Theo các bác tại sao ở những nước sứ lạnh hoa nở trước khi cây có lá ?

Xứ lạnh hay Sứ lạnh. Không biết có khác hoa sứ Việt Nam không.

[]bác cứ bắt đúng lỗi của em ,mà càng ngày nguy cơ lỗi này của em càng lên cao .bác thông cảm nhớ

Copy paste ung ho U

Thích ứng để sinh tồn (Adaptation for survival).
Đây là một định luật của thiên nhiên áp dụng cho mọi sinh vật: Không thích ứng được với môi trường mới thì sinh vật đó bị diệt vong. Thực vật xuất hiện trên địa cầu cách đây khoảng 2,7 tỷ năm. Kể từ đó đến nay, trái đất đã trải qua không biết bao nhiêu “cuộc bể dâu”, đất liền hóa biển, biển sâu nổi lên thành núi, rồi trải qua các thời đại băng hà, qua bao chu kỳ “hâm nóng toàn cầu” tiếp theo “thời kỳ đông giá”. Lượng CO2 trong khí quyển có thời gia tăng gấp 100 lần hiện nay, có thời chỉ bằng phân nửa hiện nay. Cứ mỗi lần biến đổi như vậy, một số sinh vật bị tuyệt chủng. Số sinh vật sống sót phải “tự diển biến” để sinh tồn, hoặc bộc phát qua “ngẫu biến di truyền” (mutation) hoặc từ từ diễn biến qua cơ cấu di truyền tiến hóa để các thế hệ sau thích ứng hơn. Qua bao triệu năm, thực vật đã biến hóa không ngừng, biến thành đa chủng, đa loài, làm phong phú đa dạng sinh vật (bio-diversity) thích hợp cho mỗi vùng địa lý lớn, và từng vùng địa lý nhỏ với khí hậu đặc thù để tạo thành các loài bản-địa của từng vùng. Trung bình cứ khoảng 10 ngàn năm một loài thực-vật-thân-mộc-sống-lâu-năm mới (như cây rừng) xuất hiện, còn loại thực-vật-chu-kỳ-ngắn vài ba tháng (như cải Arabidopsis) thì chỉ cần 1-5 năm là có một dòng mới trong thiên nhiên do ngẩu biến tạo nên. Hiện tại cả thế giới có khoảng 250 ngàn loài thực vật có hoa, Việt Nam có khoảng 12 ngàn loài.

Cây cũng “biết trời” “biết ta” để sinh tồn
Cây truyền chủng qua hạt (hột). Để con cháu sinh tồn, cây phải biết ra hoa, kết trái, rụng hạt lúc nào để hạt mọc thành cây con, và cây con có khả năng sống sót qua nghịch cảnh của môi trường. Hai yếu tố quan trọng nhất để thực vật sống và tăng trưởng là nước và nhiệt độ.

Ở vùng Ôn đới, mưa phân phối quanh năm, nên yếu tố nước không quan trọng. Chính nhiệt độ giữ vai trò chính yếu cho sinh tồn. Hạt không nẩy mầm được khi lạnh, và cây con có thể bị chết vào mùa băng giá, nên cây vùng ôn đới biết lúc nào cho hột chín và rụng, để cây con không bị chết vì lạnh. Ngoài việc tránh “giết con” vì thời tiết, cây vùng ôn đới còn biết cách “che chở” hạt sống qua mùa đông giá buốt lâu dài, hoặc bằng cách dạy hạt biết “ngủ” (hưu miên, dormancy), ngủ bao lâu, và biết lợi dụng giá buốt để kích động cây con nẩy mầm và ra hoa khi tới tuổi trưởng thành, qua hiện tượng đông-hàn hay xuân-hóa (vernalisation).

Ở vùng nhiệt đới, vì trời ấm hay nóng quanh năm, nhiệt độ trở thành không quan trọng. Ngược lại, nước mới quan trọng, vì mưa theo mùa. Chẳng hạn ở Miền Nam Việt Nam, có 2 mùa nắng mưa rõ rệt, mùa nắng từ tháng 11 đến tháng 4, và mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10 DL. Vì vậy, mỗi loài cây phải tự “kế hoạch” cho mình, để thế nào hạt nẩy mầm được khi có nước trong mùa mưa, và cây con có đủ hệ thống rễ khả dĩ sống được trong mùa khô hạn kéo dài, chờ đợi mùa mưa năm tới.

Muốn vậy, mỗi loài cây phải “biết thời tiết” để tự “kế hoạch sinh sản”, vì nếu ra hoa trật mùa, hột sẽ chết vì không nẫy mầm, hay nẫy mầm nhưng cây con sẽ chết yểu vào mùa khô hạn.

Mỗi loài cây cũng phải tự “biết mình” là từ ngày ra hoa đến ngày hạt chín rụng là bao nhiêu ngày, nó cũng phải biết là hạt có thể sống bao lâu trong đất trước khi gặp nước để nẩy mầm, và nẩy mầm vào thời điểm nào để cây con đủ sức có khả năng sống sót trong mùa hạn.

Chẳng hạn, cây Dầu (Dipterocarpus spp.), cây Sao (Hopea odorata) tự nó biết rằng hạt của nó không sống quá 7 ngày sau khi rụng, và cây con phải có đủ 4-5 tháng tăng trưởng mới không chết trong mùa nắng hạn (từ tháng 12 đến tháng 4), vì vậy trái phải rụng vào đầu tháng 5, khi mùa mưa bắt đầu. Nó cũng biết rằng, từ ngày phát động khối-sơ-khởi-tạo-hoa đến ngày trái chín rụng là 100 ngày. Vì vậy, hể tới khoảng ngày 20/1, các loại cây này tự phát động khối-sơ-khởi để đến khoảng 20/3 hoa nở và trái chín rụng vào 1/5 dl.


Cây có biết đọc lịch không?
Như vậy, cây biết đọc lịch để tới ngày tháng nào đó nó tự phát động tạo khối-sơ-khởi, rồi tạo nụ hoa, nở ra hoa, kết trái, già chín và hạt rụng theo đúng “kế hoạch” của chủng loại nó. Làm sao cây biết lịch, làm sao nó biết hể tới tháng 5 dl là có mưa, và mưa suốt 5-6 tháng trời? Mà mùa mưa thì có thể đến sớm hơn hay trễ hơn, tùy năm.

Trước nhất, cây cối là các nhà toán học, rành về xác-xuất (probability), cây biết cho hoa nở không cùng một lúc, có cái trước, có cái sau, trải dài một vài tuần, có nhiều loài kéo dài vài tháng, hay có loài hoa nở thành 2-3 mùa hoa một năm, để bảo đảm khi hạt chín thế nào cũng có một số hạt trúng vào mùa mưa nhiều, nếu mùa mưa đến trể hay sớm.

Như vậy, làm sao cây biết làm lịch thảo kế hoạch thực hiện cho mình? Thời tiết, và mùa mưa có thể thay đổi, không năm nào giống năm nào, nhưng có thể dựa vào xác-xuất để phân loại, chẳng hạn ở Miền Nam có thể phân chia một năm thành 2 mùa rõ rệt, mùa nắng từ tháng 11 đến tháng 4, và mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10 dl. Cây biết rằng mùa có thể thay đổi, đến sớm hay muộn, nhưng chu kỳ trục quay của trái đất không thay đổi. Trục trái đất khi nghiêng qua rồi nghiên lại, với góc 23° 48’ tạo ra ngày dài ngắn khác nhau theo mùa. Thời tiết nhiệt độ nắng mưa bảo tố v.v. đều có liên hệ với gốc độ của trục quay của địa cầu. Vào ngày Xuân phân (20/3) và Thu phân (22/9) là 2 ngày có thời gian ngày và đêm bằng nhau (12 giờ), ngày dài nhất trong năm là ngày Hạ Chí (21/6 ở Bắc Bán Cầu hay 21/12 ở Nam Bán Cầu), và ngày ngắn nhất là ngày Đông Chí (21/12 ở Bắc Bán Cầu và 21/6 ở Nam Bán Cầu).

Tại Sài Gòn (khoảng vĩ độ 10°N), cách biệt giữa ngày dài nhất (12g 35 phút vào ngày 21/6) và ngày ngắn nhất (11g24 phút vào ngày 21/12) là 1 giờ 11 phút. Mặt trời qua thiên đỉnh vùng Sài Gòn khoảng ngày 30/4 dl, tức là lúc ngày và đêm dài bằng nhau 12 giờ, cũng là lúc Sài Gòn nóng bức nhất, và cũng là thời điểm bắt đầu mùa mưa.

Lá cây nhạy cảm với thời gian của ngày, và dùng thời gian ban ngày, đúng hơn là thời gian ban đêm, làm lịch. Lá cây xử dụng một sắc tố protein-nhận-màu (photoreceptor protein) như sắc tố (phytochrome) Pr, Pfr, nhạy cảm với tia đỏ (Red viết tắt R, độ dài sóng 660 nm) và tia hồng-ngoại (Far-Red, viết tắt FR, độ dài sóng 730 nm) của ánh sáng. Ánh sáng mặt trời (ban ngày) chứa nhiều R hơn FR. Sắc tố Pr khi nhận R thì biến thành Pfr, vì vậy khi mặt trời lặn, lá cây mang sắc tố Pfr. Trong bóng tối (ban đêm), Pfr tự động biến thành Pr. Sắc tố Pr, được tạo nhiều nếu đêm dài hơn ngày, cần thiết để kích động bộ máy di-truyền - gene AP1 làm nhiệm vụ điều khiển việc tạo hoa.

Như vậy, đối với một loài cây, vào mùa có ngày ngắn dần (hay đêm dài dần) tới một thời điểm cây bắt đầu chứa nhiều sắc tố Pr để phát động ra hoa. Thời gian của ngày ngắn đó gọi là nhật-kỳ-tới-hạn (critical photoperiod). Nếu ngày dài hơn số giờ này, cây không ra hoa. Cây hoa mai có nhật-kỳ-tới-hạn khoảng 11g10 phút. Tại Sài Gòn, ngày 21/9 ngày dài 12 giờ, cây mai chưa phát động việc ra hoa. Sau ngày này, ngày ngắn dần, cho tới khoảng chừng 1/11 dl là lúc ngày chỉ dài 11g 10 phút – đạt nhật-kỳ-tới-hạn của loài Mai, cây bắt đầu phát động tạo hoa, để hoa mai nở trong mùa Xuân, dịp Tết.