Thế giới kỳ lạ

Hồ rộng nhất và cao nhất
Bạn có biết hồ nước ngọt rộng nhất thế giới không? Hai phần ba của nó thuộc về Canada, và một phần ba thuộc về nước Mỹ.
Nếu bạn đoán đó là Hồ Cả, thì bạn đoán đúng rồi đấy. Với chiều dài 383 dặm và chiều rộng 160 dặm, nó chỉ đứng sau một hồ khác: Biển Caxpi của Nga. Nhưng Biển Caxpi là một hồ nước mặn, không phải nước ngọt.
Hồ Cả là một trong Ngũ Đại Hồ nằm giữa nước Mỹ và Canada. Những hồ này được tạo thành bởi các băng hà từ hàng ngàn năm trước, và ban đầu chúng là một phần của hệ thống Mississippi. Sau đó sức mạnh của các băng hà đã thay đổi địa thế, đào xuống những thung lũng sâu mà nay tràn đầy nước và tạo thành Ngũ Hồ.
Hồ Cả còn có một tên gọi khác do những thổ dân da đỏ thuộc bộ tộc Chippewa đặt cho, đó là hồ Gitche Gumee. Hồ được phát hiện ra lần đầu tiên vào năm 1623 do Etienne Bralé, một nhà thám hiểm người Pháp, trong khi ông đang tìm một con đường đi sang Thái Bình Dương. Sau phát hiện này, cả vùng bị chiếm cứ bởi những người buôn lông thú.
Trong khi Hồ Cả là hồ rộng nhất thì hồ Titicaca nằm giữa biên giới Bolivia và Peru ở Nam Mỹ, là hồ nằm ở độ cao nhất. Nó cũng là hồ lớn nhất Nam Mỹ (dài 130 dặm và rộng 350 dặm). Vì độ cao của nó là 12.500 bộ trên mực nước biển, hồ Titicaca còn có một tên gọi khác là hồ Mây. Bao năm nay, những người da đỏ cư ngụ bên bờ hồ vẫn tin là hồ không có đáy, và họ đã sáng tạo ra nhiều truyền thuyết về điều bí ẩn đó. Trong những năm gần đây, các thiết bị điện tử đã cho biết điểm sâu nhất của hồ Titicaca là 1.200 bộ. Nhưng phát hiện kỳ lạ nhất của cuộc khảo sát bằng thiết bị điện tử là một loài cóc nước sâu dài hơn nửa mét! Tên của hồ được lấy từ tên một loài cá trê (titi) thường ẩn nấp trong cồn đá (karka) ở giữa hồ.
Hồ Titicaca còn có chung một đặc điểm nữa với Hồ Cả, ngoài điểm cùng là hồ nước ngọt, cả hai đều có loài cá hồi cầu vồng. Rất nhiều cá đã được đã được chuyển từ Ngũ Hồ đến Titicaca năm mươi năm trước đây. Vì thế, bạn có thể chọn một trong hai nơi nếu bạn muốn câu cá hồi.

iou245@yahoo.com​

Những chiếc xe chạy dưới lòng đất
Nhiều người đoán rằng các tòa nhà sẽ sụp, các ống nước sẽ bể vỡ, và New York không thể đứng vững. Nhưng ngày nay tàu điện ngầm New York là tuyến đường tấp nập nhất thế giới.
Đã bao giờ bạn đi xe điện ngầm chưa? Nếu bạn đã đến một thành phố lớn như New York, có lẽ bạn đã đi thử. Bạn có thể thấy tàu điện ngầm ồn ào, tối tăm và hơi bẩn so với tàu chạy trên mặt đất. Nhưng nó có thể đưa bạn đến nơi cần thiết và rất nhanh chóng.
Mặc dù tuyến xe ngầm đầu tiên xuất hiện ở London hơn 100 năm trước, phải rất lâu sau, ý tưởng này mới du nhập vào những thành phố khác vì nhiều lý do. Tuyến xe ngầm đầu tiên không hề thú vị chút nào. Xe chạy bằng hơi nước và thải ra loại khói sulfur có mùi rất khó chịu. Còn chiếc xe thì không có cửa sổ! Nhà thiết kế cho rằng vì hành khách sẽ chẳng thấy gì khác ngoài bóng đêm triền miên của đường hầm, vậy thì việc gì phải nhọc công làm cửa sổ!
Mặc dù có những nhược điểm đó, tuyến xe "dưới lòng đất" London là một thành công vĩ đại. Có 30.000 người đã đi thử trong ngày đầu tiên và hơn 9.000.000 người trong năm đầu tiên. Nhưng nó vẫn là đường xe ngầm duy nhất trên thế giới suốt 30 năm.
Khi người ta đề nghị xây một đường xe ngầm ở New York cuối thế kỷ 19, rất nhiều công dân đã phản đối. Nhiều chủ nhà cho rằng nhà của họ sẽ sụp nếu đường xe ngầm chạy qua bên dưới nhà họ. Các viên chức thành phố thì nói rằng tuyến xe ngầm sẽ phá hủy hệ thống ống nước của New York. Một số khác còn nói rằng dù không một tai hoạ nào trên đây xảy ra thì nền đá granit cứng của New York sẽ khiến công trình vô cùng tốn kém, nếu không nói là không thể làm được.
Thương gia Russel Sage tổng kết cảm tưởng của nhiều người khi ông gọi đề nghị về đường xe ngầm là "ngớ ngẩn" và tuyên bố thẳng thừng rằng: "Người dân New York sẽ không bao giờ chui vào một cái lỗ dưới lòng đất để đi xe". Và họ đã làm đúng như thế.
Đường xe ngầm đầu tiên của New York xây dựng năm 1904. Cái tên "tuyến xe ngầm" được chọn thay cho tên "tuyến xe dưới lòng đất" vì các nhà chức trách sợ người Mỹ sẽ nhầm nó với tuyến đường dưới lòng đất thời nội chiến nước Mỹ. Đó là một tuyến đường hoàn toàn ở trên mặt đất, là lối thoát thân cho những nô lệ da đen muốn trốn khỏi miền Nam.
Ngày nay, tuyến đường ngầm New York là hệ thống bận rộn nhất, dù tuyến London dài hơn. Hơn 4.500.000 người New York sử dụng xe điện ngầm mỗi ngày trong tuần, tổng cộng hơn 2.000.000.000 người mỗi năm! Xe điện ngầm dừng ở 462 trạm trên 230 dặm đường, trong đó 134 dặm nằm trong lòng đất.
Mặc dù tuyến đường ngầm New York là tuyến đường nổi tiếng nhất, đó không phải là tuyến đầu tiên ở Mỹ. Vài năm trước đó, thành phố Boston đã xây dựng đường hầm đầu tiên sử dụng xe điện. Tuy vậy, đường hầm đó chỉ dài có nửa dặm.
Ngoài London, châu Âu còn xây dựng nhiều tuyến xe khác rất sớm. Ví dụ tuyến xe Glasgow (Scotland) được xây dựng năm 1891 chạy hoàn toàn dưới lòng đất suốt chiều dài 6 dặm rưỡi. Ngay cả ngày nay, nếu một chiếc xe điện ngầm cần sửa chữa, nó cũng phải được đưa lên bằng thang máy tới một xưởng sửa chữa trên mặt đất.
Tuyến xe của Budapest (Hungary) là tuyến xe ngầm đầu tiên của đại lục Âu Á. Xây dựng năm 1896, nó gồm những chiếc xe đơn độc chạy theo đường dây điện dài 2 dặm rưỡi.
Ngày nay 67 thành phố trên thế giới có hệ thống xe điện ngầm. Và những tuyến đường mới tiếp tục được xây thêm. Một trong những tuyến đường mới nhất không những rất tiện lợi khi sử dụng mà còn rất thú vị khi ngắm nhìn nữa. Một họa sĩ giỏi đã được mời để trang trí từng ga xe ở Montreal (Canada), còn hệ thống xe điện Moscow (Nga) lại có những cột đá cẩm thạch và những ngọn đèn chùm tuyệt đẹp.
Đôi khi, trong lúc xây dựng đường xe điện ngầm, người ta phát hiện ra nhiều điều đáng ngạc nhiên. Khi đào hầm cho hệ thống ngầm Rome (Ý), các công nhân đã tìm thấy một loạt tàn tích cổ từ thời đế quốc La Mã. Những vật tìm thấy được đem trưng bày, không phải ở viện bảo tàng mà ở các ga cuối.
Một số người lại bị xe điện ngầm mê hoặc đến nỗi họ rảnh rỗi giây phút nào là leo lên xe điện ngầm. Năm 1968, một kẻ "hâm mộ xe điện ngầm" đã lập kỷ lục tham quan 279 bến xe điện của London trong 15 giờ. Không để người Anh qua mặt, hai người Mỹ đã lập kỷ lục mới năm 1973. Họ đi thăm tất cả 462 bến xe của New York trong 21 giờ 8 1/2 phút. Thật là một kỷ lục dưới lòng đất!

Jack Griffin

iou245@yahoo.com​

Có thế thôi sao ? Còn gì lạ hơn nữa không . Chuyện đó xưa như chuyện phố huyện thường ngày roài .
Ta đã yêu nhau thế đã rồi
Tình ta đành chỉ thé này thôi
Em theo số mệnh người xa lạ
Và sẽ xa anh trọn cuộc đời

Tổ chức cho Tommygirl đi thi Đường lên đỉnh Olimpia thôi . Chứ ngồi đọc thế này đau đầu lắm ...

_i
__c
___e
____b
_____o
______y

Trời Nhím.... em dám nói vậy với chị á Em kiểu gì lạ vậy nhỉ ? Lâu lém rồi không gặp em iêu... nhớ quá hiihi
Vì sao thầy bói luôn nói đúng?
Chúng ta cần bói toán như một phương thức xoa dịu nỗi khát khao biết trước tương lai, và trấn an những bất định trong tâm tưởng.
Như mọi hình thức bói toán, chiêm tinh học đưa ra các dự báo quá chung chung, nên nhiều người cho là chính xác. Năm 1992, nhà vật lý Geoffrey Dean đã đúc kết ra 10 nguyên lý và 26 kỹ thuật dự báo của các nhà chiêm tinh. Dưới đây là một số kỹ thuật thường gặp nhất.
1. Hiệu ứng Barnum, hay việc người ta rất dễ dàng tiếp nhận những thông báo mơ hồ, chung chung. Hiệu ứng này được đặt tên theo các màn xiếc của P.T. Barnum. Năm 1949, một giáo sư tâm lý đưa ra một mô tả nhân cách tổng quát đến mức mọi sinh viên đều nhận đó là của chính mình, kiểu như: ?oBạn có xu hướng phê phán bản thân? hay ?obạn thích một chút thay đổi?. Thông báo Barnum càng được thừa nhận khi: 1) Ngắn gọn, tổng quát, dễ được chấp nhận và được cho là chỉ đúng với bạn, 2) Là những điều dễ ưa, phù hợp với nhân cách bạn, tránh những thông báo khó chịu kiểu như: ?oBạn không phải là người suy nghĩ độc lập?, 3) Đối tượng ngây thơ và dễ thay đổi.
2. Đọc nguội (cold reading), hay vai trò của ngôn ngữ cơ thể. Đầu thế kỷ 20 tại Berlin, chú ngựa Hans thông minh biết dựa theo phản ứng của người đối diện (nhướn mày, nhăn trán, hít vào hay thở nhẹ ra, vươn hay so vai?) để làm toán. Ngựa còn biết, thì tại sao thầy bói lại không? Không chỉ các thầy bói, mà giới đồng cốt cũng rất thạo ?okỹ thuật lấy tin? này.
3. Hiệu ứng Tiến sĩ Fox, hay chúng ta bị lừa bằng khoa học và sự hài hước. Khi cảm thấy ở trong một môi trường giàu trí tuệ, và tin rằng đang được nghe một người am hiểu vấn đề nói, ta sẽ thỏa mãn mà không để ý rằng, thực ra quan điểm đó chưa hẳn đã đúng. Năm 1947, ba nhà giáo dùng một người đóng vai ?otiến sĩ Fox? thuyết giảng về Lý thuyết trò chơi trong toán học, ứng dụng trong giảng dạy vật lý trước 55 nhà tâm thần học, tâm lý học, giảng viên, quan chức trường phổ thông và nhà hoạt động xã hội. Khi điền phiếu thăm dò, 42 người cho rằng, bài giảng được tổ chức tốt, nhiều minh họa và kích thích tư duy. Hầu hết cử tọa đều muốn nghe thêm về chủ đề này. Không ai biết đó chỉ là một trò lừa gạt.
4. Hiệu ứng vầng hào quang, hay tầm quan trọng của ấn tượng ban đầu. Ta có xu hướng tin tưởng những thầy bói có tính cách nồng nhiệt hơn lạnh lùng, tự chủ hơn thiếu tự chủ, áo quần tươm tất hơn ăn mặc cẩu thả, ưa nhìn hơn kém hình thức? Giới bói toán thuộc nằm lòng quy tắc này!
5. Tương quan ảo, hay tin tưởng là sẽ thấy. Đây là quy luật vàng của tâm lý học: Ta sẽ thấy cái mà ta muốn thấy. Từ vô số sự kiện đã xảy ra trong đời, ta nhất định nhặt được một sự kiện phù hợp với dự báo của ông thầy bói mà ta ưa thích.
6. Tính không sai lầm, hay vì sao thầy bói không thể sai. Dự báo thì đã quá chung chung nên khó có thể sai lầm. Nếu sai thì thầy bói cũng có cách biện minh, đơn giản nhất là thừa nhận chưa hiểu hết thiên cơ. Ai mà không mắc sai lầm và ai có thể hiểu hết thiên cơ?
7. Hiệu ứng giả được (placebo), hay nó sẽ tốt nếu ta nghĩ rằng nó tốt đối với ta. Rất ít người đi xem bói mà lại hy vọng thầy bói nói sai. Cái ước vọng muốn tin là một vũ khí lợi hại đối với thầy bói. Khi họ bói sai, ta sẵn sàng cung cấp những ám hiệu để giúp họ hiệu chỉnh.
8. Hiệu ứng người phục vụ khách hàng, hay buộc khách hàng phù hợp với dự báo. Điều này thực ra dễ dàng hơn ta nghĩ nhiều. Người phục vụ khách sạn có định kiến một vị khách sẽ cho ít tiền boa, thế là anh ta phục vụ không ra gì, kết quả là tiền boa ít thật. Anh ta cho đó là kết quả tiên tri, mà không nghĩ rằng đó chỉ là hệ quả của sự phục vụ tồi.
9. Ký ức chọn lọc, hay chỉ nhớ những gì muốn nhớ. Khi thầy bói đưa ra hai dự báo đúng và tám dự báo sai, ta say sưa kể cho mọi người nghe về hai dự báo ?ođúng một cách kỳ lạ?, mà quên mất rằng, độ chính xác chỉ là 20%! Trên thực tế, nhiều khi đoán mò cũng đạt độ chính xác tới 50% (thắng hay thua, trai hay gái?), thậm chí 70% (thời tiết ngày mai giống hôm nay).
10. Hiệu ứng mong ước, hay dự báo càng đẹp thì càng dễ được chấp nhận. Giới bói toán hiểu rõ điều này nên các dự báo thường là dễ chịu. Và sự xu nịnh sẽ đưa ta tới bất cứ đâu. Khi có ai tuyên bố ta tài giỏi, thông minh, sáng tạo, giàu trí tuệ, nhạy cảm, giao thiệp rộng, thăng tiến ào ào và sẽ giàu to, ta tức khắc xem đó là một nhà tiên tri thấu hiểu huyền cơ!
Cũng không nên quên một kỹ thuật thô sơ nhưng hữu dụng, đó là đọc nóng (hot reading). Nó thô sơ đến mức không được Dean nhắc tới. Vừa gặp bạn, ông thầy bói đã nói ngay rằng ông quá mệt do đã xem cho quá nhiều người nên hẹn bạn vào tuần sau. Đúng hẹn bạn tới và ông ta liền kể vanh vách những thông tin cơ bản về bạn như họ tên, cơ quan, hoàn cảnh gia đình? Bạn choáng váng trước "tài nghệ" siêu phàm và sau đó tin theo tất cả những gì thầy nói, mà không hề biết rằng, lần trước thám tử của thầy đã kín đáo bám theo bạn. Chỉ cần hỏi người bán nước trước cửa nhà bạn cũng đã có đủ những thông tin cần thiết!
Và như vậy, theo bạn, bói toán có cần phải chính xác không?

iou245@yahoo.com​

Những sở thích quái đản
Sách báo hài hước, con heo máy đựng tiền, xô bằng gỗ, đồng hồ chuột Mickey... ngày nay, người ta sưu tập đủ mọi thứ trên đời!
Đừng quẳng quyển truyện cười đó đi chứ! Chứ vứt bỏ lon soda rỗng! Ai lại vò nát giấy gói kẹo cao su như thế bao giờ! Vì sao vậy? Bởi một ngày nào đấy, những thứ vặt vãnh này sẽ trở nên có giá trị - hay ít ra cũng có giá trị với những ai có thú sưu tập sách báo hài hước, vỏ đồ hộp, hay giấy gói kẹo cao su chẳng hạn.
Sưu tập những thứ linh tinh trở thành thú tiêu khiển của nhiều người. Người ta thu thập đủ mọi thứ trên đời. Và họ cảm thấy hào hứng với cái trò này.
Những người sưu tập nghiêm chỉnh đầu tiên trên thế giới phải kể đến dân Ai Cập. Họ thu nhặt và gắn vào lăng mộ của những vị vua quá cố tất cả mọi thứ mà nền văn minh thời đó có thể sản xuất được.
Sau đó, vào thời Trung cổ, dân sưu tập tin rằng, họ thật sự đang gìn giữ bảo tồn văn hóa bằng cách góp nhặt nào là thảm, sách vở, những đồ mỹ nghệ bằng bạc và vàng. Gần đây hơn, người ta còn tin rằng ngay cả những vật dụng tạp nhạp của nền văn minh này cũng đáng giá và đáng để dành lắm!
Nếu bạn bắt đầu định sưu tập một thứ gì, xin hãy chú ý những điểm sau đây. Trước tiên, bạn nên lựa chọn sưu tập những món đồ đặc biệt mà trước đó chưa ai sưu tập.
Ví dụ, sưu tập chai lọ là một sở thích của nhiều người. Nếu thu thập tẩt cả các chai lọ bạn tìm thấy, chẳng mấy chốc bạn sẽ có đầy một nhà toàn đồ ve chai! Bạn chỉ nên chọn lựa một vài dạng đặc biệt của chai lọ như bình mực, bình sữa, chai sôđa, hay lọ thuốc thôi chẳng hạn.
Tiếp theo, bạn nên tìm mọi cách hiểu được ý nghĩa và giá trị của những vật bạn sưu tầm. Như vậy, bạn sẽ không tốn công sức, thời gian thu thập những thứ vô bổ.
Ví dụ, bạn sưu tập bưu thiếp cũ chẳng hạn, bạn phải biết rằng trong số hàng triệu tấm được ấn hành trước năm 1914, chỉ có 5% có giá trị - số còn lại chỉ đáng giá bằng những mảnh bìa để in chúng mà thôi.
Cuối cùng đừng coi tiền của là mục đích của việc sưu tập. Sưu tập chỉ là một thú vui và có giá trị giáo dục cũng giống như các sở thích khác. Tuy vậy, có khả năng xảy ra là nếu bạn sưu tập một vật dụng nào đó càng lâu - vật dụng đó càng trở nên có giá. Thử nghĩ mà xem - nếu bạn sống vào những năm 1930, lúc quyển truyện hài hước "Action Comics" ra đời với câu chuyện đầu tiên về siêu nhân, bạn chỉ phải trả 10 xu để mua một quyển. Ngày nay, vì quyển sách này trở nên quá hiếm, bạn phải mua với giá 2.000 đô la! Nhưng trước khi lục tung gác xép hay tủ đựng sách, bạn cần biết rằng, cho tới nay, chỉ còn 9 bản của quyển truyện hài hước ấy trên Trái Đất!
Tuy nhiên, siêu nhân đâu phải là vị anh hùng duy nhất đáng để bạn sưu tập. Rất nhiều người lại thích thu thập những hình vẽ chú chuột Mickey. Khi Walt Disney lần đầu tiên ra mắt bộ phim hoạt hình "Chuột Mickey", mặt mũi và hình hài chú chuột xuất hiện trên mọi loại sản phẩm, từ bàn chải đánh răng và sách báo cho đến mũ lưỡi trai và bao đựng trà. Ngày nay, những sản phẩm nguyên gốc này rất có giá trị - nhưng so ra không thể bì được với chiếc đồng hồ đầu tiên mang tên chuột Mickey nổi tiếng toàn cầu. Nó được sản xuất năm 1932 và tới nay treo giá 750 đô la.
Con heo máy đựng tiền tiết kiệm cũng là vật sưu tập phổ biến. Những hộp tiền tiết kiệm bằng sắt tây thời 1890 - 1910 được chế tạo để bạn có thể thảy đồng xu vào hộp bằng một lò xo. Mỗi loại hộp có cách giữ tiền riêng. Hộp này "nuốt" đồng xu qua miệng một con cá voi. Với hộp khác, đồng xu bị bắn vọt vào một lùm cây. Những hộp tiền tiết kiệm đó hiện giờ có giá từ 50 đô la đến 3.000 đô la.
Cũng có một vài vật tầm thường mà dân sưu tập vẫn ưa thu gom là lon bia và xô gỗ. Theo lời "Hội những người sưu tập vỏ bia Hoa Kỳ", có trên 5.000 nhãn bia khác nhau mà họ đã thu thập được vỏ. Một trong những vỏ bia hiếm nhất có tên William's Purple Cow. Trên thế giới chỉ còn 24 cái vỏ loại này và trị giá mỗi cái là 1.000 đô la!
Xô làm bằng gỗ thường được thấy ở các vùng thôn quê dọc theo các con lộ. Nếu bạn muốn sưu tập, thì đó là một lời chỉ dẫn có giá trị đấy chứ? Một loại xô thường, làm từ những thanh gỗ ghép lại bằng những đai kim loại có giá chỉ từ 10 đến 30 đô la. Loại hiếm hơn, được đẽo gọt thủ công từ một thớ gỗ cây thường có số tuổi lớn hơn và giá trị cũng lớn hơn: 100 đô la.
Nếu những bộ sưu tập này tạo vui thú cho dân sưu tập, sao ta lại dùng từ "quái đản" ở tựa bài? Đó là do một người sống ở thành phố New York có một bộ sưu tập quái đản nhất: sọ người! Ta không biết ông ta kiếm sọ người ở đâu ra. Chỉ có thể tưởng tượng được thôi. Còn bạn, hãy sử dụng trí tưởng tượng của mình thử xem nào!

iou245@yahoo.com​

Hi Tô Mỳ,
Em quả là một chiến sỹ xung trận rất nhiệt tình đấy. Kiểu này cứ lang thang ngoài hiệu sách thế nào cũng gặp em.

Đâu có, tài liệu của em cũng lấy ở trên mạng thôi mà hì hì

iou245@yahoo.com​

Mật mã hay bí mật cúa những con chữ
Giả sử bạn mở một phong bì và rút ra một bức điện: SLUAP GSDNE ITEER SGN. Bạn sẽ mất bao lâu để đoán ra rằng bức mật mã có nghĩa là : Paul, xin gởi lời chào?
Một trong những người đầu tiên sử dụng mật mã là Hoàng đế La Mã Caesar. Thực ra, có thể một lúc nào đó, bạn đã sử dụng mật mã của ông ta, mã cipher. Ông ta chỉ việc lấy một chữ cái để thay cho chữ đứng trước nó bao ký tự. Trong hệ thống mã đơn giản của Caesar, từ hello được viết là khoor.
Một hệ thống mã rất cổ, từ thời Hy Lạp cổ đại, chỉ đơn giản là viết lên một dải dây da. Trước hết, dải dây da được quấn quanh một cây gậy. Sau đó, người ta viết chữ theo chiều dọc cây gậy. Khi được tháo ra, sợi dây hoàn toàn vô nghĩa - TRỪ PHI một người khác có cây gậy giống y hệt về kích cỡ với cây gậy ban đầu. Họ sẽ quấn sợi dây quanh cây gậy và đọc bức thông điệp một cách dễ dàng.
Từ đó, mật mã được sử dụng rất nhiều, và đến năm 1379, Gabriel de Lanvinde đã viết cuốn chỉ dẫn đầu tiên về cách giải mã những bức điện mật.
Vào thế kỷ 17, đã diễn ra một bước phát triển mới rất thú vị, khi Giáo chủ Richelieu của nước Pháp nghĩ ra một dạng mã mới: grille (cái lưới) - một tờ giấy với những lỗ cắt cách quãng không đều nhau. Ông ta viết một bức điện trên những phần giấy mà tờ giấy đục lỗ che khuất. Rồi ông ta điền vào khoảng trống bằng những chữ cái khác. Nhưng loại mã này có một cái phiền toái giống như cây gậy của người Hy Lạp cổ - cả hai người đều phải có một grille giống nhau để đọc một bức điện.
Cả hai từ code và cipher đều mang nghĩa "mật mã" và có thể thay thế cho nhau. Chúng đều có nghĩa là viết một bức điện mật sử dụng một khóa mở mã, nhưng hệ thống cipher sử dụng sự hoán vị hay thay thế ký tự, trong khi hệ thống code sử dụng một loạt các thủ thuật thay thế đặc biệt hơn như thay thế một từ hoặc ngữ.
Bức điện SLUAP GSDNE ITEER SGN cũng nằm trong hệ thống cipher. Câu "Paul sends greetings" (Paul xin gởi lời chào) được chia thành từng nhóm 5 ký tự - PAULS ENDSG REETI NGS. Các nhóm này sau đó được viết đảo ngược ký tự tạo thành một mật mã. Một số mã cipher khác có thể phức tạp đến mức một chuyên gia mật mã phải mất hàng tháng trời mới giải được mã! Ví dụ như loại mã không dùng một bảng chữ cái hay một ngôn ngữ! Đó quả là một thách thức đối với hầu hết các nhà giải mã.

Veneto
Honey!

trời ạ ! tài liệu lấy trên mạng rùi lại post lại mạng . Chuối wá xá !
Đau đời có kíu được đời đâu ...