The house in the 20th century _ RICHARD WESTON

Ở Liên Hiệp Anh, quan điểm " Ngôi nhà như một tác phẩm nghệ thuật " mau chóng được áp dụng, đặc biệt là ở Scotland. Điều này được thể hiện qua các tác phẩm của kiến trúc sư Charles Rennie Makintosh. Một kiệt tác của ông là Trường Nghệ thuật Glasgow, đồ án đã đoạt giải trong một cuộc thi vào năm 1896, nhưng lại được đứng dưới tên của những người chủ trì đồ án là Honeyment và Keppie. Công trình này mất khá nhiều thời gian để hoàn thành. Nhưng cũng trong thời gian đó, tên tuổi của Makintosh đã nổi lên như một hiện tượng, đặc biệt là vào năm 1900, khi ông đoạt giải đặc biệt trong cuộc thi thiết kế: " Ngôi nhà cho người yêu nghệ thuật " ( House for an Art Lover ) được tạp chí Zeitschrift Fur Innendecoration tổ chức. Cuộc thi này không có giải Nhất, giải Nhì được trao cho Bellie Scott. Sự khác biệt giữa hai phương án của Makintosh và Scott là rất lớn.
Trong phương án của Baillie Scott, các đầu hồi, tháp nhỏ, ống khói ... được sử dụng một cách khéo léo. Còn phương án của Makintosh là một sự tổ hợp sống động của các hình khối, có nét tương tự như phong cách của Voysey. Mặt khác, phương án này cũng thể hiện tính phóng khoáng cởi mở và đa dạng nhưng được kiềm chế một cách chuyên nghiệp.
Đồ án " Ngôi nhà cho người yêu nghệ thuật " đáng tiếc là không được xây dựng, hay ít ra là chưa được xây dựng trong hơn 90 năm qua. Tuy nhiên, hai năm sau khi đoạt giải thưởng đó, Makintosh được nhà xuất bản Walter Blackie trao ủy quyền thiết kế một ngôi nhà ở Helensburgh, phía tây Glassqow, trên một ngọn đồi nhìn ra vịnh Clyde. Đây là cơ hội lớn để Makintosh thử nghiệm lý thuyết của mình trên thực tế. Ngôi nhà Hill House mang phong cách Baronic Scotland, có những đặc điểm nổi bật hơn phong cách của Voysey và nó cũng thể hiện tài năng của Makintosh, đặt biệt là trong phương pháp tổ chức bố cục. Hệ thống cửa sổ cửa đi được ông sử dụng rất linh động và sáng tạo, vừa đáp ứng tính công năng, vừa thể hiện bố cục thẩm mỹ sinh động và đa dạng.


Không gian nột thất của công trình rất sống động, ví dụ như ở phòng vẽ, Makintosh đã tạo một khối tường kính tràn ngập ánh sáng vươn ra khỏi khối chính của ngôi nhà. Căn phòng có các chỗ ngồi quyến rũ và hai cửa kính lớn mở tầm nhìn ra vườn. Vào mùa đông, căn phòng tràn ngập không khí ấm cúng thân thuộc với lò sưởi ấm áp và ánh sáng lung linh của các ô cửa sổ nhỏ xinh xắn. Một hốc tường lớn đặt đàn piano, làm sân khấu biểu diễn cho lũ trẻ tinh nghịch, có trần cao ngang với hốc cửa sổ. Một gờ tường chạy suốt không gian nội thất, bên dưới gờ tường, màu trắng và sáng được sử dụng, bên trên nó là bóng tối bao trùm.
Phòng ngủ chính cũng đáng được chú ý. Căn phòng mang phong cách nhẹ nhàng đầy nữ tính. Không gian hết sức sinh động, phòng thay đồ riêng biệt có cửa mở từ một góc phòng, bên trên là trần vòm cuốn nhẹ nhàng sống động. Giường ngủ được trang trí cách điệu theo motif hoa lá, kế bên là chiếc tủ ngăn kéo gỗ đặt dưới ô cửa sổ lật nhỏ nhắn trong một hốc tường hình bán nguyệt, gợi lại hình dáng của trần vòm cuốn. Giá kệ gỗ được trang trí gần giống như phong cách Mondrian trong những năm 20. Thực ra, nó được sắp xếp theo một hệ thống modul phức tạp tương tự như ở bố cục mặt bằng và được trang trí theo motif hoa hồng.
Các motif trang trí của Makintosh đều bắt nguồn từ thế giới tự nhiên như cỏ cây hoa lá, được cách điệu một cách hết sức nghệ thuật qua các đường nét hình học. Các hành lang và cầu thang là một trong những đặc điểm nổi bật của ngôi nhà. Các dầm và xà ngang được để lộ và sơn đen gây một ấn tượng mạnh. Các tấm ván gỗ được sử dụng để ốp mặt cầu thang và ốp chân tường. Hệ thống không gian ba chiều như đường thẳng và mặt phẳng được sử dụng mang đến một phong cách hiện đại cho ngôi nhà. Các thanh gỗ mỏng và hẹp như một thân cây được sử dụng như một chi tiết trên trí trên tường, đầu mỗi thanh gỗ được tách ra làm hai nhánh gắn những tấm kính màu hồng vừa mang tính hình học vừa mô phỏng tự nhiên, gợi đến hình tượng của cỏ cây hoa lá.

Phong cách trừu tượng và hình học hiện đại khiến các công trình của Makintosh bị xem như là một kiến trúc ngoại lai ở Liên Hiệp Anh, tuy nhiên, chúng được say mê nồng nhiệt ở lục địa Châu Âu. Qua tác phẩm Hill House, Makintosh đã thể hiện một trình độ điêu luyện trong việc tích lũy và tổng hợp các ý tưởng về không gian, ánh sáng, trang trí cũng như vật dụng nội thất. Sự tinh tế, công phu trong phong cách trang trí có thể dễ dàng khiến chúng ta hình dung ra sự nghiêm túc, say mê trong công việc của Makintosh cũng như chứng minh cho sự lúng túng của các nhà phê bình nghệ thuật về sau. Tuyên bố ông là người tiên phong của phong cách hiện đại chân phương và thuần khiết, tiền thân của Phong cách Quốc Tế trong những năm 30 về sau, họ lại cho rằng, chất lượng của mảng trang trí nội thất trong công trình của Makintosh đều chịu ảnh hưởng bởi vợ ông, Margaret Macdonald, một họa sĩ nổi tiếng. Kết luận này là hoàn toàn chủ quan và không công bằng đối với Makintosh, một kiến trúc sư tài năng toàn bích.
New Architecture

Tuần vừa rồi bận quá, không post bài lên được, các bạn thông cảm nhé ! Đón đọc kỳ tiếp theo trong vài hôm nữa nhé !
New Architecture

bạn hot_heart ơi post tiếp đi cho anh em xem với,

Làm ơn post tiếp đi!
tho

Tại châu Âu lục địa, sự phát triển của chủ nghĩa Art Nouveau lên đến đỉnh điểm vào thập kỷ 1890, đặc biệt là trong kiến trúc. Đột phá đầu tiên xuất hiện tại Brussels, là công trình Hôtel Tassel của kiến trúc sư Victor Horta ( nguyên bản "Hôtel Tassel" ). Công trình được xây dựng năm 1892 - 1893.
Vương quốc Bỉ được ra đời năm 1830, phục hồi sau cuộc viễn chinh xâm lược của Napoleon. Thập niên 1890 được xem là thời kì phát triển thịnh vượng của vương quốc Bỉ nói chung và thủ đô Brussels nói riêng. Thành phố nổi danh là một đô thị cách tân với một nền văn hóa sôi động và sớm trở thành một môi trường lý tuởng cho các nhà cải cách, trước khi họ được tôn vinh tại đất nước mình.
Tại Brussels, cũng như London, các ngôi nhà rộng có nền tôn cao được gọi là Hôtel ( nguyên bản ), trong khi ở các địa phương khác, Hotel được hiểu là tòa nhà căn hộ ( apartment building ). Mặt đứng của Hôtel Tassel mang những nét mới mẻ cung vòm ở phía trước cùng với với việc sử dụng vật liệu đá một cách hạn chế tạo nên một phong cách thanh lịch thời thượng. Mặt khác, việc để lộ dầm thép đơn đỡ mái đón thể hiện một kết cấu độc đáo hiếm thấy thời bấy giờ.
Khách tham quan bước vào một hành lang tối, vệt ánh sáng tự nhiên xuất hiện bất ngờ tạo nên một không gian sáng tạo và có phần bí ẩn bên trong tòa nhà. Phòng gửi đồ nằm cạnh một sảnh lớn hình bát giác có cote thấp hơn 1 mét (3 feet ) so với sàn nhà chính. Sau đó, không gian chợt mở ra với rất nhiều tầng lớp. 7 bậc thang lên đến một giếng trời tràn ngập ánh sáng, có chức năng như một sảnh tầng. Kết cấu cột dầm thép thể hiện mốt sự đột phá táo bạo khỏi phong cách chính thống. Bên trái là một khu vườn mái kính. Một thế giới kì lạ của những đường cong, kim loại, bàn ghế bằng tre và những loài cây cỏ nhiệt đới. Đối xứng với khu vườn là cầu thang chính với một thiết kế hình học phức tạp tạo nên sự mới mẻ và hấp dẫn. Trên sàn nhà, những motif trang trí quanh co uốn lượn tiếp giáp nhau một cách sinh động. Trong khi đó, những khung cửa vòm được đỡ bởi hệ cột bằng gang đúc. Đầu cột là những thanh thép mỏng uốn xoắn, vừa có tác dụng tăng cường kết cấu chịu lực, vừa mang chức năng trang trí.
Trên thực tế, Hôtel Tassel vẫn còn mang tính phức hợp chưa dứt khoát, và Horta đã bày tỏ một quan điểm thẳng thắn hơn vào những thiết kế sau đó như là Hôtel Solvay. Ở công trình này, trong những phòng chính, ông đã sử dụng những cánh cửa xếp để ngăn chia không gian một cách hết sức linh động. Sự phô bày kết cấu kim loại một cách trung thực đồng thời thiết kế chi tiết kết cấu như những motif trang trí hướng về thiên nhiên hơn là quay về những motif truyền thống đã tạo nên một phong cách rất đáng chú ý. Phong cách của Horta thể hiện qua Hôtel Tassel đã tạo nên một sức chú ý rất lớn thời bấy giờ mà không công trình nào có thể so sánh được.
Với thủ pháp ngăn chia không gian giao thông với vườn cảnh thông qua không gian tiền sảnh và phòng ăn, đồng thời phóng tầm nhìn ra giếng trời qua lớp kính mờ, Hôtel Tassel đã thể hiện tính chất riêng tư và kết hợp giữa hai yếu tố, công năng và trang trí một cách hoàn hảo. Horta đã sử dụng thiên nhiên như một nguồn cảm hứng vô tận, như một bản nhạc giao hưởng hay một bài thơ trữ tình. Ông đã cố gắng tạo nên một phong cách nghệ thuật có thể thích nghi với sự phát triển của khoa học kỹ thuật trong tương lai.
Được hot_heart sửa chữa / chuyển vào 02:23 ngày 05/07/2004

*****

Hot heart rất đáng biểu dương.!
Good translation by Good Translator.!
Chào thân ái và quyết thắng.!

Tuyệt vời. Nếu box chúng ta ai cũng như bác HH thì hay nhỉ. TÔi cũng vote cho bác 5 sao luôn. Tiện đây dạo này bận quá nên cũng chưa có thời gian. Vừa mua được quyển KIẾN TRÚC TRONG THẾ KỶ 20 của nxb Taschen, hôm nào rảnh sẽ dịch và post ảnh cho các bác xem. Tại sách dày quá nên cũng ngại dịch.........hiiiiiiiiiiiii

Hi hi ... Cảm ơn sự động viên của các bạn ! Tớ cũng chỉ tranh thủ lúc rảnh rỗi post lên để bà con xem cho vui thôi. Sách thì còn rất dài và rất hay. Tớ sẽ cố gắng dịch được đến đâu hay đến đấy, không biết có thể đi đến trang cuối cùng không ...
Thân mến.

Không lâu sau sự ra đời của Hôtel Tassel, một đồng nghiệp của Horta, Henry van de Velde, đã thiết kế ngôi nhà của chính mình ở thị trấn Uccle bên ngoài Brussels. Ngôi nhà có phong cách hiện đại với nội thất phong phú và sáng tạo. Nhờ thành công của tác phẩm này mà Henry được mời tham gia thiết kế bốn phòng trưng bày Art Nouveau do Samuel Bing khai trương ở Paris vào năm 1895. Các phòng trưng bày này được thiết kế nhất quán theo phong cách Art Nouveau, và cũng đúng theo ý định của Samuel Bing, nơi đây đã trở thành nơi tụ họp của đông đảo các nhà thiết kế có phong cách trẻ trung khao khát bày tỏ quan điểm thiết kế của mình. Phong cách Art Nouveau đã được đông đảo các nhà Mạnh Thường Quân tài trợ nhằm thể hiện sự giàu có của mình thông qua một hình thức nghệ thuật mới lạ và thời thượng, phù hợp với lối sống thượng lưu của họ.
Nổi bật trong số những nhà thiết kế trẻ thời bấy giờ là Hector Guimard. Ông bắt đầu được biết đến khi là người thiết kế lối vào ga điện ngầm ở Paris. Bên cạnh đó, Hector cũng là tác giả của nhiều công trình xuất sắc khác, và hai trong số đó là biệt thự Henriette (1899 - 1900) ở Sèvres và tòa nhà Orgeval (1905) ở Villemoisson gần Paris. Cả hai công trình đều thể hiện một sự kết hợp hài hòa giữa phong cách Art Nouveau lịch lãm và tính chất vật liệu địa phương đa dạng.
Tòa nhà Orgeval mang một dáng vẻ hữu cơ, dường như được hình thành từ những đường cong mềm mại. Lớp đá xây kết hợp với những mái nhà hình nón khiến ta có cảm giác ngôi nhà được mọc lên một cách tự nhiên từ nền đất.
Castel Orgeval.
Trong khi đó, ngôi nhà Henriette ở Sèvres mang một dáng dấp nổi bật nhờ một bố cục mới lạ, các hình khối đan xen với nhau một cách mạch lạc và chặt chẽ. Bố cục mặt đứng được hình thành nhờ sự kết hợp giữa các khối mái sinh động, balcony, terrace, ống khói, và điểm kết thúc là một tháp chuông vươn thẳng lên cao.
Hôtel Guimard là ngôi nhà của chính Hector Guimard ở Paris, hoàn thành năm 1912. Ở hình dáng bề ngoài, ngôi nhà mang một dáng dấp thời thượng với những khung cửa sổ vòm và balcony sắt uốn. Tường bao được xây kết hợp giữa gạch và đá một cách tinh tế. Mặt bằng là bố cục của những hình khối oval và những đường chéo góc, bộc lộ một sự tìm tòi về không gian hình học của kiến trúc sư.
Hôtel Guimard.
Trong cộng đồng nói tiếng Đức, đặc biệt là ở Đức và Áo, một nhóm những kiến trúc sư và nhà thiết kế được thành lập với tên gọi Secessionist, tạm dịch "Những người ly khai". Một Secessionist, họa sĩ Gustav Klimt, kiên quyết phản đối khuynh hướng bảo thủ hàn lâm học viện trong nghệ thuật và thiết kế. Klimt đã đề xuất một quan điểm rất được các nhà thiết kế trẻ thời bấy giờ ủng hộ. Một đại diện tiêu biểu khác là kiến trúc sư Otto Wagner, một người nhiệt liệt tán thành quan điểm: Ngôi nhà là nguyên tố cơ sở của ngành thiết kế. Otto luôn tin tưởng rằng, phong cách hiện đại sẽ được thử thách, tôi luyện thông qua các kỹ sư, những bậc thầy về kết cấu và tính chất vật liệu xây dựng. Otto Wagner tôn vinh những ngôi nhà lấy sáng và thông thoáng tự nhiên tốt cùng với một không gian nội thất tinh giản. Quan điểm này của ông đã tạo nên một sức ảnh hưởng rất lớn đến những hậu bối, trong đó có Josef Olrbrich, Josef Hoffmann và Rudoft Schindler, người mà sau này đã rời Vienna để đến cộng tác với Frank Lloyed Wright trên nước Mỹ.
Được hot_heart sửa chữa / chuyển vào 22:15 ngày 10/07/2004