Thành cổ Quảng Trị năm 1972

Cái ẩnh đấy trên Corbis nó chú thích thế này:
Dead Soldiers on Side of Road

Original caption: 4/6/1972-Quang Tri City, South Vietnam- Dead North Vietnamese soldiers are lined up beside road as refugees from Quang Tri City City flee from fighting, 4/5, five miles south of Quang Tri.

Date Photographed: April 6, 1972

Dưng mà nhìn ảnh vẫn thấy gợn thế nào đó.
Bảo chân trần hay dép râu ... thì một lẽ.
Thời điểm đó lính ngụy chạy trối chết nhiều lắm.

Năm 2005,em có đi theo đoàn các bác về thăm lại chiến trường xưa, chương trình " 1 thời hoa lửa " sau đó gặp nhau ở Thành Cổ và được THTT lên ti vi ấy. Đi với các bác được các bác kể rất nhiều chuyện.Đại khái là hồi ấy gần như toàn bộ lực lượng của mình tham gia trận này đều là tân binh, là sinh viên các trường ĐH vừa được tổng động viên. Nghĩa trang mà các bác ấy dừng lại lâu nhất và cảm động nhất là nghĩa trang Ái Tử bờ bắc sông Thạch Hãn. Chứng kiến các bác các chú tóc đã bạc phơ ôm nhau khóc nức nở trước những ngôi mộ của bạn bè làm em cũng rưng rưng.Trong số đó rất nhiều người đang là giáo sư, tiến sĩ giảng viên các trường ĐH, các viện nghiên cứu. Một lực lượng trí thức rất lớn của chúng ta đã mất đi trong trận này. Sau này NXB trẻ có phát hành cuốn " Một thời hoa lửa" viết rất chi tiết và cảm động về những con người và những ngày tháng đó.

Về cái ảnh những người lính BV hy sinh, mình nghĩ đó là thật. Cái kiểu xếp tử thi đối phương thành một hàng rồi ra quay phim chụp ảnh thì chỉ có Nguỵ và Cầy mới có ( ở phía bên nhà ta chủ yếu là chụp cảnh đại loại là lính ta đang xung phong tiến lên qua xác địch, chưa thấy cái nào có kiểu xếp tử thi ra chụp ảnh cả ). Việc đi giày vải cao cổ hồi đó đã có rồi, như ông cụ mình nói là lính BV nhà mình được trang bị mũ cối, giày vải cao cổ như lính nhà mình bây giờ ấy, có điều lúc hành quân đến chiến trưòng B thì nhiều bác quăng giày vải với mũ cối đi và thay dép râu với mũ tai bèo cho nó tiện. Còn hồi đánh QT thì quân ta từ bên này sông Thạch Hãn sang nên vẫn xài giày vải mũ cối là thường. Hơn nữa cái giày da cao cổ bên cạnh không hẳn là của những người lính này mà của lính nguỵ vứt lại thì sao? bác nhìn quanh thấy rác rưởi vứt tùm lum cả mà. Cái chuyện cả chốt hy sinh thì ông già em bảo có nhiều.
Còn về chuyện cái xe GMC chở dân bị trúng mìn em đồng ý với ý kiến đó là xe chở lính + người nhà lính. Dạ thưa bác dân QT hồi đó ( kể cả bây giờ ) nghèo rớt làm sao có tiền mà thuê xe? Hơn nữa có tiền đi nữa cũng khó mà thuê vì lính nguỵ cũng tranh thủ xe mà cứu người thân mình trước vì tiền có mua được mạng người không? Ghép với cảnh di tản năm 1975 trên các thước phim bác sẽ thấy rõ điều đó : các xe di tản, nhất là GMC tất cả đều chở người nhà lính hết, các loại xe còn lại là phục vụ các quan chức, công chức của chế độ nguỵ, dân thường thì di tản bằng xe căng hải hoặc xe đạp, xe máy, xe bò... Dù sao đi nữa thì việc những người dân thường - kể cả những người nhà của lính nguỵ - bị chết đều rất đáng thương. Họ chỉ là những nạn nhân của chiến tranh. Dù có cố gắng đến mấy, trong chiến tranh, vẫn không thể tránh được trường hợp dân thường vô tội thiệt mạng. Điều quan trọng là các bên có nhận thức và tìm mọi cách để hạn chế tổn thất đó không thôi.
Chỉ mong là đất nước mình mãi mãi sẽ không rơi vào hoàn cảnh như vậy nữa.

Một bức ảnh có nói lên hết điều gì đâu bạn? Chiến tranh nào chẳng có những cảnh tượng kiểu như vậy. Nếu chỉ nhìn vào đó để đánh giá thì tất cả các cuộc chiến tranh trên TG này đều là phi nghĩa hết.
Dân thường thì cũng có nhiều đối tượng. Có người chạy về phía bên này, có người chạy về phía bên kia. có người chỉ chạy bất kỳ chỗ nào mà họ hi vọng khỏi tránh khỏi bom đạn, chứ không có ý thức chính trị nào cả.
Phần khá lớn người dân miền nam trước đây cũng bị phía VNCH và Mỹ tuyên truyền nên có người sợ cũng là lẽ đương nhiên.
Nhưng nhìn lại hàng triệu người vượt biên, một con số rất nhỏ so với tổn dân VN là những đối tượng nào thì biết dân tình có thái độ thế nào về chính quyền mới.
Hồi Pháp thuộc trong khi nhiều người chấp thuận đấu tranh chỗng giặc thì cả lô người chấp thuận làm dân thuộc địa nữa là.

Có, tôi nghĩ chứ. Có lẽ là bác đọc chưa kỹ thôi. Tôi có nói là thằng phi công Mỹ nó phải điều tra kỹ rồi mới cất bom đâu? Cũng như QGP có lệnh chặn đường thì cũng không phải lúc nào cũng có thể điều tra xem có dân sắp chạy qua không.
Không rõ các bác hay các cụ ngày xưa thế nào, chứ tôi mà là lính QGP, lệnh trên đưa xuống là chặn đường, trung đội trưởng ra lệnh đặt mìn, bây giờ thấy từ xa có xe đi đến, cóc biết là dân hay là lính, đang lúc chiến sự như thế, thò đầu dậy xông ra hoa chân múa tay chặn xe họ lại bảo có mìn đấy tránh đi thì sống chết chả biết thế nào, tôi cứ nằm đấy thôi. Mạng tôi hơn mạng thằng khác chứ. Ai trách tôi được.
Điểm chính trong mấy trao đổi vừa rồi là có cái ảnh như thế, họ chú thích như thế, dân thường chết vì mìn của QGP, hoàn toàn mang tính khách quan, thời sự, chiến tranh khốc liệt, họ có bình luận ''QGP dã man, cố tình đặt mìn giết hại dân thường đâu''? Đấy là các bác kia xem cái ảnh, rồi ''thấy cây thấy ngay cả rừng'', lập tức ''tiên hạ thủ vi cường'' đưa luận chứng để khăng khăng là ''tụi bay chết thể nào cũng có lý do chính đáng''. Cái kiểu tiếp cận vấn đề như thế, tôi không tán thành.

nếu bác là anh lính đặt mìn thì có thể bác suy nghĩ như thế cũng chả chết ai, nhưng nếu bác là trung đội trưởng ra lệnh đặt mìn chặn đường ngay quốc lộ thì bác muốn tốt nhất là nó nổ khi địch tới chứ không phải mất công ra chặn đường và mất quả mìn mà con trâu con bò hay ai đó đi qua nó nổ cũng được!
Trò đặt mìn chặn đường này quân ta làm nhiều, nhưng thường là mìn có điều khiển, xe địch qua mới cho nổ, hoặc là gài ngay lối vào căn cứ địch. Còn nếu phục kích chặn xe địch ngay quốc lộ thì phải có cảnh giới trước sau chứ không thì ai tới cũng nổ sẽ báo hiệu cho địch trước.

Bắt giò bác altus: Vụ vàng vàng chỉ sau này mới có, chắc bác cố tình viết đê "chỉ chó mắng mèo"
Xe GMC thời trước 1975 là quân xa, bố ông thường dân nào được mua bán hay ngồi lên đó mà chạy. Cái ảnh này chụp cảnh mấy chú quân tiếp vụ nhân dịp sẵn xe thì chở bà con họ hàng làng xóm đi trống VC vì "nếu bị VC bắt thì sẽ bị tắm máu (đại loại thế)".
Thế thôi, có gì đâu mà các bác cãi nhau.

Chả có gì bất cập cả. Sau lưng họ là chiến trường, nơi ấy còn nhiều hòn tên mũi đạn hơn nên dại gì chạy vào đó. Nói chung sau lưng ai thì chạy ngược về hướng đó, ai ở giữa thì nằm im chờ im tiếng súng nhúc nhích nó khừ cho bỏ mother.
Ngoài ra, cũng có nhiều gia đình có con cái đi quân dịch cho VNCH, không chạy vào Nam mà chạy ra Bắc thì khổ con khổ cái thôi. Nói chung, con hư tại mẹ, cháu hư tại bà - vì cái "tại" đó mà nhiều cái buồn lắm.
@lonesome: em hoàn thành 50% nhiệm vụ được giao, còn cái vụ chuyển hàng vào thì em không ghé qua chỗ bác Đoành kịp. Alô thì em bị mất roài nên mất luôn số của bác và bác Đoành. Hix...