THIỀN LÀ GÌ? TOẠ THIỀN LÀ GÌ?

Có chuyện này à?
Tớ ko hiểu ?oThiền có nhiều nghĩa? là thế nào và cũng ko muốn đụng đến phát biểu đó, cũng như đến ?ođịnh nghĩa? về Thiền mà bác dẫn ra. Chỉ muốn góp ý cô đọng về Thiền từ góc độ sử học ?" Thiền bắt đầu như thế nào, có cái gì mang tính phổ quát, có thể xác minh được (theo nghĩa hix? verifiable) như liên hệ với phương pháp, tôn chỉ, mục đích căn bản của nó và liên hệ đến người sáng lập hay người đã làm nó trở thành một truyền thống lâu dài và có ảnh hưởng.
Trong tinh thần này, và để gián tiếp góp ý về câu hỏi về ích lợi của Thiền trong chính trị, tớ nhắc đến Trần Thái Tông, Nguyễn Trãi vì hai nhân vật này có biết Thiền và hiểu biết của họ có thể thể nói là có liên hệ đến lí tưởng ?ogiải thoát? của Thiền ?" vượt thoát những điều kiện hóa, qui định trong tình cảm, tư duy, nhận thức và của hoàn cảnh khách quan.
Nếu bác thấy những gì tớ nói liên quan đến những hai nghĩa thì chỉ ra dùm để bàn cho vui.

Đạo Phật vào VN từ đầu Công Nguyên, khi tiếng Hán và chữ
Hán mới theo người Hán đến đất ta, và Phật được gọi là Bụt,
là âm Việt của Budah, chứ không dịch âm qua tiếng Hán là
Phật như bây giờ đâu. Kinh Phật lúc ấy cũng giảng bằng tiếng
Ấn độ và tiếng Việt, không qua tiếng Hán và chữ Hán. Vì thế mới
nói đạo Phật đến với dân ta trước khi truyền sang Trung Quốc.
Còn Thiền đến với dân ta như thế nào thì tôi không rõ, nhưng
thường thì Thiền đi theo đạo Phật.
Theo tôi thì Thiền chỉ là một môn thể dục, không phải là một
môn Triết học như Đạo Phật . Người ta có thể Thiền nhưng
không theo đạo Phật, mà có thể theo bất cứ đạo nào khác, hay
không theo một đạo nào cả. Tôi cũng không cho rằng Thiền
có tác dụng lên chính trị. Nếu có, thì Thiền chống tư bản hay
theo tư bản chủ nghĩa? Nó vận động cho bầu cử hay chống bầu
cử?

Làm gì mà nhận xét đao to búa lớn thế ! Chính nỗi lo sợ đã đưa ông đến với thiền thì đúng hơn. Khi người ta lâm vào bước đường cùng thì họ cũng sẽ đến với thiền...Như Chúa trên thập giá...

Nguyễn Trãi đến với Thiền lúc nào nhỉ?

nhầm - xóa
Được gocLe sửa chữa / chuyển vào 22:12 ngày 31/10/2007

Chào bác CoDep. Chuyện bác nói, viết dài thì sẽ tạo cảm tưởng ? dông dài. hay dao to búa lớn . Thôi thì ?otóm tắt? là việc xếp loại thiền cũng từng tạo khó khăn cho một số tác giả sách giáo khoa tôn giáo học phương Tây mag gocLe ... bị đọc.
Như có thể thấy qua những ghi nhận ở phương Tây từ khoảng giữa thập niên 50 thế kĩ trước, Thiền đã được người phật giáo truyền bá như thể nó là một món thể dục. Phải chăng đây là môn thể dục nhưng khác ở chỗ được xem là làm giàu cho đức tin tôn giáo? Nhưng "ngoại lệ" là chuyện chẳng đặng đừng trong thuật ngữ khoa học. Một thuật từ thích hợp hơn là xem thiền như một dạng ?oritual? thấy trong các sách giáo khoa kia.
Bên cạnh hay như sự nối dài hiện tượng trên, đúng là thiền cũng được truyền bá như thể một hệ thống nghi lễ ?olàm giàu cho đức tin tôn giáo?. Từ đây sinh ra ?oChristian Zen? mà dường như trong tiếng Việt là ?olinh thao? (nếu ?olinh thao? không phải là một ứng dụng trực tiếp, hay một bộ phận của Christian Zen). Không biết chừng rồi cũng sẽ có ?oMuslim Zen?, nhưng việc người hồi giáo tu tập thiền còn rất mới và con số đêm được trên đầu ngón tay.
Nhưng thuật từ ritual cũng không thích hợp: Một hiện tượng khác nữa, tương đối mới lớn mạnh từ từ thập kỉ 80 thế kĩ trước, là Thiền cũng được trình bày cho giới chuyên gia khoa học (không chỉ các nhà tâm lí học và tâm lí trị liệu mà thôi) như là một triết học, hay một khoa học khảo sát sự vận hành và bản chất của các hiện tượng tâm thức.
Cả ba hiện tượng đều phù hợp ít nhiều với quan điểm từ nghìn xưa của đạo phật. Nhưng hiện tượng 3 gần với đạo phật hơn cả, 1 và 2 thì ít nhiều là sự ứng dụng của Chỉ, hay thiền định, không có hay có rất ít yếu tố Quán hay thiền quán (analytical me***ation). Đạo Phật chủ trương thiền, hay đạo Phật nói chung, phải có sự song hành thiền định-thiền quán.
Từ cái nhìn ?othế tục? và dựa vào các hiểu biết thực nghiệm về tâm thức, chúng ta có thể xét xem chủ trương này đúng đắn đến mức nào. Điều chắn chắn là sự song hành này đã đem đến những thành tựu nội tâm và những nhận thức và lí giải khác nhau và các trường phái triết học phật giáo do đó mà phát sinh. Khác biệt đã có không hẳn vì về cái nhìn khác nhau về sự vận hành của tâm, mà về thể tính của nó. Và như người phật giáo nói, thật sự thấy được thể tính chân thực của tâm, ?okiến tánh?, thì ắt thành Phật, điều khoa học về tâm dĩ nhiên không đụng đến vì không có phương tiện xác minh thực nghiệm.
Nó chỉ có thể nhìn nhjn Thiền quả có đem những lợi ích tâm lí và nhận thức, bên cạnh những điều khác. Thế thì, Nếu một nhà làm chính trị mà có phương cách giúp hắn bớt ngu, bớt vị kỉ, hay sáng suốt hơn, vị tha hơn chứ không hành xử theo sự điều kiện hóa của lòng tham, tính vị kỉ và theo đó tinh thần tinh thần phe đảng mà hắn ta tự nhồi sọ mình bằng các ý thức hệ, thì dân đen cũng được nhờ chứ lị.

Thể dục được áp dụng vào mọi nơi, không kể tôn giáo, khoa
học, kinh tế, hay chính trị, nhưng cũng có thể bị lợi dụng để
loè quần chúng .

Đạo Phật gồm nghiên cứu học tập Triết học Phật, và thực hành
Thiền. Các đệ tử mỗi người học Triết và luyện Thiền khác nhau.
Người không theo đạo Phật, hay không theo đạo nào, cũng vẫn
luyện Thiền được, mà không cần nghiên cứu đạo Phật. Người
không theo đạo Phật, hay không theo đạo nào, cũng vẫn có thể
nghiên cứu đạo Phật, mà không cần luyện Thiền.

Nếu Thiền quả có tác dụng cải tà quy chính như thế, thì thật sự
Thiền đã tiêu huỷ chính trị . Loài người ban đầu không có chính
trị, rồi chính trị, luật pháp sinh ra để tranh giành và giàn xếp để
sống với nhau theo một trật tự cân bằng động dưới áp suất
của các thế lực . Một khi loài người biết lẽ phải, biết nhường
nhịn, thì không cần chính trị và luật pháp nữa. Vậy có thể nói,
Thiền là khắc tinh của chính trị. Cái này cần suy nghĩ thêm.
Được CoDep sửa chữa / chuyển vào 02:34 ngày 01/11/2007
Được CoDep sửa chữa / chuyển vào 02:38 ngày 01/11/2007

Cái nhìn bác đưa ra quả thật mới mẻ. gocLe từ trước đến giờ không hiểu thể dục là khoa học mà chỉ nghĩ những nghiên cứu về thể dục là ? nghiên cứu, vận dụng hiểu biết của các khoa học như sinh-y học, sinh-hóa học để tìm kiếm những mức độ khả thi tối ưu Rõ ràng là bị điều kiện hóa bởi ý nghĩa chật hẹp của từ khoa học
Nhân tiện nói thêm là cuộc tranh luận, hay đối thoại khoa học về thiền có phải là một khoa học hay không vẫn chưa ngã ngũ. ?oThiền? ở đây là thiền như người phật giáo trình bày, một phần nào đó thiền Ấn giáo cũng được nhắc tới nhưng đã bị tước bỏ context tín ngưỡng, tôn giáo của nó.
Ngày trước, các nhà thiền học lừng danh như DT Suzuki chỉ nói, đại khái, Thiền là *nghệ thuật* quán sát thân tâm .Dè dặt như thế nhưng người phương tây lúc ấy cũng thấy chướng, chắc vì dữ liệu thực nghiệm về thiền còn hiếm hoi, và Suzuki cũng không trình bày thiền học theo một khuôn khổ hay ngôn ngữ mà giới khoa học hiểu được, mặt khác các giải thích thực tại mới mẻ do vật lí cung cấp vẫn chưa được chính các nhà khoa học tiêu hóa được.
Sau mấy mươi năm đối thoại, đã có những thay đổi (để không nói ?otiên bộ? ) lớn trong cái nhìn chung, Nhưng ngay những nhà khoa học phương tây (về não vv.) có thiện cảm rõ rệt vẫn chỉ dừng lại ở chỗ xem thiền học như một ?otriết học thực nghiệm?, theo gocLe hiểu là khá hơn triết thông thường ở chỗ không chỉ ràng mạch, xuyên xuốt về logic mà còn nặng tính thực nghiệm hơn, theo đó ít bị nguy cơ rơi vào suy biện mông lung, ?onói sao cũng xuôi tai?.
Các nhà khoa học, triết học kiêm ? hành giả phật giáo như Alan Wallace đã đưa ra những dữ liệu và công trình lí luận sắc xảo, thành công trong việc trả lời một vấn nạn quan trọng: Sự khảo sát những trạng thái của tình cảm, ý thức, vv. của thiền phật giáo trong căn bản có hơn gì phương quán introspection (?onội quán?) mà tâm lí học đã buộc phải từ bỏ vì tính phi khoa học của nó?
Lập luận của ông là một cách nói thời đại của đòi hỏi truyền thống, về sự song hành thiền định-thiền quán. Đại khái TĐ, ở một mức độ rèn luyện cao mà không có thiền quán thì có thể gây hại do ảo tưởng ảo giác mà chính niềm tin tạo ra (như tin có luân xa thì thấy luân xa, tin Chúa thấy Chúa, Phật thấy Phật. Tác hại có-thể-có này đại khái giống như mài dao hoài hoài chứ không đem ra dùng thì có lúc có thể bị đứt tay ). Còn thiền quán mà thiếu thiền định thì (như con dao cùn), phải có kèm theo thiền định thì mới chế ngự được sự hời hợt, loạn động, chạy đông chạy tây trong sự khảo sát. Tâm của các nhà nội quán không được được mài dũa và định huớng thì dĩ nhiên không thể trở thành con dao bén giải phẩu thự tại trong chính nó .
Nhưng vẫn còn một số vấn đề căn bản mà câu trả lời của ông không được xem là có tính thuyết phục.

Nguyễn Trãi đến với Thiền lúc nào nhỉ?
[/quote]
Đây là chủ đề nói về thiền và trong đó có mở rộng sang chính trị. Một điều không thể phủ nhận đó là những nhà chính trị, nhất là phương Đông, có ứng dụng thiền trong hoạt động chính trị của họ... Thế tại sao ông bạn lại vác hai ông Trần và Nguyễn vào bài viết nói về thiền ? Đây :
"Về những dấu ấn đáng kể của Thiền nơi các nhà lãnh đạo Việt nam, tớ nghĩ là phải kể đến Trần Thái Tông và Nguyễn Trãi. Cả hai đều sống trong khuôn mẫu luân lí và chính trị Khổng giáo, nhưng đã vượt lên trên khuôn mẫu này và làm nên sự nghiệp cho họ và cho đất nước."
Thiền là một phát minh của phương Đông nhưng không thể nói thiền không thấy người phương Tây thể hiện nó. Cũng như Oxy là 1 phát minh của phương Tây nhưng xưa nay ai cũng hít thở (và hít thở có nghệ thuật là đằng khác ở phương Đông). Thiền đóng vai trò trợ thủ, vai trò chiến thuật hơn là chiến lược....

Tớ và bác dường như đi đến chỗ ông nói gà bà nói vịt rồi!
Tớ mới hỏi như đã hỏi về Nguyễn Trãi do bác nói