Thơ Đoàn Thị Lam Luyến

Cõi mơ, cõi thực
Vẫn biết rằng tình ái
Trong mơ đẹp hơn nhiều
Trễ tràng trong đời thực
Tôi gặp người tôi yêu
Thế rồi mơ trong say
Thế rồi buồn trong mắt
Thế rồi điên trong mơ
Từng buổi chiều náo nức
Thôi những ngày xa cách
Ôi mùa xuân mong chờ
Lại những chiều đưa đón
Thôi những lần bơ vơ
Anh đến từ cõi mơ
Làm tiêu tan cõi thực
Những mật đắng tình yêu
Chỉ còn trong ký ức
Em giã từ cõi thực
Để đi vào cõi mơ
Tình bằng là con nhện
Lại cuống cuồng vương tơ.

Tìm về bến Đục
Tìm về bến Đục chùa Hương
Đục soi thấu đục, dễ thường lại trong
Trăm năm ai thoát khỏi vòng
Bể đời trong đục, đục trong - khó mà...
Khói hương Phật cũng nhạt nhoà
Đăm đăm con mắt như là đợi ai
Chưa tìm ra cõi bồng lai
Thì đành lên chốn Thiên Thai một mình
Trăm chúng sinh, vạn chúng sinh
Nào hương nào oản nào tình ... đến đây
Tôi cầm lá sớ trên tay
Ước mong xoá hết tháng ngày được thua
Đụn vàng đụn bạc khôn mua
Chỉ xin có được tấm bùa ... giải yêu!

Tìm về bến Đục
Tìm về bến Đục chùa Hương
Đục soi thấu đục, dễ thường lại trong
Trăm năm ai thoát khỏi vòng
Bể đời trong đục, đục trong - khó mà...
Khói hương Phật cũng nhạt nhoà
Đăm đăm con mắt như là đợi ai
Chưa tìm ra cõi bồng lai
Thì đành lên chốn Thiên Thai một mình
Trăm chúng sinh, vạn chúng sinh
Nào hương nào oản nào tình ... đến đây
Tôi cầm lá sớ trên tay
Ước mong xoá hết tháng ngày được thua
Đụn vàng đụn bạc khôn mua
Chỉ xin có được tấm bùa ... giải yêu!

GỌI THÚY KIỀU
Em như vạt cháy rừng quanh năm đòi cứu hỏa
như ngọn lũ sông Hồng chỉ chực vỡ đê
như Eva khát một lần trái cấm
trái cấm rơi ?" phúc họa cũng theo về!
em không muốn như Xúy Vân cả một đời chót dại
Thề làm chi để phải giữ câu thề
Nếu hạnh phúc không thể là vĩnh viễn
điên cũng cần cho xứng với đam mê
em không muốn như Thúy Kiều biết tình yêu là vật báu
mà nỡ nào lấy hiếu làm trinh?
đêm đoàn tụ - hơn mười năm lưu lac
phải chứng cảnh người yêu ôm ấp kẻ khác mình??
em không muốn như Xuân Hương thông minh, sắc sảo
Lại theo sau nhặt mãi lá ?" đa ?" tình
trầu cánh phượng đã têm rồi lại héo
để tâm hồn hương sắc mãi lung linh.
em không muốn, sao cứ là tất cả
lẽ đâu sắp đặt tại mệnh trời?
em muốn hồng nhan mà không bạc phận
Có thể nào khác được chị Kiều ơi!
Hà nội, tháng 5 ?" 1992

GỌI THÚY KIỀU
Em như vạt cháy rừng quanh năm đòi cứu hỏa
như ngọn lũ sông Hồng chỉ chực vỡ đê
như Eva khát một lần trái cấm
trái cấm rơi ?" phúc họa cũng theo về!
em không muốn như Xúy Vân cả một đời chót dại
Thề làm chi để phải giữ câu thề
Nếu hạnh phúc không thể là vĩnh viễn
điên cũng cần cho xứng với đam mê
em không muốn như Thúy Kiều biết tình yêu là vật báu
mà nỡ nào lấy hiếu làm trinh?
đêm đoàn tụ - hơn mười năm lưu lac
phải chứng cảnh người yêu ôm ấp kẻ khác mình??
em không muốn như Xuân Hương thông minh, sắc sảo
Lại theo sau nhặt mãi lá ?" đa ?" tình
trầu cánh phượng đã têm rồi lại héo
để tâm hồn hương sắc mãi lung linh.
em không muốn, sao cứ là tất cả
lẽ đâu sắp đặt tại mệnh trời?
em muốn hồng nhan mà không bạc phận
Có thể nào khác được chị Kiều ơi!
Hà nội, tháng 5 ?" 1992

Đoàn Thị Lam Luyến đặt tình yêu trong tương quan đắt
-
Hôn nhân không thuận buồm xuôi gió, triền miên những tháng năm một mình, Đoàn Thị Lam Luyến cười, ví von chua chát: "Số tôi là số bã trầu". Tự nhận mình là người duy tình, duy cảm nhưng đi quá nửa đời, tác giả "Lỡ thì con gái" mới giật mình nhận ra: "Tôi chưa từng tận hưởng tình yêu".
- Chị nói mình số "bã trầu", vậy kỷ niệm tình đầu của chị đã nhuốm thứ màu ấy ra sao?
- 17 tuổi, tôi trao tình đầu cho chàng nhạc công 27 tuổi, người dân tộc Thái. Tôi đã làm bài thơ 100 dòng để tả cái đêm được chàng tháp tùng đi "vay gạo", hồi còn học ở trường Văn hóa nghệ thuật Tây Bắc. Cuộc tình ấy chưa tiến xa hơn một cái hôn duy nhất và chết yểu sau 10 ngày, khi tôi phát hiện ra lá thư của chàng gửi người con gái khác, với những lời âu yếm: "Gửi hoa biển thân yêu".
- Vì sao chị gửi gắm tình đầu vào một chàng trai người Thái, phải chăng vì anh ta đẹp trai?
- Tôi không dám yêu người đàn ông đẹp hơn mình, vì mặc cảm tự ti. Tôi yêu anh ấy vì anh ấy là người dân tộc Thái. Trường Văn hóa nghệ thuật Tây Bắc mà tôi học khi ấy đa phần là con em dân tộc thiểu số, nhiều nhất là dân tộc Thái. Tôi ngưỡng mộ lối sống, lối yêu của họ. Truyện thơ khuyết danh của người Thái Tiễn dặn người yêu tác động sâu sắc tới tôi. Người đàn ông trong bài thơ ấy là mẫu hình tôi đi tìm. Tôi đã đến với chàng nhạc công người Thái bằng tình yêu không tính toán, không đòi đáp đền "Như một cánh buồm xinh/ Hiến mình ra biển rộng".
- Đổ vỡ của mối tình đầu đã để lại dấu ấn nào trong thơ của chị?
- Bài thơ quen thuộc Gửi tình yêu đã được nhạc sĩ Thuận Yến phổ nhạc, tôi viết
bằng sự góp nhặt của nhiều nỗi đau, trong đó có nỗi đau tình đầu: "Ta trao cả cho anh/ Một con tim dào dạt/ Và anh trả cho ta/ Nỗi buồn đau tan nát/ Ta muốn ôm cả đất/ Ta muốn ôm cả trời/ Mà sao không yêu trọn/ Trái tim một con người".
- Sau lần vấp ngã, cảm giác của chị với văn hóa Thái như thế nào?
- Đến nay tôi vẫn đắp chăn Thái, nằm đệm Thái. Người bạn gái thân nhất của tôi mấy chục năm nay cũng là người Thái.
- Chị lên xe hoa rất sớm. Người đàn ông nào khiến "nàng thơ" tự nguyện "đeo gông vào cổ"?
- 20 tuổi tôi lập gia đình. Người ấy không đẹp nhưng kho trí tuệ dồi dào, nhiệt tình theo đuổi tôi, cũng hơn tôi gần chục tuổi.
- Chị đã đặt cuộc đời vào một người đàn ông lớn tuổi và rất yêu chị. Theo lẽ thường, cuộc hôn nhân đó sẽ bền vững, nhưng thực tế lại không như vậy. Vì sao?
- "Gái ham tài" chưa hẳn đã hay. Khi sống chung tôi mới biết anh và tôi không hòa hợp. Đã có lúc tôi định chối bỏ cuộc đời nhưng đâu có dễ. 9-10 năm tôi đánh vật với tình yêu, để rồi trở về với con số không tròn trĩnh.
- Còn số phận cuộc hôn nhân thứ hai của chị thì sao?
- Sau ly hôn, tôi sống độc thân 10 năm rồi tái hôn. Cuộc hôn nhân thứ hai chỉ tồn tại 10 tháng.
- Thất bại trong tình yêu phải chăng khiến chị kém tin tưởng ở đàn ông, khi viết rằng: "Nơi nào anh cũng dễ say/ Nơi nào cũng sẵn vòng tay hẹn hò"?
- Không phải tôi kém tin tưởng mà chẳng qua đó là thuộc tính của đàn ông. Thuộc tính ấy nói dễ thương cũng được mà dễ ghét cũng được. Tôi thấm thía câu danh ngôn: "Đàn ông chỉ ra đi vì tiêu khiển, trở lại vì hạnh phúc".
- Có lời ì xèo: Lam Luyến coi thường đàn ông. Chị nghĩ sao?
- Vài người nhận xét như thế khi đọc Chồng chị, chồng em của tôi: "Chị thản nhiên mối tình đầu/ Thản nhiên em nhận bã trầu về têm". Tôi trân trọng đàn ông đấy chứ. Có trân trọng mới không nề hà chuyện mình là người đến sau. Tôi không có ý ví đàn ông là "bã trầu" như ai đó lầm tưởng.
- Đã nếm đủ đắng cay, chị rút ra bài học gì cho bản thân?
- Thập niên 60, tôi bước vào tuổi thiếu nữ. Hồi đó, xã hội sống lý tưởng, sách dịch ít nhưng cẩn trọng, tư tưởng lành mạnh. Tôi mê đọc sách và tin sách. Quan niệm tình yêu của tôi cũng được xây dựng từ sách vở. Tôi không tìm được lối đến với tình yêu vì mang trên người quá nhiều luận thuyết. Trong một bài thơ tôi đã viết: "Cứ giận những người làm thơ/ Viết về tình yêu quá đẹp/ Cho em tìm mãi đến giờ/ Thấy đâu trong gian đời hẹp?".
- Tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật công nghiệp, hội họa có ảnh hưởng gì tới tình duyên của chị?
- Tôi không phải là nhà sáng tác tranh tốt, nhưng biết nhìn ra cái đẹp trong hội họa. Bi kịch tình yêu của tôi cũng một phần ảnh hưởng từ hội họa. Tôi đặt tình yêu trong một tương quan đắt. Mãi sau này tôi có dịp gặp lại người yêu đầu tiên. Tôi mời anh về nhà, hai người uống hết chai rượu 65 ml, say ngà ngà, nhưng khi đó tôi vẫn giữ mình, dù hoàn cảnh để chúng tôi đến với nhau rất thuận lợi, tôi đã ly hôn, còn anh xa vợ. Tôi hành động như vậy vì muốn giữ mối tình ấy như một tài sản, đặt nó ở một vị trí cao trong trái tim.
- Trong thơ chị rất phá phách. Còn ngoài đời thì sao?
- Vì ngoài đời tôi không phải người phá phách nên mới phá phách trong thơ. Tôi
quan niệm yêu đương theo lối truyền thống: Chỉ là của nhau khi đã thành vợ chồng.
- Đến bây giờ, chị còn giữ được bao nhiêu phần của ngọn lửa đam mê như trong "Huyền thoại": "Giá được anh hẹn hò dù phải chờ lâu đến mấy/ Em sẽ chờ như thể một tình yêu"?
- Tôi sống độc thân 15 năm nay đã quen rồi. Bây giờ nếu tái hôn nữa chắc tôi lóng ngóng đời sống vợ chồng lắm. Tôi có tật cứ xem phim hay lại khóc, chẳng biết có người đàn ông nào chấp nhận được không? Trái tim tôi không tỷ lệ thuận cùng thời gian, còn thân xác lại chạy theo năm tháng, mà tôi lại luôn bị cái đẹp hội họa chi phối, đặt tình yêu trong một tương quan đắt. Thế nên, thà chấp nhận "một mình".

Tôi "ghét" Đoàn Thị Lam Luyến vô cùng
Cớ chi chị bảo rằng "Có phải rượu đâu mà chờ cho rượu nhạt"?-Tôi cô đơn nhưng càng cô đơn hơn khi chén rượu hiếm ai xứng cùng mình đối ẩm. Ghét chị lắm,Lam Luyến ơi!
Cớ chi chị cho rằng "e, cứ chờ,cứ đợi, cứ say"? Chị có biết đã bao người như thế. Chị đừng khuyên em mặc kệ... Vì em yêu, yêu đến tận cùng...
Tôi thèm tôi trong cõi mông lung, chị lại bảo " đâu phải miếng trầu đợi trầu dập mới cay..." Ôi, cõi nào cho tôi yêu, đường nào cho tôi nhớ,....???

Cái đợi của Đàm Thị Lam Luyến là cái đợi huyễn hoặc quá.... Hồi nhà thơ về trường mình, nghe giọng đọc thơ, tâm sự và những xúc động của Lam Luyến thấy nàng đa cảm quá .. đa đoan quá.. và khổ đau nhiều quá hic .. hic ( nấc)
đọc bài này tớ nhớ ngay đến bài đợi của @daysleeper mà @caunem đã có lần đưa lên đây.
Tôi đợi điều gì tôi chẳng biết
Đợi để biết mình đang sống
Đợi là mong chờ hay nghiền ngẫm
Tôi không biết
nhưng tôi cứ biết chờ
Biết đợi!
Đợi em nghe điện thoại
Đợi em rủ đi chơi
Đợi ở ngã tư đường ít bụi
Đợi ở quán cóc những lời ngu si
Đợi
Đợi nắng lên và ngày tàn xuống hẳn
Đợi bạn hiền
"Đợi thêm chút xíu nha"
Cho em nói chuyện với người yêu
Đợi em chút nữa nhé
Cho em gọi điện về cho mẹ
Đợi thêm chút nữa nhé
Đợi em gọi nốt cho bạn bè
À, đợi thêm một chút nữa
Em đi ra phố làm lại tóc
Để chiều nay đi chơi
"Anh này, chỉ một chút nữa thôi
Em xong ngay ấy mà..."
Ừ, khỏi lo
Tôi vẫn đợi
Cũng là nỗi đợi chờ nhưng ở đây khiến người ta ấm lòng hơn tất cả.
Em ngồi với những đốm lửa trời
Gom cho mình từng mảnh hồng khao khát
Nghe gió nồng nàn
Thổi qua tháng năm
và hát
Sao anh không về - Để ký ức mãi lênh đênh
Em ngồi tự tình với đêm
trong veo và bí ẩn
ôi zời, chờ với đợi!
Chỉ khi nào... người đàn ông trong anh bật khóc
Em sẽ đến....
để thấm những giọt tâm hồn trên đôi mi của anh....
( giọng ca mình có đủ hồn không nhỉ )
Được deny_me sửa chữa / chuyển vào 08:52 ngày 26/11/2005

Tiện thể tớ làm bài nữa ( hay tiện thể vì đôi khi thấy tiếc nuối vì mình quá lười )
Nữ sĩ Đoàn này còn có một bài thơ, đọc lên ta thấy ngay sự chông chênh bất định của duyên phận người phụ nữ, mô hình chị đặt ra rất độc đáo.
Trên lưng cá voi
Nước thì gần, đất thì xa
Xui tôi làm nhà trên lưng cá voi
Cầu giời cho cá đừng bơi
Tháng ngày, một chốn đôi nơi mong chờ ...
Một lần tôi thử đùa chơi
Que diêm đốt cháy một mồi lửa rơm
Cá vùng xuống đáy đại dương
Bỏ tôi không mảnh ván thuyền trong tay
Tình huống làm nhà này là giả một trăm phần trăm, nhưng phóng đại, cường điệu thế để làm nổi bật lên sự chông chênh, trớ trêu là duyên phận của người phụ nữ vốn phải phụ thuộc vào những yếu tố ngoài bản thân mình.
Chị em hãy cẩn thận với nhưng con cá voi mà mình đang dựng nhà trên lưng "hắn" nhé

Tôi đang ngồi cạnh nhà thơ Đoàn Thị Lam Luyến!
Nhà thơ nhờ tôi cảm ơn các bạn yêu thơ đã góp ý và đối thoại!