Thơ khắc hoạ các nhà văn, nhà thơ Việt nam của Xuân Sách

Thơ khắc hoạ các nhà văn, nhà thơ Việt nam của Xuân Sách

Trước Trần Đăng Khoa đã có Xuân Sách viết 99 bài thơ phác hoạ 99 chân dung các nhà văn nhà thơ, các bài thơ này đều ở dạng thơ ngắn xúc tích, nhiều người thuộc. Khởi đầu tập thơ được truyền tay nhau quanh khu Đài truyền Hình Tp.HCM vào những năm "cởi trói cho văn nghệ sỹ" (1985-1987) sau đó tập thơ đã lan dần đi khắp nơi và được giới trí thức cũng như bình dân nhắc đến tương đối nhiều vì các bài thơ này của Xuân Sách có khả năng lột tả chân dung các nhà văn nhà thơ hiện đại Việt Nam khá chân thực (các bài thơ của Xuân Sách thường có kèm theo tên tác phẩm nổi tiếng của các nhà văn nhà thơ), ví dụ như mấy câu thơ rất hóm hỉnh và cũng rất sâu sắc dưới đây đã lột tả được bộ mặt của Tố Hữu:

Từ ấy tim tôi ngừng tiếng hát
Trông về Việt Bắc tít mù mây
Nhà càng lộng gió thơ càng nhạt
Máu ở chiến trường, hoa ở đây .

1. Hồ Phương

Trên biển lớn mênh mông sóng nước
Ngó trông về xóm mới khuất xa
Cỏ non nay chắc đã gìa
Buồn tênh lại giở thơ nhà ra xem.

2. Nguyễn đình Thi

Xung kích tràn lên nớc vỡ bờ
Đã vào lửa đỏ hãy còn mơ
Bay chi mặt trận trên cao ấy
Quên chú nai đen vẫn đứng chờ.

3. Tô Hoài
Dế mèn lưu lạc mời năm
Để O Chuột phải ôm cầm thuyền ai
Miền tây sen đã tàn phai
Trăng thề một mảnh lạnh ngoài đảo hoang

4. Nguyên Hồng

Bỉ vỏ một thời oanh liệt nhỉ
Sóng gầm sông Lấp mấy ai hay
Cơn bão đến động rừng Yên thế
Con hổ gìa uống rượu gỉa vờ say

5. Nguyễn Công Hoan

Bác Kép Tư Bền rõ đến vui
Bởi còn tranh tối bác nhầm thôi
Bới tung đống rác nên trời phạt
Trời phạt chửa xong bác đã cời

6. Nguyễn Tuân

Vang bóng một thời đâu dễ quên
Sông Đà cũng muốn đẩy thuyền lên
Chén rượu tình rừng cay đắng lắm
Tờ hoa lại trót lỡ u phiền.

7. Huy Cận

Các vị La hán chùa Tây phương
Các vị gày qúa tôi thì béo
Năm xa tôi hát vũ trụ ca
Bây giờ tôi hát đất nở hoa
Tôi hát chiến tranh như trẩy hội
Không nên xấu hổ khi nói dối
Việc gì mặt ủ với mày chau
Trời mỗi ngày lại sáng có sao đâu !

8. Xuân Diệu

Hai đợt sóng dâng một khối hồng
Không làm trôi được chút phấn thông
Chao ơi ngói mới nhà không mới
Riêng còn chẳng có, có gì chung.

9. Tế Hanh

Qúa tuổi hoa niên đã bạc đầu
Tình còn dang dở tận Hàng Châu
Khúc ca mới hát sao buồn thế
Hai nửa yêu thương một nửa sầu.

10. Chế Lan Viên

Điêu tàn? Đâu chỉ có điêu tàn
Ta nghĩ tới vàng son từ thuở ấy
Chim báo bão, lựa chiều cơn gió dậy
Lựa ánh sáng trên đầu mà thay đổi sắc phù sa
Thay đổi cả cơn mơ, ai dám bảo con tầu không mộng tưởng
Mỗi đêm khuya không uống một vầng trăng
Lòng ta cũng như tầu, ta cũng uống
Mặt anh em trong suối cạn Hội nhà văn

Cháu của nhà văn Tô Hoài là bạn thân của tôi có kể là Tô Hoài nghe bài thơ của Xuân Sách thì rất buồn vì nó rất đúng với văn nghiệp cảu ông, hơn nữa cũng rất đúng với hoàn cảnh của ông, ông mong muốn có người tiếp nối nghiệp văn của mình nhưng không có ai.

11. Nguyễn Thi
Trăng sáng soi riêng một mặt người
Chia ly đôi bạn cách phương trời
Ước mơ của đất anh về đất
Im lặng mà không cứu nối đời.
12. Kim Lân
Nên danh nên giá ở làng
Chết vì ông lão bên hàng xóm kia
Làm thân con chó xá gì
Phận đành xấu xí cũng vì miếng ăn.
13. Tú Mỡ
Một nắm xương khô cũng gọi mỡ
Quanh năm múa bút để mua vui
Tưởng cụ vẫn bơi dòng nước ngược
Nào ngờ trở gió lại trôi xuôi.
14. Đồ Phồn
Phất rồi ông mới ăn khao
Thơ ngang chạy dọc bán rao một thời
Ông đồ phấn, ông đồ vôi
Bao giờ xé xác để tôi ăn mừng.
15. Hoài Thanh
Vị nghệ thuật nửa cuộc đời
Nửa đời sau lại vị người ngồi trên
Thi nhân còn một chút duyên
Lại vò cho nát lại lèn cho đau
Bình thơ tới thuở bạc đầu
Vẫn chưa thể tất nổi câu nhân tình
Giật mình mình lại thương mình
Tàn canh tỉnh rượu bóng hình cũng tan.
16. Trần Dần (Nguyễn Dậu)
Vốn cùng nhân dân tiến lên
Mùa đông năm ấy bỏ quên cờ đào
Quay về núp bóng ca dao
Giật mình nghe một tiếng chào
Văn Ngan?
17. Hữu Mai
Hỏng đôi mắt phải đâu là mất hết
Trong cặp còn hồ sơ điệp viên
Ông cố vấn chẳng sợ gì cái chết
Cao điểm cuối cùng quyết chí xông lên.
18. Nguyễn PhươngĐám cháy ở sau lưng
Đám cháy ở trước mặt
Than ôi mày chạy đâu
Dưới vòm trời quen thuộc
Đốt bao nhiêu cỏ mật
Không bay mùi thơm tho
Càng hun càng đỏ mắt
Quay về thung lũng cò.
19. Trần Phương
Mải hái hoa dọc chiến hào
Bỏ quên chồi biếc lúc nào không hay
Thói quen cũng lạ lùng thay
Trồng cây táo lại mọc cây bạch đàn
20. Phạm Tiến Duật
Trường Sơn đông em đi hái măng
Trường Sơn tây anh làm thơ cho lính
Đời có lúc bay lên vầng trăng
Lại rơi xuống chiếc xe không kính
Thế đấy! Giữa chiến trường
Nghe tiếng bom cũng mạnh!

Bắt giò bác TLV một tí:
16. Vũ Tú Nam chứ không phải Trần Dần (Cuộc phiêu lưu của Văn Ngan tướng công mà)
18. Đỗ Chu (chả biết Nguyễn Phương là ai?) viết Thung Lũng Cò
19. Xuân Quỳnh (Hoa dọc chiến hào; Chồi biếc), không biết bà này còn có tên là Trần Phương hay 0?
Được tide sửa chữa / chuyển vào 00:34 ngày 08/02/2006

- một, cái này chắc bạn lấy trên Talawas
- hai, Nếu bạn định đăng nguyên văn cả tác phẩm "chân dung các nhà văn" của Xuân Sách thì bạn nên nhờ mod sửa tên chủ đề, để đúng tên thì hay hơn, bên cạnh mở ngoặc (tài liệu tham khảo). Còn nếu chỉ định bàn luận thì thôi, không cần sửa.
- ba, danh sách đủ chắc mọi người cũng đã có, nếu chưa có thì mình sẽ gửi lên.
- bốn, chúng ta sẽ chỉ thấy cái hay của tác phẩm này khi chúng ta hiểu hơn về từng câu thơ một. Trong mỗi bài thơ khắc họa chân dung 1 nhà văn / nhà thơ, mỗi câu hầu như đều có nêu tên 1 tác phẩm nào đó của nhà văn / nhà thơ này. Anh em ai biết thì kể cho mọi người. Cái này mình biết ít lắm, chắc phải kéo mấy bác bên Văn học sang giúp đỡ.
========== nhận thấy có nhiều người thắc mắc về trình độ của tớ, thêm cái chữ ký mới này
- muốn hỏi trình độ của tớ -> hỏi 3 học trò của tớ : gmail, tmkien, FNguyen1. Từ ngày có tớ dạy dỗ, tmkien hiền lành hẳn. Ngay học trò khó bảo gmail, giờ cũng thấy hiện lành rồi, bắt đầu chuyển sang tranh luận LSVN trước 1945, cũng như bỏ những chữ ký "nhạy cảm". Ôi, có ai hiểu trò bằng thầy !
- Nhớ tới công lao dạy dỗ của tớ, gmail, học trò xuất sắc nhất, còn đề cử tớ làm mod/admin ở box này. Nhân đây, cảm ơn gmail đã có lòng hiếu kính tới thầy, nhưng mà học trò mà đề cử thầy thì không khách quan, anh em trong box không phục. hơ hơ.
- học trò tmkien, liên minh trưởng liên minh anh em sinh trăm nguyenxxx, được tớ dạy dỗ, nhưng do bản tính sẵn có, cay cú thầy, thường huýt sáo ra hiệu cho anh em sinh trăm nguyenxxx vào bầu cho thầy 1 sao. Ôi, có ai hiểu trò bằng thầy !
- sắp nhận thêm học trò mới : MDB.
alway_says_love : bác đâu rồi, tớ đang tìm bác !
Được Tuongcuopsaudoi sửa chữa / chuyển vào 01:08 ngày 08/02/2006

To tuongcuopsaudoi:
Cái hay của Cuốn sách "Chân dung nhà văn" là từng đoạn thơ ám chỉ từng người, độc giả phải tự đoán lấy. Nếu không phải là người hiểu biết hoặc quan tâm đến thơ văn thì rất khó đoán ra. Phần các tác giả tôi đưa ở trên là "đáp án" riêng của tôi, có thể chưa hoàn toàn chính xác
(Trong cuốn sách không có "lời giải")
Về thể loại, topic này để ở box Thi ca có lẽ hợp hơn. Tuy nhiên đây là box LS-VH (có yếu tố Văn hóa). Để ở đây thay đổi không khí cũng hay.

11. Nguyễn Thi
Trăng sáng soi riêng một mặt ngời
Chia ly đôi bến cách phương trời
Ước mơ của đất anh về đất
Im lặng mà không cứu nổi đời.
12. Kim Lân
Nên danh nên gía ở làng
Chết về ông lão bên hàng xóm kia
Làm thân con chó xá gì
Phận đành xấu xí cũng vì miếng ăn.
13. Tú Mỡ
Một nắm xương khô cũng gọi mỡ
Quanh năm múa bút để mua cười
Tưởng cụ vẫn bơi dòng nước ngược
Nào ngờ trở gió lại trôi xuôi.
14. Bùi Huy Phồn (Đồ Phồn)
Phất rồi ông mới ăn khao
Thơ ngang chạy dọc bán rao một thời
Ông đồ phấn, ông đồ vôi
Bao giờ xé xác để tôi ăn mừng.
15. Hoài Thanh
Vị nghệ thuật nửa cuộc đời
Nửa đời sau lại vị người ngồi trên
Thi nhân còn một chút duyên
Lại vò cho nát lại lèn cho đau
Bình thơ tới thuở bạc đầu
Vẫn chưa thể tất nổi câu nhân tình
Giật mình mình lại thương mình
Tàn canh tỉnh rượu bóng hình cũng ta
16. Vũ Tú Nam
Vốn cùng nhân dân tiến lên
Mùa đông năm ấy bỏ quên cờ đào
Con về nấp bóng ca dao
Giật mình nghe một tiếng chào: Văn Ngan
17. Hữu Mai
Hỏng đôi mắt phải đâu là một hết
Trong cặp còn hồ sơ điệp viên
Ông cố vấn chẳng sợ gì cái chết
Cao điểm cuối cùng quyết chí xông lên
18. Đỗ Chu
Đám cháy ở sau lưng
Đám cháy ở trớc mặt
Than ôi mày chạy đâu
Dưới vòm trời quen thuộc
Đốt bao nhiêu cỏ mật
Không bay mùi thơm tho
Càng hun càng đỏ mắt
Quay về thung lũng cò
19. Xuân Quý
Mải hái hoa dọc chiến hào
Bỏ quên chòi biếc lúc nào không hay
Thói quen cũng lạ lùng thay
Trồng cây táo lại mọc cây bạch đàn
20. Phạm Tiến Duật
Trường sơn đông em đi hái măng
Trường sơn tây anh làm thơ cho lính
Đời có lúc bay lên vầng trăng
Lại rơi xuống chiếc xe không kính
Thế đấy! giữa chiến trường
Nghe tiếng bom cũng mạnh!
21. Nguyễn Thành Long
Thao thức năm canh nghĩ chẳng ra
Trò chơi nguy hiểm đấy thôi mà
Lặng lẽ giữa khoảng trong xanh ấy
Để mối đùn lên đến lúc gìa.
22. Đào Vũ
Trời thí cho ông vụ lúa chiêm
Ông xây sân gạch với xây thềm
Con đường mòn ấy ông đi mãi
Lưu lạc đâu rồi một cả tên
23. Nguyễn Bính
Hai lần lỡ bước sang ngang
Thương con **** đậu trên giàn mồng tơi
Trăm hoa thân rã cành rời
Thôi đành lấy đáy giếng thơi làm mồ.
24. Nguyễn Văn Bổng
Nhọc nhằn theo bước con trâu
Hỡi người áo trắng nông sâu đã từng
Mỗi bước đi một bước dừng
Mà sao vẫn lạc giữa rừng U minh.
25. Nguyên Ngọc
Mấy lần đất nước đứng lên
Đứng lâu cũng mỏi cho nên phải nằm
Hại thay một mạch nước ngầm
Cuốn trôi đất Quảng lẫn rừng Xà nu
26. Vũ Thị Thường
Từ trong hom giỏ chui ra
Đã toan gánh vác sơn hà chị ơi
Định đem cái lạt buộc người
Khổ thay ông lão vịt trời phải chăn
27. Quang Dũng
"Sông Mã xa rồi tây tiến ơi"
Về làm xiếc khỉ với đời thôi
Nhà đồi một nóc chênh vênh lắm
Sống tạm cho qua một kiếp người
Aó sờn thay chiếu anh về đất
Mây đầu ô trắng, Ba vì xanh
Gửi hồn theo mộng về tây tiến
"Sông Mã gầm lên khúc độc hành"
28. Mai Ngữ
Tưởng chuyện như đùa hóa ra thật
Biết ông sòng phẳng tự bao giờ
Cái con thò lò quay sáu mặt
Vồ hụt mấy lần ông vẫn trơ
29. Nguyễn Khải
Cha và con và .. họ hàng và ..
Hết bay mùa thóc lẫn mùa lạc
Cho nên chiến sĩ thiếu lương ăn
Họ sống chiến đấu càng khó khăn
Tháng Ba ở Tây nguyên đỏ lửa
Tháng tư lại đi xa hơn nữa
Đường đi ra đảo đường trong mây
Những người trở về mấy ai hay
Xung đột mỗi ngày thêm gay gắt
Muốn làm cách mạng nhưng lại dát !
30. Hoàng Trung Thông
Đường chúng ta đi trong gió lửa
Còn mơ chi tới những cánh buồm
Từ thuở tóc xanh đi vỡ đất
Đến bạc đầu sỏi đá chửa thành cơm

mình có danh sách do người khác đưa cho, chắc là chính xác. Đúng như bác TLV nói "Cái hay của Cuốn sách "Chân dung nhà văn" là từng đoạn thơ ám chỉ từng người, độc giả phải tự đoán lấy.". Nhưng anh em mỗi người chỉ biết một ít, thế mới cần góp gió thành bão, chia sẻ kiến thức, giúp nhau hiểu hết cuốn sách này.
- Văn học, những tác giả văn học là 1 phần của văn hóa Việt, thỉnh thoảng box ta phải đổi không khí chứ. Đề nghị các mod đừng chuyển chủ đề này đi.
========== nhận thấy có nhiều người thắc mắc về trình độ của tớ, thêm cái chữ ký mới này
- muốn hỏi trình độ của tớ -> hỏi 3 học trò của tớ : gmail, tmkien, FNguyen1. Từ ngày có tớ dạy dỗ, tmkien hiền lành hẳn. Ngay học trò khó bảo gmail, giờ cũng thấy hiện lành rồi, bắt đầu chuyển sang tranh luận LSVN trước 1945, cũng như bỏ những chữ ký "nhạy cảm". Ôi, có ai hiểu trò bằng thầy !
- Nhớ tới công lao dạy dỗ của tớ, gmail, học trò xuất sắc nhất, còn đề cử tớ làm mod/admin ở box này. Nhân đây, cảm ơn gmail đã có lòng hiếu kính tới thầy, nhưng mà học trò mà đề cử thầy thì không khách quan, anh em trong box không phục. hơ hơ.
- học trò tmkien, liên minh trưởng liên minh anh em sinh trăm nguyenxxx, được tớ dạy dỗ, nhưng do bản tính sẵn có, cay cú thầy, thường huýt sáo ra hiệu cho anh em sinh trăm nguyenxxx vào bầu cho thầy 1 sao. Ôi, có ai hiểu trò bằng thầy !
- sắp nhận thêm học trò mới : MDB.

Đóng góp nhé:
Tố Hữu
Từ ấy tim tôi ngừng tiếng hát
Trông về Việt Bắc tít mù mây
Nhà càng lộng gió thơ càng nhạt
Máu ở chiến trường, hoa ở đây ( Máu và Hoa?)
2. Nguyễn đình Thi
Xung kích tràn lên nớc vỡ bờ
Đã vào lửa đỏ hãy còn mơ
Bay chi mặt trận trên cao ấy
Quên chú nai đen vẫn đứng chờ. ( nai đen?)
3. Tô Hoài
Dế mèn lưu lạc mời năm
Để O Chuột phải ôm cầm thuyền ai
Miền tây sen đã tàn phai
Trăng thề một mảnh lạnh ngoài đảo hoang
5. Nguyễn Công Hoan
Bác Kép Tư Bền rõ đến vui
Bởi còn tranh tối bác nhầm thôi ( tranh tối tranh sáng???)
Bới tung đống rác nên trời phạt ( đống rác cũ)
Trời phạt chửa xong bác đã cời ( chịu)
4. Nguyên Hồng
Bỉ vỏ một thời oanh liệt nhỉ
Sóng gầm sông Lấp mấy ai hay
Cơn bão đến động rừng Yên thế
Con hổ gìa uống rượu gỉa vờ say
Nguyên Hồng thì mình chịu, tác phẩm của ông đọc mỗi Bỉ Vỏ
6. Nguyễn Tuân

Vang bóng một thời đâu dễ quên
Sông Đà cũng muốn đẩy thuyền lên ( tuỳ bút sông Đà)
Chén rượu tình rừng cay đắng lắm
Tờ hoa lại trót lỡ u phiền. ( tuỳ bút Tờ hoa)

Đọc rồi góp vui tí nhỉ các bác: Cáo lỗi với bác Nguyên Ngọc nhé.
Vẫn nguyên một cục ngọc
Phải đâu chưa trác thành?
Đổi nghiệp văn sang báo
Múa bút với trời xanh