Thiên Thai-ánh trăng xanh mơ tan thành suối trần gian.

Thiên Thai-ánh trăng xanh mơ tan thành suối trần gian.

Thiên Thai




?Nhớ Lưu Nguyễn ngày xưa lạc tới Đào Nguyên?

Chuyện kể rằng ngày xưa đời nhà Hán có hai chàng tên là Lưu Thần và Nguyễn Triệu,sống ở tỉnh Triết Giang (Trung Quốc). Một hôm hai chàng đi tìm cây thuốc quý.Và hai chàng đã đạt được mục đích đó là tìm được cây quý, hai chàng mải hái, đi sâu mãi vào rừng; càng vào sâu, càng nhiều cây thuốc.Bỗng nhiên hiện ra trước mặt hai chàng một ngọn núi,núi Thiên Thai.Một cảnh đẹp quyến rũ hiện ra trước mắt hai chàng,dưới chân núi có một cái cửa.Hai chàng bèn bước vào,càng vào cảnh đẹp càng tuyệt vời,như một cõi tiên hạnh phúc.Lúc hai chàng có ý định về thì hai chàng lại không thể nào biết được đường về và thế là ?oQuê hương dần xa lấp núi ngàn?.Bỗng hai chàng chợt thấy có hai người thiếu nữ xinh đẹp nhìn họ với những ánh mắt tình tứ.Sau một lúc làm quen,hai chàng kể lại cho hai cô gái chuyện họ lạc vào chốn này và bây giờ không biết đường về.Có lẽ do ?oThiên Thai chốn đây Hoa Xuân chưa gặp **** trần gian?,hai cô gái đẹp như tiên nữ nghe vậy bèn có ý muốn mời hai chàng về ra mắt Phu Nhân,là người cai quản cái động tiên này và ở đó luôn để hưởng những hạnh phúc của cõi tiên.Kể từ đó hai nàng tiên quấn quít hai chàng và ngược lại hai chàng cũng rất hạnh phúc với hai nàng.Và sau đó được phép của phu nhân hai chàng lấy hai nàng.Cuộc sống ở đó quá hạnh phúc nhưng hai chàng vẫn rất nhớ nhà và hai chàng đã xin Phu Nhân cho được trở về trần thế và Phu Nhân đồng ý.Hôm chia tay hai chàng về trần thế,hai nàng khóc ròng rã vì họ biết rằng đây sẽ là cuộc chia tay mãi mãi mặc cho những lời hẹn trở lại của hai chàng.Lưu,Nguyễn về đến quê hương thì cảnh vật đã khác xưa rất nhiều,hai chàng không biết rằng nửa năm nơi cõi tiên bằng mấy thế hệ nơi trần gian.Họ không hề biết một ai và ngược lại.Hai chàng định trở lại núi Thiên Thai nhưng chẳng thấy cửa động nữa,cửa đã đóng và sau đó họ mất tích,không ai thấy họ quay trở lại.Ôi!Biết tìm Đào Nguyên,Đào Nguyên nơi nao?

Câu chuyện trên đã được cố nhạc sĩ tài hoa Văn Cao gợi nhắc lại trong tác phẩm làm say mê biết bao lòng người,bao thế hệ trong đó có tôi,người thuộc lớp thế hệ ngày này,sinh ra không biết chiến tranh.Vâng!đó chính là bản nhạc Thiên Thai,bản nhạc mà dù đã nghe đi nghe lại nhiều lần rồi mà tôi vẫn cứ bị ám ảnh và mỗi lần nghe nó qua giọng ca mơ hồ của ca sĩ Cao Minh tôi lại bị thổn thức.Đêm nay,một đêm lạnh đầu xuân,cái lạnh làm cho ta dễ có những ý nghĩ mộng mơ và tưởng tượng,như thường lệ tôi lại bật ca khúc Thiên Thai lên để tìm lại những cảm xúc khó tả,tìm lại những giây phút bồng bềnh nổi trôi theo giai điệu và ca từ của Thiên Thai và...như thường lệ đêm nay tâm hồn bé nhỏ của tôi lại thổn thức,bâng khuâng và mơ màng.Tôi quyết định viết vài dòng cảm xúc,cảm nhận để hi vọng là phần nào trút bỏ được những thổn thức ấp ủ bấy lâu của tôi đối với bản nhạc và cũng là hi vọng tìm được những người bạn đồng cảm với tôi.

Mở đầu bài hát là một câu hát đầy mơ màng,một câu hát như chỉ có thể nghe ở cõi tiên lai bồng cảnh:

?oTiếng ai hát chiều nay vang lừng trên sóng?​

​

Đúng vậy! tôi nghe mơ màng như đâu đây một tiếng hát của một người thuộc cõi tiên,một tiếng hát nghe vang lừng trên sóng.



Bao tình huống,cảnh vật tuyệt đẹp của chốn Thiên Thai trong câu chuyện ngày xưa lại ập về.Những nốt nhạc buồn,chậm rãi từ từ như dập dìu đưa ta vào cõi tiên hạnh phúc và mơ màng.Lúc này hồn ta tựa như cánh diều bay theo gió và bồng bềnh với những đám mây,ngủ quên trong những mộng mơ,bao ưu phiên của ngày hôm nay đâu hết rồi?mà tôi cũng chẳng nhớ ngày hôm nay mình gặp những ưu phiền gì nữa.Nó thật tuyệt vời,thật khó tả qua giọng ca của Cao Minh:

"...
Nhớ Lưu Nguyễn ngày xưa lạc tới Đào Nguyên
Kià đường lên tiên, kìa nguồn hương duyên
theo gió tiếng đàn xao xuyến
Phím tơ lưu luyến, mấy cung u huyền
Mấy cung trìu mến như nước reo mạn thuyền

Âm ba thoáng rung cánh đào rơi
Nao nao bầu sương khói phủ quanh trời
Lênh đênh dưới hoa chiếc thuyền lan
Quê hương dần xa lấp núi ngàn
Bâng khuâng chèo khua nước Ngọc Tuyền
Ai hát trên bờ Đào Nguyên..."​

​

Không hiểu sao cái câu buồn bã đến se lòng,?oQuê hương dần xa lấp núi ngàn? lại ám ảnh tôi đến vậy,trong đầu tôi luôn cứ vấn vương giai điệu ấy,nhất là mỗi lúc đêm về với giá lạnh đầu xuân như thế này.Phải chăng đó là một sự trách móc dành cho hai chàng Lưu,Nguyễn,đi vào cõi tiên mà quên cả đường về quê?tôi cũng chẳng biết nữa vì chẳng phải ý nghĩ đó mà trong đầu tôi luôn có giai điệu và ca từ của bài hát và câu hát đó.Nó làm cho tôi mơ màng và không phân biệt được giữa hư và thực là như vậy.

​

Bản nhạc cứ thế,chậm,nhẹ nhàng và sâu lắng như là một cô tiên nữ dẫn ta đi vào cõi tiên.Bao hạnh phúc của cõi bồng lai tiên cảnh lại hiện lên:

?o...
Thiên Thai chốn đây Hoa Xuân chưa gặp **** trần gian
Có một mùa đào dòng ngày tháng chưa tàn qua một lần
Thiên Tiên chúng em xin dâng hai chàng trái đào thơm
Khúc nghê thường này đều cùng múa vui bầy tiên theo đàn...?

Sau những ngày tháng hạnh phúc ở cõi tiên,bắt đầu xuất hiện ở hai chàng Lưu,Nguyễn một nỗi nhớ không nguôi đối với quê hương mỗi khi đêm về tĩnh lặng:

"...
Đèn soi trăng êm nhạc lắng tiếng quyên
đây đó nỗi lòng mong nhớ
Này khúc bồng lai
là cả một thiên thu trong tiếng đàn chơi vơi
Đàn xui ai quên đời dương thế
Đàn non tiên đàn khao khát khúc tình duyên..."​

​

Một câu hát được chắt chiu từ nỗi lòng và tâm hồn của nhạc sĩ,thi sĩ vĩ đại Văn Cao được Cao Minh thể hiện đưa hồn ta bay vút lên trời cao cùng với tiếng hát rất chi lãng tử:

?o...
Thiên Thai! Ánh trăng xanh mơ tan thành suối trần gian
Ái ân thiên tiên em ngờ phút mê cuồng có một lần...?​

​

Còn gì đẹp hơn câu hát này nữa,còn gì đẹp hơn?tôi vẫn tự hỏi từ đáy lòng tôi như vậy bao lần và tôi vẫn chưa có câu trả lời.

Như một bản nhạc giao hưởng hoành tráng,bản nhạc đổi tiết tấu,đổi tông,từ chỗ chậm rãi như đi dạo chơi ở chốn Thiên Thai sang chỗ nhanh,dồn dập với những câu hát chỉ có thể nói ngắn gọn với hai từ ?ongây ngất?,lúc này chính là lúc cảm xúc trào dâng:

"...
Gió hắt trầm tiếng ca
tiếng phách ròn lắng xa
Nhắc chi ngày xưa đó đến se buồn lòng ta

Đào Nguyên trước
Lưu Nguyễn quên trần hoàn
Cùng bầy tiên đàn ca bao năm
Nhớ quê chiều nào xa khơi
Chắc không đường về
Tiên nữ ơi!
Đào Nguyên trước Lưu Nguyễn khi trở về
Tìm Đào Nguyên, Đào Nguyên nơi nao?..."​

​

Tiết tấu nhanh nhưng đoạn nhạc trên vẫn duy trì cái chất buồn,sâu lắng và lãng mạn của bản nhạc,nó kết hợp quá đẹp với đoạn nhạc trước đó.Có thể thấy cấu trúc âm nhạc của bài hát này phức tạp,hợp âm thay đổi theo từng chữ một,nó thể hiện Văn Cao là một nhạc sĩ,một nhà thơ đại tài.Hơn thế nữa với những cảnh vật đẹp đẽ chứa đầy tính hình ảnh kích thích trí tưởng tượng,bài hát còn cho ta thấy một họa sĩ tài ba Văn Cao.

Cảm xúc lên xuống với bản nhạc nhưng bất chợt lòng tôi yếu mềm,buông xuôi và đi vào giấc ngủ mơ màng,một giấc ngủ quên mà trong đầu tôi vẫn cứ vơn vởn bản nhạc,vẫn cứ vơn vởn những mộng mơ của cuộc sống:

?o...
Những khi chiều tà trăng lên
Tiếng ca còn rền trên cõi tiên.?​

​

Hà Nội,đêm lạnh giá 5/2/04,rạng sáng 6/2/04.


































Được PaulLennon sửa chữa / chuyển vào 23:51 ngày 06/02/2004

Nothing to say... Tôi cũng là một trong những người được nghe và yêu thích Thiên Thai từ những ngày còn bé, nhưng đến hôm nay mới hiểu được cốt truyện và xuất xứ của bài hát. Đúng là chỉ những con người tài năng và có tâm hồn nghệ sĩ thực sự mới có thể sáng tác một ca khúc vừa nghệ thuật về ca từ, vừa nghệ thuật về giai điệu như thế.
Hồi trước, khi chưa được nghe đồng chí Cao Minh thể hiện (hình như đây là một trong số rất ít giọng nam hát bài hát này), tôi mới chỉ cảm nhận Thiên Thai qua những giọng nữ tên tuổi như Ánh Tuyết, Lê Dung... hay Thu Lan, Quỳnh Hoa ( 2 cô này hát nhạc Tiền Chiến cực kỳ truyền cảm nhưng tiếc là bây giờ đã giã từ vũ khí , chỉ có Quỳnh Hoa thi thoảng xuất hiện trên chương trình Ký ức thời gian của VTV3 thôi) tôi nghĩ chỉ có Lê Dung hát là hay nhất vì Lê Dung có chất giọng rất sang và có sức lay động. Nhưng sau này, giọng nam tôi thấy đạt nhất khi biểu diễn với Thiên Thai đã làm tôi nghĩ khác. Đoạn chorus (dùng từ chuyên môn thế không biết đã đúng chưa) làm tôi nhớ đến bài (phải gọi là trường ca thì đúng hơn) Hòn Vọng Phu của Lê Thương. Cũng có những đoạn chậm buồn sâu lắng chuyển qua dồn dập thôi thúc.
Ngày bé nghe các cụ đàm đạo chuyện nhạc nhẽo thì thấy bảo Thiên Thai là câu chuyện do Văn Cao tưởng tượng ra và viết nhạc, thế nhưng ý kiến của PaulLennon có lẽ đúng hơn. Lâu lắm mới thấy được dồng chí mê đồ cổ thế này. Sau Thiên Thai sẽ là Trương Chi chứ?

...Còn tôi chẳng có gì.Tâm hồn tôi nó hơi nông.Mà đời tôi thì không có chuyện.Cái tôi của tôi rất xoàng.Bởi tôi rất xoàng...​

Được rockmantocdai sửa chữa / chuyển vào 19:53 ngày 07/02/2004

Tôi chỉ được nghe Ánh Tuyết và Thái Thanh, vì vậy thấy Ánh Tuyết hát hay nhất, tiếng hát cao và dặt dìu rất hợp với âm hưởng và nội dung bài hát. Nhưng đối với nhạc Văn Cao, Thiên thai chưa phải là bài tôi thích nhất, có lẽ chưa cảm nhận hết cái hay trong tiết tấu của bài hát.
 
Một mai em nhé, có nghe Thu về, trên hàng lá khô Ngàn sao lấp lánh, hát câu mong chờ, em về lối xưa Hạ còn nắng ấm, thấy lòng sao buốt giá Gọi tên em mãi, trong cơn mê này, mình nhớ thương nhau