượng của Blucher (4,5 vạn) và quân của Grouchy (3 vạn). Quân Pháp thì phần lớn là tân binh mới tuyển trong các năm 1814-1815, ngoại trừ đội cựu cận vệ là quân tinh nhuệ. Còn quân Anh - Phổ thì đều đã qua chiến đấu từ lâu. Cả Wellington và Blucher đều đã tham gia và chiến thắng trong các chiến dịch ở Tây Ban Nha, Áo, Phổ, Pháp...Họ đã quá hiểu Napoleon.
Còn về diễn biến chiến dịch, ban đâu Napoleon đánh bại được Blucher ở Ligny, nhưng ko tiêu diệt được. Tại Waterloo, trận đánh chỉ được bắt đầu vào lúc 11.35 phút - nghĩa là chỉ diễn ra trong nửa ngày - khi mặt đất đã khô và có thể sử dụng pháo binh. Ý định ban đầu của Napoleon là tiêu diệt pháo đài Hougomont ở cánh phải quân Anh, nhằm buộc Wellington phải điều động các lực lượng dự bị từ trung tâm và cánh trái sang. Song do sử dụng lực lượng không phù hợp, hàng nghìn quân Pháp do Jerome chỉ huy chết ở Hougomont mà cứ điểm vẫn đứng vững. Các lực lượng dự bị Anh vẫn đứng nguyên vị trí - Đó là Thất bại lần thứ nhất.
Sau đó, quân đoàn chủ lực Erlon được tung vào trận, tấn công cánh trái quân Anh. Họ đánh bại quân Hà Lan, song bị phòng tuyến của tướng Thomas Picton chặn đứng. Sau đó, một đội kỵ binh người Scot đã lao vào hàng ngũ quân Pháp. Quân đoàn Erlon từ mạnh chuyển thành yếu và buộc phải dừng tiến công. Mặc dù Napoleon đã điều đội kỵ binh thiết giáp của Milo cứu nguy và đánh lui được kỵ binh Anh, song đó vẫn là - Thất bại lần thứ hai.
Cùng thời gian, quân Phổ xuất hiện xa xa trên chiến trường. Napoleon buộc phải đưa quân đoàn Lobau và 2 đơn vị kỵ binh, khoảng 15.000 quân đi ngăn chặn. Thế là ông đã sử dụng toàn bộ lực lượng dự bị của mình, ngoại trừ đội cựu cận vệ - Đó là Thất bại lần thứ 3.
Bây giờ mới đến thời điểm - không - rõ - có - phải - là - Napoleon - bị - đau - hay - không. Người ta chỉ biết các đội kỵ binh thiết giáp của Milo, 40 liên đội kỵ binh của Kentecman đã bị tung vào trận không có sự yểm trợ của pháo binh hay bộ binh. Tất cả do Ney chỉ huy. Và những ai đã xem phim của Bondatruk đều thấy các đội kỵ binh này bị xay thịt như thế nào. Song ở vào hoàn cảnh đó, Ney hoặc Napoleon có thể làm gì. Họ chỉ còn kỵ binh để trông cậy và chẳng còn gì khác. Tung đội cận vệ cùng lúc ư? Điều đó đồng nghĩa là Napoleon sẽ phải đứng một mình. Nguyên tắc chiến tranh của ông không cho phép như thế. Ngoại ra, theo như các chiến dịch trước, ta đều biết kỵ binh - cho dù Lannes, Murat hay Ney chỉ huy - đều thực ra chỉ do Napoleon đích thân điều động. Đó là lực lượng cơ động chiến lược và là Át chủ bài của ông ta, bên cạnh Pháo binh.
Thế là với địa hình nhiều đồi gò và nhiều cứ điểm như Waterloo, với hoả lực pháo binh và bộ binh Anh, quân Pháp đã bị tiêu diệt nặng nề và đã thất bại. Đến giờ phút cuối cùng, Napoleon tung đội Cựu cận vệ vào trận và đích thân chỉ huy xung phong. Đó chỉ là cố gắng cuối cùng. Quân đội Phổ khi đó đã ập đến. Các sư đoàn tân binh Pháp bỏ chạy tán loạn, ngoại trừ đội Cựu cận vệ. Chúng ta còn nhớ hình ảnh cuối cùng của bộ phim, tướng Căm-bron, đứng cạnh những người lính đen xạm vì khói súng, vẫn với đội hình hình vuông, buông ra những câu chửi khinh miệt khi quân Anh kéo đại bác đến xung quanh họ.
Kết lại, kể cả về các tướng đồng minh, Công tước Wellington - dù không kể đến Blucher nữa - vẫn là một đối thủ xứng tầm của Napoleon. Quá hiểu vị hoàng đế này, ông không chủ động tấn công dù có lực lượng không kém gì. Sau suốt một ngày chịu đựng những cuộc xung phong ác liệt, ông ta hạ lệnh phản công toàn diện vào giờ phút quyết định chiến trường. Đó là Một vị tướng giỏi không những biết lúc nào nên đánh mà còn biết lúc nào không nên đánh. Còn Napoleon biết rõ điều đó, nhưng ông buộc phải tấn công, đơn giản vì tình thế buộc ông phải tiêu diệt kỳ được quân Anh trước khi quân Phổ, Áo, Nga hội quân với họ. Có thể nói thắng bại được quyết định trước cả khi 2 bên đem quân ra chiến trường.
Có một điều tiền định khá kỳ lạ. Trận chiến thắng đầu tiên vĩ đại của Napoleon, trận Marengo, được quyết định nhờ sự xuất hiện đúng lúc của Đơxe. Còn tại Waterloo, Napoleon đã tung các tướng của ông mỗi người đi một ngả và đến lúc cần thiết, chẳng ai xuất hiện cả. Và người Phổ, dân tộc mà Napoleon khinh bỉ nhất, lại là quân đội cuối cùng kết liễu sự nghiệp của ông.
Được thanhle2004 sửa chữa / chuyển vào 17:23 ngày 18/02/2006

Chẳng có quân đoàn nào gọi là quân đoàn Murat cả.

Không phải 5 ngày mà chỉ 1 ngày thôi
[/quote]

Trong bản đồ trên ta có thể thấy cành trái của quân Pháp mỏng hơn nhiều so với cánh phải và tuyến giữa. Thật ra đó là cái bẫy của Napoleon để nhử quân Nga tấn công. Ngay khi Kutuzov ra lệnh đánh thẳng vào cánh trái thì quân đoàn của Davout, sau một đêm di chuyển liên tục, đã đến kịp thời để củng cố cánh trái và tiêu diệt quân Nga. Do phải huy động quân để tấn công cánh trái đối phương, Kutuzov đã làm suy yếu tuyến giữa. Nhận thấy điều đó, Napoleon ra lệnh cho quân đoàn của Soult đánh thẳng vào tuyến giữa. Liên quân Nga-Áo chống cự không nổi, vỡ đội hình và bỏ chạy tứ tán. Để dứt điểm trận đánh Napoleon tung lực lượng kị binh của Murat ra truy kích và tiêu diệt gần hết đám tàn quân. Sau trận đánh, Quân Pháp thu được vô số đạn dược, súng, pháo và các kho lương thực.
Đây được coi là chiến thắng lẫy lừng nhất của Napoleon. Liên quân Nga-Áo bị tiêu diệt khoảng 27000 quân và quân Pháp chỉ mất chừng 8000. Sau chiến thắng này, liên minh chống Pháp lần thứ ba do Anh dựng nên bị tan rã.
[/quote]
Không phải Kutuzov mà là Vây-ro-tơ và Alecxan.

Đế quốc Pháp của Napoléon Bonaparte đã mỗi năm một mở rộng và Napoléon đã không do dự khi chỉ định các người trong dòng họ lên ngai vàng tại các xứ sở rải rác của châu Âu. Năm 1806, người em trai Louis Napoléon lên làm Vua xứ Hòa Lan. Anh Joseph Napoléon, sau hai năm làm Vua vương quốc Naples, nay được chỉ định làm Vua xứ Tây Ban Nha từ năm 1808. Người em Jerome làm Vua xứ Westphalie mới được thành lập năm 1807, còn các người em khác cũng không bị bỏ quên. Em gái Caroline, người kết hôn với Thống Chế Joachim Murat, đã thay thế anh Joseph, lên ngai vàng tại Naples vào năm 1808, còn một người em gái khác là Elisa, có chồng là ông hoàng Lucca, được phong Nữ Bá Tước (grand duchess) miền Tuscany năm 1809. Ngoài ra, người con riêng của bà Beauharnais là Eugène de Beauharnais được giữ chức Phó Vương của vương quốc Ý Đại Lợi.
Napoléon Bonaparte cũng nghĩ tới người con nối dõi. Bà Josephine bị ly dị sau cuộc hôn nhân 15 năm không con và vào năm 1810, Napoléon đã kết hôn với công chúa Marie Louise, con gái của Vua Francis I, thuộc dòng họ Hapsburg. Bà Marie Louise này đã có với Napoléon một đứa con trai, được gọi là ?oVua La Mã? (the king of Rome) nhưng về sau, đứa bé này đã không hề làm vua xứ sở nào cả.

Thống chế Louis Nicholais Davout.
Cũng như Ney, thống chế Davout dường như chỉ mới bắt đầu nổi lên vào năm 1805 trong chiến dịch nước Áo. Trong chiến dịch này, Davout đã lập được rất nhiều thành tích. Nổi bật trong số đó là trận thắng ở Austerlitz . Như đã nói ở bái trước, trong trận thắng oanh liệt này, Davout đã góp công lớn khi đã xuất sắc tiêu diệt toàn bộ quân Nga-Áo tấn công sườn trái quân Pháp, giúp giành được thắng lợi toàn cục. Davout càng nổi tiếng hơn sau khi thắng lớn ở Auerstad. Sau hoà ước Tilsit với người Nga, cũng như các thống chế khác, Davout được Napoleon ban thưởng hậu hĩnh. Năm 1809, chiến tranh với Áo bùng nổ, Davout lại ra trận mạc. Ông nhanh chóng giành được thắng lợi trong trận đánh ở Rastibon và đỉnh cao là trận quyết chiến với quân Áo ở Wagram. Thời hoàng kim của Davout cũng tắt sau chiến dịch đó. Ở Nga vào năm 1812, Davout tham gia trận Borodino và bị trọng thương. Vf trong chiến dịch đó, ông không đạt được nhiều chiến thắng. Năm 1813, khi Napoleon bại trận ở Leipzig thì viên thống chế này lại đang bị liên quân Nga-Phổ bao vây ở Hambourg nên chẳng thể quay về giúp hoàng đế được. Có ít thông tin về Davout vào những năm 1813 và 1814. Chỉ biết khi Napoleon trốn khỏi đảo Elba để về Pháp thì Davout cũng trở về với Napoleon và được giữ chức Bộ trưởng bộ chiến tranh. Sau trận Waterloo, ít ai biết Davout ra
sao, chỉ biết ông sống đến năm 1823 thì qua đời.

Khinh bỉ cũng đúng thôi bác, những người chiến sĩ Nga, Áo chiến đấu dũng cảm như thế nào, trong khi nước Phổ, 1 nước không hề yếu, mà đến khi Napoleon sang, chưa đánh đá dâng thành, lòng quân bạc nhược, chưa đánh mà đã nghĩ đến chạy. Còn quân Phổ làm Napoleon phải từ giã sự nghiệp chỉ vì ăn sái của quân Anh, Áo thôi

Thời kỳ Hội Đồng Chấp Chính.
Vào tháng 5 năm 1795, khi Napoléon đang sống tại thành phố Paris thì Hội Nghị Quốc Ước đưa ra trưng cầu dân ý bản hiến pháp mới của năm thứ ba thuộc Nền Cộng Hòa Thứ Nhất, cùng với các đạo luật theo đó hai phần ba nhân viên của Hội Nghị Quốc Ước sẽ được bầu lại vào các hội nghị lập pháp mới. Cũng vào giai đoạn này, các người bảo hoàng muốn tái lập chế độ quân chủ, nên đã xúi giục dân chúng Paris nổi loạn, khiến cho cuộc trưng cầu dân ý không thể thực hiện được. Lúc bấy giờ, Tử Tước Paul de Barras là người được Hội Nghị Quốc Ước giao cho các quyền lực, đã không tin cậy vào vị chỉ huy quân đội của Bộ Nội Vụ và do được biết tới chiến thắng của Napoléon tại Toulon, nên đã chỉ định Napoléon làm chỉ huy phó. Ngày 13 tháng Vendemaire năm thứ 4, tức là ngày 5-10-1795, khi đám đông biểu tình rầm rộ trước Điện Tulleries, Napoléon đã hạ lệnh đặt các khẩu đại bác và bắn thẳng vào đám người biểu tình. Hàng trăm người chết và bị thương. Đường phố Paris nhờ vậy sớm trở lại yên tĩnh. Napoléon đã cứu được Hội Nghị Quốc Ước và chế độ Cộng Hòa, và rồi trở thành chỉ huy trưởng của quân đội thuộc Bộ Nội Vụ, nhờ đó biết được tất cả các tiến triển chính trị tại thành phố Paris. Napoléon được phong Trung Tướng và cũng là vị cố vấn quân sự cho chính phủ mới, là Hội Đồng Chấp Chính (The Directory) với Paul de Barras là một trong năm nhân vật điều khiển Hội Đồng này. Chính vào thời gian này, Napoléon đã làm quen với góa phụ của Tướng Alexandre de Beauharnais, một người đã chết trên đoạn đầu đài trong thời kỳ khủng bố. Bà góa phụ này hơn Napoléon 6 tuổi, tên là Josephine Tascher de la Pagerie, là một người gốc gác thuộc hòn đảo Martinique miền Tây Ấn, có hai con và nhiều mối tình với vài nhân vật danh giá.
Cũng vào thời gian này, Napoléon đã tỏ ra trung thành với Hội Đồng Chấp Chính nhờ công lao giải tán một nhóm người Cộng Sản chủ trương do Francois Babeuf và Filippo Buonarroti, một người Ý mà Napoléon đã quen biết từ đảo Corsica.
Vào tháng 3 năm 1796, Napoléon được cử làm Tư Lệnh đạo quân Pháp tại Ý Đại Lợi, chỉ huy một chiến dịch mà Hội Đồng Chấp Chính trù liệu rằng Napoléon sẽ ngăn chặn đạo quân Áo đóng tại nước Ý trong khi các đạo quân Pháp lớn hơn sẽ băng qua nước Đức để đánh vào thành phố Vienna là thủ đô của nước Áo. Napoléon đã cưới Josephine de Beauharnais rồi 2 ngày sau, lên đường qua nước Ý, nhận chức vụ. Khi tới Bộ Chỉ Huy quân đội Pháp đóng tại Nice, ông thấy rằng đội quân này, với quân số 43,000 người nhưng thực ra chỉ có 30,000 binh lính vừa thiếu ăn, vừa thiếu mặc, thiếu trang bị và không được trả lương đầy đủ. Ngày 28 tháng 3 năm 1796, Napoléon đã nói trước quân đội: ?oHỡi các binh sĩ, các người trơ trụi, thiếu ăn. Các tỉnh giàu có và các đô thị to lớn sẽ ở trong quyền lực của các người và tại các nơi đó, các người sẽ tìm thấy danh dự, vinh quang và tài sản. Hỡi các binh sĩ của miền Ý Đại Lợi, các người cần phải có can đảm và cương quyết?.
Ngày 12 tháng 4 năm đó, Napoléon đã đánh bại đạo quân Áo, chia cắt lực lượng này với đạo quân Sardina rồi tiến vào thành phố Turin. Vua của xứ Sardina là Victor Amadeus III phải xin đình chiến rồi sau Hiệp Ước Hòa Bình tại Paris vào ngày 15-5, hai xứ Nice và Savoy do người Pháp chiếm từ năm 1762, được sát nhập vào nước Pháp. Vào thời gian này, có một kế hoạch cải biến nước Ý theo chế độ cộng hòa do một số nhà ái quốc người Ý, lãnh đạo do Buonarroti, nhưng ông này đã bị bắt cùng với Babeuf vì chống lại Hội Đồng Chấp Chính. Trước hoàn cảnh chính trị của nước Ý, Napoléon đã cho lập nên một chế độ cộng hòa tại Lombardi nhưng vẫn cho theo dõi các nhà lãnh tụ Ý, và vào tháng 10 năm 1796, Napoléon đã dựng nên nước Cộng Hòa Cisalpine bằng cách phối hợp xứ Modena và Reggio nell'' Emilia với các miền đất thuộc Giáo Hoàng là Bologna và Ferrara đang do quân đội Pháp chiếm đóng.
Khi lực lượng Pháp do Napoléon chỉ huy bao vây Mantua, các đoàn quân của nước Áo đã bốn lần vượt qua rặng núi Alps để tiếp cứu Mantua nhưng quân Áo đã bị Napoléon đánh bại. Tháng 1 năm 1797, đoàn quân Áo phải đầu hàng tại Rivoli và thành trì Mantua thất thủ. Sau đó, Napoléon đưa quân tiến tới Vienna. Khi còn cách thủ đô nước Áo 100 cây số, người Áo đã xin đình chiến. Nước Áo bằng lòng nhường miền nam của xứ Hòa Lan cho nước Pháp và công nhận Cộng Hòa Lombardy thuộc về nước Pháp. Napoléon lo việc củng cố các chế độ cộng hòa tại miền bắc nước Ý là Cộng Hòa Ligurian (Genoa) và Cộng Hòa Cisalpine. Một số nhà ái quốc người Ý vào lúc này đã hy vọng rằng những phát triển chính trị này sẽ dẫn tới việc thành lập một quốc gia cộng hòa Ý theo kiểu mẫu của nước Pháp.
Các chiến dịch tại nước Ý do Napoléon điều khiển đã chứng tỏ thiên tài quân sự của ông, và cũng tại nước Ý, Napoléon đã làm phát triển một chiến thuật quân sự rất thành công, dùng làm căn bản cho các trận đánh lớn về sau. Napoléon đã dùng bộ óc bén nhậy của mình để quan sát các địa thế, hiểu rõ các chi tiết địa hình nào sẽ làm cản trở việc tiến quân. Ông sớm đoán trước được các kế hoạch của kẻ địch. Khi bắt đầu vào trận chiến, Napoléon đã để dự trữ một lực lượng lớn, quan sát rõ ràng mặt trận và tìm ra điểm yếu nhất của lực lượng địch, dồn sức mạnh quân sự vào điểm đó, chia hai lực lượng địch rồi vào thời điểm quyết định, dùng lực lượng dự trữ hùng hậu, thanh toán ngay một nửa địch quân và kẻ địch đã phải kinh hoàng trước sức tấn công bất ngờ như vũ bão. Napoléon Bonaparte là vị danh tướng có một khả năng đặc biệt, đó là nhận ra được thời điểm tốt nhất để tấn công. Bằng chiến thuật này, trong 11 ngày của năm 1796, Napoléon đã đánh bại đội quân Sardina đông gấp 5 lần. Napoléon đã theo đúng ?onguyên tắc chia và chinh phục? (the principle of divide and conquer).
Napoléon còn tỏ ra có thiên tài về tâm lý và tuyên truyền. Ông đã nói trước hàng quân : ?oTrong hai tuần lễ, các người đã đạt được 6 chiến thắng. Các người đã bắt 15,000 tù binh. Các người đã giết chết hay làm bị thương 10,000 địch quân. Thiếu thốn đủ thứ, các người đã hoàn thành mọi nhiệm vụ. Các người đã chiến thắng mà không có đại bác, vượt qua sông mà không có cầu, tiến bước mà không có giầy, đóng quân mà không có rượu mạnh, và thường không có cả bánh mì. Chỉ có các đoàn quân của nước Cộng Hòa, chỉ có các người lính của Tự Do mới có khả năng chịu đựng những thiếu thốn mà các người đang phải chịu đựng. . . Tất cả các người đang náo nức mang vinh quang về cho dân tộc Pháp, làm khiêm nhường các vị vua kiêu căng dám xiềng xích chúng ta. Các người hãy trở về làng mạc của các người và nói một cách hãnh diện rằng "ta đã ở trong đoàn quân chinh phục Ý Đại Lợi" "
Vào mùa xuân năm 1797, các người bảo hoàng đã thành công trong cuộc bầu cử tại nước Pháp khiến cho Napoléon khuyên Hội Đồng Chấp Chính hãy cản trở họ và nếu cần thì dùng sức mạnh. Tới tháng 7 năm đó xẩy ra một cuộc đảo chính chống lại phe bảo hoàng, nhưng thất bại. Vì vậy Napoléon đã phái tướng Pierre Augereau về Paris. Cùng với một số sĩ quan và binh lính, cuộc đảo chính của tướng Augereau vào ngày 18 tháng Fructidor (4 tháng 9-1797) thành công, đã loại bỏ các người bảo hoàng khỏi chính phủ và khỏi các hội đồng lập pháp và đồng thời, cũng làm tăng uy tín của Napoléon.
Trong chưa đầy một năm, Napoléon đã chiến thắng 14 trận lớn và hơn 70 trận nhỏ. Đội quân của ông đã chinh phục các miền giàu có và những nơi này đã phải nuôi ăn và đóng góp cho quân đội Pháp. Hàng triệu quan tiền được gửi về nước Pháp để làm giảm nhẹ các gánh nặng tài chính của chính phủ trung ương. Vào tháng 10 năm 1797, nước Pháp và nước Áo đã ký kết Hòa Ước Campo Formio nhờ đó lãnh thổ Pháp được mở rộng. Napoléon trở về Paris và được đón mừng như một vị anh hùng. Napoléon Bonaparte đã mang lại vinh quang cho nước Pháp sau 5 năm chiến tranh trên lục địa của châu Âu.
cái này bên vietsciences có nói khá nhiều nên em xin trích dẫn mấy cái đỡ

Xâm lăng Ai Cập.
Sau khi đã chiến thắng được nước Áo và trở về Paris, Napoléon mang nhiều tham vọng lớn nhưng ông thấy chưa có đủ ảnh hưởng tác động tới chính quyền trung ương. Vào thời bấy giờ, tất cả các nước trên lục địa châu Âu đều phải quy phục nước Pháp, ngoại trừ nước Anh.
Vào cuối năm 1797, Hội Đồng Chấp Chính muốn thực hiện một cuộc đổ bộ qua nước Anh nên đã chỉ định Napoléon chỉ huy công cuộc viễn chinh qua eo biển Manche. Sau một cuộc thanh tra ngắn hạn vào tháng 2 năm 1798, Napoléon tuyên bố rằng cuộc xâm chiếm nước Anh chỉ thực hiện được sau khi nước Pháp làm chủ được mặt biển và ông đã đề nghị nên đánh phá các nguồn tài nguyên của nước Anh bằng cách chiếm đóng xứ Ai Cập và như vậy, đe dọa con đường dẫn tới Ấn Độ. Napoléon muốn bắt chước lối chinh phục của Đại Đế Alexander bằng cách chiếm đoạt đế quốc phía đông gồm Ai Cập, Ấn Độ, các miền đất Trung Đông và Viễn Đông. Đề nghị của Napoléon được vị Bộ Trưởng Ngoại Giao là ông Talleyrand ủng hộ và được các nhân vật lãnh đạo Hội Đồng Chấp Chính chấp thuận ngay, vì chính các vị này cũng đang muốn đẩy đi xa vị tướng trẻ nhiều tham vọng là Napoléon Bonaparte.
Vào tháng 5 năm 1798, Napoléon bắt đầu cuộc viễn chinh tại Ai Cập với 38,000 quân. Các chiến thắng bắt đầu: pháo đài Malta của các hiệp sĩ Hospitallers (the Knights Hospitallers of St. John of Jerusalem) bị thất thủ vào ngày 10-6-1798, rồi thành phố Alexandria của Ai Cập đầu hàng vào ngày 1 tháng 7. Napoléon đã đánh bại các kẻ cai trị xứ Ai Cập có tên là nhóm Mamelukes, trong trận đánh tại các Kim Tự Tháp gần thành phố Cairo. Rồi đồng bằng sông Nile bị chinh phục rất nhanh chóng. Nhưng, vào ngày 1-8-1798, hạm đội Pháp bỏ neo tại Vịnh Abu Qir đã bị hoàn toàn phá hủy bởi hạm đội Anh của Đô Đốc Horatio Nelson trong trận thủy chiến ?oDòng Sông Nile? (the Battle of the Nile) khiến cho đoàn quân Pháp bị mắc kẹt trong miền đất mà họ đã chinh phục được và bị cắt đứt các nguồn tăng cường và tiếp tế. Cũng vào thời gian này, Napoléon đã cố gắng đưa vào xứ Ai Cập các định chế chính trị, cách quản trị và tài năng kỹ thuật của tây phương. Quốc gia bảo hộ Ai Cập là Thổ Nhĩ Kỳ bèn liên minh với các nước Anh, nước Nga và tuyên chiến với nước Pháp vào tháng 9 năm đó. Để ngăn chặn cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ vào xứ Ai Cập và có lẽ cũng vì muốn trở về đất Pháp bằng con đường Anatolia, Napoléon đã đưa quân qua Syria vào tháng 2 năm 1799, tiến tới pháo đài Acre (ngày nay là Akko, thuộc nước Do Thái) và đoàn quân Pháp đã bị chặn đánh thảm bại tại nơi này. Napoléon đành phải rút về Ai Cập và khi tới Abu Qir, gần Vịnh Abu Qir, ông đã đánh thắng 10,000 quân Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 7 năm 1799.
Trận đánh ?oDòng Sông Nile? đã cho người châu Âu thấy rằng Napoléon Bonaparte không phải là vô địch và các nước Anh, Áo, Nga, Thổ đã họp thành một liên minh quân sự mới, chống lại nước Pháp. Từ mùa xuân năm 1799, quân đội Pháp bị thua nhiều trận tại nước Ý và đã phải rút lui khỏi phần lớn bán đảo Ý Đại Lợi. Những thất bại quân sự này đã gây nên các xáo trộn trong nước Pháp. Ngày 30 tháng Prairial (18-6-1799), một cuộc đảo chính đã loại ra ngoài Hội Đồng Chấp Chính các nhân vật ôn hòa và đưa vô Hội Đồng này các đảng viên Jacobin, là các người cực đoan. Nhưng hoàn cảnh chính trị vẫn không ổn định. Một trong các nhân vật lãnh đạo Hội Đồng Chấp Chính là ông Emmanuel Sieyès đã tin chắc rằng chỉ có chế độ độc tài quân sự mới ngăn ngừa được việc phục hưng chế độ quân chủ. Ông Sieyès tuyên bố: ?oTôi đang tìm kiếm một cây gươm?. Hội Đồng Chấp Chính đã ra lệnh cho Napoléon trở về đất Pháp.
Tình hình chính trị tại nước Pháp vào lúc này rất thuận tiện cho Napoléon. Việc phục hồi nhóm đảng viên Jacobin khiến cho các kẻ ôn hòa lo ngại sẽ xẩy ra một thời kỳ khủng bố mới, họ trông đợi một chính quyền mạnh, ngăn chặn được khuynh hướng cấp tiến này. Cũng vào thời gian này, Hội Đồng Chấp Chính đã thiết lập nên 4 nước cộng hòa vệ tinh là các xứ Batavian (Hòa Lan), Helvetian (Thụy Sĩ), Roman (La Mã) và Parthenopean (Naples). Các nhà lãnh đạo nước Áo, hay dòng họ Hapsburg, vì thế rất lo ngại ảnh hưởng của nước Pháp tại các miền đất Ý thuộc nước Áo trước kia, và Sa Hoàng Paul I (trị vì 1796-1801) lo sợ Napoléon sẽ làm hư hại các quyền lợi của nước Nga tại vùng Địa Trung Hải. Đế Quốc Pháp mới mẻ đã làm lệch đi sự thăng bằng chính trị của châu Âu nên các nước Anh, Áo và Nga đã lập nên liên minh quân sự thứ hai và trong năm 1799, quân đội Nga dưới quyền của Tướng Alexander Suvorov (1729-1800) đã nhiều lần đánh bại quân đội Pháp và Tướng Suvorov trở nên vị anh hùng của châu Âu. Vào tháng 8 năm 1799, quân Pháp bị đẩy ra khỏi lãnh thổ Ý và phần lớn các nước cộng hòa Pháp bị sụp đổ. Chính vào lúc này, lãnh thổ Pháp đang đứng trước nguy cơ bị xâm lăng. Có nhiều âm mưu phản cách mạng. Chế độ Cộng Hòa đang cần cấp cứu. Tháng 8 năm 1799, Napoléon Bonaparte lên tầu, lẻn về Pháp, giao quyền chỉ huy đoàn quân Ai Cập cho Tướng Jean Kleber.

Tổng Tài Thứ Nhất của nước Pháp.
Cùng với một số người thân tín, Napoléon rời Ai Cập vào ngày 22-8-1799 bằng hai con tầu nhỏ và rất may, họ về tới đất Pháp an toàn, tránh được vòng phong tỏa của Hải Quân Anh. Napoléon tới Paris vào ngày 14 tháng 10 năm đó. Tin tức về chiến thắng tại Abu Qir đã khiến cho nhân dân Pháp hân hoan đón mừng sự trở về của người anh hùng trẻ tuổi Napoléon. Cũng vào lúc này, quân đội Pháp đã thắng lớn tại Hòa Lan và Thụy Sĩ, tránh được cảnh nước Pháp bị xâm lăng đồng thời các lực lượng phản cách mạng trong nước cũng bị thất bại. Nước Cộng Hòa Pháp đã được cứu vãn nhưng ông Sieyès vẫn muốn tiếp tục kế hoạch cũ: lưỡi gươm Napoléon đã tới với ông.
Vào cuối tháng 10 năm 1799, Sieyès và Napoléon đã thực hiện một cuộc đảo chính vào hai ngày 18 và 19 tháng Brumaire, năm thứ 8 của Lịch Cách Mạng, tức là ngày 9-10 tháng 11 năm 1799. Kết quả của cuộc đảo chính này là các hội đồng lập pháp bị giải tán, các đại biểu đối lập bị loại bỏ, một chính quyền mới được thành lập với ba tổng tài (consul) là Napoléon, Sieyès và Pierre Robert Ducos. Một hiến pháp mới đã được nhân dân Pháp chấp thuận, theo đó Napoléon được bầu làm ?oTổng Tài Thứ Nhất? (first consul) còn hai vị tổng tài kia chỉ làm cố vấn cho Napoléon. Sau 10 năm cách mạng với các xáo trộn phức tạp, nhân dân Pháp mong muốn có một vị lãnh đạo mạnh, nhờ vậy vào lúc này, Napoléon có thể cai trị nước Pháp như một nhà độc tài. Napoléon Bonaparte đã là chủ nhân của cả nước Pháp.
Khi lên cầm quyền ?oTổng Tài Thứ Nhất?, Napoléon mới 30 tuổi, là một con người lùn và gầy, với mái tóc cắt sát nên được gọi là ?ole petit tondu? (chàng thanh niên nhỏ người có mái tóc cắt sát). Người dân Pháp vào thời gian này không biết rõ về cá nhân của Napoléon, họ đặt tin tưởng vào một nhân vật luôn luôn chiến thắng vì Napoléon là một chính trị gia khôn khéo, đã che dấu hai lần thất bại tại Dòng Sông Nile và tại pháo đài Acre. Người dân Pháp vẫn còn ghi nhớ Hòa Ước Campo Formio, mang lại danh dự về cho nước Pháp. Người dân Pháp trông đợi Napoléon sẽ chấm dứt hệ thống chính quyền tham nhũng và không ổn định của Hội Đồng Chấp Chính, củng cố các thành quả chính trị và xã hội của Cách Mạng, cứu nguy và mang lại Hòa Bình cho xứ sở.
Napoléon Bonaparte quả thực là một nhân vật thông minh xuất chúng. Ông hiểu biết rất rõ về lịch sử và luật pháp cũng như khoa học quân sự. Ông làm việc không biết mệt, quyết định rất nhanh chóng và có nhiều tham vọng không giới hạn. Napoléon chính là con người của Cách Mạng Pháp bởi vì chính nhờ cuộc Cách Mạng này mà ông sớm bước chân lên địa vị cao sang và quyền lực bậc nhất của quốc gia. Napoléon Bonaparte lại là con người của thế kỷ 19, người con đích thực của Voltaire, là nhà chuyên chế được khai sáng nhất (the most enlightened despot) của các nhà độc tài chuyên chế: ông không tin tưởng vào chủ quyền của nhân dân, vào các tranh đấu đại nghị, vào các ý muốn của toàn dân. Napoléon đặt tin tưởng vào lý luận (reasoning) hơn là lý trí (reason), cho rằng các ý muốn dù được khai sáng (enlightened) hay cương quyết tới đâu cũng cần đến sự yểm trợ của lưỡi lê (the support of bayonets). Napoléon đã coi thường dư luận và tin rằng ông có thể hướng dẫn hay bóp méo dư luận theo ý mình. Napoléon Bonaparte được người dân Pháp gọi là vị tướng có tính ?odân sự? nhất (the most ?ocivilian? of generals) nhưng mãi mãi ông vẫn là một quân nhân.
Từ khi lên làm Tổng Tài Thứ Nhất, Napoléon đã áp đặt chế độ độc tài quân sự lên toàn thể nước Pháp và thực chất của đặc tính này nằm trong Hiến Pháp của năm thứ 8 (4 Nivose, 25-12-1799) do Sieyès thảo ra. Hiến Pháp này không đề cập gì tới các nguyên tắc ?otự do, bình đẳng và huynh đệ? của cuộc Cách Mạng Pháp, không bảo đảm ?odân quyền? (the rights of man) mà lại ban cho vị Tổng Tài Thứ Nhất các quyền lực vô hạn. Napoléon Bonaparte với danh nghĩa Tổng Tài này, có thể chỉ định các bộ trưởng, quan tòa, tướng tá, nhân viên Hội Đồng Quốc Gia, công chức, và cả các nhân viên của hội đồng lập pháp mà theo lý thuyết, những vị này phải được bầu lên do phổ thông đầu phiếu. Sau một cuộc trưng cầu dân ý vào tháng 2 năm 1800, Hiến Pháp năm thứ 8 đã được chấp thuận.
Các chương trình cải tổ của Napoléon bắt đầu. Đứng đầu chính quyền là Hội Đồng Quốc Gia (the Council of State), gồm các chuyên viên tạo nên một Nội Các trung ương, chủ tọa do Napoléon và chỉ chịu trách nhiệm trước Napoléon. Các xáo trộn về quản trị hành chánh trong thời kỳ Cách Mạng đã được sửa đổi. Một nhóm các bộ sở được thành lập để thi hành việc kiểm soát từ trung ương, chẳng hạn như Bộ Tài Chính lo về thuế vụ, Bộ Nội Vụ lo an ninh trong xứ. Lãnh thổ được chia thành nhiều tỉnh (departements), tổng (cantons), làng (communes), nhưng các nhân viên hành chánh đều do trung ương bổ nhiệm và chịu trách nhiệm trước chính quyền Paris. Việc tập trung về trung ương của nền tài chính cũng được thực hiện do việc thiết lập ra Ngân Hàng Pháp Quốc (the Bank of France) trong đó 200 cổ đông chính, tạo nên Hội Đồng Quản Trị, là các nhà trí thức tư sản của thành phố Paris. Hệ thống huân chương được quy định với Bắc Đẩu Bội Tinh (the Legion of Honor) là bậc cao cấp nhất. Ngành Tư Pháp cũng bị thay đổi đáng kể do việc phổ biến Đạo Luật Napoléon (the Code Napoléon), làm tiêu hủy các luật lệ khác nhau thuộc các tỉnh khác nhau của nước Pháp, tạo nên một hệ thống luật pháp thống nhất, không đặt căn cứ trên các điều lệ đã có từ trước mà trên lý trí (reason). Đạo luật này công nhận mọi người bình đẳng trước Pháp Luật bất kể cấp bậc hay tài sản, nhưng đã đặt quyền lợi của Quốc Gia lên trên quyền lợi của Cá Nhân. Bộ Luật Napoléon đã là một kiểu mẫu cho các nhà cải tổ Luật Pháp trên toàn thế giới. Các quan tòa từ nay không còn được bầu lên từ các địa phương như trong thời kỳ Cách Mạng, mà được bổ nhiệm từ trung ương. Tổ chức cảnh sát cũng được tăng cường. Nền Giáo Dục được cải tiến thành một dịch vụ công cộng chính yếu, giáo dục trung học mang tính cách bán quân sự, các Đại Học có ban giảng huấn được tổ chức lại. Napoléon cũng lập ra Đại Học Pháp Quốc (the University of France) nhưng ngành giáo dục tiểu học còn bị thiếu sót.
Napoléon cũng đồng ý với quan điểm của Voltaire theo đó người dân cần tới một tôn giáo, dù cho cá nhân của ông không quan tâm đến niềm tin tôn giáo. Giáo Hoàng Pius VII vào tháng 3 năm 1800, đã ký kết với Napoléon một bản điều ước (concordat) công nhận Nền Cộng Hòa Pháp, chấp nhận quốc gia có quyền bổ nhiệm giới tu sĩ (the clergy). Tổ chức quân đội được Tổng Tài Napoléon chú ý tới nhiều nhất: chế độ quân dịch cưỡng bách được thi hành nhưng trong đó cũng chấp nhận sự thay thế trong việc tòng quân, các lính quân dịch mới được pha trộn với các binh lính thiện chiến cũ và mọi người lính đều có cơ hội được thăng chức lên các cấp bậc cao nhất. Hàn Lâm Viện Quân Sự Saint Cyr được thành lập, mở cửa đón nhận các thanh niên thuộc các gia đình tư sản theo đuổi binh nghiệp. Ngoài ra, Trường Đại Học Bách Khoa lập nên do Hội Nghị Quốc Ước trước kia, nay được quân sự hóa để đào tạo ra các sĩ quan Pháo Binh và Công Binh.