Tiếng Việt có "thì" không nhỉ?

Tiếng Việt có "thì" không nhỉ?

Xin phép các bác. Tôi có vấn đề mà lâu nay vẫn thật sự chưa tìm ra câu trả lời. Thầy Ta thì nói một kiểu, thầy Tây lại nói một kiểu khác. Xin mời các bác góp ý. Vấn đề của tôi là "TRONG TIẾNG VIỆT CÓ THÌ (TENSE, TEMPS) KHÔNG?"
Tôi vẫn còn nghi ngại giữa hai chữ "có" và "không". Nói là "có" thì cảm thấy bằng chứng chưa đủ ("Ngày mai anh ấy đã đi rồi"), nói là "không", thì khi nghe câu "Chúng ta đã, đang và sẽ cố gắng.", cảm thấy hình như là "có".
Xin các bác giúp với.

Tớ nghĩ là không.
Tiếng Anh hay Pháp thì lúc chia thì nó sẽ làm động từ hoặc tính từ biến đổi về mặt chính tả, các chữ cái ghép thành từ đó sẽ có sự thay đổi về trật tự, hay thành phần; VD: send - sent. Nhưng tiếng Việt thì thêm các chữ khác để diễn đạt trạng thái; đi - đã đi.
Nếu phải giải thích thêm thì có lẽ tớ chưa làm được, nhưng rõ ràng thấy là như vậy.

Tớ cũng nghĩ là không. Tớ học tiếng Nhật thấy rằng tuy người nước ngoài lý giải tiếng Nhật theo kiểu ngữ pháp phương tây, phân chia ra rằng, đuôi thế này nghĩa là thì quá khứ, đuôi thế này là thì tương lai. Nhưng người Nhật lại không nghĩ theo hướng đó, họ dùng những cách chia đó cho các thì về ngữ pháp nhưng còn dùng theo nhiều cách khác nữa, không như tiếng của các nước phương Tây. Ở đây cũng thế, theo cách nhìn của người Việt, dùng những phụ từ, phó từ để diễn đạt là hiểu đang ở thì gì rồi. Đôi khi không cần dùng phụ từ mà dựa vào ý của câu để đoán nữa. Tớ nghĩ là chỉ có ngôn ngữ phương Tây mới hay có kiểu chia thì để phân biệt quá khứ, tương lai còn ngôn ngữ châu Á thì dùng cách khác để biểu lộ điều này.
Được haimuoingan sửa chữa / chuyển vào 00:21 ngày 06/10/2004

Cachs đặt vấn đề ở đây theo tôi là không thoả đáng... bất kỳ một ngôn ngữ nào khi nói hoặc viết đều phải có thì... nhưng vấn đề là cách thể hiện thì đó như thế nào.
Đối với Tiếng Anh người ta chia thì đông từ
Đối viến tiếng Việt người ta sử dụng thêm các từ: "đã,sẽ, đang..."
VD: Tôi đi học
Trong câu trên tuy rằng nói không có thì nhưng thật ra đây là cách nói tắt.... đúng ra tôi đang đi học.... nhưng vẫn chưa thoả đáng chúng ta cần phải dựa vào căn cảnh hoặc ngữ cảnh để hiểu thêm...
Với câu trên thì rõ ràng chúng ta có hai cách hiểu.
Tôi đang trên đường đi học
Tôi đã và đang còn đi học
Như vậy qua phân tích câu trên ta thấy rõ ràng những từ ngữ thể hiện "thời" đã được nói tắt đã được ẩn đi....
honghoavi

To honghoavi: Ban đầu, tôi cũng nghĩ như bạn, rằng không có "thì " thì làm sao điễn đạt thời gian. Nhưng sau đó, tôi nhận ra là:
1. "Thì" là khái niệm của ngôn ngữ, có nghĩa là đang nói về mặt hình thức. Chính vì tiếng Việt không biến hình, nên việc xác định hình thức rất khó và phải dùng phương pháp khác. Bạn nên nói, ngôn ngữ nào cũng có khái niệm "thời gian".
2. Những từ như "hôm qua", "năm sau" không phải là "thì" mà là sự diễn đạt thời gian.
3. Thí dụ câu: "Hôm qua, tôi đã gặp anh ấy.". nếu tôi nói "Hôm qua, tôi gặp anh ấy." cũng vẫn được. Như thế thì CÓ THỂ cho là "đã" bị lược bỏ. Nhưng nếu tôi nói: "Hôm qua, khi tôi đã gặp anh ấy thì anh ấy đã đang mặc cái áo xanh", thì hai chữ "đã" được bôi vàng là sai. Vậy thì, câu trên không phải "đã" bị tỉnh lược, mà là không thể cho đã vào.
Ý của tôi là: "Có thật là có sự thể hiện "thì" trong tiếng Việt, kiểu như I go, I went không?"

Em thấy các bác nói đều đúng cả, tuy vậy, chúng ta vẫn phải nói lại với nhau rằng : Tiếng Việt là một loại ngôn ngữ không biến hình, chính vì thế cho nên việc xác định yếu tố thời gian trong câu văn thì một điều tất nhiên là phải dựa vào văn cảnh(ngữ cảnh của câu văn).
Các ngôn ngữ của phương Tây hầu hết đều thuộc lọai ngôn ngữ biến hình nên chúng ta có thể chỉ cần nhìn vào động từ là có thể biết được một việc nào đó diễn ra trong quá khứ hay là tương lai.
Còn riêng về vấn đề từ : "ĐÃ" thì em nhớ la có một bài báo trong tạp chí "Ngôn ngữ và Cuộc sống" đã giải thích một cách tỉ mỉ việc sử dụng nó ra sao rồi( dài lắm ).
Các bác cố gắng tìm kiếm nhá!! Em lại phải đi có việc bận đây. Chào các bác ! Khi nào co nhiều nhiều thời gian thì em sẽ đàm đạo cùng các bác nhiều hơn. Chào các bác.

Đấy cũng chính là cái khó của tiếng Việt. Muốn xác định thời => phải xét trạng ngữ chỉ thời gian ở đầu hoặc cuối câu.

Không phải chỉ có vậy. Có thể xác định thời bằng 3 cách:
(1) Qua từ phụ:
Tôi đang làm, đã làm, sẽ làm, vừa làm, sắp làm, làm rồi, chưa làm.
(2) Qua trạng ngữ của câu (như bác đã nói)
(3) Qua phụ từ và liên từ:
Khi hắn đến tôi đã làm xong. (câu này trong tiếng Anh động từ làm sẽ được chia ở past perfect, tiếng Việt có thể nhận biết điều đó qua: đã... xong và khi)

Vâng, đúng như thế. Cái tôi đang tìm là các "phụ từ", hay như Đỗ Phú Phong (Pháp) chẳng hạn, gọi là các "préverbes", hay như nhiều người gọi là "vị từ tình thái" đó, có phải là sự biểu hiện của "thì" hay không.
Khái niệm "thì" (hiện tại, quá khứ, tương lai), thường đi đôi với khía niệm "thể" (aspect - hoàn thành, hoàn tất, tiếp diễn). Nhiều người cho rằng "thể" thì có trong tiếng Việt, còn "thì" thì không có. Theo tôi thì tôi cảm thấy tiếng Việt có cả "thì", nhưng chưa chứng minh được. Bác home ui, bác có cao kiến gì không, giúp tôi với.

tớ thì không hiểu thật rõ về tiếng Việt, nhưng vẫn cho rằng tiếng Việt có thì (thời) thì vốn chỉ thời gian của hành động. mà đối với thời gian của hành động trong tiếng Việt thì có thể không cần các trợ từ hay trạng từ chỉ thời gian nhưng phải dựa vào ngữ cảnh để xác định (nhưng có thể chúng ta đang nói sai ngữ pháp )
tiếng Việt là ngôn ngữ hư từ chứ không phải thực từ nên không có cách biến đổi động từ để chỉ thời của từ. ta chỉ có thể dựa vào các hư từ trong câu để xác định. nếu nói Hôm qua, tôi gặp anh ấy thay vì nói Hôm qua, tôi đã gặp anh ấy thì chúng ta vẫn chấp nhận là đúng, thực ra như thế là nói sai ngữ pháp và nguời Việt hay dùng sai ngữ pháp một cách hồn nhiên và phổ biễn như thế.