Thêm một số tư liệu Văn THPT cu??a THN

Thêm một số tư liệu Văn THPT cu?a THN

Càc bàn thĂn mẮn!
TrĂn diĂfn 'à?n nà?y, tĂi 'àf 'ược tiẮp xùc với mẶt lượng thĂng tin vĂ cù?ng phong phù, mong rf?ng nẮu cò thơ?i gian tĂi sèf post lĂn cho càc bàn mẶt sẮ bà?i già?ng vfn cùfng như bì?nh thơ 'Ă? càc bàn hòc mĂn Vfn tẮt hơn. Cùfng mong cò nhiĂ?u ngươ?i tĂm huyẮt cù?ng tham gia diĂfn 'à?n, nhẮt là? càc thĂ?y giào dày Vfn. Bà?i 'Ă?u tiĂn là? mẶt bà?i bì?nh thơ Hà?n Mf̣c Tư? - nhà? thơ 'àf gf́n tĂm hĂ?n với Qui Nhơn. Qua 'ò, cùfng giùp càc bàn yĂu thìch vfn chương là?m quen với mẶt kiĂ?u bì?nh thơ, cò thĂ? àp dùng và?o mẶt sẮ kiĂ?u bà?i bì?nh già?ng.
--- Mù?a XuĂn chìn cù?a Hà?n Mf̣c Tư?
Bì?nh thơ : Mù?a XuĂn chìn (Hà?n Mf̣c Tư? )
Trong là?n nf́ng ư?ng khòi mơ tan
ĐĂi mài nhà? tranh lẮm tẮm và?ng
SẶt soàt giò trĂu tà? ào biẮc
TrĂn già?n thiĂn lỳ. Bòng xuĂn sang

Sòng cò? xanh tươi gợn tới trơ?i
Bao cĂ thĂn nưf hàt trĂn 'Ă?i
Ngà?y mai trong 'àm xuĂn xanh Ắy
Cò kè? theo chĂ?ng bò? cuẶc chơi

TiẮng ca vf́t vè?o lưng chư?ng nùi
HĂ?n hĂ?n như lơ?i cù?a nước mĂy
ThĂ?m thì? với ai ngĂ?i dưới trùc
Nghe ra ỳ vì và? thơ ngĂy.

Khàch xa gf̣p lùc mù?a xuĂn chìn
Lò?ng trì bĂng khuĂng chợt nhớ là?ng
Chì Ắy nfm nay cò?n gành thòc
Dòc bơ? sĂng trf́ng nf́ng chang chang?
1939
Mù?a xuĂn â?" qua nèt phòng bùt tà?i hoa cù?a Hà?n Mf̣c Tư?, bĂfng trơ? nĂn duyĂn dàng và? cò sức cuẮn hùt là thươ?ng. XuĂn như thiẮu nưf mơn mơ?n 'à?o tơ, trà?n cfng sức sẮng, song xuĂn khĂng hiẶn lĂn ròf nèt mà? cứ huyĂ?n à?o, như thực như hư. KhĂng thĂ? chì? 'òc tư?ng cĂu tư?ng chưf mà? cà?m 'ược bà?i thơ. CĂ?n cà?m thù quyẶn hò?a tư?ng luĂ?ng cà?m giàc.
Mơ? 'Ă?u bà?i thơ là? mẶt khung cà?nh 'ược tư? tư? hè mơ?. KhĂng gian tươi màt, ròf rà?ng. Thi sìf rf́c mà?u lĂn tư?ng cà?nh sf́c. LẮm tẮm và?ng cù?a mài tranh, biẮc xanh già?n thiĂn lỳ. Chợt nghe như sự sẮng bư?ng dẶy, bơfn cợt, gợi tì?nh. CĂu thơ chuyĂ?n màch rẮt nhanh với càch ngf́t nhìp tà?i tì?nh â?obòng xuĂn sangâ?. Cà?nh mới thực bĂfng thof́t trơ? nĂn mơ hĂ?. Bòng xuĂn lướt nhanh Ă?n hiẶn là?m ta ngơf ngà?ng. Mù?a xuĂn, qua con mf́t thi nhĂn, phẶp phĂ?ng sức sẮng. Mà?u xanh tươi lan tò?a ngùt mf́t. Vùt lĂn cao là? tiẮng hàt tuĂ?i xuĂn xanh. Mà?u sf́c, Ăm thanh trẶn 'Ă?u tào mẶt khĂng gian 'Ặng, hĂ?n nhiĂn thơ mẶng. Tươ?ng chư?ng ta gf̣p hĂ?n thơ NguyĂfn Du qua vè? 'èp: â?oCò? non xanh tẶn chĂn trơ?iâ?, song ta nhẶn ra Hà?n Mf̣c Tư? bơ?i nhưfng cà?m giàc quĂfy mành trong tư?ng cĂu thơ, ta cà?m 'ược cài rù?ng mì?nh cù?a mù?a xuĂn qua là?n â?osòng cò?â?. Thi sìf lf̣ng mì?nh trước mù?a xuĂn, chợt bĂng khuĂng nhù? lò?ng mì?nh :
Ngà?y mai trong 'àm xuĂn xanh Ắy
Cò kè? theo chĂ?ng bò? cuẶc chơi
CĂu thơ lf́ng nĂfi buĂ?n nhè nhà?ng, man màc càI buĂ?n cẮ hưfu cù?a nhưfng nhà? thơ thơ?i 'ò. Cài tiẮc rè? cho duyĂn con gài mẶt 'i khĂng trơ? lài. KhĂng giùc giàf, hẮi hà? gẮp gàp như XuĂn DiẶu â?oMau với chứ, vẶi và?ng lĂn với chứ â?" Em, em ơi tì?nh non sf́p già? rĂ?i!â? nhưng với hai cĂu thơ nà?y Hà?n Mf̣c Tư? 'àf mang tới cho ngươ?i 'òc nhưfng 'ợt sòng ngĂ?m tì?nh cà?m gẮp gàp, hẮi hà? mà? duyĂn dàng là thươ?ng.
Nhưfng Ăm thanh trong bà?i thơ chuyĂ?n 'Ặng, cò xàt nòng bò?ng : â?ovf́t vè?oâ?, â?ohĂ?n hĂ?nâ?, â?othĂ?m thìfâ?. Càc cung bẶc mù?a xuĂn lĂn bĂ?ng, xuẮng trĂ?m tinh nghìch, khàt khao, dìu nhè. Nhưfng gam cà?m giàc Hà?n Mf̣c Tư? 'ưa và?o thơ rẮt mới là mà? lài gĂ?n gùfi, quen thuẶc. ThẮp thoàng 'Ău 'Ăy khuĂn â?omf̣t chưf 'iĂ?nâ? như thơ Đươ?ng; mà? lài cò vè? hĂ?n nhiĂn, rùt rè? cù?a cĂ gài tơ mới lĂ?n 'Ă?u hò? hèn. Ă,m thanh, cà?m giàc 'ược 'Ă?y lĂn cao vùt, nao nức, bĂng khuĂng.
TẶn cù?ng cù?a cà?m giàc là? mẶt nĂfi nhớ nao lò?ng. XuĂn chìn cfng, mơ?i mòc là?m nguơ?i 'i xa chành niĂ?m tha hương. Hì?nh à?nh trong nĂfi nhớ sàng rực, thĂn thiẮt:
Chì Ắy nfm nay cò?n gành thòc
Dòc bơ? sĂng trf́ng, nf́ng chang chang?
NĂfi nhớ như mù?a xuĂn, cùfng chìn 'ò?. Như tì?nh ngươ?i, tì?nh quĂ Ắm àp, 'Ặm 'à?. CĂu hò?i tươ?ng bĂng quơ, sực nhớ kia chình là? nĂfi niĂ?m mẮn thương tư? lĂu ù? kìn, chợt mù?a xuĂn là?m thức dẶy trì?u mẮn, thiẮt tha.
Bà?i thơ cù?a Hà?n Mf̣c Tư? 'Ă?y nhựa sẮng như tĂm hĂ?n cù?a nhà? thơ luĂn khàt khao giao cà?m với 'ơ?i. Với mù?a xuĂn, Hà?n Mf̣c Tư? yĂu say 'f́m, 'iĂn cuĂ?ng : â?oTĂi 'àf sẮng màfnh liẶt và? 'Ă?y 'ù?. SẮng bf?ng tim, bf?ng phĂ?i, bf?ng màu, bf?ng lẶ, bf?ng hĂ?n. TĂi 'àf phàt triĂ?n hẮt cà? cà?m giàc cù?a Tì?nh YĂu. TĂi 'àf vui, buĂ?n, giẶn, hơ?n 'Ắn gĂ?n 'ứt sự sẮngâ? â?" lơ?i cù?a thi nhĂn 'àf 'ược 'em và?o trong bao àng thơ diĂfm tuyẶt, kẮt tinh hương sf́c là?m nĂn mẶt â?omù?a xuĂn chìnâ?.

TrĂ?n Hà? Nam

Kình gư?i cù NguyĂfn Du - TẮ Hưfu
VẮn 'Ă? cĂ?n triĂ?n khai :
1. TẮm lò?ng tri kỳ? cù?a nhà? thơ lớn thơ?i 'ài càch màng TẮ Hưfu với 'ài thi hà?o dĂn tẶc NguyĂfn Du.
2. Càch 'ành già cù?a thơ?i 'ài mới â?" Ỳ nghìfa thơ?i sự cù?a già trì nhĂn 'ào NguyĂfn Du
3. Phong càch nghẶ thuẶt TẮ Hưfu : dĂn tẶc â?" thơ?i 'ài
DÀ?N BÀ?I SƠ LƯỢC :
I. Đ,̣T VĂ,́N ĐĂS? :
1. Thàng 1 â?" 1965, cà? dĂn tẶc long tròng tĂ? chức lĂf kỳ? niẶm NguyĂfn Du â?" danh nhĂn vfn hoà ViẶt Nam và? thẮ giới , trong khĂng khì sĂi sùc cfng thf?ng cù?a cà? nước chẮng Mỳf.
2. CuẶc 'Ắi 'Ă?u khĂng cĂn sức giưfa mẶt dĂn tẶc vư?a thoàt bòng tẮi nĂ lẶ và? tĂn sen 'Ă?m quẮc tẮ Mỳf 'f̣t dĂn tẶc ta trước vẮn 'Ă? sẮng cò?n: sức mành nà?o giùp dĂn tẶc ta vược qua thư? thàch, chiẮn thf́ng sức mành tà?n bào cù?a kè? thù??
3. Trong khĂng khì 'ò, tài tuyẮn lư?a àc liẶt khu IV cùf, nhà? thơ lớn â?" con chim 'Ă?u 'à?n cù?a thi ca càch màng ViẶt Nam â?" TẮ Hưfu 'àf viẮt Kình gư?i cù NguyĂfn Du , như mẶt tĂm tì?nh tri kỳ? với ngươ?i xưa, 'Ă? khơi gợi nhưfng già trì tinh hoa cù?a NguyĂfn Du 'em và?o khĂng khì Ra trẶn mẶt sf́c thài mới, nhưfng con ngươ?i hẶu thẮ sèf già?i 'àp cho bfn khofn cù?a â?ocha Ăng thơ?i xưa cùfâ? và? tiẮp thu tì?nh thương vìf 'ài cù?a nhà? thơ bước và?o trẶn chiẮn mới.
II. GIÀ?I QUYĂŚT VĂ,́N ĐĂS? :
A. TiẮng thơ cù?a TẮ Hưfu cùfng là? tinh thĂ?n cù?a thơ?i 'ài mới tiẮp nhẶn di sà?n quì bàu cù?a cha Ăng:
1. TiẮng thơ trưf tì?nh chình trì cù?a TẮ Hưfu bao giơ? cùfng cù?ng chung nhìp rung cà?m với dĂn tẶc và? thơ?i 'ài. ĐẮn Ra trẶn, thơ Ăng muẮn là? tiẮng kè?n xung trẶn, bàm sàt tinh thĂ?n thơ?i 'ài, phàt ngĂn tư tươ?ng cù?a Đà?ng.
2. Ỳ thức cĂng dĂn hoà? quyẶn tì?nh cà?m truyĂ?n thẮng 'àf tào nĂn màch Ăn tì?nh 'f?m thf́m cù?a bà?i thơ â?" trong khĂng khì vư?a cĂ? 'iĂ?n vư?a hiẶn 'ài, với cẮu tứ cĂn xứng: hai dò?ng mơ? 'Ă?u và? hai dò?ng kẮt thùc như là? nẮi màch truyĂ?n thẮng â?" hiẶn 'ài, nfm khĂ? ơ? giưfa, mĂfi khĂ? gĂ?m ba cf̣p lùc bàt cĂn xứng, 'àf cĂ 'ùc thài 'Ặ, càch 'ành già và? tì?nh cà?m cù?a thơ?i 'ài mới vĂ? NguyĂfn Du. Cà?m xùc vì? vẶy hoà? quyẶn 'ược tình chình luẶn và? trưf tì?nh.
3. Đf̣c biẶt hai cĂu 'Ă?u bao quàt 'ược tĂm tràng tàc già? â?oBĂng khuĂng nhớ Cù, thương thĂn nà?ng KiĂ?uâ? gf́n khĂng gian â?onư?a 'Ămâ? gợi nhiĂ?u hoà?i niẶm ngay trĂn â?ohuyẶn Nghi XuĂn quĂ hương cù?a tàc già? TruyẶn KiĂ?u. Ă,m hươ?ng lf́ng 'òng, trang nghiĂm, thà?nh kình.
B. Ỳ nghìfa cù?a càc khĂ? thơ:
1. Suy nghìf vĂ? NguyĂfn Du thĂng qua khĂng khì truyẶn KiĂ?u:
a. KiĂ?u chình là? tĂm sự cù?a NguyĂfn Du với thơ?i 'ài cù?a Ăng. SẮ phẶn KiĂ?u bẶc lẶ 'Ă?y 'ù? cài tĂi trưf tì?nh NguyĂfn Du. (6 cĂu)
b. TẮm lò?ng â?otĂ tài thương yĂuâ? â?" tinh thĂ?n nhĂn 'ào â?orẮt 'èp và? rẮt sĂuâ? dà?nh cho con ngươ?i, trong hoà?n cà?nh xàf hẶi biẮn 'Ặng. Bà?n thĂn NguyĂfn Du cùfng như KiĂ?u â?" bẮt lực, chì?m nĂ?i. (2cĂu)
c. Sự bẮ tf́c cù?a NguyĂfn Du â?" thơ?i 'ài cù?a Ăng trà?n ngẶp bòng tẮi cù?a â?otrơ?i 'Ămâ? â?" bi kìch cù?a ước mơ khàt vòng khĂng thà?nh. KiĂ?u â?" tà?i, sf́c, hiẮu, tì?nh â?" ngĂ?n ngang trfm mẮi khĂng cò hành phùc, bì vù?i dẶp Ă chĂ? (2cĂu)
d. Nhf́c lài 'oàn 'ơ?i bi thà?m bẶc nhẮt cù?a Thuỳ KiĂ?u sau cài chẮt cù?a Tư? Hà?i â?" sự ngẶ nhẶn phà?i trà? già 'au 'ớn. Ngòn cơ? 'à?o cù?a Tư? Hà?i (Ba quĂn trĂng ngòn cơ? 'à?o â?" Đào ra VĂ Tìch, 'ào và?o LĂm Truy). Cà?m xùc trong mẮi liĂn hẶ với thơ?i 'ài cù?a NguyĂfn Du cò?n gợi vĂ? hì?nh à?nh cù?a ngòn cơ? 'à?o phong trà?o nĂng dĂn TĂy Sơn(Mà? nay ào và?i cơ? 'à?o) f Khàt vòng già?i phòng con ngươ?i mĂu thuĂfn với tư tươ?ng trung quĂn, là?m nĂn bi kìch 'ì?nh 'iĂ?m cù?a Thuỳ KiĂ?u. NguyĂfn Du yĂu thương nhĂn dĂn nhưng khĂng hiĂ?u và? khĂng tàn 'Ă?ng khơ?i nghìfa nĂng dĂn cù?a NguyĂfn HuẶ, tư? 'ò tào thà?nh tĂm tràng â?ongĂ?n ngơâ? và? bẮ tf́c â?o'à?nh như thĂn gàiâ?. Đò cò?n là? cà?m xùc 'Ă?ng 'iẶu giưfa nhĂn vẶt với chù? thĂ? â?" â?ophong vẶn kỳ? oan ngàf tự cưâ?.
2. MẮi cà?m thương nĂfi niĂ?m tàc già? â?oTruyẶn KiĂ?uâ?:
a. Tư? nhẶn thức sĂu sf́c tào nĂn cuẶc gf̣p gơf tri Ăm cù?a hai tẮm lò?ng già?u thương yĂu, Ăn tì?nh với cuẶc 'ơ?i: cà?m thĂng, xòt xa cho nhưfng bẮ tf́c cuẶc 'ơ?i cùf.
b. Lơ?i tĂm tì?nh cù?a TẮ Hưfu với TẮ Như, cà?m nhẶn tẮm lò?ng cù?a NguyĂfn Du với cuẶc 'ơ?i. (Trước kia, trong Bà?i ca XuĂn 61, TẮ Hưfu tư?ng viẮt: TẮ Như ơi, lẶ chà?y quanh thĂn KiĂ?u). â?oTruyẶn KiĂ?uâ? chình là? â?otơ lò?ngâ? cù?a NguyĂfn Du vẮn vương màfi với cuẶc 'ơ?i hĂm nay.
c. Ngươ?i 'ơ?i sau cà?m thương, say mĂ TruyẶn KiĂ?u cù?ng càc tàc phĂ?m cù?a NguyĂfn Du và? trĂn tròng Ăng vì? â?onhĂn tì?nhâ? â?" tì?nh ngươ?i â?" già trì cơ bà?n trong càc tàc phĂ?m NguyĂfn Du. Sự 'Ă?ng cà?m sĂu sf́c giùp TẮ Hưfu hiĂ?u 'ùng tinh thĂ?n â?omàu chà?y ơ? 'Ă?u ngòn bùtâ? cùfng như khàt khao tì?m gf̣p tri Ăm cù?a NguyĂfn Du (NguyĂfn Du viẮt trong ĐẶc TiĂ?u Thanh kỳ : â?okhẮp TẮ Nhưâ? â?" cò?n TẮ Hưfu lài viẮt â?okhòc cù?ng TẮ Nhưâ? â?" cĂu hò?i gợi lài â?onĂfi niĂ?m xưaâ? thực chẮt là? tẮm lò?ng tri Ăm cù?a TẮ Hưfu - hẶu thẮ â?okhòc cù?ng TẮ Nhưâ?), như thẮu suẮt tì?nh ngươ?i cao cà? cù?a NguyĂfn Du.
d. CĂu thơ â?otẶp KiĂ?uâ? chình là? nèn tĂm hương thà?nh kình cù?a TẮ Hưfu, ngươ?i cù?a â?omai sauâ? mà? NguyĂfn Du hf?ng mong 'ợi, tào Ăm hươ?ng 'Ă?ng 'iẶu cù?a hai trài tim, hai thơ?i 'ài. Là? cĂu trà? lơ?i cho bfn khofn cù?a NguyĂfn Du: nhưfng con ngươ?i cù?a thơ?i 'ài chẮng Mỳf, hơn ai hẮt, cùfng là? nhưfng ngư?ơi biẮt cà?m thĂng, 'au 'ớn trước nhưfng khĂ? 'au bẮt hành cù?a cuẶc 'ơ?i cùf.
3. Cà?m nhẶn tiẮng nòi tri Ăm cù?a ngươ?i xưa â?" tiẮp nhẶn di sà?n tinh thĂ?n vìf 'ài cù?a NguyĂfn Du:
a. Toà?n bẶ khĂ? thơ là? tiẮng nòi cù?a thơ?i 'ài mới hĂm nay tiẮp nhẶn rẮt trĂn tròng tẮm lò?ng nhĂn hẶu cù?a NguyĂfn Du 'Ă? lài qua cĂu chuyẶn vĂ? cuẶc 'ơ?i chì?m nĂ?i cù?a Thuỳ KiĂ?u và? thĂn phẶn nhưfng ngươ?i phù nưf bẮt hành trong cuẶc 'ơ?i cùf.
b. â?oTiẮng 'à?nâ? â?" tà?i nfng, tẮm lò?ng cù?a KiĂ?u â?" bì huỳ? hoài 'au xòt trong cuẶc 'ơ?i cùf, cùfng như cài tĂm cù?a NguyĂfn Du 'àf bao lĂ?n bì ngẶ nhẶn, phà?i 'Ắn hĂm nay mới thẶt sự 'ược cà?m nhẶn 'ành già 'Ă?y 'ù?. CĂu thơ cò?n là? lơ?i khf?ng 'ình cho tinh thĂ?n nhĂn bà?n cù?a thơ?i 'ài mới : trà? cài 'èp vĂ? 'ùng vì trì trang tròng, nẮi lài dĂy 'à?n 'Ă? â?onước non luẮng nhưfng lf́ng tai Chung Kỳ?â?.
c. Đoàn thơ gợi lài cuẶc 'ài 'oà?n viĂn cù?a KiĂ?u cù?ng Kim Tròng và? gia 'ì?nh. Mượn khĂng khì Ắy cù?a TruyẶn KiĂ?u 'Ă? TẮ Hưfu 'òn tẮm lò?ng thơ NguyĂfn Du vĂ? với â?otì?nh 'ơ?iâ?. Đò cùfng là? càch khf?ng 'ình và? tĂn vinh già trì nhĂn bà?n vìf 'ài cù?a tàc phĂ?m NguyĂfn Du 'Ă? lài cho dĂn tẶc. KhĂng chì? là? mẮi cà?m thương cho mẶt sẮ phẶn mà? mĂfi cĂu chưf NguyĂfn Du là? â?otẮm lò?ng thẮu suẮt nghì?n 'ơ?iâ? (MẶng LiĂn Đươ?ng chù? nhĂn). Già trì Ắy cà?ng sàng ròf trong thơ?i 'ài mới.
d. Tư? â?ocĂu thơ hay nhẮt cù?a TruyẶn KiĂ?uâ? như TẮ Hưfu cò lĂ?n 'ành già trước 'ò (5/61) â?oĐau 'ớn thay phẶn 'à?n bà?â? (cùfng là? cĂu thơ trong Vfn ChiĂu hĂ?n), mẶt lĂ?n nưfa nhà? thơ lài khf?ng 'ình cho ỳ nghìfa 'iĂ?n hì?nh cù?a hì?nh tượng Thuỳ KiĂ?u. KhĂng chì? là? mẶt Thuỳ KiĂ?u mà? cò?n là? thĂn phẶn chung cù?a ngươ?i phù nưf. VẮn 'Ă? NguyĂfn Du 'f̣t ra hơn mẶt thẮ kỳ? cò?n 'ù? sức lay 'Ặng màfnh liẶt cù?a TẮ Hưfu â?" trong tiẮng than ngẶm ngù?i cho nhưfng nàn nhĂnmẶt lĂ?n nưfa nhà? thơ lài khf?ng 'ình cho ỳ nghìfa 'iĂ?n hì?nh cù?a hì?nh tượng Thuỳ KiĂ?u. KhĂng chì? là? mẶt Thuỳ KiĂ?u mà? cò?n là? thĂn phẶn chung cù?a ngươ?i phù nưf. VẮn 'Ă? NguyĂfn Du 'f̣t ra hơn mẶt thẮ kỳ? cò?n 'ù? sức lay 'Ặng màfnh liẶt cù?a TẮ Hưfu â?" trong tiẮng than ngẶm ngù?i cho nhưfng nàn nhĂn 'au khĂ? nhẮt cù?a chẮ 'Ặ phong kiẮn. Trong màch liĂn tươ?ng nẮi kẮt với khĂ? thơ sau, dò?ng suy tươ?ng cù?a TẮ Hưfu 'àf gf̣p gơf với cà?m nhẶn cù?a ChẮ Lan ViĂn vĂ? ỳ nghìfa 'iĂ?n hì?nh cù?a hì?nh tượng Thuỳ KiĂ?u:
Chành thương cĂ KiĂ?u như 'ơ?i dĂn tẶc
Sf́c tà?i sao mà? lài lf́m truĂn chuyĂn (Đòc KiĂ?u)
4. Tình thơ?i sự â?" hiẶn thực cù?a tàc phĂ?m NguyĂfn Du :
XuẮt phàt tư? nhẶn thức và? tì?nh cà?m sĂu sf́c với NguyĂfn Du, liĂn hẶ giưfa quà khứ với thực tài, nĂfi 'au trong cuẶc 'ơ?i cùf với nhưfng 'au thương hiẶn tài trĂn nư?a mì?nh 'Ắt nước, TẮ Hưfu 'àf nĂng tĂ?m thài 'Ặ cù?a NguyĂfn Du lĂn thà?nh thài 'Ặ cù?a thơ?i 'ài chẮng Mỳf với kè? thù? cướp nước và? bàn nước â?" thẮ lực bào tà?n và? bòn àc thù tiẮp tùc gieo 'au thương lĂn dĂn tẶc, con ngươ?i ViẶt Nam. Tư? 'ò, ỳ nghìfa cuẶc khàng chiẮn chẮng Mỳf cùfng thĂ? hiẶn già trì nhĂn vfn cao cà?: diẶt trư? cài àc, bà?o vẶ già trì là?m ngươ?i.
5. TĂn vinh 'ài thi hà?o dĂn tẶc:
a. KhĂ? thơ cĂ 'òng khài quàt tư tươ?ng. Tì?nh cà?m cù?a dĂn tẶc với nhà? thơ lớn NguyĂfn Du â?" thĂ? hiẶn tinh thĂ?n kẮ thư?a phàt huy già trì tinh hoa truyĂ?n thẮng cù?a thơ?i 'ài mới, qua hà?ng loàt khài niẶm gf́n già trì to lớn, cao cà?, trươ?ng tĂ?n, thiĂng liĂng.
b. TiẮng thơ â?" nghẶ thuẶt tàc phĂ?m cù?a NguyĂfn Du, 'ược tĂn vinh ơ? mức 'Ặ cà?m hoà 'ược 'Ắt trơ?i, hoà? hợp càc yẮu tẮ â?othiĂn â?" 'ìa â?" nhĂnâ?. TĂ?m vòc lớn lao Ắy cùfng nhf?m khf́c hoà 'Ặm nèt tĂm hĂ?n cù?a mẶt Con Ngươ?i 'àf sẮng hẮt mì?nh trong bao nhĂn vẶt cù?a Ăng â?" 'Ă? cẮt lĂn tiẮng kĂu thương, lơ?i nguyĂ?n rù?a, mẶt giẮc mơ cù?a nhưfng cuẶc 'ơ?i bẮ tf́c trong cuẶc 'ơ?i bẮ tf́c trong mà?n 'Ăm dà?y 'f̣c cù?a xàf hẶi phong kiẮn. ĐĂ? qua tiẮng thơ Ắy, ngươ?i 'òc hĂm nay nhẶn ra nĂfi 'au và? khàt vòng cù?a non nước nghì?n thu. ĐĂ? qua thơ NguyĂfn Du, thẮ hẶ hiẶn tài nhẶn 'ược thĂng 'iẶp tư? quà khứ khĂ? 'au cù?a cha Ăng, 'Ă?ng thơ?i nhẶn làfnh tràch nhiẶm thực hiẶn lơ?i nhf́n nhù? thiĂng liĂng bà?o vẶ quyĂ?n sẮng, quyĂ?n là?m ngươ?i cao cà?.
c. Với tư càch Ắy, NguyĂfn Du xứng 'àng với sự tĂn vinh â?o'ài thi hà?o dĂn tẶcâ?. Cài nhì?n hướng 'Ắn â?onghì?n nfm sauâ? như lơ?i 'oan chf́c, vư?a là? nhẶn thức và? tì?nh cà?m gf́n bò với truyĂ?n thẮng nhĂn bà?n cao quì cù?a tiẮng thơ â?" tiẮng thương như tiẮng mè ru nhưfng ngà?y 'àf fn sĂu và?o hĂ?n dĂn tẶc. Đò là? sự tĂn vinh xứng 'àng cho già trì lớn lao nhẮt cù?a NguyĂfn Du 'Ă? lài cho hẶu thẮ: tinh thĂ?n nhĂn 'ào cao cà? trong mĂfi tĂm hĂ?n ViẶt Nam.
d. Lơ?i gòi trì?u mẮn thiẮt tha cù?a TẮ Hưfu dà?nh cho NguyĂfn Du cùfng chình là? cù?a Đà?ng, cù?a dĂn tẶc thĂ? hiẶn sự biẮt ơn sĂu sf́c, khf?ng 'ình sự bẮt tư? cù?a tàc già? TruyẶn KiĂ?u. Đò cùfng là? lơ?i 'àp cho â?otẮm lò?ng thơâ? 'Ă?y trfn trơ? với â?otì?nh 'ơ?iâ? ngà?y xưa. Đò là? lơ?i hứa, là? quyẮt tĂm sf́t 'à cù?a dĂn tẶc trong nhưfng ngà?y chẮng Mỳf àc liẶt, tẮu lĂn â?okhùc vuiâ? tài hợp, hoà? Ăm cù?ng khàt vòng, giẮc mơ thuơ? trước cù?a NguyĂfn Du. CĂu thơ là? niĂ?m tin, khf?ng 'ình cho sự tẮt thf́ng cù?a cuẶc khàng chiẮn chẮng Mỳf.
C. Phong càch nghẶ thuẶt TẮ Hưfu:
1. Bà?i thơ kẮt tinh vè? 'èp nghẶ thuẶt và? tư tươ?ng TẮ Hưfu trong giai 'oàn â?ora trẶnâ?: màch thơ cĂ? 'iĂ?n â?" hiẶn 'ài trong cẮu tứ mơ? â?" kẮt hà?i hoàvơi Ăm hươ?ng lùc bàt lf́ng sĂu cù?ng khĂng khì TruyẶn KiĂ?u 'àf tào thà?nh cà?m xùc trưf tì?nh chình trì 'f?m thf́m 'Ă?y Ăn tì?nh.
2. Sức sẮng cù?a tàc phĂ?m chình là? nhơ? hoà? Ăm nhìp nhà?ng cù?a hĂ?n thơ 'Ặm 'à? tình dĂn tẶc trong cĂu chưf chĂn chẮt cù?a thĂ? lùc bàt, lẮi â?otẶp KiĂ?uâ? 'iĂu luyẶn tinh tẮ, càch cà?m nhẶn quen thuẶc cù?a nhĂn dĂn với TruyẶn KiĂ?u và? liĂn tươ?ng, nhẶn thức sĂu sf́c gf́n với càc nhiẶm vù càch màng, tư tươ?ng cù?a Đà?ng. Bà?i thơ cù?a TẮ Hưfu chình là? 'iĂ?m gf̣p gơf cù?a hĂm nay với ngà?y xưa, dĂn tẶc và? thơ?i 'ài, trưf tì?nh và? chình luẶn, Thơ và? Đơ?i, tào nĂn ỳ nghìfa nhĂn vfn sĂu sf́c. Tư? truyĂ?n thẮng soi sàng cho hiẶn tài bf?ng cà?m xùc chĂn thà?nh tri Ăm, tiẮng thơ â?o'Ă?ng tì?nh, 'Ă?ng ỳ, tiẮng nòi cù?a 'Ă?ng chìâ? cù?a TẮ Hưfu â?" nhà? thơ lớn càch màng lài là?m 'èp thĂm và? giùp ngươ?i 'òc thẮy hẮt tĂ?m vòc vìf 'ài cù?a 'ài thi hà?o dĂn tẶc.
III. KĂŚT THÙC VĂ,́N ĐĂS?:
Lơ?i hứa với ngươ?i xưa 'àf tròn. Hai lĂ?n quà khứ 'au thương 'àf khèp lài: 'au thương cù?a hoà?ng hĂn thẮ kỳ? và? 'au thương cù?a thơ?i mưa bom bàfo 'àn chẮng Mỳf. Đòc tàc phĂ?m, ta cà?ng tự hà?o trĂn tròng cho truyĂ?n thẮng nhĂn vfn , vè? 'èp tĂm hĂ?n, sức mành tì?nh thương 'àf là?m nĂn trang sư? 'au thương, bẮt khuẮt ,anh dùfng cù?a dĂn tẶc. ThẮ kỳ? tương lai mơ? cành cư?a lài cà?ng cĂ?n nhưfng tẮm lò?ng tri Ăm với quà khứ, 'Ă? cò thĂ? cẮt lĂn bà?n 'ài hợp xướng 'òn hành phùc vĂ? với mĂfi con ngươ?i:
Hơfi ngươ?i xưa cù?a ta nay
Khùc vui xin lài so dĂy cù?ng ngươ?i
Ta trai Binh Dinh hoi kho cung - Rat that tinh rieng phong cach mien Trung
Được tranhanam sửa chữa / chuyfn vĂo 13:33 ngĂy 19/06/2003

DÀ?N Ỳ BÌ?NH GIÀ?NG ĐOÀN THƠ :
Ta vĂ? mì?nh cò nhớ ta
Ta vĂ? ta nhớ nhưfng hoa cù?ng ngươ?i
Rư?ng xanh hoa chuẮi 'ò? tươi
Đè?o cao nf́ng ành dao gà?i thf́t lưng
Ngà?y XuĂn mơ nơ? trf́ng rư?ng
Nhớ ngươ?i 'an nòn chuẮt tư?ng sợi giang
Ve kĂu rư?ng phàch 'Ă? và?ng
Nhớ cĂ em gài hài mfng mẶt mì?nh
Rư?ng thu trfng ròi hoà? bì?nh
Nhớ ai tiẮng hàt Ăn tì?nh thuỳ? chung
(ViẶt Bf́c â?" TẮ Hưfu)
 
DÀ?N Ỳ:
I. CÀCH Đ,̣T VĂ,́N ĐĂS? :
Càch A:1. Vfn chương kẮt tinh vè? 'èp cù?a thơ?i 'ài. Ă,m vang cù?a lìch sư? dươ?ng như 'òng lài 'èp nhẮt, rực rơf nhẮt trĂn nhưfng trang thơ. MĂfi cĂu chưf, hì?nh à?nh thơ ngưng tù hĂ?n sĂng nùi, ghi nhẶn Ắn tượng sĂu sf́c cà?m 'Ặng nhẮt cù?a mẶt 'ơ?i ngươ?i. Hành phùc nhẮt cù?a ngươ?i cĂ?m bùt cò lèf là? lùc tào 'ược dẮu Ắn nghẶ thuẶt khĂng phai mơ? trong tĂm trì ngươ?i 'òc mòi thẮ hẶ.
            2. ViẶt Bf́c  cù?a TẮ Hưfu là? mẶt trươ?ng ca tuyẶt 'èp vĂ? cuẶc khàng chiẮn vìf 'ài cù?a dĂn tẶc chẮng thực dĂn Phàp. Bà?i thơ 'i và?o lò?ng ngươ?i bf?ng giòng 'iẶu Ăn tì?nh chung thuỳ? như ca dao, khf́c hoà sĂu sf́c nĂfi niĂ?m cù?a nhưfng ngươ?i con rơ?i â?othù? 'Ă khàng chiẮnâ?, thĂm tĂm 'Ă?y f́p kỳ? niẶm nhớ thương.
            3. Trong tĂm tràng kè? ơ? - ngươ?i 'i, hì?nh bòng cù?a nùi rư?ng â?" con ngươ?i ViẶt Bf́c vèn nguyĂn cù?ng kỳ ức, với bao hì?nh à?nh 'ơn sơ mà? cà?m 'Ặng. ĐĂ? hĂm nay, nhưfng cĂu thơ cò?n rung 'Ặng lò?ng ngươ?i với nhưfng sf́c mà?u, Ăm thanh tươi ròi hơi thơ? cù?a nùi rư?ng chiẮn khu, hơi Ắm cù?a tì?nh ngươ?i lan toà? : â?oTa vĂ? ... Ăn tì?nh thuỳ? chungâ?.
Càch B: 1. Là? ngươ?i, ai cùfng cò mẶt miĂ?n 'ơ?i 'Ă? nhớ 'Ă? thương. Cò nhưfng mà?nh 'Ắt tuy khĂng phà?i nơi chĂn nhau cf́t rẮn nhưng vĂfn khĂng bao giơ? phai mơ? trong tĂm khà?m. Bơ?i 'ò là? màu thìt, là? nơi ghi lài kỳ? niẶm 'è p nhẮt cù?a mẶt 'ơ?i ngươ?i. Như ChẮ Lan ViĂn 'àf tư?ng triẮt lỳ : â?oKhi ta ơ? chì? là? nơi 'Ắt ơ? - Khi ta 'i 'Ắt 'àf hoà tĂm hĂ?nâ?
            2. ViẶt Bf́c â?" quĂ hương cù?a khàng chiẮn, càch màng trong nhưfng ngà?y 'Ă?u tiĂn cù?a nĂ?n dĂn chù? cẶng hoà? 'àf trơ? thà?nh biĂ?u tượng cù?a tẮm lò?ng gf́n bò thuỳ? chung với càch màng, dĂn tẶc. Nhà? thơ TẮ Hưfu 'àf ghi lài mẮi tì?nh sf́t son 'Ặm 'à? â?omươ?i lfm nfm Ắy thiẮt tha mf̣n nĂ?ngâ? trong bà?i thơ ViẶt Bf́c , bf?ng tẮt cà? cà?m xùc nĂ?ng nà?n cù?a mẶt hĂ?n thơ 'f?m thf́m thuỳ? chung.
            3. Qua bao nfm thàng, biẮn 'Ặng cù?a lìch sư?, tiẮng nòi thiẮt tha Ắy vĂfn rung cà?m lò?ng ngươ?i, ViẶt Bf́c cù?a ngà?y xưa vĂfn nguyĂn vèn trong lò?ng ngươ?i hĂm nay: â?oTa vĂ? ... Ăn tì?nh thuỳ? chungâ?. TiẮng lò?ng Ăn tì?nh thuỳ? chung ngà?y Ắy phà?i chfng 'àf thẮm sĂu và?o màch Ăn tì?nh chung thuỳ? cù?a thi ca dĂn tẶc, cho nĂn khoà?ng càch thơ?i gian khĂng là?m nhàt nhoà? Ắn tượng vĂ? mẶt vù?ng rư?ng nùi chiẮn khu xưa hù?ng vìf nĂn thơ?
II. GIÀ?I QUYĂŚT VĂ,́N ĐĂS? :
A. Cà?m nhẶn chung :
            1. ĐiĂ?u là?m nĂn sức sẮng diẶu kỳ? cù?a bà?i thơ ViẶt Bf́c nòi chung và? 'oàn thơ nòi riĂng là? giòng 'iẶu thơ ngòt ngà?o, dĂn dàf 'Ặm sf́c mà?u ca dao. Màch tì?nh cà?m như suẮi ngĂ?m Ă?n tà?ng trong tĂm hĂ?n ngươ?i ViẶt. Đò cùfng là? 'f̣c trưng cơ bà?n cù?a phong càch thơ TẮ hưfu â?" luĂn 'Ặm 'à? tình dĂn tẶc.
            2. TĂm tì?nh lài gf́n với hì?nh à?nh quĂ hương â?" với nhưfng nèt gợi thương gợi nhớ - là? màch tĂm linh chà?y suẮt chiĂ?u dà?i lìch sư?, chàm và?o sợi dĂy tì?nh cà?m thiĂng liĂng nhẮt cù?a dĂn tẶc ViẶt Nam â?oAnh 'i anh nhớ quĂ nha?...â?
            3. Cà?m hứng chình trì xuyĂn suẮt mẶt 'ơ?i thơ TẮ Hưfu. Với tĂm tì?nh, lèf sẮng cù?a nhà? thơ, ViẶt Bf́c là? kẮt tinh cù?a tì?nh cà?m riĂng â?" chung. Hoà? 'iẶu tự nhiĂn cù?a hai luĂ?ng tì?nh cà?m : dĂn tẶc và? càch màng. tiẮng nòi cù?a nhĂn vẶt trưf tì?nh nhẶp vai  cùfng chình là? nhưfng suy ngĂfm, tì?nh cà?m cù?a nhà? thơ. ThẶt khò tàch bàch chù? thĂ? và? nhĂn vẶt. Ơ? 'ò là? mẶt cài tĂi gf́n với phĂ?m chẮt và? tì?nh cà?m dĂn tẶc, tiẮng nòi riĂng tư â?omì?nh â?" taâ? 'àf nòi hẶ tẮm lò?ng cù?a nhĂn dĂn và? nhưfng ngươ?i con càch màng. ChẮt tự sự - trưf tì?nh chình trì như nhưfng lơ?i thĂ?m thì? tĂm sự cù?ng mòi ngươ?i, thuyẮt phùc lò?ng ngươ?i.
[red] Ta trai Binh Dinh hoi kho cung - Rat that tha rieng phong cach mien Trung

B. Phân tích chi tiết :
            1. Nôfi nhớ :
            a. La? ca?m xúc chu? đạo cu?a toa?n bộ ba?i thơ, gắn với ?ota ?" mi?nh?, ?omi?nh ?" ta?, la? cung bậc thiết tha cu?a ti?nh ca?m, la? miê?n ký ức không phai mơ? cu?a ngươ?i ra đi.
            b. Nôfi nhớ ơ? đây mượn nguyên ma?u sắc ca dao, la? sự nối tiếp, la? khía cạnh tinh vi trong quan hệ khắng khít: hoa ?" ngươ?i. Quê hương hiện hi?nh trong ve? đẹp cụ thê?: ve? đẹp tinh tuý cu?a thiên nhiên (hoa) hoa? hợp với ve? đẹp va? sức sống cu?a con ngươ?i.
            c. Môfi một hi?nh a?nh ?ohoa cu?ng nguơ?i? như đem lại ấn tượng riêng biệt vê? nét đẹp núi rư?ng Việt Bắc. Sự nối tiếp, đan xen sắc ma?u la?m nên mạch ca?m xúc cu?a đoạn thơ, nôfi nhớ qua tư?ng câu ca?ng đậm đa? va? mafnh liệt hơn. Trên cơ sơ? đó, nha? thơ hướng toa?n bộ tâm tư vê? con ngươ?i ?" nhân dân với nhưfng phâ?m chất bi?nh thươ?ng  ma? vif đại.
            2. Bức vef quê hương :
            a. Tố Hưfu đaf khéo léo vận dụng tha?nh công đặc trưng tái hiện không gian vô cực cu?a thi ca ?" gói trọn bốn mu?a Xuân ?" Hạ - Thu ?" Đông trong nhưfng sắc ma?u đẹp nhất, ha?i hoa? nhất. Bước luân chuyê?n cu?a thơ?i gian được tác gia? chọn ơ? nhưfng thơ?i điê?m nên thơ, tạo ấn tượng không phai mơ? trong ký ức. Nhớ ca?nh đê? nhớ ngươ?i.
            b. Rư?ng xanh hoa chuối đo? tươi
            Đe?o cao nắng ánh dao ga?i thắt lưng
            Nét son cu?a bức tranh núi rư?ng ơ? đây la? ma?u đo? tươi cu?a hoa chuối. Chấm phá cu?a tranh thuy? mặc điê?m một sắc đo? trong không gian xanh bao la, không gian mang sức sống mafnh liệt. Ơ? đấy la? cách nhi?n cu?a thi nhân Á Đông, ngươ?i đọc có thê? nhớ đến một ca?m xúc quen thuộc trong thơ Nguyêfn Trafi :
                        Hoe? lục đu?n đu?n tán rợp trương
                        Thạch lựu hiên co?n phun thức đo?... (Ba?o kính ca?nh giới 43)
            Mu?a đông trong câu thơ Tố Hưfu cufng lan toa? hơi ấm cu?a mu?a he?, không hê? có ca?m giác lạnh lefo, bơ?i sắc đo? hoa chuối cufng như phun tra?o tư? giưfa ma?u xanh cu?a rư?ng.
            Bên cạnh nét đẹp cu?a hoa la? nét đẹp cu?a ngươ?i thật khoe? khoắn ?oNắng ánh dao ga?i thắt lưng? la? hi?nh a?nh ngươ?i dân miê?n sơn cước. Cách hoán dụ không pha?i ti?nh cơ? ngâfu nhiên ma? chọn con dao đi rư?ng ?" vật bất ly thân cu?a ngươ?i miê?n núi ?" nét đặc trưng cu?a cuộc sống Việt Bắc. Con ngươ?i nô?i bật trong không gian đe?o cao, ca?ng nô?i bật trong ánh nắng , tha?nh một điê?m sáng giưfa khung ca?nh mu?a đông, mang trong mi?nh nét hiên ngang hu?ng vif kiêu hafnh cu?a núi rư?ng.
            c. Nga?y xuân mơ nơ? trắng rư?ng
            Nhớ ngươ?i đan nón chuốt tư?ng sợi giang
            Không gian mu?a xuân bư?ng sáng trong sắc hoa mơ. Sức sống mu?a xuân lan toa? khắp núi rư?ng Việt Bắc. Giưfa nê?n trắng hoa mơ, nô?i bật hi?nh a?nh ?ongươ?i đan nón?. Nôfi nhớ ơ? đây cụ thê? đến tư?ng chi tiết ?ochuốt tư?ng sợi giang?. Ngươ?i Việt Bắc hiện lên ơ? nét đẹp câ?n mâfn, chịu thương chịu khó. Trong cách ta? không có một âm vang na?o cu?a núi rư?ng, nhưng ve? đẹp cu?a mu?a xuân vâfn sinh động nhơ? hoạt động cu?a con ngươ?i. Sợi nhớ, sợi thương đan da?y trong tâm tươ?ng, con ngươ?i đẹp tự nhiên trong nhưfng công việc ti? mâ?n ha?ng nga?y.
            d. Ve kêu rư?ng phách đô? va?ng
            Nhớ cô em gái hái măng một mi?nh
            Không gian nôfi nhớ hi?nh như rof nét nhất, đậm đa? nhất trong bức tranh mu?a hạ. Va? cufng đọng lại hi?nh a?nh ngọt nga?o thân thương nhất cu?a ?ocô em gái hái măng?. Câu thơ ta? ca?nh gia?u sức biê?u ca?m, tiếng ve ran gọi ma?u va?ng tra?n ngập không gian. Không gian lung linh hơn khi sắc va?ng đô? xuống. Ấn tượng ma?u va?ng đẹp như bức vef ta? thực vư?a la?m xao xuyến lo?ng ngươ?i trong tiếng ve dóng da? gọi he?, như gọi ca? ma?u va?ng đất trơ?i vê? phu? kín cánh rư?ng.
            Nô?i bật giưfa khung ca?nh la? hi?nh a?nh ?ocô em gái?. Cách gọi biê?u lộ niê?m thân thương tri?u mến cu?a con ngươ?i. Câu thơ gợi nhớ ve? đẹp nên thơ cu?a một ?ocô hái mơ? trong thơ Nguyêfn Bính (Thấp thoáng rư?ng mơ cô hái mơ). Nhưng ơ? đây cô gái Việt Bắc mang ve? đẹp khoe? khoắn mộc mạc hơn. Một mi?nh nhưng không tạo ca?m giác cô đơn hiu quạnh, vi? ca? không gian nhuộm rực ánh va?ng.
            đ. Rư?ng thu trăng dọi hoa? bi?nh
            Nhớ ai tiếng hát ân ti?nh thuy? chung
            Không gian chuyê?n vê? đêm. Như hoa?n chi?nh bức tranh tuyệt myf cu?a núi rư?ng Việt Bắc. Đêm thu va? ánh trăng như lan toa? va?o ma?u xanh cu?a núi rư?ng. Ve? đẹp cu?a khu rư?ng dưới ánh trăng gợi lên ve? huyê?n a?o. Khung ca?nh gọi hô?n thơ.
            Nôfi nhớ cufng mênh mang như ánh trăng, tha?nh ?otiếng hát ân ti?nh thuy? chung?. Nhớ không cụ thê? một đối tượng na?o. Như ca dao :
            Nhớ ai ra ngâ?n va?o ngơ
            Nhớ ai, ai nhớ, bây giơ? nhớ ai
            Ti?nh ngươ?i bâng khuâng trong câu thơ gợi ca?m xúc đô?ng điệu giưfa ke? ơ? - ngươ?i đi. Đọng lại trong nôfi nhớ la? ?oân ti?nh thuy? chung? da?o dạt.
C. Tóm ý :
1.      Đoạn thơ diêfn ta? nôfi nhớ gắn với hi?nh a?nh cu?a núi rư?ng Việt Bắc. Môfi mu?a mang một sắc ma?u riêng va? bốn mu?a hoa? chung ma?u sắc đa dạng, la?m nên ve? hấp dâfn cho bức tranh phong ca?nh trưf ti?nh.
2.      Thơ?i gian diêfn ta? tuâ?n tự, nhưng thơ?i gian không la?m phai nôfi nhớ. Môfi mu?a đi qua có một khoa?nh khắc đáng nhớ - đ1o la? khi trái tim nha? thơ bắt nhịp cu?ng không gian ?" ca?nh vật.
3.      Đó la? ti?nh yêu đích thực, rung động chân tha?nh cu?a trái tim nha? thơ. Cufng la? tấm lo?ng cu?a nhưfng ngươ?i con kháng chiến sâu năng với thu? đô kháng chiến.
[red] Ta trai Binh Dinh hoi kho cung - Rat that tha rieng phong cach mien Trung

LUẬN ĐÊ? : HIỆN THỰC ?"- TI?NH CA?M ?"- KHÁT VỌNG TRONG BA?I THƠ ?oTIẾNG HÁT CON TA?U?  CU?A CHẾ LAN VIÊN. (Ngươ?i soạn : TRÂ?N HA? NAM ?" Trươ?ng THPT Chuyên Lê Quý Đôn ?" Bi?nh Định)
 
Vấn đê? chính câ?n la?m rof :
-         Quá tri?nh suy ngâfm ba?n thân cu?a nha? thơ trước hiện thực xây dựng đất nước
-         Ha?nh tri?nh ?otư? chân trơ?i một ngươ?i đến chân trơ?i tất ca??
-         Ve? đẹp cu?a Tây Bắc trong nhưfng nga?y kháng chiến chống Pháp : lo?ng biết ơn nhân dân đaf chuyê?n hóa tư? ca?m xúc đến nhận thức lý trí nhuâ?n nhuyêfn
-         Sự chuyê?n đô?i phong cách nghệ thuật Chế Lan Viên trước va? sau cách mạng
 
DA?N Ý  CHI TIẾT :
I. ĐVĐ : 
1.                                             ?oTây Bắc ư ? Có riêng gi? Tây Bắc...?
            Qua? đúng như lơ?i đê? tư? cho ba?i thơ ?oTiếng hát con ta?u?, Chế Lan Viên đaf gư?i gắm nhưfng suy nghif, xúc ca?m phong phú va?o một đê? ta?i mang tính thơ?i sự cu?a nhưfng năm 1958 ?"1960 : phong tra?o khai hoang xây dựng kinh tế ơ? vu?ng rư?ng núi Tây Bắc. Vượt qua lối minh họa thông thuơ?ng cho đươ?ng lối chu? trương cu?a Đa?ng, nha? thơ đaf tự thê? hiện tâm sự cu?a một lớp ngươi? câ?m bút vê? đất nước va? nhân dân, với ti?nh ca?m chân tha?nh va? khát vọng mafnh liệt cu?a ca? một dân tộc trong thơ?i đại mới.
2. Bă?ng phong cách nghệ thuật trí tuệ sắc sa?o, ta?i hoa trong ngôn ngưf va? hi?nh a?nh thơ, cu?ng tấm lo?ng, ý thức cu?a ngươ?i nghệ sif gắn bó với cuộc sống, ba?i thơ vâfn nguyên vẹn sức sống đến hôm nay.
II. GQVĐ :
A.     Con đươ?ng đi đến ?oTiếng hát con ta?u? cu?a Chế Lan Viên :
1. Có thê? xem bốn câu thơ đê? tư? cu?a tác phâ?m như la? sự gói ghém trọn vẹn nôfi niê?m cu?a nha? thơ Chế Lan Viên, la? sự tra?i nghiệm cu?a một ngươ?i có hơn hai mươi năm câ?m bút đê? đi đến một chân lý gia?n đơn:
                                          Tây Bắc ư ? Có riêng gi? Tây Bắc
                                          Khi lo?ng ta đaf hóa nhưfng con ta?u
                                          Khi Tô? quốc bốn bê? lên tiếng hát
                                          Tâm hô?n ta la? Tây Bắc chứ co?n đâu
2. Một thâ?n đô?ng thơ sáng chói va?o năm 17 tuô?i, ca?m nhận cuộc sống qua lăng kính cu?a một cái tôi ?otất ca? như vô nghifa, tất ca? không ngoa?i nghifa khô? đau?, chi?m đắm trong quá khứ cu?a một dân tộc ?ođiêu ta?n?, có lef đê? ?okhi lo?ng ta đaf hóa nhưfng con ta?u?, Chế Lan Viên đaf pha?i tra?i qua bao lâ?n tự soi thấu va?o lo?ng mi?nh đê? chọn một hướng đi. Câu thơ nói lên một nhận thức mới, một sự lột xác toa?n diện, gắn với ca?m giác thanh lọc va? bay bô?ng cu?a tâm hô?n. ?oCon ta?u?, trong cách nói cu?a thi sif hă?n khác ?ocon ta?u say? cu?a các thi sif lafng mạn nhiê?u lắm, bơ?i ha?nh tri?nh lâ?n na?y la? ?otư? chân trơ?i một ngươ?i đến chân trơ?i tất ca??, la? ti?nh ca?m ?okhơ?i phát tự lo?ng ngươ?i? đi đến với cuộc đơ?i.
3. Ta chợt nhận ra ý nghifa nhan đê? cu?a ba?i thơ : ?otiếng hát con ta?u?, ?okhi Tô? quốc bốn bê? lên tiếng hát?. Thơ?i điê?m có ý nghifa thật lớn lao! Gắn với không khí ha?o hứng sôi nô?i cu?a ca? một đất nước hô?i sinh, tâm hô?n nha? thơ được chắp cánh cu?ng ?otiếng hát? ho?a điệu va?o ba?n đại hợp xướng cu?a dân tộc, la? men say khát vọng cu?a thơ?i đại mới ?" tra?n trê? ?oÁnh sáng? va? tươi rói ?oPhu? sa?. Hiện thực ?" khát vọng, cái riêng va? cái chung ho?a quyện, la?m nên ngân vang ?o tiếng hát cu?a ti?nh yêu nhân dân? (Nguyêfn Xuân Nam).
B. Phân tích chi tiết :
            1. Tiếng hát vang lên như một lơ?i giục giaf, mơ?i gọi lên đươ?ng : Hai khô? thơ mơ? đâ?u cufng chính la? tâm sự cu?a nha? thơ :
Con ta?u na?y lên Tây Bắc anh đi chăng
(...) Tâm hô?n anh chơ? gặp anh trên kia
            Một câu ho?i hay một lơ?i tự vấn? ?oAnh? la? ai? Trong một đại tư? nhân xưng ngôi thứ hai số ít, câu ho?i đaf tạo ra một cuộc đối thoại trực tiếp : với bạn thơ va? với chính mi?nh. Hai vị thế khác nhau : một bên la? nhưfng ngươ?i đang được hút va?o không gian động ?olên Tây Bắc? với âm thanh ?ogió nga?n rú gọi? va? một bên la? anh ?" co?n lưu luyến một ?otrơ?i Ha? Nội? bi?nh yên. Hai không gian ?" hai thái cực được đặt va?o tiếng ?ota?u gọi? thúc bách vê? thơ?i gian, như đo?i ho?i một chọn lựa dứt khoát. Ha?ng loạt hi?nh a?nh mang ý nghifa biê?u tượng đaf nối kết tha?nh nhưfng suy ngâfm vê? ý nghifa cuộc đơ?i cu?a môfi con ngươ?i. La?m gi? đaf có đươ?ng ta?u lên Tây Bắc va?o nhưfng năm 1958 ?" 1960? Chi? có con ta?u ?ođói nhưfng vâ?ng trăng? ?" đến với khát vọng cu?a muôn đơ?i. Pha?i chăng suy tươ?ng cu?a Chế Lan Viên đaf gặp mạch ca?m xúc nga?y trước cu?a Xuân Diệu: ?otrăng vú mộng đaf muôn đơ?i thi sif? trong hi?nh a?nh ?ovâ?ng trăng?. Thế nhưng con ta?u thơ cu?a Chế Lan Viên đâu pha?i chơi vơi trong vâ?ng trăng lafng mạn trước kia, nó đang lao vê? phía trước, hứng gió nga?n mạnh mef cu?a hiện thực, ?olên Tây Bắc? la? bay lên cu?ng ước mơ. Một cuộc ra đi vif đại đê? ti?m thi hứng, cuộc sống đang mơ?i gọi, ?oanh đi chăng??, ?oanh có nghe??, ?osao chư?a ra đi??. Nhưfng câu ho?i dô?n dập như xoáy sâu va?o nhưfng trăn trơ? suy tư vê? thiên chức cu?a ngươ?i câ?m bút trước hiện thực vif đại cu?a dân tộc. Không ai khác, ngươ?i đặt ra câu ho?i ấy chính la? cha?ng trai mươ?i ba?y tuô?i năm xưa đaf tư?ng coi ?otất ca? như vô nghifa?, qua quá tri?nh tra?i nghiệm đaf nhận thức lại sự non nớt trong ám a?nh cu?a một thơ?i khô? đau. Ho?i đê? tự khă?ng định dứt khoát với chính mi?nh, du? pha?i tra?i qua bao trăn trơ? cufng pha?i xác định hướng đi rof ra?ng. Thơ?i ?oĐiêu ta?n?, Chế Lan Viên tư?ng viết :
Ta nă?m ơ? giưfa cân trơ?i đất
Khối ngọc chưa nghiêng một hướng na?o
            Cái tôi lúc ấy sao ma? ngạo nghêf! Co?n giơ? đây anh mới có thê? nhận ra cái tâ?m thươ?ng tha?m hại cu?a nó khi đặt va?o thế tương pha?n với ?ođất nước mênh mông?. Ca? cái vuf trụ bí mật anh tươ?ng mi?nh đaf khám phá ra, giơ? thu lại trong một vo? ốc cu?a một ?olo?ng đóng khép?. Hiện thực cuộc sống vif đại đo?i ho?i môfi nha? thơ pha?i mơ? lo?ng đón nhận, đê? tự nhận ra khuôn mặt chính mi?nh. Khi sống hết mi?nh cu?ng cuộc đơ?i chung, đó la? lúc tâm hô?n anh mới thật sự trơ? tha?nh ?okhối ngọc?.
           
[red] Ta trai Binh Dinh hoi kho cung - Rat that tha rieng phong cach mien Trung

2. Lên Tây Bắc cufng la? vê? nguô?n :
            Hi?nh a?nh Tây Bắc hiện lên trong tâm trí nha? thơ song ha?nh cu?ng ky? niệm mươ?i năm kháng chiến gian khô? va? anh dufng, mươ?i năm nha? thơ đi ti?m lại chính mi?nh :
Trên Tây Bắc! Ôi mươ?i năm Tây Bắc
Xứ thiêng liêng rư?ng núi đaf anh hu?ng
Nơi máu ro? tâm hô?n ta thấm đất
Nay rạt ra?o đaf chín trái đâ?u xuân
 
Ôi kháng chiến, mưo?i năm qua như ngọn lư?a
Nghi?n năm sau co?n đu? sức soi đưo?ng
Con đaf đi nhưng con câ?n vưọt nưfa
Cho con vê? gặp lại Me yêu thương
?oMươ?i năm? ?" với lịch sư? chi? la? một cái chớp mắt, với đơ?i ngươ?i cufng chi? như một giấc chiêm bao, nhưng đối với một lớp ngưo?i như Chế Lan Viên thi? đó la? ca? một quá tri?nh lột xác đâ?y đau đớn ma? thiêng liêng. Tây Bắc la? một giá trị đưọc khă?ng định đâ?y tự ha?o trong quá khứ : Xứ thiêng liêng rư?ng núi đaf anh hu?ng, nơi một con ngươ?i Chế Lan Viên mới đaf được khai sinh. Ma?nh đất ấy la? ân ti?nh, la? ?omáu đo?? thấm va?o đất, đê? thấm va?o huyết qua?n, đê? nha? thơ một lâ?n nưfa ca?m nhận một cách đâ?y tự ha?o ba tiếng ?otâm hô?n ta?. Đó la? tấm lo?ng cu?a một con ngươ?i hiê?u được giá trị cu?a nhưfng hy sinh mất mát., hiê?u đưọc ma?u đo? thiêng liêng đaf nhuộm máu bao lớp ngưo?i anh dufng. Đó co?n la? niê?m sung sưóng cu?a con ngươ?i nhi?n sắc ?ochín trái đâ?u xuân?, tự nhi?n lại mi?nh đê? biết ơn sâu sá8c hơn ma?nh đất đaf tạo độ chín trong nhận thức. Cufng la? hi?nh a?nh hiện thực rạt ra?o niê?m vui
Giọng thơ ấy không đơn thuâ?n la? tiếng nói lý trí ma? chính la? ân ti?nh sâu nặng với kháng chiến. Nhưfng thán tư? vang ra tư? sâu thă?m lo?ng mi?nh đaf đưa nha? thơ sống lại với tất ca? nhưfng ân ti?nh kháng chiến, nói lên tiếng nói tâm ti?nh cu?a đứa con trong phút quay vê?. Tư? thực tại, do?ng suy tươ?ng nối kết ?omươ?i năm? quá khứ va? ?onghi?n năm sau? trong ánh sáng bư?ng lên cu?a ?ongọn lư?a? bất diệt. Do?ng thơ la? mạch ca?m xúc tuôn cha?y cu?a do?ng suối ngâ?m ti?nh ca? nguô?n ân ti?nh đă?m thắm cu?a dân tộc. Môfi một cách xưng hô la? sự biến chuyê?n cu?a nhận thức va? tâm trạng. Khi nha? thơ xưng ?oCon? va? Tây Bắc trơ? tha?nh ?oMẹ yêu thương?, nha? thơ đaf thật sự vượt qua ranh giới cu?a cái tôi bé nho? đê? đến với Tô? quốc ?" nhân dân bă?ng một ti?nh yêu gia?n dị chân tha?nh.
3. Tâm sự gắn cu?ng nhưfng hi?nh a?nh ky? niệm thân thương :
a/ Đứa con đi xa trơ? vê? với Mẹ, biết bao la? ca?m động va? ý nghifa thiêng liêng trong giơ? phút gặp lại :
Con gặp lại nhân dân như nai vê? suối cuf
Co? đón giêng hai chim én gặp mu?a
Như đứa tre? thơ đói lo?ng gặp sưfa
Chiếc nôi ngư?ng bôfng gặp cánh tay đưa
Sức sống mới cu?a tâm hô?n đưọc diêfn ta? qua nhưfng hi?nh a?nh liên tươ?ng khái quát đaf nói lên mối quan hệ mật thiết gắn bó cu?a nha? thơ với nhân dân ?" nhưfng con ngươ?i cu?a một thơ?i ?ohắt hiu lau xám , đậm đa? lo?ng son?. Nhưfnggian khô? cu?a nga?y hôm qua đaf trơ? tha?nh nguô?n ca?m hứng bất tận, niê?m vui sướng hô?i sinh cu?a tâm hô?n. Tấm lo?ng biết ơn được thê? hiện bă?ng nhưfng hi?nh a?nh gia?u sức biê?u ca?m, ti?nh ca?m ấy co?n thiêng liêng hơn ca? nôfi niê?m cu?a một ?ocố nhân?. Thơ?i điê?m ?ogặp lại? không pha?i la? một thoáng ti?nh cơ?, ma? la? một cuộc gặp gơf đê? nhưfng ân ti?nh cu?a nhân dân theo suốt một đơ?i. Một cách nói gia?n đơn nhưng đó la? kết qua? cu?a một quá tri?nh thâm nhập đê? có thê? cu?ng chung nhịp đập với dân tộc cu?a ca? một lớp ngươ?i.
b/ Cu?ng với niê?m vui gặp lại la? một nôfi nhớ mênh mông, nhưfng ky? niệm một thơ?i gian khô? u?a vê?, hiện hi?nh cụ thê? tha?nh nhưfng ?oanh con?, ?oem con?, ?omế? trong đại gia đi?nh cách mạng. Hi?nh a?nh ấy la? nhưfng ân ti?nh gắn bó tha thiết cu?a nha? thơ với nhân dân, la? chân lý cu?a đơ?i thuơ?ng vô cu?ng gia?n đơn nhưng sâu sắc. Trong tâm trí nha? thơ, nhưfng con ngươ?i cu?a nga?y hôm qua chính la? hiện thân cụ thê? cu?a một khái niệm trư?u tượng không dêf da?ng hiê?u nô?i : Cách mạng. Cách mạng la? sự chuyê?n giao giưfa các thế hệ gắn với gian khô?, hy sinh va? trách nhiệm. La? ?ochiếc áo nâu suốt một đơ?i vá rách ?" Đêm cuối cu?ng anh gư?i lại trao con?. Cách mạng la? ân ti?nh với đô?ng chí, đô?ng ba?o, la? ti?nh quân dân cá nưóc, la? ti?nh ngươ?i trong kháng chiến. Ma?nh đất va? con ngưo?i Tây Bắc sống cu?ng ký ức vẹn nguyên cu?a nha? thơ đê? la?m nên một nhận thức sâu sắc :
                                    Nhớ ba?n sương giăng, nhớ đe?o mây phu?
                                    Nơi na?o lo?ng lại chă?ng yêu thương
Khi ta ơ? chi? la? nơi đất ơ?
Khi ta đi đất đaf hóa tâm hô?n
            Tây Bắc xa xôi bôfng trơ? nên gâ?n gufi, khi trái tim con ngươ?i vang nhịp đập ?oyêu thương?. Đaf tư? rất lâu, lơ?i tâm ti?nh na?y cu?a Chế Lan Viên đaf tha?nh câu nói cư?a miệng biê?u hiện tâm ti?nh sâu đậm cu?a môfi con ngưo?i. Đó chính la? ?otiếng ca tư? lo?ng mi?nh? ma? nha? thơ đaf chắt lọc ra tư? nhưfng nga?y kháng chiến. Ti?nh ca?m ấy vư?a la? ti?nh ca?m cu?a ngưo?i con cách mạng với quê hương kháng chiến, vư?a la? tâm huyết cu?a con ngươ?i hiê?u trọn vẹn hai chưf ?othu?y chung? trong mạch nguô?n dân tộc. Đó la? sự khơ?i nguô?n cho ti?nh yêu bất tận :
                                                Anh bôfng nhớ em như đông vê? nhớ rét
                                                Ti?nh yêu ta như cánh kiến hoa va?ng
                                                Như xuân đến chim rư?ng lông trơ? biếc
Ti?nh yêu la?m đất lạ hóa quê hương
            Lên Tây Bắc la? trơ? vê? trong vo?ng tay cu?a mẹ, trong ti?nh yêu cu?a em, trong sắc ma?u nhung nhơ? va? mu?i hưong nếp mới. Đê? tư? ky? niệm tạo ra ca?m giác mới me?, ắp tra?n, phong phú cu?a mọi giác quan, đê? ca?m nhận đâ?y đu? hơn vê? Tây Bắc ?" Đất nước va? nhân dân.
           
[red] Ta trai Binh Dinh hoi kho cung - Rat that tha rieng phong cach mien Trung

            4. Tiếng hát cu?a khát vọng :
            Ti?nh nghifa cu?a nga?y hôm qua đaf tạo nên sức sống cu?a thơ?i đại mới, khơi nguô?n cho nhưfng khát vọng vê? tương lai. Bă?ng lối triết lý đâ?y trí tuệ, Chế Lan Viên đaf chọn lọc nhưfng biê?u tượng khái quát tư? nhưfng hi?nh a?nh quen thuộc ha?ng nga?y trong cuộc đơ?i hă?ng thấy :
                                    Mắt ta nhớ mặt ngươ?i tai ta nhớ tiếng
                                    Mu?a nhân dân giăng lúa chín ri? ra?o
                                    Ref ngươ?i ma? đi, vịn tay ma? đến
                                    Mặt đất nô?ng nhựa nóng cu?a câ?n lao...
            Cuộc sống mới hiện hi?nh trong mu?a thu hoạch tra?n đâ?y ca?m hứng thơ?i đại. Thơ?i gian, công sức, sự hy sinh cu?a bao lớp ngưo?i kết tha?nh khối va?ng mươ?i rực sáng cu?a niê?m tin, tạo tha?nh nhựa sống mạnh mef cho hô?n thơ Chế Lan Viên. Nha? thơ bộc bạch :
Tây Bắc ơi, Ngươ?i la? Mẹ cu?a hô?n thơ
            Tươ?ng chư?ng nha? thơ không la?m thơ nưfa ma? chi? la? lơ?i tâm sự cu?a một con ngươ?i say mu?i hưong chân lý, tận hươ?ng gió mới cu?a cuộc sống xây dựng. Khát vọng, ti?nh yêu lớn va? suy nghif vê? tương lai tốt đẹp đaf la?m nên ca?m hứng lafng mạn bay bô?ng cu?ng dân tộc.
C. Khái quát tóm ý :
            1. Khi tư? thế giới cu?a cái tôi đến với cuộc đơ?i chung, nha? thơ đaf ti?m ra do?ng ca?m hứng bất tận cho thơ ca bắt nguô?n tư? chính cuộc sống khâ?n trương cu?a nhân dân đang chuyê?n mi?nh. Ba?i thơ la? kết tinh sáng tạo cu?a một chặng đưo?ng thơ mới cu?a Chế Lan Viên, vư?a la? tiếng nói dạt da?o ca?m xúc vư?a gắn với một ta?i hoa trí tuệ, đạt đến độ nhuâ?n nhuyêfn giưfa lý trí va? ti?nh ca?m.
            2. Có thê? nhận ra một ba?n lifnh thơ cu?a Chế Lan Viên khi ông không sa va?o kê? lê? nhưfng sự kiện minh họa cho tư tươ?ng lớn cu?a Đa?ng như các nha? thơ cu?ng thơ?i. Vi? vậy, ba?i thơ không pha?i la? tiếng nói cu?a một thơ?i ma? đaf thấm nhuâ?n chân lý cu?a đơ?i sống, có sức sống bê?n bi?. Đó la? kết qua? cu?a một chặng đưo?ng nha? thơ thâm nhập đê? phát hiện ba?n chất tốt đẹp cu?a cuộc sống mới. Tiếng lo?ng một ngươ?i đaf tạo tha?nh độ cộng hươ?ng ca?m xúc lớn đến với muôn ngươ?i, chuyê?n ta?i nhưfng ti?nh ca?m chính trị ho?a nhập va?o đơ?i sống ti?nh ca?m cu?a cá nhân, ho?a nhập Riêng ?" Chung la?m một. Nha? thơ đaf nói lên đưọc tâm ti?nh cu?a ca? một lớp ngươ?i giác ngộ sâu sắc vai tro? cu?a cách mạng va? nhân dân bă?ng ti?nh yêu chân tha?nh, tự nhiên.
III. KTVĐ :
            Lịch sư? đaf sang trang, dân tộc ta đang tiếp tục ha?nh tri?nh va?o thiên niên ky? mới. Trong không khí đất nưóc thanh bi?nh, đọc lại ?oTiếng hát con ta?u? cu?a Chế Lan Viên, ta như ca?m nhận được âm vang cu?a một thơ?i đại dân tộc say mê cu?ng lý tươ?ng vâfn lan to?a đến tận hôm nay. Tiếng thơ ấy không chi? gợi lên nhưfng suy nghif vê? trách nhiệm cu?a môfi nguơ?i gắn cu?ng dân tộc ma? co?n khơi dậy nhưfng ân ti?nh với quá khứ. Ba?i thơ cu?a Chế Lan Viên vâfn đi cu?ng năm tháng bă?ng suy ngâfm, ti?nh ca?m máu thịt gắn bó với nhân dân, đất nước, thơ?i đại. Nha? thơ như đang nói cu?ng chúng ta :
                                                Khi Tô? quốc bốn bê? lên tiếng hát
                                                Tâm hô?n ta la? Tây Bắc chứ co?n đâu...
[red] Ta trai Binh Dinh hoi kho cung - Rat that tha rieng phong cach mien Trung

DÀ?N BÀ?I PHĂ,N TÌCH BÀ?I THƠ ĐĂ"̣C TIĂS?U THANH KỲ â?" NGUYĂSfN DU
(TrĂ?n Hà? Nam â?" Giào viĂn trươ?ng THPT chuyĂn LĂ Quỳ ĐĂn Bì?nh Đình)
VẮn 'Ă? cĂ?n là?m ròf :
1.     Sự 'Ă?ng cà?m, xòt thương cù?a NguyĂfn Du với ngươ?i con gài tà?i hoa mẶnh bàc
2.     NghẶ thuẶt thơ chưf Hàn Đươ?ng luẶt thĂ? hiẶn cĂ 'ùc tĂm sự NguyĂfn Du trước thơ?i cuẶc.
3.     Tinh thĂ?n tiẮp thu di sà?n tinh thĂ?n NguyĂfn Du cù?a xàf hẶi mới
DÀ?N Ỳ :
            I. Đ,̣T VĂ,́N ĐĂS? :
            1. NguyĂfn Du â?" 'ài thi hà?o dĂn tẶc, nhà? thơ hiẶn thực và? nhĂn 'ào lớn nhẮt trong vfn hòc ViẶt Nam thẮ kỳ? XVIII â?" nư?a 'Ă?u thẮ kỳ? XIX â?" khĂng chì? nĂ?i tiẮng với â?oTruyẶn KiĂ?uâ? mà? Ăng cò?n là? nhà? thơ sàng tàc bf?ng chưf Hàn 'iĂu luyẶn.
            2. â?oThanh HiĂn thi tẶpâ? là? nhưfng sàng tàc bf?ng chưf Hàn thĂ? hiẶn tì?nh cà?m sĂu sf́c cù?a NguyĂfn Du với thĂn phẶn con ngươ?i â?" nàn nhĂn cù?a chẮ 'Ặ phong kiẮn.
            3. Trong 'ò, ĐẶc TiĂ?u Thanh kỳ là? mẶt trong nhưfng sàng tàc 'ưòc nhiĂ?u ngươ?i biẮt 'Ắn, thĂ? hiẶn sĂu sf́c tư tươ?ng NguyĂfn Du và? là?m ngươ?i 'òc xùc 'Ặng vì? tì?nh cà?m nhĂn 'ào cao cà? cù?a nhà? thơ.
            II. GIÀ?I QUYĂŚT VĂ,́N ĐĂS? :
            A/ Đình hướng phĂn tìch :
            1. ĐẶc TiĂ?u Thanh kỳ cò nghìfa là? â?o'òc tẶp TiĂ?u Thanh kỳâ? cù?a nà?ng TiĂ?u Thanh. Đò là? ngươ?i con gài cò thẶt, sẮng càch NguyĂfn Du 300 nfm trước ơ? 'ơ?i Minh (Trung Hoa). Nà?ng là? ngươ?i con gài tà?i sf́c vèn toà?n nhưng vì? là?m lèf nĂn bì vợ cà? ghen, 'à?y ra sẮng ơ? CĂ Sơn cành TĂy HĂ?. BuĂ?n rĂ?u, nà?ng sinh bẶnh chẮt và? 'Ă? lài tẶp thơ. Nhưng vợ cà? vĂfn ghen nĂn 'Ắt tẶp thơ, chìf cò?n lài mẶt sẮ bà?i thơ tẶp hợp trong â?ophĂ?n dưâ?. Bà?n thĂn cuẶc 'ơ?i TiĂ?u Thanh cùfng 'àf 'Ă? lài niĂ?m thuơng cà?m sĂu sf́c cho NguyĂfn Du.
            2. Cà?m hứng xuyĂn suẮt toà?n bà?i 'ược diĂfn tà? trong khuĂn khĂ? cĂ 'ùc cù?a thĂ? thơ Đươ?ng luẶt thẮt ngĂn bàt cù. NguyĂfn Du khòc ngươ?i cùfng 'Ă? tự thương mì?nh. Dù? là? cà?m xùc vĂ? mẶt cuẶc 'ơ?i bẮt hành 'àf càch ba trfm nfm, nhưng thực chẮt cùfng là? tĂm sự cù?a nhà? thơ trước thơ?i cuẶc.
            B/ Chi tiẮt :
            1. Hai cĂu 'Ă? : Hai cĂu mơ? 'Ă?u cù?a bà?i thơ giùp ngươ?i 'òc hì?nh dung ra hì?nh à?nh cù?a nhà? thơ trong giơ? phùt gf̣p gơf với tiẮng lò?ng cù?a TiĂ?u Thanh :
                                    TĂy HĂ? hoa uyĂ?n tĂfn thà?nh khư
                                    ĐẶc 'iẮu song tiĂ?n nhẮt chì? thư
                                    (TĂy hĂ? cà?nh 'èp hòa gò? hoang
                                    ThĂ?n thức bĂn song mà?nh giẮy tà?n)
            a) Hai cĂu thơ dìch 'àf thoàt ỳ nguyĂn tàc nĂn là?m già?m 'i phĂ?n nà?o hà?m ỳ sùc tìch cù?a cĂu thơ chưf Hàn. NguyĂfn Du khĂng nhf?m tà? cà?nh 'èp TĂy HĂ? mà? chì? mượn sự thay 'Ă?i cù?a khĂng gian 'Ă? nòi lĂn mẶt cà?m nhẶn vĂ? biẮn 'Ă?i cù?a cuẶc sẮng. Càch diĂfn 'àt vư?a tà? thực vư?a gợi ỳ nghìfa tưòng trưng. â?oTĂy hĂ? hoa uyĂ?nâ? (vươ?n hoa TĂy HĂ?) gợi lài cuẶc sẮng lf̣ng lèf cù?a nà?ng TiĂ?u Thanh ơ? vưò?n hoa cành TĂy HĂ? â?" mẶt cà?nh 'èp nĂ?i tiẮng cù?a Trung Hoa. Nhưng hà?m ỳ tượng trưng 'ược xàc lẶp trong mẮi quan hẶ giưfa â?ovươ?n hoa â?" gò? hoangâ?. Dươ?ng như trong cà?m quan NguyĂfn Du, nhưfng biẮn thiĂn cù?a trơ?i 'Ắt 'Ă?u dĂf khiẮn Ăng xùc 'Ặng. Đò là? nĂfi niĂ?m â?obàfi bĂ? nương dĂuâ? ta 'àf tư?ng biẮt ơ? TruyẶn KiĂ?u. Nhì?n hiẶn tài 'Ă? nhớ vĂ? quà khứ, cĂu thơ trà?o dĂng mẶt nĂfi 'au xòt ngẶm ngù?i cho vè? 'èp chì? cò?n trong dìf vàfng.
            b) Trong khĂng gian 'iĂu tà?n Ắy, con ngươ?i xuẮt hiẶn với dàng vè? cĂ 'ơn, như thu mòi cà?m xùc trong hai tư? â?o'Ặc 'iẮuâ?. MẶt mì?nh nhà? thơ ngẶm ngù?i 'òc mẶt tẶp sàch (nhẮt chì? thư). MẶt mì?nh 'Ắi diẶn với mẶt tiẮng lò?ng TiĂ?u Thanh 300 nfm trước, cĂu thơ như thĂ? hiẶn ròf cà?m xùc trang tròng thà?nh kình với di cà?o cù?a TiĂ?u Thanh. ĐĂ?ng thơ?i cùfng thĂ? hiẶn sự lf́ng sĂu trĂ?m tư trong dàng vè? cĂ 'ơn. Càch 'òc Ắy cùfng nòi lĂn 'ược sự 'Ă?ng cà?m cù?a nhà? thơ với TiĂ?u Thanh, â?o'iẮuâ? là? bà?y tò? sự xòt thương với ngươ?i xưa. KhĂng phà?i là? tiẮng â?othĂ?n thứcâ? như lơ?i thơ dìch, mà? nước mf́t lf̣ng lèf thẮm và?o trong hĂ?n nhà? thơ.
            2. Hai cĂu thực :
            Hai cĂu thực 'àf là?m sàng tò? cho cà?m giàc buĂ?n thuơng ngẶm ngù?i trong hai cĂu 'Ă? :
                                    Chi phẮn hưfu thĂ?n liĂn tư? hẶu
                                    Vfn chương vĂ mẶnh lùy phĂ?n dư
                                    (Son phẮn cò thĂ?n chĂn vĂfn hẶn
                                    Vfn chương khĂng mẶnh 'Ắt cò?n vương)
            a) Nhà? thơ mượn hai hì?nh à?nh â?oson phẮnâ? và? â?ovfn chươngâ? 'Ă? diĂfn tà? cho nhưfng 'au 'ớn dà?y vò? vĂ? thĂ? xàc và? tinh thĂ?n cù?a TiĂ?u Thanh gư?i gf́m và?o nhưfng dò?ng thơ. Theo quan niẶm xưa, â?oson phẮnâ? â?" vẶt trang 'iĂ?m cù?a phù nưf cò tinh anh (thĂ?n) vì? gf́n với mùc 'ìch là?m 'èp cho phù nưf. Cà? hai cĂu thơ cù?ng nhf?m nhf́c lài bi kìch trong cuẶc 'ơ?i TiĂ?u Thanh â?" mẶt cuẶc 'ơ?i chì? cò?n biẮt là?m bàn với son phẮn và? vfn chương 'Ă? nguĂi ngoai bẮt hành.
            b) Mượn vẶt thĂ? 'Ă? nòi vĂ? ngươ?i. Gf́n với nhưfng vẶt vĂ tri vĂ giàc là? nhưfng tư? ngưf chì? cho tình càch, sẮ phẶn con ngươ?i như â?othĂ?nâ? và? â?omẶnhâ?. LẮi nhĂn càch hòa thĂ? hiẶn ròf cà?m xùc xòt xa cù?a nhà? thơ vĂ? nhưfng bẮt hành cù?a kiẮp ngươ?i qua sẮ phẶn cù?a TiĂ?u Thanh. KẮt cùc bi thà?m cù?a tiĂ?u Thanh xuẮt phàt tư? sự ghen tuĂng, lò?ng 'Ắ kỳ tà?i nfng cù?a ngươ?i 'ơ?i. Dù? chì? là? nhưfng 'Ă? vẶt vĂ tri vĂ giàc thì? chùng cùfng phà?i chìu sẮ phẶn 'àng thương như chù? nhĂn : son phẮn bèf bà?ng, vfn chương 'Ắt dơ?. Hai cĂu thơ 'àf gợi lĂn sự tà?n hĂfn cù?a bòn ngươ?i vĂ nhĂn trước nhưfng con ngươ?i tà?i hoa. ĐĂ?ng thơ?i, cùfng thĂ? hiẶn nhẶn thức cù?a NguyĂfn Du vẮn rẮt nhày cà?m trước cuẶc 'ơ?i cù?a khàch â?ohĂ?ng nhan bàc phẶnâ?, gf́n với quan niẶm â?otà?i mẶnh tương 'Ắâ? cù?a Nho gia. VẶt cò?n như thẮ, huẮng chi ngưò?i! Vượt lĂn trĂn nhưfng à?nh hươ?ng cù?a thuyẮt thiĂn mẶnh là? cà? tẮm lò?ng già?u cà?m thương cù?a NguyĂfn Du.

3. Hai câu luận :
            Tư? số phận cu?a Tiê?u Thanh, Nguyêfn Du đaf khái quát tha?nh cái nhi?n vê? con ngươ?i trong xaf hội phong kiến :
                                                Cô? kim hận sự thiên nan vấn
                                                Phong vận ky? oan ngaf tự cư
                                                (Nôfi hơ?n kim cô? trơ?i khôn ho?i
                                                Cái án phong lưu khách tự mang)
            a) Nôfi oan cu?a Tiê?u Thanh không pha?i chi? cu?a riêng na?ng ma? co?n la? kết cục chung cu?a nhưfng ngươ?i có ta?i tư? ?ocô?? chí ?okim?. Nha? thơ gọi đó la? ?ohận sự?, một mối hận suốt đơ?i nhắm mắt chưa yên. Trong suy nghif ấy, có lef Nguyêfn Du co?n liên tươ?ng đến bao cuộc đơ?i như Khuất Nguyên, Đôf Phu? ?" nhưfng ngươ?i có ta?i ma? ông hă?ng ngươfng mộ ?" va? bao ngươ?i ta?i hoa bạc mệnh khác nưfa. Nhưfng oan khuất bế tắc cu?a nghi?n đơ?i ?okhó ho?i trơ?i? (thiên nan vấn). Câu thơ đaf giúp ta hi?nh dung rof cuộc sống cu?a nhưfng nạn nhân chế độ phong kiến, dô?n nén thái độ bất bi?nh uất ức u?a nha? thơ với thơ?i cuộc, đô?ng thơ?i cufng thê? hiện một sự bế tắc cu?a Nguyêfn Du.
            b) Khóc ngươ?i đê? thương mi?nh, ca?m xúc đô?ng điệu đaf la?m tha?nh câu thơ bất hu? ?ophong vận ky? oan ngaf tự cư? (Ta tự cho mi?nh cufng ơ? trong số nhưfng ke? mắc nôfi oan lạ lu?ng vi? nết phong nhaf). Ơ? đó la? ti?nh ca?m chân tha?nh đô?ng điệu cu?a Nguyêfn Du, cufng thê? hiện tâ?m vóc lớn lao cu?a chu? nghifa nhân đạo rất đẹp va? rất sâu cu?a ông.
            c) Không pha?i chi? một lâ?n nha? thơ nói lên điê?u na?y. Ông đaf tư?ng hóa thân va?o na?ng Kiê?u đê? khóc thay nhân vật, ông đaf tư?ng khă?ng định một cách đâ?y ý thức ?othuơ? nho?, ta tự cho la? mi?nh có ta?i?. Cách trông ngươ?i ma? ngâfm đến ta ấy, trong thi văn cô? điê?n Việt Nam trước ông có lef hiếm ai thê? hiện sâu sắc như vậy. Tự đặt mi?nh ?ođô?ng hội đô?ng thuyê?n? với Tiê?u Thanh, Nguyêfn Du đaf tự phơi ba?y lo?ng mi?nh cu?ng nhân thế. Tâm sự chung cu?a nhưfng ngưo?i mắc ?oky? oan? đaf đưọc bộc bạch trực tiếp mạnh mef trong tiếng nói riêng tư khiến ngươ?i đọc cufng không kho?i ngậm ngu?i. Tâm sự ấy không chi? cu?a riêng Nguyêfn Du ma? co?n la? nôfi niê?m cu?a các nha? thơ thơ?i bấy giơ?.
            4. Hai câu kết :
            Khép lại ba?i thơ la? nhưfng suy tư cu?a Nguyêfn Du vê? thơ?i thế :
                                    Bất tri tam bách dư niên hậu
                                    Thiên ha? ha? nhân khấp Tố Như
                                    (Chă?ng biết ba trăm năm le? nưfa
                                    Ngưo?i đơ?i ai khóc Tố Như chăng)
            a) Khóc cho na?ng Tiê?u Thanh ba trăm năm trước bă?ng giọt lệ chân tha?nh cu?a trái tim đô?ng điệu, do?ng suy tươ?ng đaf đưa nha? thơ đến ba trăm năm sau cu?ng một mối hô? nghi khó gia?i to?a. Tiê?u Thanh co?n có tấm lo?ng tri ky? cu?a Nguyêfn Du ti?m đến đê? rư?a nhưfng oan khiên bă?ng giọt nưóc mắt đô?ng ca?m. Co?n nha? thơ tự ca?m thấy sự cô độc le? loi trong hiện tại. Câu ho?i ngươ?i đơ?i sau â?n chứa một khát khao ti?m gặp tấm lo?ng tri âm tri ky? giưfa cuộc đơ?i. (Đó cufng la? tâm trạng cu?a Khuất Nguyên ?" ?ongươ?i đơ?i say ca? một mi?nh ta ti?nh?, cách Nguyêfn Du hai nghi?n năm; cu?a Đôf Phu?, cách Nguyêfn Du một nghi?n năm : ?oGian nan khô? hận phô?n sương mấn?)
            b) Nha? thơ tự thê? hiện mi?nh bă?ng tên chưf ?oTố Như? không pha?i mong ?olưu danh thiên cô?? ma? chi? la? tâm sự cu?a một nôfi lo?ng tha thiết với cuộc đơ?i. Câu thơ co?n la? tâm trạng bi phâfn cu?a nha? thơ trước thơ?i cuộc. Khóc ngưo?i xưa, nha? thơ tự khóc cho chính mi?nh, giọt lệ cha?y quanh kết lại một bóng hi?nh Nguyêfn Du, lặng lef cô đơn khiến ngươ?i đọc pha?i se lo?ng khi ngâfm đến nhưfng nôfi đau thấm thía va? da?y vo? tinh thâ?n cu?a nhưfng ngưo?i ta?i hoa pha?i sống trong bóng đêm hắc ám cu?a một xaf hội re? rúng ta?i năng.
III. KẾT THÚC VẤN ĐÊ? :
            1. Đaf hơn hai trăm năm trôi qua, ba?i thơ cu?a Nguyêfn Du vâfn co?n lưu giưf một tấm lo?ng với con ngươ?i sâu sắc va? chân tha?nh. Đó la? ti?nh ca?m không biên giới, vượt thơ?i gian, xuất phát tư? gốc rêf ?othương ngươ?i như thê? thương thân? cu?a dân tộc.
            2. Không pha?i đợi đến ba trăm năm sau, ánh sáng cu?a thơ?i đại mới đaf la?m sáng mafi tên tuô?i cu?a Nguyêfn Du trong lo?ng dân tộc, tên tuô?i Tố Như đaf la?m vinh danh dân tộc Việt Nam. Cuộc sống đaf đô?i thay, nhiê?u niê?m vui cu?a dân tộc đang nhân lên trước cánh cư?a va?o thế ky? XXI, thế nhưng chúng ta vâfn trân trọng va? ca?m thông nôfi buô?n cu?a Nguyêfn Du ?" nôfi buô?n thơ?i đại quá khứ. Thơ?i đại mới gia?i to?a cho nhưfng bế tắc cu?a Nguyêfn Du va? thơ?i đại cu?a ông, tiếp thu tinh thâ?n nhân ba?n dân tộc ấy :
                                                Hơfi Ngươ?i xưa cu?a ta nay
                                                Khúc vui xin lại so dây cu?ng Ngươ?i
                                                                        (Kính gư?i cụ Nguyêfn Du ?" Tố Hưfu)
[red] Ta trai Binh Dinh hoi kho cung - Rat that tha rieng phong cach mien Trung

Bà?i bì?nh ca dao :
MÌ?NH MÀfI CÒ?N SON
Mì?nh nòi với ta mì?nh hàfy cò?n son
Ta 'i qua ngòf thẮy con mì?nh bò?
Con mì?nh nhưfng trẮu cù?ng tro
Ta 'i gành nước tf́m cho con mì?nh
Con mì?nh vư?a 'èp vư?a xinh
MẶt nư?a giẮng mì?nh, nư?a lài giẮng ta
                Ca dao với cf̣p hĂ ứng â?omì?nh â?" taâ? cò nhiĂ?u dàng : cò bà?i thì? tha thiẮt : â?oMì?nh vĂ? cò nhớ ta chfng/Ta vĂ? ta nhớ hà?m rfng mì?nh cươ?iâ?; cò bà?i lài 'Ặc 'ìa với nhau : â?oBao giơ? chàch 'è? ngòn 'a/Sào 'è? dưới nước thì? ta lẮy mì?nhâ?â?. RiĂng ba cf̣p lùc bàt cù?a bà?i ca dao nà?y 'àf chứa 'ựng rẮt nhiĂ?u kìch tình bf́t nguĂ?n tư? chuyẶn â?omì?nh nòi với ta  mì?nh hàfy cò?n sonâ?.
                Trong 'ơ?i, nhiĂ?u cĂ gài 'àf gf̣p phà?i loài Sơ? Khanh â?oquẮt ngựa truy phongâ? biẶt mù? tfm tìch sau khi â?ocon ong 'àf tò? 'ươ?ng 'i lẮi vĂ?â?. Cò ngươ?i vì? muẮn 'i tì?m hành phùc mới 'àf phà?i che 'Ặy quà khứ tròt lĂ?m lơf cù?a mì?nh, cùfng cò ngươ?i mong tì?m mẶt chĂf dựa 'Ă? cò thĂ? chfm sòc 'ứa con ngoà?i ỳ muẮnâ? Cà?nh ngẶ trớ trĂu Ắy khĂng chì? là? tà?n tìch cù?a mẶt thơ?i quà khứ vẮn rẮt nhiĂ?u 'ình kiẮn dà?nh sffn cho ngươ?i phù nưf mà? bĂy giơ? vĂfn thẮ, nĂn cò bao ngươ?i như cĂ gài 'à?nh chòn già?i phàp 'f̣t mì?nh lĂn bà?n cĂn sẮ phẶn, 'Ă? gư?i gf́m hy vòng mong manh và?o mẶt ngươ?i 'à?n Ăng cò thĂ? 'em lài hành phùc cho mì?nh.
                Sự thẶt vĂ tì?nh bì phàt hiẶn, khi â?ota 'i qua ngòf thẮy con mì?nh bò?â? quà? thẶt dơ? khòc dơ? cươ?i. DĂfu ta â?" mì?nh 'àf cò tì?nh ỳ, sĂu nf̣ng 'Ắn mẮy cùfng khò  chẮp nhẶn mẶt 'iĂ?u dẮi trà hiĂ?n nhiĂn. Chà?ng trai nẮu là? ngươ?i hơ?i hợt, thiẮu bà?n lìfnh thì? cùfng cò 'ù? lỳ do 'Ă? thà?n nhiĂn bước luĂn qua ngòf, thẶm chì cò?n hà? hĂ vì? thoàt cà?nh â?okè? fn Ắc, ngươ?i 'Ă? vò?â?. Lùc Ắy, cĂ gài sèf bì xem là? hàng 'à?n bà? lf?ng lơ, mượn vè? ngoà?i cò?n xuĂn sf́c 'Ă? mĂ?i chà?i, quyẮn rùf 'à?n Ăng. Mà?n kìch sèf chẮm dứt ngay tư? cf̣p lùc bàt 'Ă?u tiĂn, hành phùc khĂng bao giơ? 'Ắn với cĂ gài.
                Cài nhì?n cù?a chà?ng trai ơ? 'Ăy khĂng phà?i hơ? hưfng như vẶy, vì? chà?ng cò?n nhẶn ra â?ocon mì?nh nhưfng trẮu cù?ng troâ?. CĂu thơ gợi lĂn nĂfi 'ơ?i cay 'f́ng cù?a cĂ gài khi chìu nĂfi nhùc cù?a kè? â?obĂi tro tràt trẮuâ? và?o danh dự cù?a bà?n thĂn, gia 'ì?nh, dò?ng tẶc, xòm là?ng. Ơ? mà?n hai nà?y, chì? cò chà?ng trai lf?ng lf̣ng â?ogành nước tf́m cho con mì?nhâ?. NẮu lơ?i ca dao dư?ng lài ơ? 'Ăy, nghìfa cư? hà?o hiẶp Ắy cùfng chì? là? dẮu hiẶu cù?a mẶt sự thương hài khĂng hơn khĂng kèm. Già? sư? cĂ gài vì? chìu ơn mà? 'Ă?n 'àp lài thì? hành phùc chưa cò gì? bà?o 'à?m. Vì? lò?ng thương hài chưa 'ù? là?m cơ sơ? cho mẮi duyĂn bĂ?n vưfng.
                Cf̣p lùc bàt thứ ba vĂfn là? lơ?i chà?ng trai như mẶt sự kẮt ỳ vư?a khèo, 'Ă?? giùp ta hiĂ?u tròn tẮm lò?ng chà?ng. NgĂn ngưf dĂn tẶc 'Ắn 'Ăy mới phàt huy hẮt vè? 'èp tinh diẶu trong lơ?i khen â?ocon mì?nh vư?a 'èp vư?a xinhâ?. Đèp là? phĂ?m chẮt bĂn trong, xinh là? diẶn mào bĂn ngoà?i. Quan tròng hơn là? 'èp xinh giẮng mì?nh â?" với nghìfa chiĂu tuyẮt, bĂnh vực cho cĂ gài. Cò?n â?ocon mì?nhâ? 'Ău phà?i phĂn biẶt con mì?nh â?" con ta, mà? â?ocon cù?a mì?nhâ? cùfng như â?ocon cù?a chùng mì?nhâ? â?" nĂn mới giẮng ta. Vì? yĂu mì?nh, yĂu cà? con mì?nh, chà?ng 'àf nguyẶn là?m ngươ?i â?ogành nướcâ? gẶt sàch mf̣c cà?m lĂ?m lơf cho cĂ gài. Chà?ng trai vư?a khĂn khèo, vư?a nhĂn hẶu nĂn biẮt tự tào hành phùc cho riĂng mì?nh, cò?n biẮt 'em 'Ắn hành phùc thẶt sự cho ngươ?i mì?nh yĂu.
Phà?i là? ngươ?i yĂu hẮt mì?nh mẶt càch chĂn thực thì? ta mới tì?m ra Ă?n sẮ sau lơ?i hè mơ? mì?nh hàfy cò?n son. CĂ gài trong bà?i ca dao nà?y quà? cùfng â?oghĂ gớmâ? và? chù? 'Ặng khĂng kèm HĂ? XuĂn Hương khi tự nhẶn mì?nh hàfy cò?n son. TẮm lò?ng son 'àf gf̣p gơf tẮm lò?ng và?ng, với chà?ng trai thì? cĂ màfi vĂfn cò?n son, Ău cùfng là? tri Ăm tri kỳ? vẶy !
                                                                                                Qui Nhơn, ngà?y khai trươ?ng nfm 2000
                                                                                                                TrĂ?n Hà? Nam