Tiếng Việt có cái gọi là "Từ Ly Hợp" không?

Tiếng Việt có cái gọi là "Từ Ly Hợp" không?

Trong tiếng Hán có một loại từ theo kết cấu động tân (V+O), ví như Z'~Y(bài đội, nghĩa là "xếp hàng"). Từ này nếu như đứng độc lập (lúc HỢP) thì là 1 động từ, nếu lúc tách ra (LY) thì không còn là một từ nữa.

Từ XẾP HÀNG trong Tiếng Việt cũng thế. Nếu HỢP là động từ (theo Từ điển TV), ví dụ:

Xếp hàng ngay ngắn vào!

Nếu LY thì không còn là từ nữa, ví dụ:

Làm ơn xếp thành 5 hàng nhé!

Chưa thấy sách vở nào nói về vấn đề này, tôi đang tự hỏi có thể xếp những loại từ ấy trong TV thành TỪ LY HỢP được chăng?

Mong các bạn chỉ giáo thêm!

Tôi không hiểu ý bạn. nếu bạn sử dụng khái niệm "từ" thông thường, chứ không phảii gia quy riêng nhà bạn, thì "xếp" và "hàng" đều là từ cả đấy chứ! Nếu không là từ, theo bạn chúng là gì?

Mô phật, thiện tai thiện tai. Chắc là một loại từ nào đó không phải là từ ghép chăng Bác phuongbay?? Chơi mấy món này của Bác Em lại được ôn bao nhiêu thứ Từ Ngữ Ngữ Pháp học từ cấp 1 . Thích thật !!! Bác phuongbay vui tính ghê !!! Bác cho cái quy định luật chơi để Anh Em biết trước để hầu Bác Bác ơi !!

Từ Ly Hợp là một vấn đề khá hóc búa trong Hán ngữ hiện đại, nếu bạn nào học Hán ngữ hiện đại sẽ dễ hiểu hơn vấn đề này.
Bây giờ không nói tiếng Hán nữa, nói Tiếng Việt đi nhé. Lấy ví dụ khác:
"Lên cơn" là 1 từ (động từ), cấu trúc của từ phức này là Kết cấu Động Tân (V+O), đó là lúc nó HỢP (vd: Anh ta đang lên cơn). Nếu Ly (vd: Lên từng cơn..) thì nó không còn là 1 từ hoàn chỉnh nữa. Mặc dù "lên" và "cơn" là từ nhưng lúc Ly thì 2 từ này có những chức năng ngữ pháp khác nhau. Có thể nói kết cấu của những từ Ly Hợp là tương đối lỏng lẻo.
Ví dụ khác: "Lên rừng", "Lên lầu"...tuy có kết cấu V+O nhưng không được coi là 1 từ , mà là một Từ Tổ (Đoản ngữ). Vì thế có Ly hay Hợp gì thì cũng không coi nó là Từ được. Cũng như "ăn cơm", "mặc áo" thôi, không ai coi nó là từ cả.
Có những từ không biết nên xếp nó là Từ Ly Hợp hay không, ví dụ "Lên Giường". Từ này trong từ điển TV không có, vì có thể người ta cho rằng nó là 1 từ tổ động tân. Riêng tớ nghĩ rằng nó có thể độc lập thành từ được, vì tần suất sử dụng cao, ý nghĩa cũng hoàn chỉnh, ngoài nghĩa gốc (đi ngủ) còn có cả nghĩa bóng (Vd "Tôi thích lên giường với cô ta"chẳng hạn). Lúc LY (Vd "lên trên gường...") thì hết là từ độc lập rồi.
Những từ kiểu từ Ly Hợp này trong Tiếng Việt cũng khá nhiều, nhiên cứu kỹ rất hay, có khi có thể làm thành 1 luận văn ấy chứ.
Được duongphuongbay sửa chữa / chuyển vào 10:19 ngày 26/12/2004

câu hỏi của chị hay đấy , động từ ly hợp trong tiếng Hán hiện đại khá rắc rối , trong tiếng việt à ? ko biết những ví dụ như của chị có thể cho là từ tổ ly hợp hay ko ? heeeeee chị đã làm luận văn về cái này chưa . chà bây giờ em sắp thi rồi ko còn thời gian để ngâm cứu nữa ! ah mà chị học ở đâu vậy ? liệu có thể lấy nó làm niên luận ko nhỉ ?

câu hỏi của chị hay đấy , động từ ly hợp trong tiếng Hán hiện đại khá rắc rối , trong tiếng việt à ? ko biết những ví dụ như của chị có thể cho là từ tổ ly hợp hay ko ? heeeeee chị đã làm luận văn về cái này chưa . chà bây giờ em sắp thi rồi ko còn thời gian để ngâm cứu nữa ! ah mà chị học ở đâu vậy ? liệu có thể lấy nó làm niên luận ko nhỉ ?

úi sao lại thành 2 bài thế này ??????????? sorry lần 1 vì chiếm đất , sorry lần 2 vì nhầm giới tính chưa kiểm tra kĩ càng đã xưng em gọi chị ............xấu hổ quá

Không nhầm khi Bác phuongbay là dân SPNN cũng nên ấy nhẩy??

Xin trả lời cho bạn duongphuongbay là trong tiếng Việt, tôi chưa nghe ai nói về từ ly hợp. Thứ nhất, bạn không nên viết hoa từ này, thứ hai, tôi xem trong các tác phẩm của các nhà Việt ngữ học từ Nguyễn Tài Cẩn, Cao Xuân Hạo, đến Nguyễn Văn Tu và Nguyễn Thiện Giáp, đều không thấy ai nói về loại từ này.
Nếu bạn để ý một chút, hoặc đọc lại những cuốn sách mà bạn đã dẫn ra trước đây, thì thấy rằng từ tiếng Việt có hai khuynh hướng phân chia:
1. Mỗi tiếng là một từ
2. Có từ đơn, từ ghép.
Khái niệm từ ly hợp trong tiếng Hán (tôi không biết tiếng hán, nên không biết có tồn tại loại từ này hay không - mà chỉ nghe bạn nói), trong tiếng Việt, tôi thấy không thể, các lý do như sau:
1. Một từ có thể có nhiều nét nghĩa, phụ thuộc vào việc nó có kết hợp với từ khác hay đứng độc lập.
2. Thí dụ của bạn về từ "lên giường", đây là vấn đề khác, ngoài vấn đề cấu trúc. Từ ly hợp theo bạn nói, thuộc về bình diện cấu tạo từ, nhưng thí dụ của bạn lại thuộc bình diễn ngữ nghĩa. Trong thí dụ của bạn, "lên giường" là một cụm từ CỐ ĐỊNH. Tính cố định này được xây dựng dựa trên quá trình xuất hiện và thời gian.
3. Về thí dụ lên cơn, vì bạn cho rằng nó là từ (sai!), nên dẫn đến kết luận của bạn khi tách nó ra (bạn gọi là ly) là sai! "lên cơn" chẳng qua là một động ngữ bình thường thôi. Bạn có thể nói: "lên cơn điên" , "lên cơn co giật", "lên cơn sốt", khi đó, "cơn" gắn với bộ phận phía sau, qua câu hỏi: "lên cơn gì" và trả lời: "cơn co giật" !!!
"Từ tổ" mà bạn sử dụng cho "lên cơn" có nghĩa là Tổ hợp từ, nói tắt là từ tổ. Đoản ngữ, hay ngữ đoạn, hay ngữ, đều là đơn vị trên từ, nghĩa là một tập hợp các từ.
Tóm tại từ ly hợp đang còn là khái niệm tranh cãi, mà riêng tôi, tôi cho rằng nó KHÔNG TỒN TẠI trong tiếng Việt. Tiếng Việt và tiếng Han khác nhau, nên có lẽ vì thế tiếng Hán có khái niệm này mà tiếng Việt không có.

To aqcharles: Tớ là dân NN chứ không phải là SPNN
To HCMPusan: Những từ nào tớ thấy cần làm nổi bật lên thì hay viết hoa và cho vào ngoặc kép.
Quả đúng là trong tất cả các sách ngữ pháp tiếng Việt hiện nay không có sách nào bàn về loại từ này, cũng như sử dụng thuật ngữ này (Từ Ly Hợp), vì thế tớ mới đặt cái topic là "Trong TV có cái gọi là "TLH" k ?", chứ nếu Từ Ly Hợp đã tồn tại và được công nhận trong TV thì nên đổi lại title là "Bàn thêm về Từ ly hợp trong TV!"
Sở dĩ có tồn tại Từ Ly Hợp trong tiếng Hán là vì ngoài yếu tố đặc điểm cấu tạo từ ra, loại từ này lúc Hợp còn mang ý nghĩa đặc thù, tần suất sử dụng rất cao, vì thế nó có thể độc lập thành từ, kiểu như từ "Lên giường" mà bạn nói ấy. Tuy bạn nói nó là một CỤM TỪ CỐ ĐỊNH (quan điểm của "Từ điển Tiếng Việt" của Viện Ngôn ngữ học, vì thế không đưa từ này vào từ điển), nhưng theo tớ nó có thể là 1 TỪ BÁN CỐ ĐỊNH (lúc ly lúc hợp mà lị) nếu xét theo các tiêu chí trên, vì thế tớ tạm gọi nó là Từ Ly Hợp
Từ "lên cơn" bạn lại không cho nó là 1 TỪ (lúc này lại không theo quan điểm của "Từ điển Tiếng Việt" của Viện Ngôn ngữ học vì Từ điển này đưa nó vào sách và xếp từ loại cho nó là Động từ, mang nghĩa "có triệu chứng cơn bệnh bắt đầu và đang phát triển", từ này hiện nay còn có thêm nhiều nghĩa bóng khác chứ không nhất thiết để chỉ có bệnh mới lên cơn). Nếu nói như bạn là 1 động ngữ bình thường thì tại sao người ta lại xếp nó vào TỪ điển, nếu không phải đưa vào NGỮ điển mới đúng chứ? Kiểu từ này xuất hiện trong TỪ điển rất nhiều, đôi lúc tớ cũng cảm thấy nó không xứng đáng được đưa vào TỪ điển vì nó không phải là TỪ, nhưng nếu xét theo quan điểm Từ Ly Hợp thì ok, vì thế tớ cho rằng có thể loại từ này trong Tiếng Việt nhưng ta chưa nghiên cứu kỹ nó mà thôi.
Tiếng Việt và tiếng Hán khác nhau như kết luận của bạn là chính xác (of course), tuy nhiên về mảng Từ Ly Hợp thì chúng lại giống nhau như anh em sinh đôi ấy, thú vị lắm.