Tiếng Anh đang "lấn át" tiếng Việt.

MỘT ÐÔI LỜI KẾT
Khi viết bài tản mạn này, thoạt tiên tưởng dễ, nên dự tính tối đa chừng 4 trang. Thế nhưng người viết bị sa lầy, và càng viết càng thấy khó chấm dứt. Ý tưởng cũng khó sắp xếp cho được mạch lạc đầy lô-gích. Tuy vậy tựa bài "tản mạn" dư sức bao che cho những sơ suất của người viết. Ðối với một đề tài quá rộng lớn và quá phức tạp như vậy, thiết nghĩ có thể dùng đến nhiều năm tháng đ? tra cứu và viết năm ba cuốn sách cũng không đủ.
Xin tóm tắt những điểm chính yếu đề cập phía trên:
Những biến chuyển xã hội, chính trị, kinh tế và kỹ thuật trong khoảng vài chục năm qua tại các nước tiên tiến đã đào sâu thêm cái hố giữa tiếng Anh dùng tại các nước Á Châu (hay bất cứ nước nào không có tiếng Anh là tiếng mẹ đẻ) và tiếng Anh hoặc tiếng Mỹ. Không có cách gì một người đã đạt được học vị Tiến Sĩ về Anh ngữ (ngay cả những vị có bằng cấp từ Harvard hay Oxford) trở về sống tại Trung quốc hoặc Việt-Nam có thể theo được biến chuyển của ngôn ngữ phản ảnh từ những biến chuyển xã hội và chính trị tại các nước tiên tiến Tây Phương. Những biến chuyển này xảy ra quá nhanh, nhanh đến nỗi mỗi ngành nghề mỗi lãnh vực đều phát sinh ra những từ mới, hay từ cũ mang nghĩa mới, hoặc lối hành văn mới.
Hội nhập ngôn ngữ nếu muốn được hoàn chỉnh do đó phải được hội nhập cùng một lúc với hội nhập văn hoá. Và hội nhập văn hoá chỉ có thể mang đến kết quả 100% nếu có liên hệ huyết thống, hay ít nhất là được sinh và lớn lên trong ngay xã hội có một ngôn ngữ khác với tiếng Việt. Ðó là cái hay ho và tinh túy qua tiếng Việt "Sinh ngữ" thay vì "hiện đại ngữ" như tiếng Tàu. "Sinh ngữ" mang nghĩa thuần túy "ngôn ngữ sống" so với các ngôn ngữ đã chết rồi như Latinh, còn có thể diễn dịch như thứ ngôn ngữ mà người xử dụng phải . . . sinh ra và sống trong môi trường đó mới xử dụng nhuần nhuyễn được.
Nói cho cùng, chuyển ngữ những gì thuộc "bất động" vật rất dễ. Như cái bàn= table, cái ghế= chair. Nhưng đối với những sinh vật, nhất là loài người lại rất rất khó. Bởi con người trong quá trình sinh sống đã tạo ra xã hội, tạo ra văn minh, văn hoá, tạo ra quốc gia. Họ có tư tưởng, có triết lý, có khoa học và tín ngưỡng. Những thứ xuất phát nguyên thủy từ đầu óc, từ tư tưởng, tình cảm, cảm xúc đến ý niệm, đã làm cho việc chuyển ngữ trong rất nhiều trường hợp, trở thành một việc chế biến một lọai ngôn ngữ thứ 3. Tuy nhiên, người ta cũng không khỏi phấn khởi trước đà phát triển thần tốc của cách mạng internet, cell phone, phim ảnh và Tivi hiện tại. Nó sẽ thu ngắn dần những cách biệt văn hoá qua ngôn ngữ.
Xin thành thật cám ơn Anh Trịnh Nhật, qua bài TN nói trên, đã gây cảm hứng viết nên bài góp ý này.
Nguyên Nguyên
GHI CHÚ
[1] Nhiều từ rất khác biệt. Thí dụ: (i) đơn vị hành chánh của nước Nhật là "prefecture" mang nghĩa Tỉnh, quận, khu vực thành phố, v.v.. Tại Úc đơn vị hành chánh dưới cấp BANG được gọi Council hay Shire. County, như Orange County bên California, chỉ còn mang nghĩa tên của sổ danh bộ về thổ trạch, đất đai. (ii) Người được thừa kế gia s?n qua di chúc, tiếng Anh thường gọi "beneficiary". Tiếng Anh tại Nhật lại ưa dùng "legatee" (Xin xem phim mới Wasabi với tài tử gạo cội của Pháp Jean Reno).
[2] Thêm một điểm văn hoá nữa: Trong văn hoá Việt qua ảnh hưởng Trung quốc, có câu: Quyền Huynh th? Phụ, dùng để chỉ người Anh trong nhà có thể thay quyền người Cha khi Cha qua đời hay đi đâu xa.
[3] Lại một sự khác biệt giữa to study và to learn. Xem giống nhau nhưng cách xử dụng có khác nhau, khá phức tạp.
[4] Cũng giống như câu thơ sau của Chinh Phụ Ngâm mà các Thầy Cô dạy Việt Văn ngày xưa đã từng nhấn mạnh:
Thủa đăng đồ, mai chưa dạn gió
Hỏi ngày về chỉ độ đào bông
Nay đào đã cuốn gió Ðông
Phù dung lại nở bên sông bơ sờ.
Theo các Thầy Cô ở lớp trung học, người Tàu khi đọc ?ođăng đồ? họ không khỏi giật mình - bởi ở Hoa ngữ không ai nói "đăng đồ? mà chỉ nói ?ođăng trình?. Biến đổi ngôn ngữ cho hợp với ?okhẩu vị? địa phương đã có từ ngàn xưa.
[5] Nhất thống: cũng khá phức tạp. Tiếng Hoa ngày nay, dùng "nhất thống" cho "nhất thống quốc gia". Nhưng dùng: "thống nhất" cho "thống nhất tư tưởng". Tiếng Việt thường dùng "thống nhất" cho cả hai trường hợp.
[6] Thêm một điểm dị đồng giữa các thứ Anh ngữ: Ở Úc từ lâu người ta dùng Student chỉ chung cho sinh viên và học sinh. Trong khi ở Tân Tây Lan và Anh quốc, Student thường chỉ Sinh viên cấp đại học, và Pupil (élève tiếng Pháp) cho Học sinh tiểu học.
[7] Miền Nam VN ngày trước ưa dùng Sinh viên Du Học thay cho tiếng Tàu Lưu Học Sinh. Ngày nay, tại Việt Nam "Lưu Học Sinh" đang biến đổi trở lại thành "Du Học Sinh".
[8] Ðỗ Quang Vinh (2000) Tiếng Việt Tuyệt Vời. tác-giả xuất bản. Xem www.Geocities.com/doquangvinhvenguon
[9] Việc dùng từ sai vẫn thường xảy ra ngay với các tổng thống Mỹ, ngay trên vấn đề chính trị - job của họ. (i) Tổng thống Reagan trong khoảng đầu thập niên 80 có tuyên bố ông rất muốn gặp Chairman Chernenko của Liên Xô (hồi ấy). Người viết nghe rõ ràng ông Reagan tuyên bố trên radio như vậy. Không có ông nào Chairman Chernenko hết, chỉ có President Chernenko mà thôi. (ii) Ðến lúc ông George W. Bush sắp sửa ứng cử tổng thống, ông ấy nói đến vấn đề gì cần phải dùng đến một hình dung từ mô tả "của nước Hy Lạp", "mang tính cách Hy Lạp" ?" ông dùng một hình dung từ cũng đúng cấu trúc Anh ngữ, nhưng hoàn toàn . . . sai. Ông dùng .... Grecian thay vì Greek! Báo chí Hoa Kỳ lại được dịp chế diễu nghi ngờ trí thông minh của ông Tổng Thống này.
...........................
Cù Lần

Tác giả Nguyên Nguyên là chuyên gia ngôn ngữ mà còn phạm lỗi thô thiển như thế này

Sau khi đọc bài của ban baphicr tôi cảm thấy có nhiều điều không ổn trong cách suy nghĩ của bạn. Tôi đồng ý với bạn là Tiếng Anh tạo cho chúng ta một tư thế tốt hơn trong xã hội. Bản thân tôi cũng đã từng là một sinh viên khoa Anh và đang làm việc trong môi trường sử dụng Anh ngữ. Nhưng tôi không đồng tình với bạn về vài điều trong bài viết của bạn. Bạn cho rằng những cuốn sách Việt Nam viết cẩu thả, sai sót (?) Vậy bạn có chắc là những cuốn sách tiếng Anh thì không có không? Đúng, sách nước ngoài thì trình bày đẹp hơn và chất liệu giấy cũng đẹp hơn nhưng đó là xét về khía cạnh kỹ thuật, còn về mặt nội dung thì sao? Điều đó tùy thuộc vào nhà xuất bản và tác giả, đó là uy tín của họ, không phải chỉ có sách Việt Nam mới mắc phải những sai sót mà là sách nào cũng vậy, bạn hãy thử tìm kỹ xem. Và bạn nói sách Tiếng Việt lạc hậu, không cập nhật thông tin? bạn đã đúng nhưng tôi muốn hỏi bạn là sách viết bằng tiếng Pháp hay tiếng Nga cũng rất tốt tại sao ngôn ngữ của nó không "lấn át" tiếng Việt mà chỉ có tiếng Anh?
Thật ra tiếng Anh "lấn át" tiếng Việt phần lớn là do người sử dụng. Tôi đồng ý với bạn tenderlion về những quan điểm của bạn. Tiếng Anh ngày được sử dụng rộng rãi lẫn "bừa bãi".
Đa số mọi người đều "đính kèm" thêm vài từ tiếng Anh trong câu nói tiếng Việt của mình để cho thêm phần phong phú và tỏ ra mình có "kiến thức". Tôi đôi khi cũng từng làm như vậy vì bất chợt không nhớ ra từ tiếng Việt mà mình cần sử dụng trong ngữ cảnh đó trong khi từ tiếng Anh lại hiển thị rõ trong đầu. Và tôi, cũng như bạn tenderlion, tôi luôn cảm thấy xấu hổ về kiểu nói "pha tạp" của mình.
Nhưng hiện nay mốt "chiêm" từ tiếng Anh đã trở nên quen thuộc trong xã hội. Một người không biết gì về Tiếng Anh cũng có thể "hi", "hello" hoặc "ok" cho them phần "sinh động". Thì thử hỏi làm sao tiếng Việ không bị tiếng Anh "xâm chiếm".
Tiếng Anh bản thân nó không xấu nhưng người sử dụng nó đã làm cho cả tiếng Anh và tiếng Việt trở nên "xấu xí" vì sự pha tạp của mình.

Nói như các bác thì đuổi ... m* nó mấy thằng tây nhí nhố về nước hết là xong chuyện, mở mang bờ cõi, phát triển kinh tế làm cái qúe gì ! Hehe !
Hội nhập chứ không hòa tan
Không dễ ai cũng làm được điều này khi mà xã hội chúng ta phát triển như là một đứa trẻ lớn nhanh như thổi, nhưng người lớn không kịp dạy dỗ và lo lắng cho nó gì cả. Thấy nó đòi ăn kem thì cho ăn, kêu khát thì cho uống.... Áo chật rách bung ra mới mua áo mới cho nó...
Tiếng Anh du nhập vào đây cũng sẽ bị tác động bởi những thay đổi trên, đừng nhìn vào những tiểu tiết như sai chính tả, ngữ pháp... hay bắt bẻ ai đó chỉ biết bập bẹ tiếng bồi ... Hãy nhìn xa hơn vào hệ thống giáo dục dân trí, hành lang pháp lý, cơ sở kinh tế, đội ngũ nhân lực... Chừng nào nhận thức của người dân về các vấn đề xã hội cao hơn thì ngôn ngữ sẽ đứng đúng vào vị trí của nó mà thôi.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tôi tự hào khi được ... chửi vào mặt thằng tây bằng TIẾNG VIỆT và kết thúc bằng ............. F**********************

điều dễ thấy nhất trong hiện tượng tiếng Anh đang lấn át tiếng
Việt là : người Việt bây giờ hay thích dùng tiếng Việt kiểu "ba rọi" :
ví dụ : Offline ( có thể tạm gọi như họp mặt thành viên ,họp mặt thân hữu ...) thì vào đây sẽ thấy có mấy ai nói như thế chứ ai ai
cũng offline cả mà mấy ai để ý đây là tiếng Anh 100 % nhỉ
còn nhiều nữa mà nào là online ( lên mạng ,trên mạng ,vào mạng vân vân ...) ,internet ( liên mạng ) ,Admin ( người quản lý ,trang chủ ( kiểu kiếm hiệp mà ) ),Moderator ( viết tắt là Mod ,người giám sát ...) ,Box ( nhóm ,hội ,ban ...)
tại sao người Việt không tự nghĩ ra 1 tên gọi bằng tiếng Việt nhỉ !?Phải chăng ý thức hệ và tinh thần dân tộc của người Việt quá kém ???!!!
lạc đề một chút là người Hoa luôn tìm mọi cách để Hán hoá các
thuật ngữ tiếng Anh như : computer ( điện não ) ,football ( túc cầu ) vân vân ...phải chăng tinh thần dân tộc của người Lạc Hồng
kém hơn người Hoa ???
Đóa tuyết trắng la đà trong gió lạnhMềm ... môi em ... và băng giá ... môi em

Nếu dịch ra sef nghe ko quen va? ki? cục. Chă?ng hạn Internet ma? nói liên mạng nghe cực ki? ki? cục. Email = thư điện tư? nhưng có bao giơ? nghe ai nói Mai gư?i thư điện tư? cho anh nha. Ngươ?i ta nói đifa xi-đi chứ ai nói đifa nho? gọn (compact disc), cufng ko ai nói đifa cơ? đơ?.
Ngôn ngưf thơ?i đại thông tin nó vậy. Không biết la?m sao. Nói chung hạn chế "lai Tây" chư?ng na?o tốt chư?ng đó. Nhưng cứ dịch gượng ép như thế, thiệt ti?nh ma? nói, cufng ko pha?i cách.
Mơ?i bạn na?o đó post ba?i tiếp,
Đời là bể khổ...

có lẽ là không quen đối với bạn chứ từ Liên mạng đã rất quen thuộc với nhiều người rồi ,còn E-mail : là điện thư ( ít ai dịch là
thư điện tử như bạn nói ) ,còn CD thì nó vốn là chữ viết tắt thì cứ
đọc xi đi ,hoặc ( xê đê theo pháp văn ) chứ có ai đọc cờ đờ chứ nhỉ ? bạn có bao giờ đọc ví dụ như các đề toán chẳng hạn : giao điểm
của 3 điểm A ,B ,C ( chả lẻ bạn đọc là a ,bờ ,cờ ?????) nhỉ !
Cái mới lạ bao giờ cũng là cái không quen với mọi người cả ,khi quen thì nó sẽ tự nhiên !!! vậy chữ Mod ,Ad ,offline ,box ...có từ bao giờ ?
lần đầu tiên bạn nghe nó thì cảm giác thế nào ,rất lạ phải không
nhưng khi quen thì bạn cũng cảm thấy nó bình thường thế thôi !!!
Đóa tuyết trắng la đà trong gió lạnhMềm ... môi em ... và băng giá ... môi em

Tôi không ngờ cái chủ đề này có quá nhiều ý kiến phản bác. Mọi người có hay theo dõi các trang như vnexpress chẳng hạn, có thấy rằngcái phong trào Anh ngữ nó lên cả báo chí là nơi mà đồng bào cả nước theo dõi tin tức, thay đổi cả vốn từ vựng tiếng Việt. Những cụm từ như diva, derby (hai cái từ này đến bây giờ tôi vẫn không biết nghĩa là gì) xuất hiện như một từ vựng tiếng Việt hàng ngày trên báo chí mà chẳng cần quan tâm người đọc có hiểu không . Chỉ sợ rằng một thời gian nữa ai cũng phải học tiếng Anh để đọc báo tiếng Việt hoặc ít ra là phải có quyển từ điển bên cạnh.
Có thể bạn dùng một số từ tiếng Anh vì thói quen hay vì nó tiện và ngắn gọn nhưng chúng ta có thể khắc phục bằng cách dùng các từ đã được dịch nếu biến nó thành thói quen, thậm chí chúng ta có thể sáng tạo ra một từ việt mới cũng ngắn gọn thay thế cho từ tiếng Anh. Các bạn đều biết rằng từ mới của tiếng Việt được sinh ra hàng ngày mà bởi vì con người Việt Nam sáng tạo trong ngôn ngữ. Điều đó chắc chắn là hay hơn cóp nhặt ngôn ngữ của người khác làm của mình. Tại sao chính phủ Pháp lại ra văn bản cấm sử dụng cụm từ Email trong công sở, hoặc chính phủ Thái Lan dịch tên của hãng nước ngọt nổi tiếng CocaCola sang tiếng Thái. Tất cả nỗ lực của họ là để nhằm giữ gìn được bản sắc ngôn ngữ của dân tộc. Tôi nghĩ một ngày nào đó bộ văn hoá cũng nên có một văn bản tương tự về sử dụng ngôn ngữ trên truyền thông đại chúng.
Thanghippy

Nói ?otiếng anh lấn át tiếng việt?T thì thật tội cho tiếng anh quá. Bản thân tiếng anh không có tội gì, chỉ có người sử dụng tiếng anh - tiếng việt hổ lốn mới gây ra ?~tội?T cho TA thôi. Mà cũng do quan niệm mà thành. Người ta chê câu ?ođi ăn restaurant? mà không chê câu ?ođi ăn nhà hàng? thì kể cũng buồn cười, vì restaurant hay nhà hàng đều là từ nước ngoài (từ tiếng anh và từ hán) chứ có phải là TV đâu? nếu thừa nhận từ Hán là một thành phần của tiếng việt thì sao tiếng anh không được như thế chứ? Trong công việc, nhất là trong những ngày chuyên môn cao, từ tiếng anh vẫn được sử dụng phổ biến khi chưa có từ tiếng việt tương đương hoặc không diễn tả đủ ý. Nói đĩa ?oxi đi? thì có gì không đúng? Ví dụ như tôi nói thế này: Bác làm xong cái ship on board với cái loading list chưa, cho em mượn nhé? ?" thì đố bạn ngồi nói cho ra cái ship on board là cái gì, cái loading list là cái gì? Nhiều khi nói tiếng anh lại được hiểu nhanh hơn là nói cụm từ TV tương đương. Hoặc nếu nói sonic test thì tui hiểu nhanh hơn là nói ?okiểm tra chất lượng bê tông bằng phương pháp thử siêu âm? thế đấy. Cho nên nếu nói câu ?otrình kết quả sonic test lên Tư vấn? thì xin bạn đừng vội cười là sính ngữ, vì trong trường hợp này câu nói này được xem là hay nhất. Việc một ngôn ngữ này bị xâm nhập hoặc phải vay mượn từ vựng từ ngôn ngữ khác là việc hiển nhiên, ngay cả tiếng anh là một ngôn ngữ thông dụng nhất cũng phải mượn từ của các ngôn ngữ khác: latin, pháp, đức, ai cập, hy lạp, nhật.. và bản thân tiếng việt cũng phải vay mượn một khối lượng không nhỏ từ hán, pháp, anh ? để làm giàu cho vốn từ vựng của chính mình. Người miền bắc vẫn nói săm (ruột), lốp (vỏ) xe máy, xe đạp? ấy thôi. Hơn nữa, lịch sử ngôn ngữ là lịch sử của sự kế tục, tiếp nối của nhiều họ ngôn ngữ khác nhau (vì vậy mà trong ngôn ngữ học có nguyên một ngành gọi là Từ Nguyên Học (Etymology) để nghiên cứu lịch sử của (một loại) ngôn ngữ đó sao. Việc tiếng anh được nói bởi người bản địa (local English) với những đặc điểm ngữ pháp, cấu trúc, phát âm? và cả yếu tố văn hóa đã làm cho tiếng anh trở nên khó coi, là một thứ tiếng bồi khác xa với tiếng anh chính thống (Queen?Ts English - tiếng anh của Nữ hoàng !?!) đã trở rất phổ biến không chỉ ở VN mà còn ở nhiều nước được coi là khá phát triển như Singapore (mà người ta gọi là Singlish), Hàn quốc ? Đó là do dị biệt văn hóa mà thành.
Gửi Bác Culan: Những bài viết của bác rất có giá trị để tham khảo, rất quý đối với dân học tiếng, nếu bác đem qua bên box Tiếng Anh thì hay quá!!
------------một người ngốc, một gã khờ, một kẻ ngu ngơ------------