Things Russian

Đây chỉ là những bài text trong sách học tiếng Nga, nhưng khá thú vị đối với những người mới học và làm quen với ngôn ngữ này. (Không biết có ai có hứng thú không nữa).

Рfсские имена - những cái tên NgaMỗi chúng ta đều sở hữu một cái tên, được đặt ra từ khi mới chào đời. Chúng ta ít khi ngẫm nghĩ, tại sao mình lại được gọi như vậy, mặc dù mỗi cái tên đều có một lí lịch, một cuộc sống riêng của nó.
Những cái tên thời cổ xưa thường mang những nét tính cách hoặc hình dáng đặc trưng của người mang nó: oал (nhỏ bé), 'ел (trắng trẻo),"об? (tốt bụng), Х?аб? (can đảm, dũng cảm); Несмеяна (cau có),Че?нава (đen đủi)..vv.. Những cái tên này sống cùng với người sở hữu nó, và chừng nào người ấy còn ở trên đời thì cái tên đó còn tồn tại. Tên của những người trong hoàng tộc được phân biệt với tên của dân thường bởi những cấu trúc phức tạp hơn, và thường có thêm đuôi là: "-слав-" - vinh quang, hoặc "-ми?-" - hoà bình ( và cũng có nghĩa là vũ trụ, thế giới), ví dụ như: 'о?ислав, Свя,ослав, "об?ослав, 'ладими?, >Zбоми?. Một vài cái tên trong số đó, ví dụ như 'ладими?, 'о?ис, 'адим... tồn tại cho tới tận ngày nay một chách nguyên vẹn, hoặc là đã được rút gọn. Cũng từ ngôn ngữ cổ đã ra đời những cái tên phụ nữ như Све,лана (ánh sáng) và >Zдмила.
Một nhóm lớn trong những cái tên Nga có nguồn gốc từ ngôn ngữ nước ngoài. Một trong những cái tên đầu tiên ở Nga cổ (РfсO) bắt nguồn từ ngôn ngữ Scandinavi: Igor ( ~го?O), Oleg (zлег), Olga (zлбга). Nhờ có những công tước, quận chúa Nga, những người đầu tiên mang tên chúng, những cái tên này đã dần đi vào lịch sử nhà nước Nga.
Tên Igor (~го?O) được hình thành từ cái tên của xứ Scandinavi cổ - Ingvar (~нгва?). Còn bản thân những cái tên Oleg (zлег), Olga (zлOга) lại là những tính từ của tiếng Đức (hell), tương ứng với các từ - све,лено?ка) hoặc Ал'на, Ал'нf^ка, còn Irina thì thành Ira hoặc ~?о?ка, "ми,?ий ---> "и,а, oи,я, Се?гей ---> Се?'жа, Се?'женOка, Natalia (На,алOя) ----> Natasa (На,а^а), На,а^енOка, Maria (oа?ия) ---> Masha (oа^а), oа^енOка, oа?fся....
Với sự giúp đỡ của hậu tố -K-, những cái tên có thể rút ngắn lại thành những dạng đơn giản hơn như Xaska(Са^ка), Xeriozhka (Се?'жка), Lenka (>енка), Maska (oа^ка), mà đôi khi trong từng tình huống có thể là biểu thị những cách gọi khinh miệt đối với người mang nó.
Một cái tên họ đầy đủ của người Nga cho phép người khác biết cả về tên họ của bố người đó bởi nó bao gồm họ gia đình, họ cha (о,е?ес,во), và tên của bản thân. Họ cha (о,е?ес,во) được bắt nguồn từ tên của người cha, được biến đổi, bổ sung thêm những đuôi -ovich (-ови?) hoặc -evich (-еви?) hoặc -ich (-и?) đối với nam và -ovna (-овна) hoặc -evna (-евна), -ини?на đối với nữ.
Ví dụ như Alexadrovich (Але.ад?ови?), Alekxeevich (Алексееви?), Vladimirovna ('ладими?овна), Nicolaevna (Николаевна), ~лOини?на...

( nguồn: sách học tiếng Nga: "авай,е гово?и,O по-?fски)


"авай за жизнO


Được xanhia sửa chữa / chuyển vào 21:54 ngày 11/06/2003

Cảm ơn em Xanhia. Chủ đề này rất hay. Tháng trước chị phải đi tìm hộ cô bạn tài liệu về tên Nga để làm tốt nghiệp mà mãi không tìm thấy đâu --> Có một cuốn sách nào đó chỉ viết về tên Nga thôi, dày khoảng 100 trang, nhưng mà chị không nhớ tên, cũng chả nhớ là đọc ở thư viện nào. Không biết em có không? Tặng em bông hoa cho những ngày tháng 6.

hì cảm ơn chị Vera. em cũng có nghe nói quyển đó nhưng em không tìm thấy. Còn bài em vừa post chỉ là một bài text nhỏ trong sách học tiếng Nga thôi, nên ngắn lắm. Cám ơn chị nhé!Cuộc phiêu lưu của từ "Yожалfйс,а" (Làm ơn - Please)
(kí sự của M.Wilson - một nhà báo người Mĩ)

Khi lần đầu tiên đặt chân tới Liên Xô, tôi không biết một chữ tiếng Nga bẻ đôi. Lúc đó tôi chỉ toàn nghe thấy tiếng Nga. Mà tôi chỉ biết rằng "đa" (да) là " yes" và "nhet" (не,) là "no". Thế là hết.
Cuộc nói chuyện đầu tiên bằng tiếng Nga của tôi cực ngắn và nhanh. Khi máy bay hạ cánh xuống Vnykov, một nhân viên bước vào cabin, tiến lại gần tôi và nói: "passpor-r-rt". Tôi lấy từ trrong túi ra và đưa anh ta giấy tờ cần thiết. Và cuộc nói chuyện kết thúc ở đó. Tôi có cảm giác là tiếng Nga rất giống tiếng Anh, chỉ cần học sao cho có thể nói chữ "R" càng rền vang càng tốt. Nhưng hóa ra mọi chuyện phức tạp hơn rất nhiều.
Tôi trở lại New York với một quyết định dứt khoát: phải nói chuyện với người Nga bằng ngôn ngữ của chính họ. Và tôi ngồi học tiếng Nga với một quyết tâm cao độ. Quyết tâm đó khiến thày giáo của tôi rất hài lòng, vui sướng và thậm chí đôi khi còn hốt hoảng.
Trong chuyến đi tiếp theo tới Moskva, các bạn bè của tôi rất mừng rỡ chúc mừng. cuộc nói chuyện đầu tiên bằng tiếng Nga trôi chảy và thành công một cách đáng ngạc nhiên. Khi tôi vừa ra khỏi khách sạn, một người đàn ông dừng lại và hỏi, làm thế nào để ra phố Gorkyi. Tôi nói " Đó" và chỉ tay, khi băng qua đường, người qua đường đó xô vào tôi và xin lỗi. Còn tôi thì nói "Yажалас,а!"
Nếu như từ "пожалfйс,а" dịch sang tiếng Anh thì nó tương đương với từ "please", nếu chúng ta dùng khi nói với ai đó mà họ vừa xô vào mình, có nghĩa là mời ngừời ta thực hiện hành động đó lại lần nữa, muốn bao nhiêu lần cũng được. Nhưng tôi biết rằng, người khách qua đường kia sẽ không làm điều đó, chính tôi không hề xa lạ với sự phức tạp của khẩu ngữ tiếng Nga.
Trong phần lớn các từ điền Anh-Nga, từ này được dịch tương đương với từ "please". Thực chất "пожалfйс,а" cũng giống với "please", như là câu " Я лZблZ вас, до?огая" (tôi yêu em) với câu ""авай,е поженимся" (chúng ta lấy nhau nhé) vậy.
Những người học nghe tiếng Nga, thường có cảm giác rằng từ "пожалfйс,а" có tới hàng ngàn ý nghĩa khác nhau. Tôi thử đóng vai một nhà ngữ văn người Mĩ, với quyển sổ tay ghi chép những cuộc đàm thoại của người Nga, tôi thấy rõ rằng cứ mười từ được nói ra thì có 1 từ "пожалfйс,а". Giả sử, nhà ngôn ngữ này chọn chỗ đứng cho 1 trong những cuộc thu thập của mình là ở quầy đánh điện tín. Anh ta thấy rằng một người đàn ông lo lắng cố gắng lách qua đám đông để tới quầy điện tín. Rõ ràng anh ta rất vội vã, nói khẩn khoản " пожалfйс,а!" Nhà ngữ văn ghi vào cuốn sổ tay " пожалfйс,а - please".
Nhưng những người đang đứng xếp hàng cũng nói "пожалfйс,а". Nhà ngôn ngữ giật mình, gạch chữ "please" đi và viết lại " cứ tự nhiên lên hàng đầu đi". Người đàn ông lo âu thò tay qua ô cửa con con lấy tờ mẫu đánh điện. Cô nhân viên điện báo đưa tờ mẫu lại gần cho anh ta và nói "пожалfйс,а!". Nhà ngôn ngữ cáu kỉnh gách dòng đã viết lúc trước đi và viết " đây, đây là cái anh cần". Người đàn ông lấy tờ mẫu và bắt đầu lục tung cái túi xách của mình, anh ta không có gì để viết. Người đứng phía sau liền dúi vào tay anh cái bút, và - lạy Chúa - nói "пожалfйс,а". Nhà ngôn ngữ bực dọc viết lại một lần nữa " cái này sẽ giúp anh, mời anh dùng tạm".
Người đàn ông hấp tấp viết bức điện, cô nhân viên đếm số chữ, mỉm cười và nói " có thể viết thêm 3 từ nữa được" Anh ta điền đủ vào giấy và nhẹ nhàng nói "пожалfйс,а". Và đây là 3 từ đó " лZблZ, лZблZ, лZблZ". Còn nhà ngữ văn người Mĩ thì đã toát mồ hôi, gạch một cái chấm than to đùng bên cạnh những gì đã viết. và sau đó viết thêm một chú ý :"một đống vô tận những tập hợp ý nghĩa khác nhau".
Vào lúc đó một chiếc taxi đỗ lại ở trước cửa ra vào, và nhà ngôn ngữ lại nghe thấy người tài xế mở cửa và nói "пожалfйс,а'. từ xe bước ra một phụ nữ, Cô tiến lại quầy điện tín, túm lấy tác giả bức điện vừa rồi và bắt đầu cãi nhau với anh ta. Cô ta hét lên rằng cô luôn căm thù anh, kể cả khi vẫn còn yêu anh! Người đàn ông nhún vai và nói "пожалfйс,а!" Nhà ngữ văn người Mĩ kinh ngạc, viết cái gì đó vào cuốn sổ tay, gạch đi, rồi lại viết lại, và cuối cùng ngã lăn xuống sàn. Phía trên đầu cả đám đông nhốn nháo:
- " ông cảm thấy khó chịu à? Có cần phải đưa tới bác sĩ không?"
- "Yожалfйс,а" nhà ngôn ngữ nói bằng đôi môi run rẩy. Có lẽ bây giờ những bức điện, người phụ nữ tức giận, người đàn ông lịch sự... đang nhảy múa trong đầu ông như một chiếc kính vạn hoa. Và thế là ngay trong giây phút "неп?ия,но" (khó chịu) đó, ông ta lầm bẩm với chính mình bẳng vẻ thoả mãn " Đây rồi, cuối cùng thì cũng ra nghĩa chính gốc của từ "пожалfйс,а"
"авай за жизнO

Câu chuyện về từ "пожалfйс,а" thật hay!
Nó là một ví dụ điển hình cho việc tiếp cận được với cả một nền văn hóa thông qua học ngôn ngữ của nước ấy.
Nó cũng giống từ "Cảm Ơn" của tiếng Việt vậy, có lúc nghĩa là Không, có lúc lại nghĩa là Có. Nhưng nếu là người bản ngữ thì hầu hết mọi người không để ý đến sự phong phú ngữ nghĩa của từ, chỉ có thể thấy nó khi ta đứng ngoài ngôn ngữ nhìn vào nó thôi.
Hasta La Vista

Bài này hay thật! Cảm ơn em Xanhia! Vote tặng em 5* nè...

Ý nghĩa những cái tên Nga
Cũng như ở Việt Nam, người Nga đặt tên cho con với những hàm ý sâu xa, muốn gửi gắm những ước vọng về tương lai của con cái mình qua những cái tên, và cái tên cũng phản ánh những nét tính cách của người mang nó. Ở Việt Nam, khi nghe một cái tên bạn thường nghĩ xem đó là một người như thế nào, ít ra là có vẻ bề ngoài giống như cái tên của chính mình không? Những cái tên tiếng Nga cũng vậy, cách phát âm và những ý nghĩa của chúng khiến người ta có thể liên tưởng ngay tới chủ nhân của nó. Và hay nhất là những cái tên Nga này đều có những cái tên Việt mang ý nghĩa tương đương, thử xem những cái tên Nga có thể dịch sang tên Việt như thế nào nào!
Alexandr (Александ?): Người bênh vực, người bảo vệ nhân dân, đấng trượng phu.
Tên thân mật: Xasa (Са^а), СанOя... Cha mẹ đặt tên này cho con với hi vọng con mình trở thành một người tự tin vào bản thân, kiên quyết, bền bỉ và có lòng khoan dung độ lượng. Bản thân cái tên dự đoán tính quyền lực và cả lòng dũng cảm cũng như chất anh hùng của người mang nó.
Alecxây (Алексей) Xuất phát từ ngôn ngữ Hi lạp cổ, có nghĩa là "kẻ bênh vực", "người bảo vệ". Cách phát âm của cái tên này cho thấy người sở hữu nó có vẻ khá trầm tĩnh và yêu đời. Đó là ước muốn của cha mẹ, mong cho con mình tránh khỏi mọi điều phiền phức khó chịu có thể xảy ra. Tên thân mật: Aliosa (Ал'^а).
Anatôli (Ана,олий): Ана,олий - từ tương ứng với "вос,о?н<й", có nghĩa là phương Đông, thuộc về phương Đông. Tên Anatôli có nghĩa là " cư dân của phương Đông". Cái tên này thấm đượm tinh hoa của xứ sở ấy.
Andrei (Анд?ей): có nghĩa là " мfжес,венн<й" - sự quả cảm, can trường, gan dạ... Cái tên này khiến người khác nghĩ: Andrei - người hay pha trò, người khôi hài, kẻ đầu têu... Cha mẹ đặt tên này cho con với mong muốn con mình sẽ luôn gặp may, và thành công dường như luôn nằm ngay trong lòng bàn tay.
Antôn (Ан,он) và Antoni (Ан,оний): có nghĩa là "bước vào trận chiến với kẻ thù" (có nguồn gốc Hi Lạp cổ). Cái tên này mang tới cho người khác ý nghĩ về một người năng động, nhưng đồng thời cũng là người rất cẩn trọng.
Boris ('о?ис): Đây là "phiên bản" mới của cái tên xứ Slavơ cổ - Borislav ('о?ислав), có nghĩa là: Vinh quang, lừng lẫy trong chiến đấu. Boris - xuất phát từ "'zРOба"-trận chiến, slav - "С>А'а"-vinh quang. Cái tên này mang mong ước về những đức tính kiên gan, bền bỉ ( mà trong thực tế nhiều khi trở thành ngoan cố, bướng bỉnh), đôi khi gợi lên cảm giác về sự hung bạo, ác liệt, liên hệ ngay với nghĩa đen.
Vadim ('адим): Cái tên này như một câu đố dành cho các nhà nghiên cứu. Một số cho rằng nó có nguồn gốc từ Trung Á cổ đại, đưọc tạo thành bởi từ " Vata" hoặc "Vaiu", có nghĩa là ngọn gió, hoặc là biểu tượng chiến thắng. Một số khác thì cho rằng nó có nguồn gốc từ động từ của xứ Slavơ "Va***i", có nghĩa là "cãi cọ, dấy lên nổi loạn". Nếu trong trường hợp này, Vadim là cái tên có một không hai mang ý nghĩa thoá mạ. Có thể cái tên này có nghĩa khác, được ghép bởi 2 từ, mà theo đó, 1 từ là "Va***'" không có nghĩa là "cãi cọ", mà là "say mê, lôi cuốn", trong tiếng Nga, nó được tạo thành bởi các từ "по'А"и,Oся (thói quen), п?и'А"А (thu hút, hấp dẫn)", vv... Và từ còn lại là "ima (има),imati (има,и)", nghĩa là "обладание, имение, име,O" - sở hữu, chiếm hữu... Vậy thì cái tên Vadim có nghĩa là " người có sức lôi cuốn, đáng yêu...". Cái tên này gợi cho người ta một sự trầm tĩnh, ung dung, thong thả, nhưng thực ra đó là sự yên tĩnh nơi vực thẳm biển khơi.
Valentin ('ален,ин): Có nguồn gốc La tinh, có nghĩa là "силOн<й, к?епкий, .ва,кий" - mạnh mẽ, vững vàng, khéo léo. Mặc dù mang ý nghĩa như vậy nhưng cách phát âm cái tên rất nhẹ nhàng, mà lại gợi tư thế sẵn sàng chịu đựng căng thẳng. Cái tên này thường được đặt cho con gái - Valentina.
Valeryi ('але?ий): có nghĩa là khoẻ mạnh, tràn đầy sinh lực, rắn chắc... cái tên thể hiện ý nghĩa " tình yêu cuộc sống".
Vaxili ('асилий): - "?а?ский" (huy hoàng). Cái tên này suýt nữa thì trở thành danh từ chung, thậm chí thường được viết lên tường: "здесO б<л 'ася" ( Vaxia đã từng ở đây). Nhưng cái tên này hiện nay ngày càng hiếm gặp. không có gì là lạ, đơn giản vì có quá nhiều cái tên cùng một lúc trở nên phổ biến, và đã có nhiều người dùng chúng để đặt tên cho con mình, và sau đó, cái tên dần rơi vào quên lãng, và trở nên hiếm có khó tìm. Cái tên này thể hiện sự cởi mở, chân thành, tốt bụng, nhàn nhã, và đồng thời có một cái gì đó "мfжи?кая .и,?инка" (láu cá kiểu nông dân).
Victor ('ик,о?): cái tên này thì đã quen thuộc quá rồi, nó có nghĩa là người chiến thắng.
Vladimir ('ладими?): có nguồn gốc từ ngôn ngũ Slavơ - "'>А"еZ?ий o~Р" - bá chủ thế giới. Tuy nhiên, bản thân từ "mir" còn có nghĩa là hoà bình, cái tên gợi lên rằng người sở hữu nó có một tâm hồn lớn và hào hiệp, cao thượng, phong nhã.
Vladislav ('ладислав): - "'>А"еZ?ий С>А'ой" - chủ nhân của vinh quang. Tên này mang tới ý nghĩ về người sờ hữu một ý chí vững vàng, bền bỉ, với vẻ ngoài thân thiện cởi mở.
Denis ("енис): Đây là tên tiếng Nga của thần Điônidốt - vị thần rượu nho và bảo trợ cho sự phì nhiêu của mùa màng trong thần thoại Hi Lạp. Cha mẹ đặt tên này cho con với mong muốn con sẽ yêu cuộc sống, lanh lợi và có khuynh hướng hài hước, vui nhộn.
Dmitri ("ми,?ий): xuất phát từ cái tên Hi Lạp Demetra - một trong những vị thần được tôn kính thờ phụng trong đền Pantheon, nơi thờ các vị thần trên đỉnh Olempơ. Đây là vị thần đất, bảo trợ cho sự phì nhiêu của đất đai và mùa màng. Tên thân mật: Dima ("има)
Evgenhi (.вгений): - благо?одн<й-hào hiệp, cao quí, phong nhã...(tiếng Hi Lạp cổ)
Khi nghe tên này người ta liên tưởng tới một người trầm tĩnh, năng động nhưng đồng thời rất điềm đạm, tốt bụng. Tên thân mật : Giênhia (-еня).
Ivan (~ван): - nghĩa là " sự ban ơn của Đức Chúa Trời". Tên thân mật: Vanhia ('аня)
Igor (~го?O): - chàng trai dũng cảm, người được sự bảo trợ của vị thần Sấm sét.
Ilia (~лOя): - pháo đài của Chúa trời.
Kirill (sи?илл): - có thể bắt nguồin từ xứ Ba Tư - có nghĩa là " mặt trời", hoặc từ Hi lạp, có nghĩa là "Người có quyền lực tối cao"
Constantin (sонс,ан,ин): - kiên định, rắn rỏi, trung thành. Tên thân mật: Kos-chi-a (sос,я)
Lev (>ев): Cái tên này có nguồn gốc Hi Lạp, là một trong tứ linh, có nghĩa là sư tử (lân).
Leonid (>еонид): - đồng nghĩa với Lev
Macxim (oаксим): - вели?ай^ий - người hùng mạnh nhất. tên thân mật: Maks, Masa.
Mikhail (oи.аил): - "к,о, как 'ог" - người giống như Chúa trời (hic, tên này mà dịch ra tiếng Việt thì là gì bây giờ nhỉ? Ngọc Hoàng chăng?). Cái tên này gợi lên một sự tươi tắn và yên bình, và dường như được kết thúc bởi một nốt nhạc trầm. Tên thân mật: Misa (oи^а)
Nikita (Нини,а): - победи,елO - người chiến thắng (xuất xứ Hi Lạp). Ngay cách phát âm của từ này làm người ta (chắc là người Nga thôi chứ nhỉ) liên tưởng đến một người thích ganh đua giành ngọn cờ chiến thắng.
Nicolai (Николай): - người thắng trận của nhân dân ( xuất xứ Hi Lạp). Cái tên này mang lại ý nghĩ về một người nhanh nhẹn , linh lợi với những tính cách mâu thuẫn: hài hước đi kèm với sự nghiêm khắc, nhẹ nhàng nhưng vẫn dữ dội. Tên thân mật: Côlia.
Oleg (zлег): cao quí, tươi sáng... ( xuất xứ từ ngôn ngữ Scandinavi).
Pavel (Yавел): Cái tên này trong tiếng La tinh có nghĩa là "nhỏ bé" - nhưng là bé hạt tiêu.
Piotr (Yе,?): đây là cai tên mà Chúa Jesus đặt cho một môn đồ tên là Simon (Thánh Pie), tên này có nghĩa là "đá tảng". Tên thân mật: Pêchia (Yе,я)
Roman (Роман): cái tên này có thể tra từ điển tiếng Anh để tìm ra nghĩa của nó, xuất xứ từ tiếng La tinh, có nghĩa là người La Mã, còn trong tiếng Hi Lạp cổ thì nó có nghĩa là "vững chãi, mạnh mẽ". tên thân mật: Rôma.
Sergei (Се?гей): - người được đặc biệt kính trọng ( tiếng Latinh). Tên thân mật: Seriozha.
Phedor (Федо?): - quà tặng của Thượng đế, bắt nguồn từ cái tên Hi lạp Theodor.
Phedor (Федо?): - quà tặng của Thượng đế, bắt nguồn từ cái tên Hi lạp Theodor. Cha mẹ đặt tên này với mong muốn con trở thành một người đáng tin cậy và vững chắc. Tên thân mật: Phedia.
Iuri (Ю?ий): Đây là cái tên tiếng Nga biến âm từ tên Hi Lap Georgi - có nghĩa là nông dân. Ngoài ra còn có cái tên Egor nhưng ít được sử dụng hơn. Cái tên này mang những nét tính cách yêu đời, nhưng khá cứng rắn. tên thân mật: Iura (Ю?а)
"авай за жизнO