Thú vui thả đèn giời ngày Tết.

Các nhà bác Lắt này cứ vui tính quá, ai lại nhầm khinh (không phải "kinh" nhé) khí cầu là đèn giời bao giờ. Bác xa quê hương lâu, quên tiệt rồi còn gì, chắc là ra đi ngày còn nhỏ tý...
Tết vừa rồi đón con dê quý nên đèn giời được đốt nhiều lắm. Đèn giời to như cái nơm úp cá ấy ạ, cháy cũng được lâu, cỡ vài tiếng đồng hồ... Em nhớ cái hôm họp Box xong, mọi người ở lại hát karaoke với cả cà phê nhưng không biết có.. ôm không, em không ở lại muộn được phải về nhà ngay, đường về Thái Thuỵ rất tối, LinhLe đưa em về vì cậu ấy tiện đường xuống Diêm Điền luôn... trên đường về, trời tối, bọn em nhìn thấy... cơ man nào là đèn giời, chúng như những đốm lửa đỏ, bay từ từ lơ lửng... trên không trung phía xa xa.... Ngày bé em cũng hay ra đình làng xem đốt đốt đèn giời. Ở gần nhà em có cái Đình Phất lộc cổ lắm đấy, được Nhà nước xếp hạng Di tích lịch sử quốc gia hẳn hoi nhé....
Còn cái đèn Chai, anh Ba Tri ạ, nó là chiếc đèn dầu có bóng làm từ cái chai cổ ngỗng mà bọn trẻ hay cầm đi mua rượu cho bố đấy...., người ta cắt hai đầu, làm thành một cái bóng hình tròn dài và úp vào cái lọ đựng dầu trên là ngọn bấc nhỏ cháy leo lét... Đèn Chai có một cái móc bằng thép trên đỉnh đèn, ghim vào cái đế bằng gỗ bên dưới để xách cho tiện... Em có nhiều kỷ niệm với cái đèn Chai này lắm....
Hai bác thân sinh anh Ba Tri là người gốc Thái Bình thì chắc chắn anh là người Thái Bình hẳn rồi còn gì... Tiện đây giải đáp luôn thắc mắc của anh là Quỳnh Phụ chính là ghép của Quỳnh Côi và Phụ Dực... Ngày trước các cụ hay gọi là tổng hay trấn gì đó chứ không gọi là huyện như bây giờ....
Được connector sửa chữa / chuyển vào 08:18 ngày 21/02/2003

Bạn so sánh đèn trời với cái nơm úp cá thì cũng như không. Ba tri tôi cũng chưa được biết cái nơm úp cá nó ra làm sao. Tuy nhiên, nghe Bạn kể chuyện, tôi thích thú hình dung ra hình ảnh vùng quê hương của Thầy Mẹ tôi. Nhất là đoạn Bạn kể về chuyện đèn chai. Bạn nêu ra những chữ như ?ođèn chai cổ ngỗng?, ?obọn trẻ cầm đi mua rượu cho bố? làm tôi hơi ngây người nhưng thú vị. Bộ ở Thái Bình trẻ con hay đi mua rượu cho Bố lắm hả. Tại sao lại phải cầm đèn? Bộ trời tối mù hay sao ? Ngộ nhỡ hôm nào sáng trăng thì có sáng lắm không ? Ở bên này, tôi chưa thấy ai cầm đèn đi lại ngoài đường cả. Nhất là chuyện trẻ em đi mua rượu. Ai mà bán rượu cho trẻ em là bị phạt liền.
Tôi có gọi điện thoại cho Thầy tôi để hỏI về cái đèn trờI bí mật này thì NgườI bật cườI lớn. NgườI nói rằng phảI gọI là đèn giờI chứ không được đọc là đèn trờI. Đây là danh từ địa phương cho dù viết sai chính tả nhưng nó đã biến thành tên riêng rồi. Từ rày phảI gọI là đèn giờI mớI đúng. Muốn biết cái thú của đèn giờI thì không thể tả được. Thày tôi nói là tôi phảI về sống ở Thái Bình thì mớI hiểu hết được. NgườI cũng nói vớI tôi rằng: thờI Thầy tôi còn bé, không có đèn ngỗng trờI như Bạn nói. Thày tôi phảI đi xin lửa bằng nùi rơm. TrờI lạnh căm căm, lúc đi về nhà, Thày tôi hay cầm đầu nùi vừa chạy vừa quay về hướng gió để nó đỏ lên cho ấm. Tôi biết được hai chữ Quỳnh Phụ cũng là do Thầy tôi đoán dùm. HồI đó cũng gọI bằng Huyện Phụ Dực, Tỉnh Thái Bình chứ không có chữ tổng hay trấn.
Thú nhỉ, thế là tôi đã về được chốn chôn nhau cắt rốn của song thân. Cho dù trên không gian ảo, tôi cũng lấy thế làm vui và hãnh diện.
Thân mến
Ba Tri.

Em không chắc là anh Ba Tri biết cái đèn giời như thế nào rồi, thêm nữa là cũng không biết cái nơm úp cá ra sao.... Để hôm nào em chụp được hình thì post lên cho anh xem. Tháng 4 âm lịch này thì cái Đình ở quê em mở hội, 4 ngày liền, chắc là có đốt đèn giời, em sẽ cố gắng nhờ bạn em chụp hình gửi cho anh.
Còn cái đèn chai, thì văn học Việt Nam cũng đề cập nhiều. Bóng đèn làm bằng cái chai cổ ngỗng, ý em là cái chai bằng thuỷ tinh mà người ta hay đựng rượu đó.... người ta cắt cả hai đầu của cái chai ra làm thành cái bóng đèn hình tròn dài, chụp bên ngoài để giữ cho gió không thổi tắt lửa.... Đèn Chai được dùng trong sinh hoạt hàng ngày của người dân, chứ không có phải chỉ để trẻ con xách đi mua rượu cho bố khi trời tối. Hồi đó chưa có điện, trời tối thui à.
Còn bện rơm thành cái nùi rồi đi xin lửa là chuyện thường tình, ngày bé thỉnh thoảng em cũng làm vậy dù đến thời em thì bật lửa xăng cũng đã có phần phổ biến rồi, bây giờ thì người ta dùng bật lửa ga, nhấn nhẹ một cái là được chứ không như cái bật lửa xăng quẹt đá kia, phải mắm môi mắm lợi vào... để dí cái bánh xe... xoẹt xoẹt.
Anh Ba Tri có vốn từ vựng khá giống với những người đứng tuổi ở quê em, đến bây giờ bọn em ít khi dùng tới những từ đại loại như "ngộ nhỡ" lắm... Anh hẳn là người gốc Thái Bình rồi.

đèn cổ chai đó lâu lắm rùi..dùng từ những năm 45...
điện khí hóa từ những năm 80..sau đó còn có cả đèn măng sông...hay đèn pin..
gần 10 năm nay có ai biết đèn cổ chai là gì đâu ..
joj-joj

Quê em, hàng chục xã nhé, mãi đến năm 90 mới có điện đấy nhà anh Nắt ạ! Đèn Măng sông thì người ta chỉ dùng khi đám lễ hiếu hỉ thui. Thằng bạn em hồi đó cứ đến đám ma là nó coi đèn măng-sông vì nhà nó có cái đèn cho thuê mà...
Em phải học đèn dầu suốt ngày cấp 2, đến năm 92 thì nhà em mới mắc được điện, lúc đó em chuẩn bị vào cấp 3 rồi... mỗi đốt xưng chân phải cho chân vào bao tải để ngồi học. Đèn chai nặng nên em chỉ để xách đi rửa bát ngoài cầu ao thôi... Nhiều khi soi suống nước, thấy cả cá cờ và cá rô..., bờ ao nông mà.
Chắc là các bác chẳng biết chiếc đèn Chai này rồi. Có lẽ các bác sinh ra ở thành thị có điện sớm nên không nhớ đèn Chai. Thôi, đây coi như kỷ niệm của riêng Conn vậy!

Nghe tha^'y to^.i ...
ba^y gio+` thi` dde`n ddu+o+`ng kha('p no+i ro^`i...hy vo.ng ve^` to+'i ta^.n ma^'y huye^.n mie^`n bie^?n...
Cho ho?i 1 ca^u...o+? TienHai hay ThaiThuy co' 1 khu cho chuye^n gia lie^n xo^ (cu~) o+? ba^y gio+` du`ng la`m gi` ???
joj-joj

em nhớ cái đèn chai ấy rồi.Nhưng đó là cái thời lâu lắm rồi,hồi em còn bé tí cơ.Nhớ rồi chị Connector ạ.

Hà Nội mùa này đói lắm u ơi!!!

Chắc các bạn không sống ở nhà quê nên không biết. Đèn Chai được làm như thế này nè:
Lấy một cái chai, một ca'i nắp bia, và một cái van xe đạp (valse ). Đục lổ ở giữa cái nắp bia, xỏ cái van xe ngang qua rồi lấy bấc đèn xỏ trong cái van, làm thành một cái đèn nhân tạo.
Cái bấc đèn thường thì cũng nhân tạo luôn, tôi thấy Mẹ tôi dùng bông gòn (goong) để se lại. Cái chai được cắt ra, úp lên để cho gió khỏi làm tắt đèn.
Nhiều lúc, vì không đủ dầu mà cái bấc quá cao, ngọn lửa không hút được dầu nên chúng tôi phải dùng nước lót phía dưới để dầu nổi lên trên (dầu nhẹ hơn). Có bữa, cái bấc đèn thấm nước không cháy thì phải bỏ cái bấc đó đi, thay vào môt cái khác. Còn nữa, vì cái lỗ của con van xe hơi nhỏ, nên người ta thường cưa đi một khúc để dễ xỏ bấc.
Còn chuyện dùng rơm để mồi lửa thì cũng là chuyện chúng tôi lúc nhỏ thường làm. Nhiều lúc đi làm đồng về, diêm quẹt hết đá, hay quẹt không cháy thi Mẹ tôi thường gùi rơm rồi bảo tôi đi xin lữa nhà hàng xóm.
Mùa đông, tối nào tôi cũng làm 2,3 cái gùi rơm để sáng đi chăn trâu thì mồi lửa đem ra đồng nướng khoai , cá, cua đồng mà ăn và làm cho mình ấm nữa.
Những chuyện này có thật, Ba Mẹ , Anh chị em tôi vẫn thường nhắc lại những thời gian khó khăn đó mà cười ra nước mắt.
Được connector sửa chữa / chuyển vào 15:41 ngày 22/02/2003

Năm nay tui cũng thả ba cái đèn giời, lên cả ba, không trập, không dính dây điện
Mời các bác thưởng thức cái đèn giời của nhà tui (cả ảnh đang đốt và ảnh khi nó đã lên).
 
Anh đi anh nhớ quê nhà. Nhớ canh rau muống nhớ cà chấm nước cáy.

Cám ơn bác, hình ảnh tuyệt quá ạ! Bác đốt ba cái đèn giời cháy cả ba chắc là năm nay bác phát tài phát lộc lắm đây, tôi ngẫm ra thấy bác phát cả đường con cái nữa đó, hị hị....
Chúc bác Cà Muối một năm mới nhiều thành công và hạnh phúc.
P/S: Em nhắn tin cho bác sáng mùng 1 Tết mà chẳng thấy bác trả lời.