Tháng Tư ác liệt (Olivier Todd)

Mais có quan hệ tốt với các sinh viên trong mọi cuộc xưng tội. Cha Jean Mais thường nhận được ở những người đến làm lễ xưng tội những lời tâm tư thầm kín. Một giáo sư cần khuyên nhủ và một giáo sư người nước ngoài càng không được có sự xét đoán. Nhưng với Mais thì các sinh viên lại bỏ qua điều đó cho ông, ngay cả khi có vài sinh viên đã tự hỏi làm sao người Pháp ấy lại có thể hiểu được tất cả mọi việc. Đa số các sinh viên quan tâm tới phong trào đấu tranh chống lại mọi sa đọa, mua chuộc để cứu lấy đất nước và xây dựng nền hòa bình. Người giáo sư cần phải tránh đứng về phe phái nào.
Nhưng chắc chắn Jean Mais vẫn kể lại lịch sử của những năm 50 ở miền Bắc, về cuộc di cư của những người công giao, về việc cải cách ruộng đất? Ông muốn làm cho các sinh viên hiểu được những lo lắng và những chuyện đau lòng cắt ruột. Ông cũng tự hỏi xem ý định của các học sinh cao đẳng của ông ra sao.
Người trợ lý tiếng Pháp cho Jean Mais là Ngữ đã tâm sự với Mais là gia đình có cảm tình với những người du kích của mặt trận giải phóng quốc gia. Mặt trận giải phóng quốc gia do Hà Nội chỉ đạo, nhưng theo lý thuyết thì nó độc lập điều hành cuộc chiến giải phóng miền Nam từ năm 1960.
Sau những ngàu nghỉ Tết, các sinh viên lại tập trung đúng hẹn ở Đà Lạt. Từ khi các bậc cha mẹ hầu hết là người Sài Gòn luôn gửi điện tín theo các con đang theo học ở Đà Lạt yêu cầu phải về nhà ngay thì đối bvới 1 số thanh niên con những nhà khá giả, ngày càng có nhiều người nảy ra ý định ra nước ngoài để học tập. Nhiều sinh viên đã đến chào cha Mais.
Ngày 1-3, Mais lên lớp nói về phép ẩn dụ trước gian phòng hầu như trống vắng. Mais nghĩ rằng Ban Mê Thuột chỉ cách Đà Lạt 100 km đường rừng, không lâu nữa sẽ nằm trong sự kiểm soát của Bắc Việt.
Cha Darricault, chịu trách nhiệm về truyền giáo, đã tập trung các tu sỹ tại một căn nhà ở trong khu vực giáo dân. Cách đây ít lâu có 2 tu sỹ trẻ VN đã nhận được lệnh đi về Pháp. Các cha xứ khác được tự do hành động theo ý của mình. Phần đông trong số họ đã muốn ra đi.

Dần dần những người có địa vị của chính quyền cũng biến mất. Có vài giáo viên trở về trung tâm văn hóa Mỹ. Sau đó những người Mỹ cũng thoái thác và tự biến đi hết. Khi ông trưởng khu giáo dục của trường đại học hỏi người đứng đầu tỉnh cho phép ông được đóng cửa trường học, đã nhận được câu trả lời : ?oÔng muốn làm gì thì làm?.
Những nhà chức trách rũ bỏ trách nhiệm của họ. Ông chủ khu giáo dục cho ?otạm thời? đóng cửa trường. Ở đây, từ ?otạm thời? cũng có nghĩa gần như chấm dứt theo từ Mãnana của tiếng Tây Ban Nha.
Ông trưởng khu giáo dục triệu tập ông Jean Mais và nói :
- Ông là người Pháp. Đất nước của ông có quan hệ tốt với Hà Nội. Nếu có thể ông cứ ở lại đây để giữ vai trò của ông ở trường đại học này.
Các sinh viên đã sửa soạn hành lý. Những người được che chở hay những người tháo vát đã di tản trên các máy bay quân sự. Sân bay của quân sự cách trung tâm thành phố độ 15 phút. Có vài người mua vé của hãng máy bay VN, đến sân bay dân sự, cách Đà Lạt xa hơn một ít, độ nửa giờ xe ô tô. Đa số các sinh viên khác lèn nhau lên ô tô, chạy về phía bờ biển. Chiếc Citroen 3 mã lực của Mais luôn xếp chặt người.
Người trợ lý tiếng Pháp cho Mais là Ngữ vẫn ở lại Đà Lạt mà không di tản. Bà chủ tịch hội sinh viên Pháp, cũng là người đứng đầu liên hiệp sinh viên theo đạo Phật, cũng không đi di tản.
Phần đông những người không thuộc tầng lớp trung lưu hay đại tư bản, đang làm việc cho chính quyền, những người làm công, người lao công, thợ thủ công ở Đà Lạt cũng như ở mọi nơi khác vẫn ở nguyên tại chỗ.
Đã từ 30 năm nay họ có thói quen chờ đợi.
Được TLV sửa chữa / chuyển vào 23:16 ngày 20/02/2005

Thomas Polgar, trợ lý đặc biệt của ông đại sứ 1 chức vụ hữu danh vô thực. Khi Polgar đến câu lạc bộ thể thao thì mọi người, ai cũng đều cảm nhận được ngay là Polgar vừa đảm nhận 1 chức vụ ?oquan trọng?. Vì khi Polgar đi vòng quanh bàn tiệc tiếp đón và lúc chạm cốcthường cố tỏ cho mọi người biết chức vụ mới của mình.
Một nhà báo Hungari, là thành viên chính thức của Ủy ban quốc tế giám sát và kiểm soát, đã nói :
?oPolgar, nếu ông là người Mỹ thì thích hợp hơn!?
Polgar 53 tuổi, béo tròn, đầu hói phía trước, mang kính gọng đồi mồi to tướng, sinh ở Budapest, nên vẫn giữ vài âm sắc của người Hungari trong khi nói tiếng Anh. Polgar nói ?ovas? thay cho từ ?owas?, ?otink? thay cho từ ?othink?, ?oanyting? thay cho ?oanything?. Người ta có cảm tưởng như Polgar cố dùng giọng nói như Kissinger.
Cha của Polgar làm giám đốc 1 nhà băng ở Budapest, đã gửi Thomas Polgar đến Hoa Kỳ từ lúc 16 tuổi. Ơ đây, Polgar theo học tại 1 trường đại học nhỏ, chuyên đào tạo cho các sinh viên thế giới về khoa thương mại. Ngoài giờ học, Polgar giúp việc giao hàng cho ông chú ?" người chuyên đóng các cuốn bìa mỏng. Thời gian sau Thomas Polgar tiếp tục học thêm khoa vẽ địa hình.
Lúc 20 tuổi, Polgar trở thành người lính của quân đội Hoa Kỳ. Nói được tiếng Đức, Polgar cũng như trung sỹ Kissinger đã hướng về công việc tình báo. Khi quân đồng minh chiếm đóng nước Đức thì ở Berlin, Polgar đang làm việc dưới quyền của Alan Dulles, phụ trách cơ quan tình báo Mỹ.
Giải ngũ năm 1946 khi chưa đến 30 tuổi, Polgar vốn phục vụ trong lĩng vực tình báo với cấp hàm tương đương đại tá và ông lấy làm thích thú cho rằng mình là 1 nhà thực tế, không ảo ảnh gì về bản chất con người.
Polgar thích kể về Kissinger :
?oNhững người độc thân trong trại lính, hiếm khi sống như những ông thánh nặn bằng thạch cao?.
Tháng 7-1971, Polgar được cử làm chỉ huy đơn vị tình báo ở VN. Bà vợ Polgar không vui thích lắm. Đứa con lớn trong 3 con trai phải vào 1 trường đại học ở Hoa Kỳ. Nhưng lúc này Polgar lại có cấp hàm tương đương với viên tướng của 1 quân đoàn.

Vào lúc 10 giờ sáng thứ Bảy ngày 15-3, Polgar đang ở trong phòng làm việc tại đại sứ quán Mỹ thì 1 nhân viên ở Pleiku đã gọi dây nói cho Polgar báo tin :
- Quân đoàn II đã rút lui !
Ông củ CIA vẫn tự hào vì thường cho rắng luôn biết trước những hoạt động của quân đội miền Nam VN. Choáng váng, Polgar vội cử 1 trong số các trợ lý của mình tới Dinh Độc Lập, và 1 người đến Bộ Tổng tham mưu ở Dinh Độc Lập. Tướng Quang tuyên bố :
- Không có chuyện gì xảy ra ở Pleiku.
Ở văn phòng Bộ Tổng tham mưu, 1 cộng tác viên của Polgar tìm được 1 viên tướng của lữ đoàn.
- Có điều gì xảy ra ở Pleiku thế?
Viên tướng khẳng định ngay :
- Không có gì!
Polgar nghiền ngẫm những ý tưởng đen tối. Vắng Graham Martin, đã có Wolfgang Lehman chỉ huy đại sứ quán. Người ta đi tìm Lehman thì ông này đang ở chỗ bác sỹ chữa răng. Trong vùng II chiến thuật vẫn còn người Mỹ. Người ta không thể bỏ mặc họ rơi vào tay CS được.
Wolfgang Lehman đánh điện tới Bộ Ngoại giao ở Washington :
?oTôi đã ra lệnh cho ông tổng lãnh sự ở Nha Trang cho rút tất cả người Mỹ ở Kontum và Pleiku?
Những tin tức là chính xác : Những đội biệt động Bắc Việt đã làm nổ tung 1 kho đạn ở Kontum. Các đạn rốckét đã làm cho sân bay của thành phố không còn sử dụng được nữa.
Cùng ngày hôm ấy, Bộ Chính trị và Hội đồng quân sự trung ương ở Hà Nội đã nhận được đề nghị của tướng Dũng :
?oCần phải giải quyết mọi việc mau lẹ trước mùa mưa?.

Well come Tờ Lờ Vờ, tiếp tục đi bạn.

Trong 3 ngày từ 15 đến 18-3, ở Pleiku, cuộc rút lui của các đội quân miền Nam VN diễn ra khá thuận lợi. Việc di chuyển cả 1 quân đoàn không phải là chuyện đơn giản với quân số, xe vận tải, xe bọc thép và 20.000 tấn vũ khí trọng pháo, 1 lượng xăng dự trữ cho 1 tháng rưỡi, và 2 tháng khẩu phần cho binh sỹ và các sỹ quan. Cần phải chuyển tất cả về mạn ven biển ở Nha Trang.
Và từ đây người ta sẽ trụ lại để chuẩn bị phản công tái chiếm Ban Mê Thuột.
Ở đại bản doanh Bắc Việt, người ta theo dõi diễn biến tình hình ở Pleiku cho đến ngày 16-3. Các hãng thông tin phương tây cung cấp những tin hết sức quan trọng. Có những chi tiết đã báo động cho Bắc Việt, như hãng thông tấn Mỹ U.P.I đã tuyên bố : ?oGiá vé máy bay từ Pleiku về Sài Gòn đã lên tới 40.000 đồng?.
Tại sao lại có việc đổ xô về phi trường với cái gia vé cao vọt đến như thế?
Tướng Dũng được tin 450 người Mỹ ở Pleiku và 1 số viên chức Việt Nam đã rời khỏi nơi này. Một cầu hàng không trực thăng được tổ chức từ trung tâm thành phố đến sân bay. Những máy bay còn lại đã lập con thoi từ sân bay này về Nha Trang. Đối với những người dân ở Pleiku và các trinh sát của tướng Dũng thì mọi việc đã hiển hiện rõ ràng :
"Họ đang di tản".
Ở Pleiku, các nhân viên của CIA không còn đủ bình tĩnh ?" Họ đã ?obỏ rơi? một số viên chức người miền Nam VN làm công cho họ. Trong đó có 1 trong những người cung cấp thông tin chính thức. Hầu hết, người ta không còn kịp tiêu hủy, đốt hết các tài liệu, giấy tờ.
Thành phố đã bỏ trống nhiều giờ.
Các đơn vị của tướng Dũng vội vàng cắt rừng chuẩn bị xung phong vào đoàn quân rút chạy của miền Nam VN. Tướng Dũng ra lệnh tiến vào Pleiku, vượt qua thành phố và tiến xuống phía Đông đánh tạt sườn đoàn quân của miền Nam VN đang rút chạy

Được TLV sửa chữa / chuyển vào 23:33 ngày 24/02/2005

Trong thành phố Pleiku, bầu trời đầy ánh lửa xanh và màu da cam. Quân đội miền Nam đốt tất cả những gì còn lại ở phía sau họ, kể cả số lượng lớn dự trữ xăng dầu.
Trên đường xe ô tô và xe vận tải va chạm vào nhau, chạy lẫn lộn cùng với đoàn xe của quân đội miền Nam VN, làm cho đoàn xe này phải tan rã. Những chiếc xe vận tải quân sự Dodge chất đầy binh lính và gia đình của họ, cùng với đồ đạc hòm xiểng, thúngmủng, gà lợn. Xe tăng và xe bọc thép bị xa lầy. Các sỹ quan không còn liên lạc, chỉ huy được với binh lính của họ. Những tin truyền đạt thất thường không rõ ràng lan từ đầu này đến đầu kia của con sâu róm khổng lồ càng làm cho đoàn xe phải chậm lại. các đài radar truyền tin đều hỏng hóc.
Ngày 18-3, qua đài radio, các sỹ quan của đoàn quân tháo chạy này được tin An Lộc đã mất vào tay CS. Đây là 1 thành phố cách phía Bắc Sài Gòn có 100 km. Cuộc rút lui trở thành cuộc tháo chạy, cuộc di tản, cuộc băng tan, mạnh ai người ấy chạy không còn ai chỉ huy ai được nữa. cả ngày hôm ấy, những người chạy trốn càng ùn lên trong khối bụi đỏ mù mịt và hơi nóng khô rang.
Ban đêm họ mới thấy lại được hơi ẩm ướt và mùi mốc của rừng mà ở đấy đang có những đội quân tuần tiễu của Bắc Việt. Đàn ông thì mệt nhoài, đàn bà thì mỏi mệt kiệt sức, trẻ em và người già thì ngây dại đến đờ đẫn. Họ thiếu thức ăn và nước uống. Người ta phải dẫm lên những xác người chết đầy các con côn trùng. Muỗi tấn công ngững người còn sống. Hơi nóng của nòng thép súng, xe cộ, mùi mỡ, mùi dầu, xăng ngột ngạt cả đoàn người..
Những khuôn mặt hốc hác vì mệt nhọc, vì đói, khát. Mọi người chỉ mong chạy nhanh được về phía bờ biển. Còn sau đó? Chạy đến tận Sài Gòn, và rồi sau đó sẽ ra sao?
Tiếng đạn đại bác và các khẩu súng cối đã đến gần.
Để chỉnh tầm bắn cho chính xác, quân đội Bắc Việt đã bố trí người quan sát ngay trên đường. Trong từng đoạn của đoàn xe, người ta thấy có những cuộc tấn công chia cắt. Quân đội Bắc Việt muốn tạo ra sự ùn tắc lâu hơn nữa, để họ càng làm phình lên các nút cổ chai, để họ đánh tiêu diệt số lớn quân đội miền Nam VN
Được TLV sửa chữa / chuyển vào 19:47 ngày 24/02/2005

Trong đoàn xe kéo dài vô tận phần lớn là những người dân của các thành phố, nhưng cũng có cả người nông thôn.
Tại sao họ phải chạy trốn?
Chỉ vì họ lo sợ.
Họ không tin vào kỷ luật của những người thuộc phe xã hội.
Các viên chức cho rằng họ sẽ bị trừng phạt về tội cộng tác, dù tự nguyện hay không với người Mỹ
Những người buôn bán thì sợ các cửa hiệu của họ bị quốc hữu hóa.
Người khác lại nghe nói đến tài sản của họ bị tịch thu, đất đai bị cưỡng đoạt, những cuộc nổi dậy đàn áp của người nông dân, những tòa án nhân dân và những cuộc hành quyết công khai đơn giản. Trong số những người này có một số người đã phải bỏ những thành phố công giáo ở miền Bắc, di cư vào miền nam từ năm 1954, nay lại lao vào cuộc di thiên lần thứ 2.
Số người khác theo đạo Phật đã không tin vào lời hứa của người CS để cho họ được tự do thờ cúng theo tín ngưỡng.
Ở Sài Gòn, Polgar tự hỏi diễn biến cuộc rút lui này ra sao?
Không có một nguồn thông tin nào từ người VN. Polgar cũng không còn nhận được những tin tức tình báo qua vệ tinh. Đã từ lâu những vệ tinh tình báo này kiểm soát ở Washington, và VN không phải là địa điểm được ưu tiên. Polgar không thể đòi hỏi 1 máy bay SR-71, loại máy bay do thám ở trên độ cao, thuộc loại máy bay U2 cải tiến. Tùy viên quân sự Mỹ ở đại sứ quán cũng không thể cử 1 trong số những máy bay của họ giúp cho Polgar, vì làm như vậy là vi phạm vào hiệp ước Paris đã quy định cấm mọi sự can thiệp thuộc kiểu đó. Polgar đành cử một máy bay của hãng hàng không Mỹ ?oAir America? trực thuộc CIA.
Khi máy bay trở về đã có những tấm ảnhv thể hiện rõ cuộc rút chạy mà người ta thấy không thể sai lầm được nữa.
Ngày 21-3, những đại đội của một sư đoàn Bắc Việt đã đánh chia cắt đoàn xe, cô lập những chiến binh miền Nam ngoan cố chống cự nhất.
Để tiến quân thật nhanh, quân đội Bắc Việt đã chặn đánh đoàn xe cách bờ biển 40 km.
Trong đoàn người, xe rút chạy này có khoảng 200.000 thường dân, có 60.000 người đã đến được Tuy Hòa. Vài đơn vị quân đội miền Nam đã mất tới nửa quân số.
Bộ Tham mưu ở Sài Gòn đã tổng kết tổn thất nặng :
?oHọ đã mất 1 binh đoàn thiết giáp và 7 trung đoàn bộ binh?

Thiệu đã đổ tội cho tướng Phú làm tổn thất nghiêm trọng lực lượng quân đội miền Nam VN. Tổng thống khẳng định Phú không nhận được lệnh di tản. Nhưng tướng tham mưu ở sài Gòn đã phân tích có lý lẽ hơn là Phú chỉ có 48 giở để triển khai các lực lượng. Người ta đã không lường trước được khối nhân dân to lớn đã đeo bám vào lực lượng quân đội và những trang bị vũ khí, khí tài đã làm tê liệt cuộc phản công.
Tướng Dũng đã viết :
?oChiến thắng trên cao nguyên của chúng ta thật to lớn, nó vượt qua cả những dự đoán của chúng ta?.
Trước hết, Thiệu muốn giữ Sài Gòn. Vị tổng tư lệnh cùng với những cơ quan tình báo của miền Nam VN và của Mỹ đã chờ đợi trong nhiều tuần lễ 1 cuộc tấn công vào mạn Tây ?" Bắc thành phố, ở vùng Tây Ninh. Cuộc tấn công này có thể là mũi nhọn của cuộc tổng tấn công. Thường đôi khi, quân đội Bắc Việt chỉ sử dụng đến đại đội hay tiểu đoàn để tấn công thăm dò Sài Gòn ở vùng ngoại vi độ 50 km.
Thiệu là tổng chỉ huy nên muốn giữ lại lực lượng dự bị cho mình. Những đội quân thiện chiến nhất là Sư đoàn Thủy quân lục chiến, và Sư đoàn Dù được viên tướng xuất sắc là Lê Quang Lương chỉ huy, đã từ lâu đóng tại Vùng 1 chiến thuật thuộc mạn Bắc của miền Nam VN.
Vùng 1 chiến thuật được đặt dưới sự chỉ huy của viên tướng nổi tiếng nhất là Ngô Quang Trưởng.
Trưởng 46 tuổi, vừa có khả năng lại có uy tìn, người nhỏ nhắn, mảnh dẻ, khuôn mặt mỏng và hốc hác, nước da đỏ sẫm, có cái nhìn xa xăm hầu như trống rỗng. Tính được lòng dân và sự huyền thoại của Trưởng dựa trên những hành động.
Trong cuộc chiến ở Huế năm 1972, Trưởng đã cầm cự trong nhiều tuần lễ. Khi quân đội miền Nam VN nổi lên cướp bóc, Trưởng đã lên tiếng trên đài phát thanh :
?oBinh sỹ và công dân Vùng 1 chiến thuật! Tướng Trưởng muốn nói với các người. Tôi nắm quyền chi huy ra lệnh : Ngày mai những binh lính đào ngũ phải trở về đơn vị. Việc cướp bóc phải chấm dứt??
Và sau đó mọi việc đã ngừng lại. Trưởng đã sử dụng 3 sư đoàn chống lại 6 sư đoàn của quân đội Bắc Việt và đã tái chiếm lại được Quảng Trị.
Bị thách thức từ tuần lễ thứ 2 của tháng 3, Trưởng tion rằng ông ta có thể giữ được Vùng 1 chiến thuật, nơi ông ta đã bố trí tới 5 sư đoàn. Trưởng tin rằng lực lượng quân dù và hải quân sẽ chống lại được mọi cuộc tấn công, ngau cả khi Hà Nội, tung hết quân dự bị vào cuộc chiến tranh

Tổng thống Thiệu yêu cầu Trưởng củ đơn vị lính dù về bảo vệ vùng Sài Gòn. Trưởng nổi giận đã dùng máy bay bay về Sài Gòn để biện hộ về nguyên nhân này. Thiệu không chịu từ bỏ ý kiến và không cho Trưởng biết điều gì sẽ sảy ra và việc lấy của Trưởng Sư đoàn Thủy quân lục chiến.
Quay trở về bản doanh ở Đà nẵng, Trưởng đã nghĩ đến việc xin từ chức, nhưng sau đó đã tổ chức lại việc phòng thủ. Trưởng được tin là lực lượng CS tham gia tấn công là rất quan trọng không như dự đoán trước. Nếu người ta lấy đi lực lượng lính thủy đánh bộ và lính dù thì Trưởng thấy phải đối mặt tương đương với 6 sư đoàn CS, trong khi đó trong tay Trưởng chỉ có 3 sư đoàn ứng dụng. Kẻ địch của Trưởng ?ođược tập trung vào chiều sau? có thể tấn công quân miền Nam ngay ?" Vì thế Trưởng buôc phải duy trì những sư đoàn đã bị căng ra và bị yếu đi.
Ngày 15-3, khi cuộc rút lui của Pleiku bắt đầu, binh đoàn lính thủy số 369 đã rút khỏi Quảng Trị.
Ở biên giới trên cao nguyên, những người lính thủy đánh bộ, tượng trưng cho sức mạnh. Họ có kỷ luật, cứng rắn và họ không đem theo gia đình và đồ đạc. Phần lớn những đơn vị bình thường ở miền Nam VN, từ lính hạ sỹ quan đến sỹ quan đều có thói quen là mang theo gia đình ở gần họ. Chỉ duy nhất các đội quân xung kích khi di chuyển từ vùng này đến tỉnh khác là không mang theo gia đình. Trước hết vì tiền lương của binh lính là ít ỏi. Các cố vấn Mỹ lại chấp nhận cho họ được mang theo gia đình, dù rằng lương của 1 lính trơn có 20.000 đồng / tháng. Để cho họ tự lo liệu lấy bản thân, cung cấp cho họ những khẩu phần quân sự hay tự nuôi những cô bồ ?okiếm được? trong các cuộc hành quân tác chiến, thì cần phải cho họ tùy tiện hành động. Vì vậy, mỗi cuộc hành quân của đội xung kích này đi đến đâu là gây cho nhân dân mọi nỗi kinh hoàng đến đó.
Trong toàn tỉnh, những người dân đều nghe tin qua đài nước ngoài. Bắt đầu từ ngày 16-3, các đài phát thanh này truyền đi những câu chuyện rùng rơn xảy ra trên dọc con đường rút chạy về Tuy Hòa. Từ đó, người dân Quảng Trị chạy về Huế và người dân Huế lại chạy về Đà Nẵng. Chỉ trong vài ngày thành phố Đà Nẵng đã vượt quá từ 600.000 lên đến 1.000.000 người dân.
Tại đại sứ quán Mỹ, Wolfgang Lehman lúc này đang nắm vai trò vhỉ huy thay Martin, đã phải nghĩ đến những con chiên của mình (người dân Mỹ). Những viên chức Mỹ đang làm việc tại Huế không ngủ trong thành phố nữa. Đến tối, họ tập trung lại gần sân bay để ngủ. Sân bay này cách phía Nam thành phố hàng chục cây số. Ở đây, khi trường hợp cần kíp, họ có thể di tản ngay được. Những người Quarkers, thuộc tổ chức từ thiện, được biết là nếu có xảy ra chuyện gì thì họ vẫn ở nguyên tại chỗ. Các nhà chức trách Mỹ phải trông nom cho các công dân này của họ, nhưng khi những người này không phải là viên chức thì họ không ra lệnh được cho những người Quarkers này.
Polgar đánh 1 bức điện cho giám đốc CIA ở Washington, giải thích hoàn cảnh đã sụp đổ ?othảm hại? ở Vùng 1 chiến thuật cũng như ở Vùng 2 chiến thuật. Polgar tiên đoán : Thiệu sẽ mất cả Huế. Polgar chán ghét cuộc tranh cãi của Quốc hội ở Washington về việc viện trợ cho miền Nam VN. Ông ta muốn cung cấp tình trạng vũ khí đạn dược của quân đội miền Nam cho ông giám đốc CIA biết.
William Colby buộc lòng phải bày tỏ ý kiến chính thức trước các ủy ban và trong câu chuyện trao đổi với các nghị sỹ và các đại biểu quan trọng :

?o? Sự sống còn của miền nam VN là tùy thuộc phần lớn vào hành động của Hoa Kỳ. Nếu Hoa Kỳ thiếu sự quyết định thì sẽ giết chết 1 quốc gia mà? Hoa Kỳ đã giúp đỡ để sinh ra nó? Những khoản kinh phí là rất cần thiết, không thể thiếu được??

Được TLV sửa chữa / chuyển vào 15:18 ngày 28/02/2005