Tháng Tư ác liệt (Olivier Todd)

Năm 1971, trong dịp bầu cử tổng thống, đại sứ quán Mỹ tỏ ra công khai ủng hộ Minh ra tranh cử chức tổng thống chống lại Thiệu.
Nhưng Minh lớn đã từ chối và chỉ nói lẩm bẩm :
?oTôi không có tham vọng ấy?
Hình như người ta nghe thấy Minh nói như vậy. Minh đã nhắc lại :
?oĐối với tôi chính trị trước hết phải là đạo đức. Đạo đức của tôi lại theo đạo Khổng Tử?.
Người ta thán phục Minh lớn. Còn người Mỹ không thấy có 1 chương trình hành động nào và không có 1 tham vọng gì ở con người theo đạo Khổng này. Họ cho là Dương Văn Minh thiếu năng lực. Có nhiều người ca tụng những ý kiến của Minh, và trước khi ra đi đã tự hỏi như kiểu Staline đối mặt với Vatican : Lực lượng thứ 3 có bao nhiêu binh đoàn? Câu hỏi này cũng được Minh sử dụng. Tuy nhiên người ta vẫn vui lòng chấp nhận Minh, cho đến lúc này vẫn chưa xóa đi được mối thiện cảm ấy. Có thể là Minh lớn đã chờ thời cơ thuận lợi?
Có thể nhiều toán và cả những toán nhỏ biểu thị sự chống đối Thiệu nhưng không có ảnh hưởng gì to lớn ở các tỉnh. Vào những ngày cuối cùng ấy, có vài đảng mới ra đời đã đặt ra điều lệ của họ.
Trong số những đối thủ của Thiệu có mặt những người theo đạo Công giáo, rất chống cộng, đã không tin vào lực lượng thứ 3. ************* ở Sài Gòn yêu cầu Thiệu phải ra đi. Đa số những người theo đạo Phật giữ thái độ phi chính trị, thận trọng hay chờ thời cơ ?" những người chống đối hăng hái nhất yêu cầu Thiệu phải từ chức tổng thống. Minh lớn không lo lắng về Thiệu mà còn trêu chọc Thiệu.
Theo con mắt của Thiệu thì địch thủ nguy hiểm và có thế lực nhất là viên cựu chỉ huy không quân, đã từng là phó tổng thống và thủ tướng của Thiệu, là thống chế không quân hoạt bát Nguyễn Cao Kỳ. Đó là 1 địch thủ nặng ký.

Kỳ sống trong căn cứ sân bay Tân Sơn Nhất, sử dụng 1 biệt thự gần trung tâm hoạt động không quân. Hàng ngày Kỳ vẫn tiếp các viên phi công đến nhâm nhi với Kỳ vào cốc rượu. Hắn đã giữ mọi quan hệ trong cái nhóm tướng lĩnh mafia và những nhà chính trị là người sinh ra ở Bắc Kỳ. Kỳ luôn ấp ủ 1 cuộc đảo chính. Từ tháng 1 hắn đã nhấp nhổm tỏ ra sốt ruột.
Khi quân đội Bắc Việt tấn công Ban Mê Thột, Kỳ đang ở trong trại thực nghiệm của hắn gần thành phố này. Cái hư vinh hào nhoáng cuối cùng của Cao Kỳ là hắn được sử dụng riêng 1 chiếc máy bay trực thăng. Hắn đến gặp tướng Phú ở Nha Trang, rồi gặp tướng Cao Văn Viên ở Sài Gòn.
Với cái vẻ phù hoa như diễn viên điện ảnh Hollywood, Kỳ tuyên bố với tướng Tham mưu trưởng :
- Cho tôi 20 chiến xa M48 và 2 tiểu đoàn lính thủy hay biệt động quân, có sự trợ lực của pháo binh và máy bay, tôi sẽ giải phóng Ban Mê Thuột.
Không có thể tự mình quyết định được việc này, tướng Viên phải gọi dây nói đến tổng thống Thiệu. Nhưng Thiệu chỉ nói với Viên là chuyển lời khen ngợi của mình đến viên phi công ấy và nói thêm : ?oTôi sẽ cân nhắc và hỏi lại các cố vấn của tôi!?.
Một sự tòng phạm và một sự thù địch tích cực đã liên kết 2 người lại với nhau. Kỳ đã phục vụ dưới thời của Thiệu. Hay bốc đồng, can đảm, có những hành động ngốc nghếch và mọi người đều không quên Kỳ tự coi mình là 1 Hitler của Việt Nam.
Kỳ còn hơn Thiệu trong việc ngờ vực những người nước ngoài, ngay cả khi người vợ đầu tiên của hắn là 1 phụ nữ Pháp. Được đào tạo ở Pháp và ở Maroc, Kỳ ghét cay ghét đắng người nào coi hắn như loại Gaullo ?" Commuisme (theo kiểu De Gaulle ?" với chủ nghĩa CS) rất ghét người Mỹ. Hắn căm ghét hầu hết người Mỹ, thái độ kiêu căng của họ, thực tế hay chỉ là giả tưởng làm như vậy. Kỳ bất mãn với người Mỹ vì đã từ chối hắn không để cho hắn đưa chiến tranh ra miền Bắc.
Theo cách của mình, Thiệu đã căn cứ vào mọi thành phần của xã hội Việt Nam. Đối với viên thống chế không quân, và trước hết là đẳng cấp quân sự của hắn, Thiệu vẫn tỏ ra tin tưởng ở Cao Kỳ mà không coi hắn là địch thủ của mình

Giữa Bắc và Nam VN, nhưng mối dây quan hệ gia đình là to lớn. Nhưng trước hết là những liên kết chính trị - quân sự và chủ nghĩa quân phiệt. Chính trị thường được thiết lập qua những mối dây liên kết gia đình.
Vào lúc đó ai đã có, hay muốn có 1 vai trò ở Sài Gòn đều phải cùng nhau có 1 quá khứ, và nhất là có cùng 1 âm mưu chung với nhau. Và mặc dầu có những sự nghi ngờ, ghen ghét lẫn nhau, nhưng đã gắn bó tất cả những nhân vật ấy vào với nhau như: Thiệu và Kỳ, Khiêm, Minh ?olớn? và những người khác để cùng lật đổ Diệm từ 12 năm trước. Năm 1963, Nguyễn Cao Kỳ, một người thông minh, nhưng ít có văn hóa đã được Minh ?olớn? phong là chỉ huy không quân.
Sốt ruột, mệt mỏi, cay đắng vì bị bỏ rơi, viên thống chế không quân Nguyễn Cao Kỳ đã nổi giận đôi khi nghĩ rằng các tướng lĩnh ấy chỉ chăm chú vào chính trị (tìm cách lật đổ, kèn cựa nhau) hơn là quan tâm đến quân sự. Nhưng từ đáy lòng Kỳ vẫn có âm mưu muốn làm cuộc đảo chính hay là cuộc cách mạng. Đầu tháng 4 ấy, Kỳ cho rằng trước khi khoác cho mình bộ cánh chính trị thì hắn phải thắng được cuộc chiến tranh hay ổn định được mặt trận. Chủ trương chủ yếu của hắn là chống lại Mỹ. Ít lâu nay Kỳ tin rằng Thiệu sẽ phải ra đi nên hắn đã thăm dó 1 số quân nhân. Thiệu biết việc làm của Kỳ, nhưng không thể bắt được Kỳ. Những báo cáo giữa nhưng kẻ đồng mưu năm 1963 (lật đổ Diệm) đều đã được mã hóa. Thiệu báo động cho Kỳ biết bằng cách bắt giữ những người thân cận của Kỳ và vài sỹ quan cao cấp.
Bộ Nội vụ đã giải thích về những vụ bắt bớ này như sau:
?oCó vài tư tưởng hẹp hòi đã lợi dụng tình trạng lộn xộn này mà nhân dân đang phải chị đựng để nổi dậy, tạo thêm sự mất trật tự, ủng hộ ý định về 1 cuộc đảo chính quân sự, để thỏa mãn tham vọng cá nhân của họ. Những nhân tố này đã bị bắt và được các cơ quan an ninh giam giữ. Cuộc điều tra còn đang tiếp tục.?
Việc bắt giữ 1 số người ấy, khiến tình hình chính trị của Sài Gòn càng trở nên căng thẳng. Khả năng về 1 cuộc đảo chính là hoàn toàn có thể. Kỳ không đạt được ý định của hắn, các tướng lĩng của Kỳ đều lảng tránh. Hơn nữa, Kỳ cũng thấy là người Mỹ không ủng hộ chuyện này. Người ta đã biết được hiện có nhiều những nhân viên mật thám ở khắp nơi trong Sài Gòn được trả công hay không có thù lao gì. Được các đường dây CIA trong thành phố báo động, William Colby, giám đốc CIA vội vàng gửi thông báo về Washington vào ngày 6-4. CIA muốn tránh việc Thiệu bị lật đổ.
Colby đã gửi điện tín về Mỹ:
?oNếu CIA tham gia vào sự mất ổn định của Thiệu, thì đó là 1 thảm bại cho thể chế và quốc gia miền Nam VN?
Lúc này cần phải liệu trước điều xấu nhất là việc loại bỏ Thiệu, nên Colby đã nói:
- Nếu mọi việc càng rắc rối thêm, thì công việc của ông (giám đốc CIA ở Washington) cần phải có những chỉ dẫn. Về phần tôi, thấy rằng cần phải làm đủ mọi công việc để Thiệu và gia đình có thể đi thoát trong sự an toàn?

Từ năm 1963, tất cả các ông chủ của CIA đều bị ám sát bởi bóng ma Ngô Đình Diệm đã bị ám sát và có sự đồng lõa của CIA. Đại sứ quán Mỹ cũng đã công nhận về sự mất ổn định của họ.
Hoàn cảnh đã chứng minh rằng người Mỹ ở Sài Gòn đã vi phạm Hiệp ước Paris và 1 lần nữa lại trở thành ?ocố vấn quân sự?. Các sỹ quan bên cạnh tướng Homer Smith cuống cuồng vội soạn thảo tỉ mỉ những kế hoạch giúp đỡ của miền Nam VN tổ chức lại các đội quân của họ. Họ rút ra các biểu đồ vào ngày 20-5 và ngày 30-9 trước đây để nghiên cứu lại cách vực dậy những đội quân của miền Nam VN. Tướng Viên bị phụ thuộc vào tùy viên quân sự Mỹ, 1 dự án không thực tế và vô hy vọng. Tất cả mọi việc trên giấy tờ được dựng lại như kiểu tự phát. Những thứ cần dùng đề được gạch dưới dòng, nhưng không có phương pháp nào để thực hiện.
Viên đã thản nhiên viết rằng:
?oCác đơn vị lính bảo an của các lực lượng địa phương và các lực lượng tự vệ của quần chúng đều bị giải tán để bổ xung cho sự thiếu hụt người của các sư đoàn bộ binh?.
Đa số các sư đoàn này đã bị tan rã trong cuộc rút chạy ở Kontum, Pleiku và những đoàn xe, người lộn xộn bỏ chạy khỏi Huế và Đà Nẵng. Những đơn vị nào đã chạy thoát nay đang phân tán cùng với gia đình của họ, sống xung quanh Sài Gòn. Tài liệu này quy định việc tổ chức lại các đơn vị bộ binh phải hoàn thành ?otrong 2 tuần lễ?!
Graham Martin nghĩ rằng, nếu quân đội miền Nam VN được thắt chặt lại thì có thể giữ vững và mở cuộc phản công. Nhưng những sỹ quan Mỹ bên cạnh tướng Smith lại bi quan hơn. Viên chỉ huy cơ quan tình báo đánh giá rằng : Dù có viện trợ thêm do Quốc hội bầu thống nhất thì cũng là ?oquá muộn? rồi. Họ thấy có cùng quan điểm như tướng Weyand. Ngay cả những cuộc tấn công rải thảm của máy bay B52 cũng không kìm chân được Bắc Việt.
Những đoàn quân Bắc Việt ngày càng có mặt nhiều ở trên các trục đường lớn, vượt qua các thị trấn và các thành phố. Nếu những máy bay ném bom chiến lược can thiệp thì sẽ có hàng chục ngàn dân thường Nam VN bị chế.
Cũng như Thiệu, Bắc Việt, trên thế mạnh về quân sự vừa chiến đấu ở mặt trận quân sự và mặt trận chính trị - ngoại giao. Chiến lược rõ ràng của Hà Nội, là phải chiến thắng về quân sự trước mùa mưa và đồng thời đưa ra ý định là sẵn sàng thương lượng. Mặt trận quân sự diễn ra ở Việt nam, còn mặt trận ngoại giao diễn ra trên toàn thế giới, nhưng trước hết vẫn là ở Paris

Những ngày ấy thật khó khăn để khẳng định ?onhững lực lượng cách mạng? và trên thực tế các sư đoàn quân đội Bắc Việt lại là những công cụ của hòa bình. Trên truyền hình Pháp và trong rất nhiều thông tấn và báo chí, bà Nguyễn Thị Bình, 1 phụ nữ vừa quyến rũ, vừa cương quyết, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao của Chính phủ Giải phóng miền Nam đã giải thích về những địch thủ ở sài Gòn? đều đang ở thế thủ :
- Nếu lúc này chúng tôi tấn công miền Nam VN (thực tế khó chấp nhận) đó là chúng tôi bắt buộc phải vi phạm Hiệp ước Paris, do các hành động của Hoa Kỳ và chính quyền của tổng thống Thiệu. Chúng tôi muốn rằng Hoa Kỳ phải chấm dứt ngay việc can dự vào những công việc nội bộ ở miền Nam VN.
Ngày 15-3, 1 đơn vị đặc biệt được cử ra Hà Nội để tiến hành ?ocuộc tấn công về ngoại giao? và quyết định đường lối của Chính phủ Cách mạng lâm thời miền Nam VN. Các đại sứ của nước Dân chủ Cộng hòa Việt Nam và các đại biểu của Chính phủ Cách mạng lâm thời miền Nam VN đã phải nói thẳng ra 1 chính phủ hợp tác mang tính chất thời sự và đồng ý đóng ởp Sài Gòn. Chính phủ này phải có 1 số quyền độc lập.
Cuộc vận động rộng rãi này đã có hiệu quả. Trong mấy tuần lễ sau, ở Hà Nội và ở Sài Gòn đã liên tục diễn ra những cuộc tiếp xúc chính thức và không chính thức, và cả ở thủ đô các nước Đông Berlin, Varsovie, Prague? đặc biệt là ở Thụy Điển, 1 đất nước luôn đứng đầu tán thành cuộc chiến đấu phòng thủ của hà Nội. Thủ tướng Olof Palme đã tham dự vào các cuộc diễu hành ?ochống lại cuộc chiến tranh của Mỹ?.
Trong các trụ sở, quanh chén nước chè hay trong các quán ăn của người Việt Nam, những nhà ngoại giao, phóng viên báo chí, đều lao vào 1 vấn đề nổi trội, nhắc lại là họ sẵn sàng trả lời phỏng vấn những vấn đề mà những người này muốn nghe :
- Chúng tôi hiểu rằng còn có rất nhiều khác biệt to lớn giữa 2 miền Nam Bắc, và cần phải lưu ý đến những vấn đề đó.
Những nhà ngoại giao, phóng viên báo chí đối chiếu những thông tin và tóm tắt những câu chuyện của họ xong rồi mới đánh điện tín các bài báo về cho tòa soạn của họ ở nước ngoài. Có những người có đôi chút kinh nghiệm đã thấy tất cả những nguồn tin này từ các nước phương Tây và phương Đông đều cùng giống như những thông tin của Hà Nội đưa ra.
Trong khi cuộc tấn công về mặt trận ngoại giao được mở rộng, thì ở Hà Nội, các cán bộ CS đã quyết định 1 thời gian cần phải vượt qua : những bài diễn văn dưới hình thức của chính phủ về sự hợp tác Bắc Nam chỉ là 1 ?omàn khói?.
Việc nắm lấy quyền lực nhất định phải bằng bạo lực cách mạng.

Có vài người Mỹ ở Sài Gòn cũng thấy thông tin của Bắc Việt chỉ là 1 ?omàn khói?. Từ 7-4, một nhân viên tình báo của CIA đã nhiều lần báo cho Frank Snepp về nhận định này. Nhân viên này hoạt động ở trong Bộ chỉ huy của CS miền Nam, luôn cung cấp những thông tin chính xác. Thật rõ ràng: Những người CS không chịu thương lượng trong bất kỳ trường hợp nào. Kể cả Polgar, ông chủ của CIA, kể cả ông đại sứ Martin, đều không chú ý đến thông tin ấy.
Những người Mỹ hầu như cũng không chú ý tới những bất đồng giữa các ông đại sứ Pháp ở Sài Gòn và ở Hà Nội. CIA có tất cả những tài liệu trong tay, không phải do các nhà ngoại giao báo cho các đồng nghiệp người Mỹ, mà do ?onhững nhà ngoại giao này? đã phá vỡ mật mã của người Pháp và đưa công khai lên các thông tin, báo chí.
Ông đại sứ Mérillon (đại sứ Pháp ở miền Nam) nghĩ rằng người ta có thể chơi con bài là tướng ?oMinh lớn? đề đạt một chính phủ hợp tác vào qũy đạo và để Bắc Việt chấp nhận được.
Philippe Richer, người bị đi đày trước đây ở trại tập trung của Đức Quốc xã Cuchenwald, 1 cựu sỹ quan tại ngũ đã có 2 năm phục vụ trong các đội quân ở Lào, lại đại sứ Pháp ở Hà Nội, đã không có cách nhìn như vậy, theo như ông Mérillon. Trước nữa, Richer đã từng là sinh viên, là ngoại giao nên ông biết rõ Maskva và Budapest, và đến tháng 1-1973 ông làm đại sứ Pháp ở Hà Nội, không có ảo ảnh gì về những khả năng điều hành chính trị của miền Nam VN.
Mặc dầu những lời tuyên bố của các viên chức cao cấp của Bộ Ngoại giao Bắc Việt với những lời lẽ xoa dịu, Phillippe Richer vẫn tin chắc Đảng CS có sức mạnh về chính trị và sẽ chiếm lấy miền Nam. Richer đã viết: ?oChỉ có 1 khối đá mà người ta cần phải bám lấy chính trị, đó là ĐCS VN?. Nhưng Mérillon lại đánh giá là người ta có thể tránh được điều xấu.
Ngày 8-4, ông Phạm Văn Đồng, thủ tướng Bắc Việt đã tiếp ông Richer. Ông tán thành những việc mà người Pháp đã ?olàm ở miền Nam VN? là muốn đẩy Thiệu ra ngoài. Ông Phạm Văn Đồng, 1 người hoạt bát đã gợi lại những mối quan hệ thân thiện có thể xây dựng được giữa Paris và Hà Nội. Với qua khứ là thực dân và nay là cộng đồng nói tiếng Pháp, chính phủ Pháp ở Quai d?TOrsay có thể nhấm nháp từng ngụm sữa ngọt.
Ông Phạm Văn Đồng hứa:
- Chúng tôi sẽ còn làm nhiều chuyện to lớn khác.
Ông thủ tướng giải thích là các nhân viên kỹ thuật và các nhà đầu tư Pháp có thể giúp đỡ người miền Bắc chúng tôi khai thác những vỉa dầu. Chính phủ Pháp thấy viễn cảnh và hình dung ra những công ty của Pháp sẽ tiếp nhận ở những công ty của Mỹ thăm dò các vỉa dầu ở ngoài khơi vùng biển miền Nam VN. Ông Phạm Văn Đồng đã mở rộng nền kinh tế đến tận chân trời.
Richer không bị lừa, nhưng vẫn nghĩ ở ông thủ tướng có 1 phần thành thực, bởi vì ông nói tiếng Pháp rất giỏi, có những mối liên lạc văn hóa với nước Pháp.

Ở cung điện Elysée, nơi mà nguyên thủ quốc gia luôn quan tâm tới vấn đề chính trị ở nước ngoài, nên người ta nghe cả tiếng nói của đại sứ quán ở miền Bắc và cả ở miền Nam VN. Ông Valéry Giscard d?TEstaing luôn có cảm nghĩ là có thể có được cuộc dàn xếp giữa những người lãnh đạo ở cả 2 miền Việt Nam.
Hà Nội đưa ra công khai trên báo chí ?otuyên bố về 10 điểm? gồm đường lối chính trị trong các vùng mới được giải phóng. Điểm cuối cùng có đầy hứa hẹn là ?ođảm bảo đời sống và mọi của cải của người nước ngoài?. Cuối cùng, người ta hứa có đường lối chính trị tái hòa hợp, bình đẳng giữa các dân tộc đa số và thiểu số, giữa nam giới và nữ giới, kể cả tự do tín ngưỡng. Người ta sẽ giúp đỡ các nông dân, ngư dân ?onhững nghề nghiệp về rừng và nghề sản xuất muối?. Còn các sỹ quan và binh lính miền Nam VN ?onếu ai bỏ hàng ngũ kẻ địch ra vùng giải phóng? sẽ được giúp đỡ tìm công ăn việc làm. Nhưng sự có mặt của Thiệu thì không thể thương thuyết. Thiệu phải ra đi.
Ở câu lạc bộ thể thao Sài Gòn, người ta khẳng định là CS muốn gặp ?oMinh lớn? để thương lượng, thành lập 1 chính phủ liên minh. Thật? Hay giả? Điều ước nguyện chân thành người ta không thể biết được. tất cả những người Sài Gòn không đến các câu lạc bộ thể thao nữa mà người ta chăm chú nghe đài giải phóng của Chính phủ Cách mạng lâm thời miền Nam VN kêu gọi sỹ quan và binh lính miền Nam hãy hạ vũ khí và không tương tàn: ?oBởi vì tất cả chúng ta đều là người Việt Nam? Chính phủ sẽ không lấy một sợi chỉ, một cái kim của mọi người dân?.

Đà Lạt nhanh chóng được thiết lập lại trật tự. Một người thợ cắt tóc lãnh đạo ủy ban quân sự lâm thời quản lý Đà Lạt, đặt trụ sở ở rạp chiếu bóng phía trên chợ. Bởi vì cha Mais nói được tiếng Việt Nam nên ông hiệu trưởng trường cao đẳng Pháp đã yêu cầu ông quan hệ với ủy ban quân quản.
Một cô sinh viên năm thứ 4 là ủy viên của ban quân quản đã trả lời Jean Mais:
- Chúng tôi còn nhiều việc phải làm.
Các hiệp hội được mở rộng: Phụ nữ giải phóng, trí thức yêu nước? nếu người ta không tán thành các hiệp hội ấy sẽ bị coi như chống đối. Ông trưởng khu giáo dục Dương tham dự vào việc soạn thảo bài diễn văn chào mừng những chiến sỹ cách mạng. Theo thủ tục Việt Nam người ta hay dùng chữ ?ovui mừng? và ?ohoan nghênh?. Ông trưởng khu giáo dục đã thay từ ?ovui mừng? thành ?ođau khổ? và đã bị mọi người phê bình dữ dội.
Ông trưởng khu giáo dục đã giải thích:
- Tôi có nhiều bạn thân là các sỹ quan ở miền Nam VN nên tôi tiếp đón những người cách mạng trong một nước bị chia cắt.
Sau những việc làm điên rồ khác nữa, người ta đã bắt ông trưởng khu giáo dục Dương.
Ngày 7-4, lần đầu tiên từ đầu năm đến nay, những viên đạn đại bác đã trút xuống Sài Gòn. Có khoảng 60 viên đạn đại bác, súng cối và rốckét đã nổ trúng vào nhà máy lọc dầu ở Nhà Bè, cách trung tâm thành phố 15 km
Những cuộc hoạt động này thể hiện khả năng một trong một chu kỳ cổ điển văn học được tôn trọng từ lâu là: Tháng 12, tháng 3 và tháng 4, những người CS thường bố trí một số lượng người và vũ khí đạn dược tại chỗ để tung ra cuộc tấn công chính trị của họ trong năm. Ở Lào, trời đã bắt đầu mưa. Tháng 4, người thăm dò sự phòng thủ của Sài Gòn. Tất cả mọi cuộc tấn công lớn nhỏ đều phải chấm dứt vào tháng 7. Vì lúc đó phần lớn đất đai ở miền Nam đã chìm trong nước lũ. Những chiến xa, thứ vũ khí tấn công của Bắc Việt cần có mặt đất khô ráo.
Có 1 số người nghĩ rằng Sài Gòn có thể chống đỡ và đứng vũng, nhất là vì có lực lượng không quân. Sài Gòn có thể cầm cự đến tháng 7. Sau tháng 10 thì chu kỳ chiến đấu sẽ lại xảy ra.
Vào lúc 8 giờ 25 ngày 8-4, đại sứ Nhật Bản đã có cuộc tiếp xúc với đại sứ Pháp Jean ?" Marie Mérillon ở đại sứ quán Pháp. Cuộc trao đổi diễn ra khó khăn: người Nhật không hiểu gì về những chuyện lớn và người Pháp lại không muốn nghe.
Ông Mérillon không hứa hẹn điều gì nhưng người Nhật vẫn hy vọng là ?onước Pháp sẽ đứng ra dàn xếp mọi chuyện.
Những tiếng nổ lớn và những đám cháy bùng lên! Những quả bom rơi cách nhà thờ có vài trăm mét ?" những tràng súng máy và súng cá nhân nổ vang ầm.
Mérllon đã cho đặt ở ngay bên cạnh bàn làm việc một bồn to đựng cốc. Nếu các cốc và bồn này này vỡ tan từng mảnh thì tình hình là nguy hiểm.
Giới ngoại giao và những người có phẩm cách hoạt động sôi nổi. Các ông đại sứ các nước tiếp tục nói chuyện với nhau về tình hình mới. Người Nhật bình tĩnh theo kiểu võ sỹ đạo (Samourai)
Được TLV sửa chữa / chuyển vào 21:29 ngày 11/04/2005

Từ phía Nam, 1 chiếc F-5E của không lực miền Nam VN bay lướt trên sông, lao xuống từ trên độ cao 300m, thả 2 quả bom 250 livres (1 livres = ½ kg) xuống dinh Độc Lập. 2 quả bom nổ trong sân của dinh, giết chết 2 người làm vườn, làm hư hại nặng ngôi nhà. Máy bay vọt lên cao 900m rồi lại lao xuống 1 lần nữa, nhưng 2 quả bom sau này không nổ. Chiếc F-5E bay đi và xả 1 tràng súng máy xuống kho dầu ở Nhà Bè của hãng Shell, trúng 2 bồn chứa nhiên liệu. Máy bay lấy độ cao và hướng về phía Bắc Đông Bắc bay đi mất.
Ở trong thành phố, người ta tự hỏi vụ ném bom vào dinh Độc Lập có phải bắt đầu cuộc đảo chính. Thống chế Nguyễn Cao Kỳ âm mưu làm vụ này và theo vài quan điểm thì chính hắn đã lái chiếc máy bay đó. Những người CS hiểu rõ Kỳ lại 1 lần nữa yêu cầu Thiệu phải ra đi. Người ta đoán là Kỳ muốn thương thuyết với CS. Và nếu hắn loại bỏ được Thiệu thì đã làm thỏa mãn được điều kiện của họ.
Có vài người lại thề rằng đã nhận ra 1 chiếc Mig. Và như vậy đây là sự can thiệp của Bắc Việt. Nhiều người khác giàu tưởng tượng và tai ác lại khẳng định chính Thiệu sắp đặt ra vụ này. Nó giúp cho Thiệu lấy cớ để bắt giữ những kẻ chống đối. Cái xe ô tô có gắn máy phóng thanh chạy khắp thành phố, công bố lệnh giới nghiêm được bắt đầu từ trưa hôm nay và ra rả những bài hát yêu nước.
Đến trưa, các đường phố đã vắng tanh. Các cửa hiệu đều đóng cửa. trong tất cả mọi khu phố, người ta gọi điện thoại cho nhau. Cuộc chiến tranh ở Sài Gòn đã bắt đầu. Quân đội Bắc Việt đã đến. Thiệu đã chết. Các tướng lĩnh nắm lấy quyền hành. Tướng Minh lớn sẽ là tổng thống.
Thiệu đã lên đài truyền hình tuyên bố mình còn sống và khẳng định không 1 người nào trong gia đình Thiệu bị thương. Quân đội miền Nam Vn vẫn trung thành với Thiệu. Không có cuộc đảo chính nào.
Nhưng đến sau buổi trưa thì sự thực đã được rõ ràng. Xuất phát từ căn cứ sân bay Biên Hòa, Nguyễn Thành Trung, trung uý phi công của miền Nam VN, có nhiệm vụ đi bắn phá các vị trí của Bắc Việt, đã báo là máy bay trục trặc nên quay về căn cứ sửa chữa. Nhưng chính Nguyễn Thành Trung đã ném bom xuống dinh Độc Lập. Sau đó Thành Trung cho máy bay hạ cánh xuống 1 sân bay đã nằm trong tay của Bắc Việt. Các nhà lãnh đạo CS khẳng định sỹ quan này là của Bắc Việt được cài vào hàng ngũ phi công của miến Nam từ lâu rồi.
Đến 18 giờ, chính quyền Thiệu bãi bỏ lệnh giới nghiêm.

Vụ mưu sát này gây cho Washington cảm giác bực bội. Người ta thấy rằng, lực lượng phòng không của Sài Gòn đã quá kém, và sẽ phải được củng cố vững mạnh hơn. Cũng qua vụ này làm cho các ông chủ nhà băng của Mỹ vội vàng bay sang các chi nhánh ở miền Nam VN như nhà băng Firet National City Bank, nhà băng Chase Manhattan, vì đã từ lâu, những nhà băng này không dự kiến trước việc thỏa thuận về vấn đề tiền tệ ở nước ngoài. Đại sứ Martin đã tỏ ra không bằng lòng về cách làm ăn ấy của các nhà băng Mỹ. Các bộ phận công việc của đại sứ quán đã báo cho Martin biết là các chủ nhà băng này thường vắng mặt và không lo nghĩ về mọi vấn đề sẽ phát sinh khi có tình hình mới xảy ra.
Buổi tối hôm dinh Độc Lập bị ném bom, trong bữa ăn do Tổng tham mưu trưởng miền Nam VN mời, Wolfgang Lehmann đến dự lắng nghe Viên phát biểu xa xôi ý muốn biết vụ mưu sát này có được Hoa Kỳ chấp thuận hay không?
Thôi! Hãy xếp những trò trẻ con này lại!
Lehmann đã cho Viên biết:
- Không! Hoa Kỳ phản đối và căm ghét đối với những hành động kiểu ấy
.
Hạm đội tàu chiến của Mỹ lại lên đường sang bờ biển Việt Nam. Được tin này, người Sài Gòn đã lạc quan: Nhưng liệu những tàu sân bay này có bảo vệ cho miền Nam VN không?
Ở đại sứ quán Hoa Kỳ, người ta đều hiểu rõ nhiệm vụ của hạm đội tàu chiến sang Việt Nam chỉ duy nhất có 1 nhiệm vụ không hơn, không kém là bảo vệ cho cuộc di tản. Và các viên chức của chính quyền Thiệu, càng ở cấp bậc cao thì họ lại càng lạc quan hơn.
Trong bức điện gửi về CIA ở Washington, Thomas Polgar đã không cần phải thông qua đại sứ Martin, có nội dung:
?oTôi, Polgar, phụ trách CIA ở miền Nam VN đã bỏ ra rất nhiều thì giờ để bàn cãi về hiệu lực của những tin tình báo về những tình hình xấu đang diễn ra ở đây, và tranh cãi về sự cần thiết của chính phủ và của đại sứ quán phải có những quyết định của lý do này hay lý do khác mà người ta không muốn sử dụng?.
Cũng như Martin đã báo cáo:
"Tôi, đại sứ đã mất rất nhiều thì giờ để gợi ra việc viện trợ về kinh tế và quân sự cho miền Nam VN để duy trì lại trật tự, đối phó với hoàn cảnh đang hết sức tồi tệ của Sài Gòn?.
Nếu Martin cũng gửi bức điện này cho Washington thì Thomas Polgar rất đồng tình. Nhưng theo Polgar thì việc đó phát triển đến đâu? Và theo như tin tình báo mà CIA đã thu thập được cho thấy Bắc Việt đã quyết định đeo đuổi sức ép về quân sự nhằm cô lập Sài Gòn và với mục đích quân sự duy nhất là phải có cuộc chiến thắng hoàn toàn giải phóng miền Nam VN trong năm 1975.
Mặc dầu có những nhân viên CIA của Snepp cài vào trong hàng ngũ CS, Polgar thấy CS vẫn có thể làm cô lập được thủ đô của miền Nam VN. Polgar có tâm hồn triết lý, đã nói trịnh trọng:
?oNgười đứng đầu cớ quan CIA phải hoàn toàn tự hiểu là rất hiếm có lịch sử phát triển qua những sự việc xảy ra lại chỉ theo 1 con đường thẳng. Lúc này chúng tôi đã nhận rõ sự tan vỡ có tầm vóc lịch sử, nếu những thay đổi cần thiết không được thực hiện kịp thời?.
Vào đầu tuần lễ thứ 2 của tháng 4, Polgar vẫn không từ bỏ về những việc thay đổi để cứu nguy:
?oQuan điểm của người phụ trách cơ quan này là thấy rõ hoàn cảnh quân sự của miền Nam VN không thể ổn định được vững, nếu không có hành động quyết định. Nếu Mỹ không có 1 hành động nào, chúng tôi thấy 1 cuộc ?otắm máu quan trọng? sẽ không thể tránh được khi Thiệu phải ra đi và có 1 chính phủ thống nhất quốc gia mà theo Hiệp ước Paris đề nghị áp dụng, cũng như những người CS đã xác định?.
Ông chủ CIA ở Sài Gòn đành chịu 1 kế hoạch không có Thiệu.
Polgar cũng đã không quan tâm tới sự phân tích của người cộng sự Frank Snepp, đã gửi bức điện tín:
?oMọi sự việc đã chỉ rõ Bắc Việt đã điều chỉnh kế hoạch, và thời gian quyết định tấn công Sài Gòn vào giữa tháng Tư?
Snepp quả quyết:
?oKhông có 1 ảo tưởng nào về việc thương lượng hay về 1 chính phủ có 3 bên (miền Nam VN ?" Chính phủ Cách mạng lâm thời và Chính phủ miền Bắc?
Polgar và Martin cùng đọc bản báo cáo này. Cả 2 người cùng thấy Snepp đã quá lo sợ. Snepp sẽ chuyển về Washington bản báo cáo này và đã được Polgar sửa chữa lại câu văn.
Snepp ghi:
"Những cuộc tấn công chống Sài Gòn?
Thì Polgar viết lại:
?oNhững cuộc tấn công bên trong và vùng xung quanh Sài Gòn?
Được TLV sửa chữa / chuyển vào 16:11 ngày 16/04/2005