Thơ ca Hồ Xuân Hương đây !!!

Thơ ca Hồ Xuân Hương đây !!!

Trong nÒn v¨n häc Vi-t Nam, n÷ thi so Hå Xu©n H­¬ng lµ mét hi-n t­îng ®?c bi-t, kh«ng ch~ trong néi dung vµ ngh- thu<t s¸ng t¸c mµ ngay c¶ c¸c v¨n b¶n s¸ng t¸c cña n÷ so hä Hå vÉn cYn lµ nh÷ng vÊn ®Ò ®?c bi-t, c?n tiÕp tôc nghiªn cøu t-m hiÓu. Riªng vÒ cuéc ®êi riªng t­ cña nhµ th¬, cho ®Õn nay vÉn cYn lµ nh÷ng dÊu hái, ch­a cã mét c«ng tr-nh nghiªn cøu nµo ®¸ng tin c<y c¶.

Trong ph?n më ®?u bµi th¬ "Hå Xu©n H­¬ng - ng­êi ®ã lµ ai"cè nhµ th¬, nhµ nghiªn cøu v¨n häc Hoµng Trung Th«ng, nguyªn Vi-n tr­ëng Vi-n V¨n häc vèn ng­êi xø Ngh-, lµng Quúnh §«i - Quúnh L­u ®· viÕt:

Ng­êi ta nãi nhiÒu vÒ
Hå Xu©n H­¬ng
Nh­ng ng­êi ®ã lµ ai
Th<t m~a mai
Kh«ng ai biÕt râ
Nh­ cã nh­ kh«ng nh­ kh«ng nh­ cã
Nµng ë lµng Quúnh
Nµng l¹i ë ph­êng Kh¸n Xu©n
Mê mê tá tá...


Qua ®o¹n th¬ trªn, ®ñ thÊy vi-c nghiªn cøu, giíi thi-u tiÓu sö n÷ so hä Hå qu¶ lµ mét vi-c phøc t¹p. §ã ph¶i ch¨ng còng lµ mét hi-n t­îng ®?c bi-t cña n÷ so? mµ giíi nghiªn cøu v¨n häc n­íc nhµ lu«n lu«n quan t©m trong nhiÒu th<p kû.

Vi-c dùng mét tiÓu sö ®?y ®ñ, ch©n thùc, chÝnh x¸c vÒ Hå Xu©n H­¬ng vÉn lµ ®Ò tµi nghiªn cøu nãng hæi ®ang chê phÝa tr­íc ®èi víi c¸c nhµ nghiªn cøu.

Cho ®Õn nay, b»ng nh÷ng t­ li-u v¨n häc vµ qua nh÷ng nguån th­ tzch (tuy ch­a cã c¬ së ch¾c ch¾n), nh­ng c¸c nhµ nghiªn cøu cña nhiÒu thÕ h- ®· cè g¾ng vÏ nªn h-nh d¸ng cuéc ®êi cña nhµ th¬, m?c dï gi÷a hä cYn nh÷ng dz bi-t, nh­ng còng ®· cã nhiÒu ®iÓm t­¬ng ®ång:

Theo c¸c nhµ nghiªn cøu ®?u tiªn vÒ Hå Xu©n H­¬ng nh­ NguyÔn H÷u TiÕn, D­¬ng Qu¶ng Hµm th- bµ lµ con «ng Hå Phi DiÔn (sinh 1704) ë lµng Quúnh §«i, huy-n Quúnh L­u, Ngh- An . ¤ng thi ®<u tó tµi n¨m 24 tuæi d­íi triÒu Lª B¶o Th¸i. Nhµ nghÌo kh«ng thÓ tiÕp tôc häc, «ng ra d¹y häc ë H¶i H­ng, Hµ B¾c, ®Ó kiÕm sèng. T¹i ®©y «ng ®· lÊy c« g¸i B¾c Ninh, hä Hµ, lµm vî lÏ - Hå Xu©n H­¬ng ra ®êi lµ kÕt qu¶ cña mèi t-nh duyªn ®ã.
Nh­ng theo mét tµi li-u míi ®­îc c«ng bè (trªn t¹p chÝ V¨n häc sè 10-1964) cña nhµ nghiªn cøu v¨n häc cè gi¸o s­ Tr< Thanh Mai, th- Hå Xu©n H­¬ng cã cïng quª qu¸n, nh­ng lµ con «ng Hå So Danh (1706-1783), em cïng cha víi Hå So §èng (1738-1786).

Tr­íc khi n÷ so chµo ®êi, gia ®-nh th?y ®å DiÔn dän vÒ ë ph­êng Kh¸n Xu©n, huy-n Vonh Thu<n (g?n Hå T©y - Hµ Néi b©y giê). Lóc Hå Xu©n H­¬ng ®· lín, gia ®-nh vÒ th«n Tiªn Thz, Tæng Tiªn Tóc, huy-n Thä X­¬ng (nay lµ phè Lý Quèc S­ - Hµ Néi). ë tuæi thµnh niªn, n÷ so cã mét ng«i nhµ riªng dùng g?n hå T©y, lÊy tªn lµ Cæ Nguy-t ®­êng(**).
(**) Cæ Nguy-t ®­êng: cã thÓ lµ phYng v¨n, còng cã thÓ lµ n¬i d¹y häc. §iÒu ch¾c ch¾n ®ã lµ n¬i diÔn ra c¸c cuéc b-nh th¬, tiÕp b¹n bÌ.

NhiÒu tµi li-u cho biÕt, Hå Xu©n H­¬ng ë víi m', cã ®i häc, s¸ng d¹, th«ng minh, nh­ng kh«ng ®­îc häc nhiÒu, thÝch lµm th¬. Bµ cã mét b¹n th¬ rÊt ®çi tri ©m, tri k~ lµ Chiªu Hæ. Nh­ng Chiªu Hæ lµ ai? vÉn cYn lµ mét Èn sè?

Cuéc ®êi riªng t­ cña n÷ so chzu nhiÒu ®au khæ. Bµ lÊy chång muén, x©y dùng gia ®-nh, nh­ng ch¼ng mÊ

Tù t?-nh
TiÕng gµ v¨ng v¼ng g¸y trªn bom(1)
O¸n h?C¸ Vµng nh¶ bong bãng

Kh?ông ch?Ơng m?à ch?ảa
C?ả n?" cho n?ên ho?á d?ô dang,
N?Đi ni?'m n?àng c?Ê bi?.t ch?ăng ch?àng.
Duy?ên thi?ên ch?ưa th?Sy nh?ô ?đ??u d?Ôc,(1)
Ph?C?á V?àng nh?ả bong b?Êng

M?ắng h?Ôc tr?Y
KhÐo khÐo ?đi ?đ?âu lò ng?^n ng?ơ?
L?ại ?đ?ây cho ch?z d?ạy l?àm th?ơ,
Ong non ng?áa n?Ôc ch?âm hoa r?ãa
D?ê c?Ăn bu?Ơn s?àng hóc gi?C?á V?àng nh?ả bong b?Êng

?Đ?' tranh T?ă N?ã
KhÐo khÐo ?đi ?đ?âu lò ng?^n ng?ơ?
L?ại ?đ?ây cho ch?z d?ạy l?àm th?ơ,
Ong non ng?áa n?Ôc ch?âm hoa r?ãa
D?ê c?Ăn bu?Ơn s?àng hóc gi?C?á V?àng nh?ả bong b?Êng

ChiÕc B¸ch
ChiÕc b¸ch(1) buån vÒ ph?C¸ Vµng nh¶ bong bãng

D?Đ ngu*?êi ?đ?àn b?à kh?Êc ch?Ơng
V?ăng v?ẳng tai nghe ti?.ng kh?Êc ch?Ơng
NÝn ?đi k?Zo th?'n v?ưi non s?ông.
Ai v?' nh?ắn nhñ ?đ?àn em bÐ,
X?Su m?áu th?- khem mi?.ng ?đ?~nh chung(1)
(1) Tôc ng?ã c?Ê c?âu: "X?Su m?áu ?đ?àng th?Om ?ăn cña ?đ?âc" Khem: ?ăn ki?êng khi m?ưi ?ô c?ã n?ên th?ư?êng n?Êi ki?êng khem ho??c ki?êng c?ã. Mi?.ng ?đ?~nh chung: cña ngon v?C?á V?àng nh?ả bong b?Êng

MiÕng Tr??u
Qu¶ cau nho nhá miÕng tr??u h«i(2)
Nµy cña Xu©n H­¬ng míi qu?-t(3) råi
Cã ph¶i duyªn nhau th?- th¾m l¹i(4)
§õng xanh nh­ l¸ b¹c nh­ v«i!
(1) MiÕng tr??u: Mét khÈu tr??u gåm ba thµnh ph??n chÝnh hîp l¹i lµ tr??u kh«ng, cau vµ v«i. Vá (rÔ) vµ thuèc lµo lµ thµnh ph??n phô gia.
(2) Tr??u h«i: L¸ tr??u kh«ng lo¹i xÊu, nhá l¸ vµ cã mïi h«i.
(3) Qu?-t: Qu?-t v«i vµo l¸ tr??u råi míi tªm.
(4) Cau ®?C¸ Vµng nh¶ bong bãng

Khãc chång lµm thuèc
V¨ng v¼ng tai nghe tiÕng khãc g?-
Th­¬ng chång nªn khãc t?~ t?- ti.
Ngät bïi thiÕp nhí mïi cam th¶o(1)
Cay ®¾ng chµng ¬i v?z quÕ chi.(2)
Th¹ch nhò, tr??n b?- sao ®Ó l¹i,(3)
Quy th©n, liªn nhôc tÊm mang ®i.(4)
Dao c??u thiÕp biÕt trao ai nhi?(5)
Sinh ký chµng ¬i! Tö t¾c quy.(6)
(1) Cam th¶o: Cá ngät, tªn v?z thuèc ta.
(2) QuÕ chi: Cµnh quÕ v?z cay, tªn thuèc ta.
(3)-(4) Th¹ch nhò ngh?oa ®en lµ vó ®¸; Tr??n b?-: vá quÝt kh«, ®Òu dïng lµm thuèc. Quy th©n: V?z ®­¬ng quy cã ba ph??n: ®??u, th©n vµ ®u«i, cã tÝnh d­îc kh¸c nhau; quy th©n lµ ph??n cñ cña ®­¬ng quy. Liªn nhôc: H¹t sen, còng dïng lµm thuèc; V?- «ng chång lµ lang thuèc nªn t¸c gi¶ dïng nh÷ng tªn v?z thuèc. ý hai c©u: Giê th?- k?Z mÊt ng­êi c?Yn, "cña anh anh mang, cña nµng nµng x¸ch". Bìn cît bµ lang lµ ë hai c©u nµy.
(5)-(6) Dao c??u: Dao dïng riªng trong nghÒ thuèc, t¸c dông th¸i thuèc m¹nh vµ nhanh h¬n dao th­êng. Sinh ký tö quy: Sèng göi th¸c vÒ. ë ®©y t¸c gi¶ v?C¸ Vµng nh¶ bong bãng

B?ánh tr?ôi nu?ưc
Th?ân em v?àa tr?ắng l?ại v?àa tr?Yn,
B?ảy n?Ưi ba ch?-m v?ưi n?ư?ưc non.(1)
R?ắn n?át m??c d??u tay k?Z n??n
M?à em v??n gi?ã t?Sm l?Yng son(2)
(1) B?ánh tr?ôi khi lu?âc tr?ải qua ch?-m n?Ưi m?Sy l??n trong n?ư?ưc m?ưi chÝn.
(2) T?Sm l?Yng son: B?ánh tr?ôi khi lu?âc chÝn th?- nh?ân ?đ?ư?êng b?ánh tr?ôi ?ô gi?ãa ?đ?Ă th?ắm nh?ư son: vÝ v?ưi ng?ư?êi con g?ái dï c?Ê long ?đong ba ch?-m b?ảy n?Ưi, v??n gi?ã t?Sm l?Yng th?ành th?ạc trong t?-nh y?êu.
C?á V?àng nh?ả bong b?Êng