Thi pháp_muamuon sưu tầm và giới thiệu

Thi pháp_muamuon sưu tầm và giới thiệu

THặ LỏằÔC BÁT



=============
THI PHÁP

NỏằTi Dung
==========

Thi PhĂp là mỏằTt tỏưp tặ liỏằ?u biên khỏÊo bao gỏằ"m chưn nỏằTi dung nhặ sau :

1-ThặĂ LỏằƠc BĂt Chưnh Thỏằf
2-CĂc Biỏn Thỏằf cỏằĐa ThặĂ LỏằƠc BĂt
3-ThỏƠt Ngôn BĂt Cú Xặa và Nay
4-Xặỏằ>ng Hỏằa và Liên NgÂm vỏằ>i TNBC
5-ThặĂ Mỏằ>i 7 chỏằ
6-ThặĂ Mỏằ>i 3,4,5,6 chỏằ
7-ThặĂ Mỏằ>i 8 chỏằ
8-ThặĂ Lỏưp Thỏằf
9-ThặĂ Tỏằ Do


***Đôi lỏằi phi lỏằT

1-MỏằƠc 'ưch cỏằĐa loỏĂt bài này là nhỏm giúp cĂc bỏĂn trỏằ yêu thặĂ, nhặng chặa biỏt cĂch làm thặĂ, có cặĂ hỏằTi trang bỏằi thanh gỏằ-, làm sao mà tỏĂo ra 'ặỏằÊc nhỏằng tĂc phỏâm bơnh thặỏằng, còn nói gơ 'ỏn nhỏằng tuyỏằ?t tĂc tinh xỏÊo ?
Làm thặĂ câng là mỏằTt hoỏĂt 'ỏằTng sĂng tỏĂo, câng 'òi hỏằi phỏÊi có nhỏằng công cỏằƠ, nhỏằng thỏằĐ thuỏưt, nhỏằng kỏằạ xỏÊo, nhỏằng yỏu quyỏt riêng cỏằĐa nó vỏưy.

2-Đỏằ'i tặỏằÊng cỏằĐa loỏĂt bài này là cĂc bỏĂn trỏằ yêu thặĂ, muỏằ'n khỏằYi 'ỏĐu nghiỏằ?p thi ca tài tỏằư cỏằĐa mơnh, mà hành trang chặa có chút vỏằ'n liỏng nào, thỏưm chư câng không biỏt khỏằYi 'ỏĐu tỏằô 'Âu; MỏằTt 'ỏằ'i tặỏằÊng khĂc nỏằa là mỏằTt sỏằ' cĂc bỏĂn thặĂ 'Ê biỏt , 'Ê ưt nhiỏằu lfn lóc vỏằ>i thặĂ và còn muỏằ'n trang bỏằc cĂc danh sâ 'Ê có tiỏng tfm là chuyỏằ?n 'ặặĂng nhiên, không có gơ phỏÊi bàn cÊi.
-Hai là : tỏằô chưnh nhỏằng bài viỏt cỏằĐa Hàn Sâ Nguyên. MỏằƠc 'ưch cỏằĐa viỏằ?c này không phỏÊi 'ỏằf 'ỏằ cao mơnh, mà là nhỏm chỏằâng minh cho cĂc bỏĂn trỏằ thỏƠy HSN (câng tỏ** thặỏằng, bơnh thặỏằng nhặ cĂc bỏĂn) bỏt chặỏằ>c cĂc danh sâ 'ặỏằÊc, thơ cĂc bỏĂn trỏằ câng làm 'ặỏằÊc; theo kiỏằfu õ?oYan can cook, you can, too !õ? vỏưy. Viỏằ?c hỏằc tỏưp , bỏt chặỏằ>c Nguyỏằ.n Du v.v... không hỏằ nỏm ngoài khỏÊ nfng cỏằĐa cĂc bỏĂn 'Âu. Chỏng có gơ phỏÊi tỏằ ti mỏãc cỏÊm cỏÊ, cĂc bỏĂn ỏĂ.

HSN trÂn trỏằng

============
THI PHÁP
PhỏĐn I
ThặĂ LỏằƠc BĂt
============

Bài 1-Làm sao làm thặĂ LỏằƠc BĂt ?
Bài 2- Nhỏằng lỏằ-i thặỏằng gỏãp trong thặĂ LỏằƠc BĂt
Bài 3-Nhỏằng thỏằĐ phĂp Mỏằạ tỏằô hoĂ trong thặĂ LỏằƠc bĂt

oOo

Bài 1-Làm sao làm thặĂ LỏằƠc BĂt ?

1-ThặĂ LỏằƠc BĂt là gơ ?

Là mỏằTt thỏằf thặĂ thuỏĐn túy Viỏằ?t Nam, gỏằ"m mỏằTt cÂu 6 chỏằ, nỏằ'i theo mỏằTt cÂu 8 chỏằ, rỏằ"i lỏĂi mỏằTt cÂu 6 chỏằ, mỏằTt cÂu 8 chỏằ ... liên tiỏp vô cạng vô tỏưn

2-ĐỏằT dài cỏằĐa mỏằTt bài thặĂ LỏằƠc BĂt :

a- LỏằƠc bĂt ngỏn :

+Bài ngỏn nhỏƠt gỏằ"m 2 cÂu : mỏằTt cÂu lỏằƠc (6 chỏằ), mỏằTt cÂu bĂt (8 chỏằ) thặỏằng gỏãp trong ca dao, thư dỏằƠ nhặ :

BỏĐu ặĂi thặặĂng lỏƠy bư cạng
Tuy rỏng khĂc giỏằ'ng nhặng chung mỏằTt giàn

+CĂc bài ngỏn khĂc gỏằ"m 4, 6, 8, 10 cÂu, thư dỏằƠ nhặ :

Đêm qua ra 'ỏằâng bỏằ ao
Trông cĂ cĂ lỏãn , trông sao sao mỏằ
Buỏằ"n trông con nhỏằ?n gifng tặĂ
Nhỏằ?n ặĂi nhỏằ?n hỏằĂi nhỏằ?n chỏằ mỏằ'i ai
Buỏằ"n trông chênh chỏch sao mai
Sao ặĂi sao hỏằĂi nhỏằ> ai sao mỏằ

b-LỏằƠc bĂt trung bơnh :

Thặỏằng có 'ỏằT dài tỏằô 12 'ỏn 24 cÂu, tỏằ'i 'a là 36 cÂu mà thôi. Nỏu dài quĂ bài thặĂ sỏẵ bỏằ chfng bỏằf Ăi nguỏằ"n Ân thuỏằY nào
Lặng dặa dâa muỏằ'i bên nhau
Gỏằông cay khỏ ngỏằt biỏt bao nhiêu tơnh
NgỏằĂ rỏng phu quẵ phỏằƠ vinh
Ngỏằ 'Âu râ Ăo dỏằât tơnh theo ai
MỏằTt mai phỏƠn nhỏĂt hặặĂng phai
Bơnh rặĂi, trÂm gÊy, băo trôi, hoa tàn
TrĂch mơnh sỏằ' kiỏp gian nan
TrĂch trỏằi ghen ghât hỏằ"ng nhan muỏằTn rỏằ"i !
MỏằTng mặĂ chi lỏm ngặỏằi ặĂi
Nỏằ"i nào vung nỏƠy suỏằ't 'ỏằi thong dong

MỏằT Trung NhÂn

c-Trặỏằng thiên lỏằƠc bĂt :

Thặỏằng gỏãp trong cĂc bỏằT truyỏằ?n thặĂ , thư dỏằƠ nhặ :
-ThỏĂch Sanh Lẵ Thông (1790 cÂu)
-Truyỏằ?n Kiỏằu tỏằâc ĐoỏĂn Trặỏằng TÂn Thanh (3254 cÂu)
-Thỏằôa Tặỏằ>ng ỏằăng HỏĐu PhỏĂm Thặ (3380 cÂu)
Truyỏằ?n thặĂ dài nhỏƠt tưnh 'ỏn nay 'ặỏằÊc biỏt là bỏằT truyỏằ?n thặĂ CuỏằTc 'ỏằi Chúa Cỏằâu Thỏ (hặĂn 9 ngàn cÂu)

3-CĂch gieo vỏĐn trong thặĂ LỏằƠc BĂt :

LỏằƠc BĂt chưnh thỏằf là thỏằf loỏĂi nỏằ'i tiỏp mỏằTt cÂu 6, mỏằTt cÂu 8 rỏằ"i lỏĂi 'ỏn mỏằTt cÂu 6, mỏằTt cÂu 8 khĂc , cỏằâ thỏ nỏằ'i tiỏp nhau, trong 'ó cĂch gieo vỏĐn nhặ sau :

-Chỏằ thỏằâ 6 cÂu 1 fn vỏĐn vỏằ>i chỏằ thỏằâ 6 cÂu 2
-Chỏằ thỏằâ 8 cÂu 2 fn vỏĐn vỏằ>i chỏằ thỏằâ 6 cÂu 3
-Chỏằ thỏằâ 6 cÂu 3 fn vỏĐn vỏằ>i chỏằ thỏằâ 6 cÂu 4
-Chỏằ thỏằâ 8 cÂu 4 fn vỏĐn vỏằ>i chỏằ thỏằâ 6 cÂu 5
..... cỏằâ nhặ thỏ nỏằ'i tiỏp nhau mÊi

Thư dỏằƠ 1: Ca dao

Anh vỏằ rỏôy vỏằÊ anh RA
Công nỏằÊ em trỏÊ, mỏạ GI? em NU"I
Anh 'Ê rỏôy vỏằÊ anh Rỏằ'I
Công nỏằÊ anh trỏÊ, anh NU"I mỏạ già .

Thư dỏằƠ 2 : CÂy thông ( Nguyỏằ.n Công Trỏằâ )

Ngỏằ"i buỏằ"n mà trĂch ông XANH
Khi vui muỏằ'n khóc, buỏằ"n TSNH lỏĂi cặỏằi
Kiỏp sau xin chỏằ> làm ngặỏằi
Làm cÂy thông 'ỏằâng giỏằa trỏằi mà REO
Giỏằa trỏằi vĂch 'Ă cheo LEO
Ai mà chỏằi thông .

4-Luỏưt Nhỏằc nhặ sau :

-Nỏu chỏằ thỏằâ 6 cỏằĐa cÂu bĂt là Trỏ** Bơnh Thanh (dỏƠu huyỏằn) thơ chỏằ thỏằâ 8 cỏằĐa cÂu ỏƠy phỏÊi là Phạ Bơnh Thanh (không dỏƠu).

Thư dỏằƠ :
Ngặỏằi 'i, ngặỏằi 'Ê 'i rỏằ"i
Sao còn 'ỏằâng 'ó ngỏưm NGTI mà CHI
(HSN-Thỏằôa Tặỏằ>ng ỏằăng HỏĐu PhỏĂm Thặ)

-NgặỏằÊc lỏĂi, nỏu chỏằ thỏằâ 6 là Phạ Bơnh Thanh (không dỏƠu) thơ chỏằ thỏằâ 8 phỏÊi là Trỏ** Bơnh Thanh (dỏƠu huyỏằn).

Thư dỏằƠ :

HỏằĂi ặĂi ngặỏằi 'ó ta 'Ây
Trfm nfm trfm tuỏằ.i băo M,Y hỏằng Hỏằo
(HSN-MỏằT SỏĐu)

Tóm lỏĂi :

Chỏằ? cỏĐn bỏƠy nhiêu vỏằ'n liỏng thôi, cĂc bỏĂn câng 'Ê 'ỏằĐ 'ỏằf viỏt 'ặỏằÊc thặĂ lỏằƠc bĂt rỏằ"i vỏưy.
Tuy nhiên, muỏằ'n viỏt 'ặỏằÊc mỏằTt bài LỏằƠc bĂt cho hay, nhỏƠt thiỏt phỏÊi trĂnh không 'ỏằf vỏƠp phỏÊi lỏằ-i LỏằƠc bĂt trôi xuôi, lỏằ-i lỏĂc vỏưn và lỏằ-i vỏĐn trạng lỏãp




+++++++++
Muamuon sỏẵ tiỏp tỏằƠc sặu tỏ** tỏằô HSN và gỏằưi lên cho cĂc bỏĂn









UKRAINE 'êm tuyỏt trỏng


<3-m2m-<3--- MặA buỏằ"n vặặĂng gót chÂn em
MUỏằ~N màng vuỏằ't lỏĂi tóc mỏằm ngày xặa---<3-m2m--<3

Hình như muamuon quên vế thứ 2 của luật về lục-bát (8 chữ). Theo tôi được biết thì
Câu 6 chữ:
---------------
vần ở vị trí 1,3,5 (lẻ) thì không theo luật bằng trắc
vần ở ví trí 2,4,6 (chẵn) thì phải là B-T-B
Câu 8 chữ:
---------------
vần ở vị trí 1,3,5,7 (lẻ) thì không theo luật bằng trắc
vần ở vị trí 2,4,6,8 (chẵn) thì phải là B-T-B-B
Còn luật về giữ vần của chữ thứ 6 và chữ thứ 8 (6,6 - 8,6) thì tôi không được rõ, nhưng vì vị trí của 6,8 đều đòi hỏi vần Bằng, nên chữ trọn theo vần đương nhiên phải là vần bằng.
Ví dụ:
Trải qua một cuộc bể dâu
Những điều trông thấy mà đau đớn lòng
Lạ gì bỉ sắc tư phong
Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen
Nếu phân tích âm theo bằng trắc của từng chữ thì phải là
TBTTTB
TBBTBBTB
TBTTBB
BBBTTBTB
Về vần mà nói thì "dâu" và "đau" (âu, au) tuy cách phát âm của 2 nguyên âm khác nhau ("â", và "a"), song chúng có cùng một tổ hợp "au" nên âm tạo ra tương đương, dễ nhớ. Câu tiếp "lòng" và "phong" thì gần như hoàn toàn vì cùng vân "ong", tương tự như chữ "hồng" ở vế cuối.

Thật là một topic bổ ích, kiến thức về thi ca của Muamuon và Chuot_con thật là uyên thâm đó
Xin chân thành cảm ơn
Romantic

Xin góp ý chút xíu với anh Muamuon
Về luật bằng -trắc trong thơ lục bát, mình có hai câu thần chú sau:
"Nhất tam ngũ bất luận"
"Nhị tứ lục phân minh"
Thử phân tích các câu sau nhé:
"Cỏ non xanh rợn chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
Thanh minh trong tiết tháng ba
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh"
Ta thấy rằng các từ thứ hai bốn sáu của câu 6 phải là: B-T-B
và các từ thứ hai bốn sáu của câu 8 cũng là: B-T-B
Ngoài ra vần "chân" và vần "lưng" phải điệp vần với nhau là điều bắt buộc.

HanPhi

Bài 2- Những lỗi thường gặp trong thơ Lục Bát
1-Lỗi vần trùng lặp
2-Lỗi lạc vận
3-Lỗi Lục bát trôi xuôi
==============================
1-Lỗi vần trùng lặp
Như đã nói trong phần ?oCách gieo vần trong thơ Lục Bát chính thể? ở trên :
-Chữ thứ 6 câu 1 ăn vần với chữ thứ 6 câu 2 : Yêu vận
-Chữ thứ 8 câu 2 ăn vần với chữ thứ 6 câu 3 : Cước vận
-Chữ thứ 6 câu 3 ăn vần với chữ thứ 6 câu 4 : Yêu vận
-Chữ thứ 8 câu 4 ăn vần với chữ thứ 6 câu 5 : Cước vận
Trong đó :
-Yêu vận là vần lưng, gieo ở giữa câu (Yêu = lưng), mục đích nối kết câu 6 với câu 8
-Cước vận là vần chân, gieo ở cuối câu (Cước = bàn chân), mục đích để chuyển sang một vần mới
Thí dụ :
Tình Cờ
Tình cờ gặp lại nhau đây
Tóc vương màu cỏ, áo phai bụi ĐƯỜNG
Gợn buồn xen lẫn yêu thương
Chút tình thơ dại vấn vương bao NGÀY
Ngượng ngùng tay lại cầm tay
Rưng rưng mắt biếc, ngây ngây má HỒNG
Nhìn nhau lòng những thẹn thùng
Vì đâu ai bỗng lạnh lùng với AI ?
Người song cửa, kẻ chân mây
Gặp nhau may chỉ phút giây tình CỜ !
Hàn Sĩ Nguyên
Tóm lại :
Chữ thứ 8 trong câu bát có nhiệm vụ chuyển đoạn thơ kế tiếp sang một vần mới. Vần của nó phải khác với vần của chữ thứ 6 trước đó
Như trong bài Tình cờ nói trên, những chữ thứ 8 trong các câu bát cụ thể là ĐƯỜNG (trong câu 2), NGÀY (trong câu 4), HỒNG (trong câu 6), AI (trong câu 8) và CỜ (trong câu 10) có nhiệm vụ chuyển đoạn thơ kế tiếp sang một vần mới, giúp cho bài thơ không bị trùng lặp về vần, tránh sự nhàm chán
***Nếu vì sơ xuất mà viết chữ thứ 6 và chữ thứ 8 cùng một vần, ta sẽ mắc phải lỗi vần trùng lặp.
Thí dụ :
Thôi đừng mơ tưởng bên nhau
Thế nhân lắm kẻ chung ĐẦU phụ SAU
Hoặc :
Tàn rồi một cánh hoa mơ
Trên sông khuya nhớ bến BỜ lửng LƠ
Trong những câu bát này, chữ thứ 6 (ĐẦU, BỜ), và chữ thứ 8 (SAU, LƠ) cùng một vần, hậu quả là đoạn thơ kế tiếp cũng sẽ cùng một vần với đoạn trước đó ... Đó là lỗi vần trùng lặp, làm cho bài thơ bị nhàm
Để tránh lỗi này, khi viết câu bát ta chỉ cần lưu ý cho chữ thứ 6 và chữ thứ 8 khác vần là xong .
2-Lỗi lạc vận :
-Tu từ ( các thủ pháp mỹ từ hoá )
-Tiết tấu bổng trầm ( do luật phù trầm , tứ trắc lục bằng quyết định )
-Sự hoà hợp về vần
Là những yếu tố quan trọng nhất, góp phần hình thành nên một bài thơ hay. Sự hoà vận này bao gồm bốn mức độ khác nhau :
a-Chính vận :
-A với A
-I với I
-AI với AI
-ONG với ONG v.v....
gọi là chính vận ( vần nào ăn khớp chặt chẽ với vần nấy )
b-Thông vận :
-A với OA
-I với Ê, IA
-AI với AY, ÂY
-EM với ÊM, IM, IÊM
-ANH với INH, ÊNH
-ONG với ÔNG - UNG v.v...
gọi là thông vận ( vần hơi khác loại nhưng ăn thông với nhau được )
c-Cưỡng vận :
-AN với ANG
-ON với OM, ÔN với ÔM
-IN với INH, IM
-ÊN với ÊM, ÊNH v.v.....
gọi là cưỡng vận ( vần ép, vần cưỡng bách )
d-Lạc vận :
-Ơ với ƠI
-A với AI, IA
-ÔI với ÔN, ÔM, ÔNG
-ƠI với ƠN
-AI với AN , ANG v.v....
gọi là lạc vận ( vần ăn ... trét; không hoà vận )
Trong 4 cách hoà vận nói trên
-Chính vận thường chặt chẽ, nhưng cũng gò bó, kém phần linh động.
-Thông vận là cách hòa vận thoải mái nhất, làm cho bài thơ trở nên đặc sắc, biến ảo vô cùng
-Cưỡng vận là vần ép, miễn cưỡng cũng có thể dùng được, nhưng nếu sử dụng cưỡng vận nhiều quá, sẽ làm giảm giá trị câu thơ
Tóm lại :
Cả ba cách hoà vận nói trên đều dùng được
Chỉ riêng Lạc vận là phải tuyệt đối tránh, gieo vần lạc vận kể như bài thơ hỏng
Những tác phẩm kinh điển như Truyện Kiều của Nguyễn Du sẽ giúp ích cho chúng ta rất nhiều về cách thức gieo vần vậy. Nói chung là cái gì Nguyễn Du làm được, ta cũng có thể noi theo được.
3-Lỗi Lục bát trôi xuôi :
Một bài lục bát dẫu thật chuẩn về âm vận (vần) và tiết tấu (theo đúng luật tứ trắc lục bằng, và luật phù trầm), nhưng nếu vấp phải lỗi lục bát trôi xuôi, thì cũng chỉ là một bài thơ tầm thường mà thôi.
Như thế nào gọi là lục bát trôi xuôi ?
Lục bát trôi xuôi là một bài lục bát ý thơ trải đều một nhịp, miên man trôi chảy đều đều từ đầu đến cuối như một dòng sông lặng lẽ, không có đột biến, không cả mỹ từ pháp. Nói cách khác, đó là bài thơ phạm phải lỗi MONOTONE (đều đều một nhịp) vậy
Thí dụ về một bài Lục bát trôi xuôi :
Đoá hồng
Anh cho em một đóa hồng
Khơi lên hy vọng trong lòng của em
Anh ơi em khóc bao đêm
Lòng em chết rũ trong niềm yêu thương
Em thức trắng một canh trường
Vừa yêu nhau đấy người thương xa rồi
Tay em nắn nót tên người
Đóa hồng trên giá trêu ngươi cợt đùa...
( Tác giả vô danh )
Trong bài thơ này, vần gieo khá chặt chẽ, chính xác, luật tứ lục, phù trầm phân minh, nhưng phạm lỗi lục bát trôi xuôi nên ý thơ dẫu hay đến mấy thì cách thể hiện cũng thật là tầm thường vậy
***Làm thế nào tránh được lỗi ?oLục bát trôi xuôi? ?
Câu trả lời duy nhất là phải áp dụng các thủ pháp tu từ, hoặc mỹ từ pháp mới có thể tránh được lỗi này. Và đó cũng chính là nội dung của bài sau : bài 3.
++++++++++++++++++++++++++++++++++
Theo muamuon nghĩ lục bát câu 2 thường là vần bằng song vẫn có thể là vần trắc được
VD :
Nhớ thương...một kẻ qua đường
Dẫu chỉ là chuyện bình thường mà thôi.
" Bao giờ cho đến tháng mười"
Mình gặp nhau, để ông trời...hết đông...
________
Muamuon sẽ tiếp tục gửi đến các bạn những thi pháp mà muamuon sưu tầm được
UKRAINE đêm tuyết trắng

<3-m2m-<3--- MƯA buồn vương gót chân em
MUỘN màng vuốt lại tóc mềm ngày xưa---<3-m2m--<3

Cảm ơn mưa_muộn về loạt bài sưu tầm này. Bổ ích lắm. Cứ thế này thì ai cũng thích vào đây xem.

Bài 3 ?"Thuật sử dụng Mỹ Từ Pháp trong thơ Lục Bát (tt)
I-Thủ pháp Ngắt mạch
II-Thủ pháp Tiểu đối
III-Thủ pháp Câu đồng dạng
IV-Thủ pháp Đảo ngữ & Ẩn ngữ
V-Thủ pháp Điệp ngữ
..v.v..
===============================
I-Thủ pháp Ngắt mạch :
Một cặp thơ lục bát bao gồm 2 câu 14 chữ, nếu để nó trôi xuôi hết cặp này nối theo cặp khác, tất nhiên không thể tránh khỏi bị nhàm chán.
Thủ pháp ngắt mạch không những giúp tạo đột biến cho dòng chảy, mà còn gia tăng hình ảnh, màu sắc, âm thanh, hương vị cho câu thơ nữa
1-Ngắt mạch 2/2/2 trong câu lục và 2/2/2/2 trong câu bát:
Thay vì một câu lục 6 chữ diễn tả một ý SVO ( chủ từ - động từ - đối từ ) kiểu như :
- Anh (S) cho (V) em (IO) một đoá hồng (DO)
(IO: indirect object, đối từ gián tiếp chỉ người.
DO: direct object, đối từ trực tiếp chỉ vật)
Câu lục có thể phân làm 3 đoạn, mỗi đoạn 2 chữ mang một ý, một hình tượng nào đấy, lập tức câu lục này sẽ mang 3 hình tượng vừa làm giàu cho câu thơ, vừa phá thế đơn điệu .
***Thí dụ : Từ 2 câu đầu bài ?oĐoá hồng?:
Anh cho em một đoá hồng
Khơi lên hy vọng trong lòng của em
Có thể sử dụng thuật ?oNgắt mạch 2/2/2? viết lại thành :
Nụ cười, ánh mắt, hoa hồng
Cho em, cho cả tấm lòng thương yêu
***Các thí dụ khác :
Này chồng / này mẹ / này cha
Này là em ruột / này là em dâu
..................................(Nguyễn Du-Kiều)
Râu hùm / hàm én / mày ngài
Vai năm tấc rộng / thân mười thước cao
........................................(ND-Kiều)
Sấm vang / chớp giật / gió đưa
Mây mù se mối / hạt mưa kết tình
........................(HSN-Người trong mưa)
Một mai phấn nhạt hương phai
Bình rơi / trâm gãy / bèo trôi / hoa tàn
............................(MTN-Chẳng thương)
2-Thủ pháp ngắt mạch 3/3 (Câu 6) VÀ 4/4 (Câu 8) :
Ngắt câu lục thành 2 đoạn, mỗi đoạn 3 chữ, ngắt câu bát thành 2 đoạn mỗi đoạn 4 chữ
Thí dụ :
Khi chén rượu / khi cuộc cờ
Khi xem hoa nở / khi chờ trăng lên (ND-Kiều)
Khi gió mát / khi trăng thanh
Ai người nhắc kẻ lữ hành đường xa (HSN-Ngàn dâu)
Người song cửa / kẻ chân mây
Gặp nhau may chỉ phút giây tình cờ (HSN-Tình cờ)
3-Các thủ pháp Ngắt mạch khác :
-1/5 trong câu lục, thí dụ :
Rằng /: Tôi chút phận đàn bà
Ghen tuông thời cũng người ta thường tình
.............................................(ND-Kiều)
-2/4 trong câu lục, thí dụ :
Vầng trăng / ai xẻ làm đôi
Nửa in gối chiếc / nửa soi dặm trường
.......................................(ND-Kiều)
Mảng nghe : / Tần chẳng có vua
Trên là thái hậu / dưới là Hoa Dương
.........................(HSN-Thừa Tướng Ứng Hầu Phạm Thư)
-3/5 hoặc 3/3/2 trong câu bát, thí dụ :
Hoàng thiên bất phụ hảo tâm
Chẳng bao lâu / tất sắt cầm hợp hoan
.......................(HSN-Hoa Cúc Vàng)
-2/6 hoặc 2/4/2 trong câu bát, thí dụ :
ôi Kim lang / hỡi Kim lang
Thôi thôi / thiếp đã phụ chàng từ đây (ND-Kiều)
***Tóm lại :
Trên đây là các thủ pháp ngắt mạch chính nhằm tạo ra đột biến và làm giàu cho câu thơ.
Lưu ý rằng ở vị trí ngắt mạch muốn để dấu phẩy cũng được, mà không đặt dấu punctuation cũng được, để người đọc tự ngắt mạch lấy mới hay !
++++++++++++++
Còn tiếp
UKRAINE đêm tuyết trắng

<3-m2m-<3--- MƯA buồn vương gót chân em
MUỘN màng vuốt lại tóc mềm ngày xưa---<3-m2m--<3

II-THỦ PHÁP TIỂU ĐỐI
Khi thực hiện thủ pháp ngắt mạch, đặc biệt là với thủ pháp ngắt mạch 3/3 trong câu lục và 4/4 trong câu bát, thường thì các thủ pháp Tiểu đối và Câu đồng dạng cũng hay được sử dụng ***g vào, làm gia tăng hẳn giá trị của câu thơ.
1-Tiểu đối 3/3 và 4/4 :
Tiểu đối là một hình thức đối ngẫu thực hiện trên cùng một câu thơ bằng cách ngắt mạch câu thơ ấy thành ra 2 nửa , nửa nọ đối chặt chẽ với nửa kia. Trong câu lục ta sẽ có tiểu đối 3/3, trong câu bát sẽ có tiểu đối 4/4.
Hai vế trong câu thực hiện tiểu đối phải vừa đối ý, đối thanh, vừa đối cả từ loại .Thí dụ :
Làn thu thuỷ / nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm / liễu hờn kém xanh
.........................................(ND-Kiều)
Mai cốt cách / tuyết tinh thần
Mỗi người mỗi vẻ mười phân vẹn mười
........................................(ND-Kiều)
Người song cửa / kẻ chân mây
Gặp nhau may chỉ phút giây tình cờ
.....................................(HSN-Tình cờ)
Khi sương sớm / lúc nắng tà
Rừng mai đất Ứng vang xa tiếng đàn
...............................................(HSN-TTUHPT)
Đoạn trường thay lúc phân kỳ
Vó câu khấp khểnh / bánh xe gập ghềnh
..................................................(ND-Kiều)
Xa quê từ ấy đến giờ
Lối xưa quên lối / đường xưa lạc đường
..........................................(HSN-Ngàn dâu)
Người này đáng mặt thần nhân
Tài kiêm văn võ, quỷ thần cũng thua
Hiền tài bậc nhất bây giờ
Pháp binh thông tỏ / thi thư am tường
.............................................(HSN-TTUHPT)
Có thể nói Tiểu đối là một thủ pháp quan trọng bậc nhất của thơ lục bát vậy
***Qua những thí dụ về Tiểu đối nêu trên , dễ dàng nhận thấy rằng :
-Trong câu lục : Mai cốt cách / tuyết tinh thần
Chữ thứ nhất đối với chữ thứ tư ( Mai /Tuyết)
Chứ thứ hai, thứ ba đối với chữ thứ năm , thứ sáu (Cốt cách / Tinh thần)
-Trong câu bát : Vó câu khấp khểnh / bánh xe gập ghềnh
Chữ thứ nhất, thứ nhì đối với chữ thứ năm, thứ sáu (Vó câu / Bánh xe)
Chữ thứ ba, thứ tư đối với chữ thứ bảy, thứ tám (Khấp khểnh / Gập ghềnh)
***Bây giờ giả sử rằng trong câu bát, nếu chữ thứ nhất, thứ nhì đối với chữ thứ bảy, thứ tám. Chữ thứ ba, thứ tư đối với chữ thứ năm, thứ sáu ... thì sao ??? thì có được không ??? Lúc ấy có còn là Tiểu đối nữa hay không ???
Câu trả lời là được, đó vẫn là Tiểu Đối, mà hơn thế nữa, nó còn là một loại tiểu đối đặc biệt có tên là ....Tiểu đối qua gương.
2-Tiểu đối qua gương :
Là loại đối ngẫu cũng thực hiện trên cùng một câu thơ ; trong đó câu thơ được ngắt thành hai nửa, nửa nọ đối chặt chẽ với nửa kia, giống như Tiểu đối thường 3/3 hoặc 4/4 kể trên.
Điểm khác biệt duy nhất là
-Chữ thứ nhất, thứ nhì đối với chữ thứ bảy, thứ tám
-Chữ thứ ba, thứ tư đối với chữ thứ năm, thứ sáu
( tưởng tượng giống như một vật đối xứng, phản chiếu qua một tấm gương vậy)
*Một số thí dụ về Tiểu đối qua gương :
Ai làm cho rối duyên tơ
Gió xuân hiu hắt / nhạt nhòa mưa xuân
.............................(MTN-Chẳng thương)
Gió xuân / Mưa xuân - Hiu hắt / Nhạt nhòa
Gợn buồn thoảng chút bâng khuâng
Xưa sao nhung gấm / phong trần bấy nay ?
...................................(HSN -Tình cờ)
Nhung gấm / Phong trần ; Xưa / Nay
Long Hồ dinh / tỉnh Vĩnh Long
Có sông Mang Thít xuôi dòng Quới An
Có thầy giáo Ngữ nghệ nhân
Lão thông cung bậc / ngũ âm tinh tường
..........................(HSN - Hoa Cúc Vàng)
Trong đoạn thơ ngắn 4 câu này, ta thấy thủ pháp Tiểu đối qua gương đã 2 lần được vận dụng :
Long Hồ / Vĩnh Long ; Dinh / Tỉnh
Lão thông / Tinh tường ; Cung bậc / Ngũ âm
Bấy giờ mất biến thành còn
Tái hồi nhân thế / quỷ môn giã từ
...............(HSN-Thừa tướng Ứng hầu Phạm Thư)
nhân thế / quỷ môn; Giã từ / Quy hồi
Tóm lại :
Cùng là Tiểu đối cả , nhưng :
-Tiểu đối thường : nửa nọ trượt trên nửa kia
-Tiểu đối qua gương : nửa sau là mảnh lật ngược của nửa trước vậy.
3-Tiểu đối mini 2/2 :
Trong thơ lục bát, bất luận là câu lục hay câu bát, ta thường thấy xuất hiện những cụm từ 4 từ , bao gồm 2 nửa, mỗi nửa có 2 từ đối nhau chan chát : Đó chính là tiểu đối mini 2/2
Tiểu đối loại này rất gần với phong cách nói đặc sắc của người Việt ( đặc biệt là người miền Bắc ) : Bay ****, đối ngẫu, có ca có kệ, như hát như ru ...
Thí dụ :
Bó thân về với triều đình
Hàng thần lơ láo, phận mình ra đâu
Áo xiêm trói buộc lấy nhau
[Vào luồn / ra cúi] công hầu mà chi
Sao bằng riêng một biên thùy
[Tài này / sức ấy] làm gì được nhau
???????..Nguyễn Du - Kiều
Người này [tuổi trẻ / tài cao]
[Con dòng / cháu giống],[vương hầu / danh gia]
Cha là Mã Phục Triệu Xa
[Đánh thành / xung trận] kể đà mấy mươi
Ngày nay đang lúc cần người
Phong cho làm tướng, thải hồi Liêm Pha
??? HSN-Thừa tướng Ứng hầu Phạm Thư
Hỏi rằng con suối đi đâu ?
Trăm năm ghềnh đá bạc đầu chờ mong
[Hoa rơi / nước cuốn] theo dòng
Cho ta nhắn gửi nỗi lòng hoa ơi
Suối đi [cuối đất / cùng trời]
Trùng phùng biển cả, đơn côi núi rừng
Nước trôi róc rách mông lung
Miên man sương lạnh, mênh mông câu thề
Suối đi, suối có trở về ?
Đầu ghềnh trơ đá, đáy khe sũng buồn
Đêm qua [chớp giật / mưa tuôn]
Dạt dào con suối xa nguồn về xuôi
Bạc lòng chi lắm suối ơi
An Tây ghềnh đá suốt đời trông theo
?????????. Hàn Sĩ Nguyên
Chẳng thương ...
Chẳng thương cũng gọi rằng chồng
Chẳng tình cũng nghĩa, chẳng mong cũng chờ
Ai làm cho rối duyên tơ
Gió xuân hiu hắt, nhạt nhòa mưa xuân
Hỏi người tham bã phù vân
Nhớ chăng [bể ái / nguồn ân] thuở nào
[Lưng dưa / dĩa muối] bên nhau
[Gừng cay / khế ngọt] biết bao nhiêu tình
Ngỡ rằng [phu quý / phụ vinh]
Ngờ đâu [rũ áo / dứt tình] theo ai
Một mai [phấn nhạt / hương phai]
[Bình rơi / trâm gãy], [bèo trôi / hoa tàn]
Trách mình số kiếp gian nan
Trách trời ghen ghét hồng nhan muộn rồi !
Mộng mơ chi lắm người ơi
[Nồi nào / vung nấy] suốt đời thong dong
???????..Mộ Trung Nhân
Hãy xem Bạch Khởi làm gương
[Công thành / danh toại] sớm phương quy hồi
[Rừng xanh / núi đỏ] rong chơi
[Trăng thanh / gió mát] bên người rừng mai
[Mây ngàn / hạc nội] chơi vơi
Vẫn hơn quyến luyến mãi mùi đỉnh chung
[Trù mưu / tính kế] bận lòng
Cuối cùng không lại hoàn không , ích gì ???
......................???..(HSN-TTUHPT)
-Còn tiếp-
+++++++++++++
Muamuon sẽ tiếp tục gửi đến các bạn trong những lần online sau !
Thân ái
UKRAINE đêm tuyết trắng

<3-m2m-<3--- MƯA buồn vương gót chân em
MUỘN màng vuốt lại tóc mềm ngày xưa---<3-m2m--<3

[/b]Bài 3 ?"Thuật sử dụng Mỹ Từ Pháp trong thơ Lục Bát (tiếp theo)
------------------------------------------
III-Thủ pháp câu đồng dạng :
Khi thực hiện thủ pháp ngắt mạch, đặc biệt là ngắt mạch 3/3 và 4/4, ngoài các thủ thuật về Tiểu đối nêu trên, thường thì thủ thuật câu đồng dạng cũng hay được vận dụng.
***Giá trị của câu đồng dạng so với tiểu đối hơn kém nhau như thế nào ?
Thật khó nói chắc là mèo nào sẽ cắn miu nào vậy. Đặc biệt là khi câu đồng dạng lại đi kèm cùng Điệp ngữ thì giá trị của nó không những không thua, mà đôi khi còn hơn hẳn tiểu đối nữa !!!
***Vậy câu đồng dạng khác tiểu đối ra sao ?
-Trong thủ pháp tiểu đối : Tất cả các thành phần của chúng đối nhau chặt chẽ
-Trong thủ pháp câu đồng dạng : ít nhất là có một thành phần giống nhau, đồng dạng với nhau. Các thành phần còn lại có thể hoặc đối nhau, hoặc đồng dạng với nhau đều được cả
Tóm lại, câu đồng dạng và tiểu đối có thể xem như một cặp anh chị em song sinh ... Chúng giống và gần gũi với nhau đến nỗi có nhiều sách giáo khoa cũng tưởng lầm là một ... Thật ra đó là 2 thủ thuật khác nhau.
1-Phân biệt Câu đồng dạng và Tiểu đối :
Khi sương sớm / lúc nắng tà
Rừng mai đất Ứng vang xa tiếng đàn (HSN-UHPT)
.........( tiểu đối 3/3 khi đối thanh với lúc, sương sớm đối với nắng tà )
Khi gió mát / khi trăng thanh
Ai người nhắc kẻ lữ hành đường xa (HSN-Ngàn dâu)
.........(câu đồng dạng + điệp ngữ khi ; gió mát đối với trăng thanh)
2-Câu đồng dạng phối hợp cùng thủ pháp Ngắt mạch :
Khi chén rượu , khi cuộc cờ
Khi xem hoa nở, khi chờ trăng lên (ND-Kiều)
.........(câu đồng dạng + điệp ngữ 4 chữ khi)
Ung dung đọc sách ngâm thơ
Vàng cho chẳng cất, bạc cho chẳng màng (HSN-UHPT)
........(câu đồng dạng Vàng cho, bạc cho...)
Trời trong xanh / nước trong xanh
êm êm tiếng hát, bập bềnh thuyền con
Đàn tơ sáo trúc nỉ non
Hỏi người có nhớ cô thôn nghĩa tình ? ( HSN-Vọng cô thôn)
??(câu đồng dạng + điệp ngữ trong xanh; trời đối với nước)
3-Câu đồng dạng trong một trường đoạn, kết hợp cùng Điệp ngữ :
Buồn trông cửa bể chiều hôm
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa
Buồn trông ngọn nước mới sa
Hoa trôi man mác biết là về đâu
Buồn trông nội cỏ dàu dàu
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh
Buồn trông gió cuốn mặt ghềnh
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi
............................(Nguyễn Du - Kiều)
Trong đoạn này có đến 4 lần vận dụng thủ pháp câu đồng dạng kiêm điệp ngữ Buồn trông ...
Cử bôi cũng muốn tiêu sầu
Ngờ đâu càng uống càng đau trong lòng
Nhớ khi xưa, ở Đại Lương
Ngô khoai cơm độn vẫn thường sẻ chia
Nhớ khi đi sứ nước Tề
Đánh xe dắt ngựa não nề mà vui
Nhớ khi mang vác trên vai
Cao bay xa chạy thoát tay Ngụy Tề
Nhớ khi hồn phách hôn mê
Nhặt từng lá thuốc đem về cứu ai
Nhớ khi ở cánh rừng mai
Cầm kỳ thi họa tháng ngày rong chơi
Nhớ khi đồng đất nước người
Băng ngàn vượt suối bùi ngùi cố hương
Nhớ khi chờ đợi bâng khuâng
Nỗi lòng thao thức tỏ cùng trời cao
Nhớ khi đánh đổ Nhương hầu
Thu gom chức trọng quyền cao đến giờ
Chạnh lòng nhớ những ngày xưa
Cử bôi uống mãi chưa vừa xót xa
..........................(HSN-Ưng hầu Phạm Thư)
Trong đoạn thơ này đã có 8 lần thủ pháp câu đồng dạng kiêm Điệp ngữ Nhớ khi được vận dụng !Khi nói chuyện về cái hay của truyện Kiều trong 2 câu thơ sau :
Long lanh đáy nước in trời
Thành xây khói biếc, non phơi bóng vàng
..............................................................(ND-Kiều)
Cử tọa thường nhất trí với Nguyên rằng quả thật là hay ! Hay quá đỗi hay !!!
Thế nhưng khi Nguyên đặt câu hỏi rằng :
-Đồng ý là hay thật ! Nhưng chủ từ (Subject) của chúng đâu ?, Động từ (Verb) là chữ nào ? Mấy câu ấy được hình thành theo cấu trúc , theo cú pháp (Structure) nào ???
Thì thường là không có mấy người chỉ ra được đâu là S đâu là V
Lại càng có ít người hiểu thấu cấu trúc của những câu ấy !!!
-Còn các bạn thì sao ? How about you ???
Trong tiếng Anh, chúng ta thường gặp những câu như :
-So do I !
-Here's my bus
....
Hẳn là chúng ta cũng dễ dàng nhận ra những câu đó chẳng qua chỉ là :
-I do, too
-My bus is here
Các câu ấy đã được viết dưới dạng thức Đảo ngữ để nhấn mạnh một điều gì đó mà thôi . Thật là bất ngờ khi nhận ra rằng trong 2 câu thơ lừng danh :
Long lanh đáy nước in trời
Thành xây khói biếc, non phơi bóng vàng
Nguyễn Du đã thực hiện cấu trúc đảo ngữ đến ba lần.
. ý ông muốn nói rằng :
-Trời (Chủ từ S) in (Động từ V) cái bóng của nó (Đối từ O : hiểu ngầm) xuống đáy nước ( Trạng từ chỉ địa điểm) một cách long lanh (Trạng từ chỉ cách thức)
-Khói biếc (S) xây (V) thành bức tường thành (Trạng từ so sánh)
-Bóng vàng (=Ánh trăng) (S) phơi ra (V) nơi đầu non, đầu núi(Trạng từ địa điểm)
Thật là những hình ảnh đẹp tuyệt vời, nhờ cấu trúc Đảo ngữ đã trở thành cô đọng đến mức cùng cực vậy[/b]
+++++++++
còn tiếp !Muamuon sẽ tiếp tục đưa lên những thi pháp mà muamuon đã cất công sưu tầm của HSn lên cho các bạn
UKRAINE đêm tuyết trắng

<3-m2m-<3--- MƯA buồn vương gót chân em
MUỘN màng vuốt lại tóc mềm ngày xưa---<3-m2m--<3

Bài 3 ?"Thuật sử dụng Mỹ Từ Pháp trong thơ Lục Bát (tiếp theo)
-------------------------------------------
IV-Thủ pháp Đảo ngữ và ẩn ngữ :
***Cấu trúc của một câu xuôi:
Câu phát biểu (Statement) của tiếng Việt cũng như của tiếng Anh thường có cấu trúc xuôi theo dạng :
S V IO DO
I give you a rose
Anh cho em một đoá hồng
Nếu có trạng từ ( adverb ), các trạng từ này thường tuân theo trật tự ( HOW - WHERE -WHEN ), trong đó :
HOW : adverb of manner , trạng từ chỉ cách thức
WHERE : adverb of place, trạng từ chỉ địa điểm
WHEN : adverb of time, trạng từ chỉ thời gian
Trong những câu tắt , hoặc những câu có động từ intransitive ( động từ không cần đối từ O ), cấu trúc câu thường đơn giản là
S V Adv (How-Where-When)
Tóm lại, cấu trúc xuôi của một câu phát biểu (hay tường thuật) có thể tóm gọn dưới dạng
S V (O) Adv
Chủ từ Động từ (Đối từ) Trạng từ
*** ẩn ngữ :
Là thủ pháp bỏ qua (omitted) một từ nào đấy. Từ thường được bỏ qua nhất trong thơ chính là Chủ từ S, đôi khi các Động từ V cũng hay được bỏ rơi. Một bài thơ có nhiều chủ từ quá thường là rất ?onặng nề?, mất hết cả ?otính thơ? vậy
Chính các Tính từ (Adjective) và Trạng từ (Adverb) là thành phần làm linh động, làm giàu cho câu thơ nên ít khi bị bỏ rơi, mà thường hiện diện nhiều hơn cả
*** Đảo ngữ :
Là thủ pháp lật ngược các thành phần trong một câu xuôi, thường dùng để nhấn mạnh (emphatic)
Có 2 hình thức đảo ngữ chính, đó là :
-Đảo ngữ cấp 1 (hay đảo ngữ cục bộ)
-Đảo ngữ cấp 2 (hay đảo ngữ toàn phần)
1-Đảo ngữ cấp một (Đảo ngữ cục bộ) :
Chỉ đảo trạng từ lên đứng trước động từ , các thành phần khác giữ nguyên.
Câu [ S - V - O - Adv ] trở thành [ Adv - S - V ?" O ]
Một số thí dụ :
*** Tần ngần dạo gót lầu trang
Một đoàn mừng thọ ngoại hương mới về
.................................................(ND-Kiều)
Trong câu này cả ẩn ngữ lẫn đảo ngữ cấp một đều được vận dụng :
-ẩn ngữ : giấu đi chủ từ Kiều
-ý của câu xuôi là : [Kiều] dạo gót (bước, tản bộ) một cách tần ngần qua chốn lầu trang
-Đảo ngữ cấp một : đảo trạng từ tần ngần lên đầu câu
*** Đồ tế nhuyễn, của riêng tây
Sạch sành sanh vét cho đầy túi tham
...........................................(ND-Kiều)
-ẩn ngữ : Lũ sai nha
-ý câu xuôi : Lũ sai nha vét sạch sành sanh những đồ tế nhuyễn, của riêng tây cho đầy túi tham [của chúng]
-Đảo ngữ cấp một : đảo trạng từ sạch sành sanh lên trước động từ vét
*** Nghênh ngang một cõi biên thùy
Thiếu gì cô quả, thiếu gì bá vương
Trước cờ ai dám tranh cường
Năm năm hùng cứ một phương hải tần
...............................................(ND-Kiều)
-ẩn ngữ : (S) Từ Hải, (V) trấn giữ, chiếm giữ
-ý câu xuôi : [Từ HảI] [chiếm giữ] nghênh ngang [khắp] một cõi biên thùy
-Đảo ngữ cấp một : đảo trạng từ nghênh ngang ra trước SV Từ Hải chiếm giữ (ẩn)
-Đảo ngữ Năm năm trong câu cuối : [Từ Hải] hùng cứ một phương hải tần (duyên hải) [suốt trong] năm năm
*** Ngượng ngùng tay lại cầm tay
Rưng rưng mắt biếc, ngây ngây má hồng
........................................(HSN-Tình cờ)
-ẩn ngữ : người này, người kia
-ý câu xuôi : Tay [người này] lại cầm lấy tay [người kia] một cách ngượng ngùng
-Đảo ngữ : đảo trạng từ ngượng ngùng lên đầu câu
*** Tướng quân lão nhược họ Liêm
Nhát như thỏ đế, chỉ chuyên bố phòng
Bốn năm chẳng một chút công
Sớm chiều tất sẽ quy hàng mà thôi
........................................(HSN-UHPT)
-ẩn ngữ : động từ Lập , chủ từ Liêm Pha
-ý câu xuôi : [Liêm Pha] chẳng [lập] được một chút công lao nào trong suốt bốn năm . Tất là [Liêm Pha] sẽ quy hàng nội trong sớm chiều mà thôi
-Đảo ngữ : đảo các trạng từ Bốn năm, Sớm chiều lên đầu câu
*** Trải qua mấy dặm rừng hoang
A^m u khói tỏa, điêu tàn miếu thiêng
Bốn bề không một ánh đèn
Trời vừa sập tối, điện tiền nghỉ chân
........(HSN-Thạch Sanh Lý Thông Tân Biên)
-ẩn ngữ : (S) Thạch Sanh
-ý câu xuôi : [Thạch Sanh] nghỉ chân ở tại điện tiền (trạng từ địa điểm), lúc trời vừa sập tối (trạng từ thời gian)
-Đảo ngữ : đảo cả 2 trạng từ Điện tiền, và Trời vừa sập tối lên đầu câu
Nhắc lại, cấu trúc câu xuôi thông thường là :
S-V-[O]-Adv
***Nếu đảo trạng từ lên trước SV ta sẽ có Đảo ngữ cấp một (cấu trúc Adv-S-V) cũng còn được gọi là Đảo ngữ cục bộ (Partially inverted structure)
***Bây giờ nếu đảo ngược toàn bộ S-V-Adv thành cấu trúc Adv-V-S thì sao ? Lúc ấy ta sẽ được một cấu trúc đặc sắc hơn nữa, có tên là Đảo ngữ cấp hai, cũng còn được gọi là Đảo ngữ toàn phần (Entirely inverted structure).
2-Đảo ngữ cấp hai (Đảo ngữ toàn phần) :
Đảo ngữ cấp hai (hay đảo ngữ toàn phần) là một thủ pháp cao cấp của Mỹ Từ Pháp. Cấu trúc câu xuôi thông thường [ S-V-Adv ] được nghịch đảo toàn bộ thành [Adv-V-S] Trong cấu trúc này chủ từ S là chữ đi sau cùng (!)
Nhận ra được cấu trúc này trong một bài thơ nào đó đã khó... Thực hành viết đảo ngữ toàn phần trong thơ của mình, khi chưa quen, còn khó hơn gấp bội vậy .
Dưới đây là một số thí dụ về cấu trúc đảo ngữ toàn phần [Adv-V-S] này
Tuyết / in / sắc ngựa câu giòn
Cỏ / pha / màu áo nhuộm non da trời
........................(Nguyễn Du-Kiều)
Long lanh / đáy nước / in / trời
Thành / xây / khói biếc, non / phơi / bóng vàng
........................(Nguyễn Du-Kiều)
Tuần trăng khuyết, đĩa dầu hao
Mặt mơ tưởng mặt, lòng ngao ngán lòng
Phòng văn hơi giá như đồng
Trúc / se / ngọn thỏ , tơ / chùng / phím loan
........................(Nguyễn Du-Kiều)
Nhà tranh vách đất tả tơi
Lau / treo / rèm nát, trúc / cài / phên thưa
........................(Nguyễn Du-Kiều)
Rì rào / thoảng / tiếng mưa rơi
Bên tai / vang vọng / những lời yêu thương
.............................(HSN-Người trong mưa)
Từ đây muôn dặm quan san
Câu thơ, chung rượu, cung đàn lãng du
Này ân, này oán, này thù
Mộ sâu / chôn chặt / giấc mơ nửa đời
..........................(HSN-Ngày xưa)
Nửa vầng trăng sáng lung linh
Hoa khuya mới nở rung rinh giọt sầu
Trời đêm / lấp lánh / ánh sao
Ven sông lá rụng , bên cầu hoa rơi
................(HSN-Nửa vầng trăng 03)
Một lần chợt thấy em cười
Bâng khuâng tự hỏi phải người ngày xưa ?
Cũng là suối tóc đong đưa
Long lanh ánh mắt, đợi chờ khoé môi
Từ lâu / đã khuất / bóng người
Dư âm còn chút tiếng cười thơ ngây
...................(HSN-Bâng khuâng)
Kề vai, tựa gối, ấp đầu
Trọn đời bên khách má đào tri âm
Đó đây / văng vẳng / hồ cầm
Ứng Thành nào khác Mai Lâm quê nhà
Khi sương sớm, lúc nắng tà
Rừng mai đất Ứng / vang xa / tiếng đàn
...............(HSN-Ứng hầu Phạm Thư)
Hy vọng rằng các thí dụ này có thể giúp làm sáng tỏ vấn đề. Thật ra , cấu trúc đảo ngữ này là cấu trúc khó , nhưng nếu vận dụng quen rồi thì khó cũng trở thành dễ mà thôi ...
++++++++++++++++
MM sẽ tiếp tục sưu tầm và giới thiệu đến các bạn các thi pháp của HSN !Thân ái
UKRAINE đêm tuyết trắng

<3-m2m-<3--- MƯA buồn vương gót chân em
MUỘN màng vuốt lại tóc mềm ngày xưa---<3-m2m--<3