Tiểu thuyết thời đại Nhật Bản.

Chào bạn. Tài liệu về kiếm thuật Nhật Bản hiện nay không thiếu, có thể tìm thấy nhiều trên internet. Nhưng có phải là tinh tuý hay không thì bạn phải tự mình đánh giá. Thời buổi kinh tế thị trường, cái gì cũng quy ra tiền được....

Heinai rái cá

Truyện ngắn ?oHeinai rái cá? (Kawauso Heinai) được đăng trong tập tiểu thuyết thời đại (Jidai Shosetsu) ?oKiếm khách quần tượng? (Kenkyaku Gunzo) do Bungei Shunju xuất bản năm 1979 dựa trên cuộc đời thật của khai tổ phái kiếm Mugai Ryu. Có thể nói cuộc đời của kiếm khách này giống với Khương Tử Nha, tài năng nhưng không gặp lúc thì cũng vất vả một đời. Cùng một sự việc, cùng học một thầy như hai người đệ tử sẽ có cách kiến giải và thái độ khác nhau tùy vào ?ongộ tính? của từng người.
Nguyên tác: Ikenami Shotaro
Người dịch: Hiba Nhất Như
Một
Vào đầu năm Genroku thứ nhất thì Tsuji Heinai vừa tròn bốn mươi tuổi.
- Xem kìa, với cái hông nghiêng ngả thế kia mà dạy được kiếm thuật à. Ghê thật.
- Tiên sinh đó đã qua sáu mươi rồi đó.
- Tầm bậy, đã bảy mươi hai rồi.
Heinai có một căn võ đường nho nhỏ dưới phố Koishikawa và dân sống ở khu phố ngoài vẫn thường nhìn Heinai với con mắt như vậy.
Nghe nói Heinai là kiếm sĩ phái Mugai Ryu nhưng hỏi bọn lính tráng học kiếm ở dinh thự Hatamoto gần đấy thì chúng đều lắc đầu
- Chưa nghe thấy phái này bao giờ.
Võ đường Heinai nằm trên một con đường nhỏ ở khu phố ngoài ngăn cách với cổng trước chùa Dentsuin và môn đệ không có lấy một người. Người trong vùng vẫn thường gọi Heinai là
- Ông ăn xin ở phố ngoài
- Ông rái cá
- Tiên sinh rái cá
Vâng vâng. Con đường nhỏ phía trước võ đường đổ dốc thoai thỏai và được gọi là ?odốc rái cá?.
Rái cá là loài thú nhỏ lông màu nâu sậm sống gần nước, ăn cua cá, ếch nhái. Nhìn khuôn mặt của nó thì lại thấy hao hao giống loài chuột. Và chỉ cần nhìn con rái cá là có thể hình dung được dung mạo của Tsuji Heinai.
Võ đường này trước kia vốn là nơi sinh sống của một thầy thuốc họ Kunugi, vừa bước vào hiên là đến ngay sàn tập võ. Thực ra đó chỉ là một khoảng chỉ rộng chừng tám Tsubo (một Tsubo khoảng 3.3 mét vuông) sau khi người ta dẹp đi hai căn phòng mà thôi. Phía sau là phòng của Heinai và nhà bếp, ngoài ra chẳng còn gì nữa. Heinai đến đây là vào năm năm trước và nghe đâu lúc đó hòa thượng trụ trì chùa Suiko đã bỏ tiền ra giúp. Nhưng chẳng bao lâu sau thì hòa thượng viên tịch, vì vậy mà Heinai chẳng còn cớ gì để lui tới chùa Suiko nữa.
- Hôm qua tao mới ngó qua cái, thì thấy ông rái cá ngồi chồm hổm trước hiên gặm củ cải sống thay cơm.
Những lời độc địa bóng gió hay thẳng thừng như vậy đều nhắm vào Heinai. Khi thấy khói nấu cơm bốc lên từ nhà bếp Heinai thì họ lại bảo
- A nhìn kìa, thật là hiếm có. Con rái cá đang nấu cơm kìa.
Võ đường Heinai đã đìu hiu tồi tàn rồi mà dung mạo của Tsuji Heinai còn thảm hại hơn. Đầu tóc bù xù dựng đứng như tổ quạ, khuôn mặt hốc hác và dơ dáy đầy bụi bặm. Quanh năm suốt tháng, dù là đông hay hè thì Heinai chỉ mặc độc có chiếc áo gai thô chắp vá chằng chịt với cái quần Hakama đen. Vì không có môn đệ nên suốt ngày tiên sinh rái cá chỉ toàn ăn với ngủ. Rồi thỉnh thoảng cũng có ra khỏi võ đường, Heinai dựa tấm lưng còng còm cõi như ông già trên cây gậy mà lê bước. Không rõ là đi đâu.
Thành ra chẳng ai muốn đến thụ giáo học kiếm với tiên sinh.
- Thế ông rái cá ăn gì mà sống nhỉ?
- Không biết. Có lẽ là uống sương. Mà như thế chẳng phải lão là một tiên nhân trên trời sao.
Khu phố này được thành lập kể từ khi tướng quân Tokugawa đến khai phủ lập ra thành Edo. Khu bên ngoài là một dãy nhà thương nhân, hiệu buôn có tiếng trong vùng và phía trước chùa Dentsuin là hiệu sách Iseya và hiệu bán tương Kashiwaya. Thỉnh thoảng chủ hiệu Heiroku, Kiyosuke lại sai người mang cơm nắm, bánh trái đến cho Heinai.
- Hãy mang đến cho tiên sinh ở con phố ngang.
Bọn người hầu mang đến đặt trong nhà bếp, không nói tiếng nào và Heinai cũng nhận lấy không một lời lễ tạ. Thành ra người ta nghĩ rằng Tsuji Heinai sống bằng sự hỷ xả và thương hại này.
Vào buổi chiều ngày mười một tháng giêng có hai võ sĩ ăn mặc theo lối du hành, hình dong chất phát xuất hiện trước võ đường Heinai. Bọn người làm của hiệu Kashiwaya trông thấy thì làm ầm cả lên
- Có chuyện rồi, có chuyện rồi, có hai người khách Samurai đến chuồng rái cá kìa !
Khỏi nói ai cũng biết, sinh hoạt của Heinai trong năm năm nay ảm đạm đến mức nào. Hai người võ sĩ trông thấy Heinai vừa thấp thỏm xuất hiện liền xưng danh
- Chúng tôi là người ở phiên Ono xứ Echizen, Sugita Shozaemon , còn đây là tiểu đệ Yaheiji. Xin được vào diện kiến tiên sinh Tsuji.
- Tsuji, Heinai chính là ta đây.
Heinai ngồi ru rú trong căn phòng tiếp khách mục nát, đáp bằng cái giọng khàn khàn. Hai võ sĩ hết nhìn Heinai rồi lại nhìn nhau ngỡ ngàng không nói. Heinai nở nụ cười làm cái mũi bé tí trở nên nhăn nhúm
- Các vị là huynh đệ à?
- Thưa, thưa vâng.
Người anh Sugita Shozaemon tuổi chừng ba mươi, khuôn mặt chính chắn và lời ăn tiếng nói cũng chững chạc còn đứa em Yaheiji trông chừng hai mươi không khỏi lộ cả ra ngoài sự thất vọng và khinh nhờn.
- Huynh, ta về thôi.
Hắn thì thầm, Shozaemon vội trấn lại.
- Có thật ngài là tiên sinh Tsuji Heinai không?
- Vâng.
Heinai lại đáp bằng cái giọng nhỏ nhẹ, thỏ thẻ như đàn bàn khiến huynh đệ nhà Sugita không khỏi ngao ngán.
- Thế các vị có chuyện gì.
- Thật ra là?.
- Vâng.
- Chúng tôi có mang đến một phong thư từ chủ hiệu quạt Kariganeya Onjiro ở Kyoto?
- Ồ, từ ông Karigane sao. Vậy là thư của ta phải không ?
-Dạ?
-Đâu, cho xem.
Đọc qua một lần, Tsuji Heinai ngước mắt nhìn huynh đệ Sugita rồi nói
- Các vị là những kẻ đi báo thù à.
Hai
Sugita Shozaemon vốn là võ sĩ cấp thấp hai mươi hộc trong đội lính mở đường cho chúa Doi Kainokami khi đi kinh hành. Chúa Doi cai quản phiên Ono thuộc xứ Echizen bổng lộc bốn vạn hộc.
Shozaemon cùng em trai Yaheiji rời thành Ono đi báo thù cho phụ thân Sugita Hansuke là vào tháng mười hai năm ngoái.
Chuyện xảy ra vào một đêm hè năm đó.
Lão nhân Hansuke lúc này đã về ẩn cư đến thăm con gái Okiwa đã về làm dâu một hiệu buôn giấy ở dưới thành, dùng cơm tối rồi lên đường trở về.
Phía ngoài dãy biệt thự của lớp võ sĩ cao cấp trong phiên là dinh thự của Yamana Gengoro. Yamana Gengoro là kiếm sĩ phái Shinnuki Ryu xuất thân từ phiên Obama xứ Wakasa và là nhân vật được chúa Doi cho vời vào ba năm trước. Gengoro vốn là chỗ họ hàng bà con với phu nhân của tổng quản phiên Ono là Hori Shiro Zaemon nên nhờ vào sự nâng đỡ này mà lãnh chức ?oKiếm thuật chỉ nam? dạy võ nghệ cho chúa Doi Kainokami và gia thần trong phiên. Mà dù gì đi nữa thì Gengoro cũng là thân thích với tổng quản Hori vốn được chúa Doi tín nhiệm nên uy thế của hắn mỗi ngày một lớn mạnh, xét về kiếm thuật thì có thể nói rằng trong phiên chẳng có ai là đối thủ của hắn. Thành ra việc Yamana trở nên ngạo mạn cũng là điều đương nhiên, tất sớm muộn gì cũng đến. Tuy đã ba mươi hai tuổi nhưng vẫn còn độc thân, hắn thường biện bạch
- Vì ngày đêm khổ luyện nên không còn thời giờ chú ý đến nữ nhi nữa?..
Đêm đó, lão nhân Sugita Hansuke vừa bước vào khu rừng cách dinh thự của Yamana Gengoro không xa bỗng dừng chân,
- Ủa?.?
Hình như từ trong rừng vọng ra tiếng kêu the thé không bình thường của nữ nhân. Lắng tai nghe kỹ thì Hansuke cảm thấy được một bầu không khí quái lạ từ sâu trong rừng. Lão nhân Sugita quyết định đi vào trong xem rõ thực hư, cất tiếng gọi
- Này?này?. Có chuyện gì??
- Cứu?cứu với?..
Có tiếng nữ nhân vừa cất lên liền lặng ngay như bị chèn mồm. Ông lão theo hướng phát ra tiến kêu mà tiến, trong ánh lửa bập bùng của chiếc đèn ***g hiện ra một cô gái trẻ đang bị một gã đàn ông to lớn cưỡi lên toan làm nhục trên bãi cỏ. Không ai khác, hắn chính là Yamana Gengoro. Nạn nhân là con gái của Tsuyama Hohei, một người lính trơn sống tại dãy nhà dài dành cho lính tráng trong phiên.
- Ngài Yamana đấy à? Ngài đang làm?. Mà xin ngài hãy buông cô gái ấy ra ngay cho.
Đối với Yamana, thân thích với tổng quản của phiên thì lão Sugita chỉ là một kẻ thân phận quèn không đáng kể. Vì thế mà chẳng những hắn không nghe theo mà còn bực mình thét
- Cút đi !! Lão già thối?.
Tuy Hansuke là thân phận kẻ dưới nhưng tính tình cũng cứng cỏi, ông không thể bỏ mặt con gái Tsuyama một mình được. Trong lúc lời qua tiếng lại, Yamana Gengoro tặc lưỡi rồi bất ngờ rút gươm chém một nhát chết ngay lão Sugita. Rồi hắn bồi thêm một nhát vào cô gái đoạn trở về dinh thự, để lại cho tổng quản Hori Shiro Zaemon một phong thư rồi ung dung rời khỏi thành. Lời lẽ hết sức đơn giản, đại khái viết là vì đã vô lễ chém chết lão nhân Sugita Hansuke và con gái Tsuyama, gây phiền hà cho các vị nên rời thành đến Edo một chuyến.
Lão Sugita không cục cựa nhưng cô gái hãy còn sống được, cố thoát về nhà thuật lại mọi chuyện cho phụ thân. Huynh đệ nhà Sugita là Shozaemon và Yaheiji nghe tin từ Tsuyama Gohei xong vội vàng chạy đến hiện trường, lúc này lão Sugita đã tắt thở. Con gái Tsuyama ba ngày xong cũng lìa trần. Hình như là bị Yamana Gengoro say rượu chém chết khi đang trên đường đến nhà thầy thuốc Muraoka Kozen bốc thuốc cho mẫu thân.
Nhưng sự kiện này bị chính quyền phiên làm mọi cách để giấu nhẹm.
Thứ nhất là, phạm nhân là thân thích của kẻ có quyền thế.
Thứ hai là, phạm nhân là gia thần sủng ái của chúa Doi.
Vả lại nạn nhân Sugita Hansuke và con gái người lính trơn Tsuyama chỉ là những kẻ thân phận thấp kém nên áp lực từ trên buộc phải làm cho câu chuyện êm xuôi đã có tác dụng. Tsuyama Gohei chỉ còn biết nuốt nước mắt mà cam chịu nhưng huynh đệ nhà Sugita thì quyết phản kháng đến cùng, không lùi một bước.
- Xin ngài ban lệnh cho chúng tôi được báo thù cho phụ thân.
Tổng quản Hori ngoài mặt thì vỗ về, bên trong thì ngầm ý
- Nếu các ngươi chịu xem như không có việc gì xảy ra thì ta sẽ xem xét cho bổng lộc năm mươi hộc và hai người hầu.
Nhưng dù cho ngon ngọt thế nào đi nữa thì huynh đệ Sugita cũng đều lắc đầu. Ngay cả chúa Doi cũng cho rằng huynh đệ Sugita là láo xược. Nhưng lỗi thuộc về bên nào?.
Dù gì đi nữa thì huynh đệ Sugita cũng là những kẻ mang thân đi báo thù, mà chuyện báo thù vốn được coi là hợp pháp và là một cái nghĩa phải làm trong xã hội võ trị Nhật Bản ngày xưa, trong giai cấp võ gia thì lại càng nghiêm mật hơn. Thành ra cho dù có là tổng quản một thành, là chúa một vùng đi nữa thì cũng không thể không cho phép. Chúa Doi miễn cưỡng cấp phép cho Sugita nhưng lại ngấm ngầm ra lệnh
- Hãy bí mật trông coi Yamana Gengoro ở Edo.
Huynh đệ Sugita được phép đi báo thù liền rời phiên Ono lên đường ngay. Đó là vào cuối năm ngoái, sau khi sự kiện lão Hansuke bị chém chết khoảng sáu tháng.
Trong lúc này ở Ono, cả chúa Doi lẫn tổng quản Hori đều bắt đầu gửi mật thư đến dinh thự ở Edo ngầm bảo vệ Yamana Gengoro. Nhưng Gengoro vẫn cứ bình thản xuất đầu lộ diện tại dinh thự ở cổng ngoài Sakurada thành Edo. Nếu có ai lấy làm lo ngại thì hắn chỉ cười khảy với vẻ tự tin
- Bọn Sugita à, chỉ cần một đao là chém chết chúng ngay. Thế là xong chuyện.
- Ừ, quả nhiên.
Quả là không một ai mảy may nghi ngờ về điều này.
Rồi? theo mật lệnh của chúa Doi, một căn võ đường uy nghi được dựng lên ở phố Onando thuộc Ushigome và Yamana Gengoro nghiễm nhiên trở thành chủ võ đường. Người đến học kiếm mỗi ngày một đông, không chỉ là bọn gia thần của chúa Doi đóng tại Edo mà còn có cả người trong phủ tướng quân Tokugawa và các Hatamoto chung quanh.
Trong khi đó huynh đệ Sugita bắt đầu lên đường tìm Yamana và tìm đến hiệu giấy Mokuya Manbei từ biệt đại tỷ đã về nhà chồng. Lúc bấy giờ người anh rể Manbei mới nói:
- Chuyện xảy ra gần đây thì bọn thương nhân trong thành như chúng ta đây đều không chịu được. Chỉ mong các chú sớm lấy được đầu địch.
Rồi lại thêm
- Ta có người anh họ là Kariganeya Onjiro mở hiệu quạt ở Kyoto nhưng cũng có chi điếm ở Edo nên rất thông thạo tình hình ở đó. Ta sớm nghĩ các chú sẽ đến nên đã viết sẵn phong thư này rồi.
Rồi Kariganeya Onjiro lại trả lời rằng
- Ngày xưa phụ thân ta có chơi thân với một tiên sinh dạy kiếm, tên là Tsuji Heinai và hình như cũng có võ đường ở đâu đó. Vì tình giao hảo sâu nặng nên ta nghĩ tiên sinh Tsuji có thể giúp được.
Đoạn Kariganeya thảo một phong thư mang đến cho Heinai. Huynh đệ Sugita lần đầu đến Edo tìm đến chỗ ông rái cá là vì vậy. Tuy không nhận được sự hỗ trợ từ phiên Ono nhưng Sugita cũng nhận được một món tiền khá lớn gọi là tiễn biệt từ anh rể Manbei.
- Vậy thì, mời các vị vào trong.
Tsuji Heinai nghênh đón huynh đệ Sugita với vẻ đầy thiện cảm, rồi nói
- Ta vốn cũng chịu nhiều ơn với ông Kariganeya đời trước ở Kyoto?.

Ba

Bắt đầu từ hôm đó huynh đệ nhà Sugita trú lại võ đường Tsuji. Nhìn thấy Heinai như vậy thì Yaheiji không khỏi ngao ngán và thất vọng đến cực độ,
- Huynh trưởng, nếu chúng ta cứ ở lại đây thì thật chẳng ra làm sao. Yamana Gengoro thậm chí chẳng thèm trốn chẳng cần chạy mà lại còn mở võ đường đâu đó trong vùng Ushigome nữa. Phải nhanh lên mới được?
Chẳng phải là Shozaemon không nghĩ đến điều này. Chẳng là khi nhận phong thư từ Kariganeya thì được trợ ngôn thêm ?oNếu như được tiên sinh Tsuji giúp sức thì??
Mà nếu là một cuộc đọ sức một mất một còn thì nói thật cả hai chẳng phải là đối thủ của Yamana. Vả lại sau lưng hắn còn có thế lực hậu thuẫn ở phiên Ono, môn đệ của hắn ở Edo cũng không ít. Thành ra Yaheiji nhìn thấy tình thế này sớm tuyệt vọng
- Chúng ta mảy may không có cơ hội thắng.
Nhưng ngược lại Heinai chẳng hề tỏ ra sốt sắng mà cứ bình chân bảo
- Việc gì nào, các vị cứ thong thả. Địch thủ chẳng hề trốn đi đâu mà lo?
Rồi chỉ dặn thêm rằng không nên tùy tiện ra ngoài.
Đúng như lời dặn.
Khi nhận được tin báo từ Echizen rằng huynh đệ Sugita đã đến Edo thì Yamana Gengoro chẳng lấy làm bận tâm lắm mà chỉ hất hàm
- Khi nào thấy chúng thì sẽ chém chết ngay.
Bọn môn nhân của chúa Doi ở Edo cũng bắt đầu lùng sục chỗ trú của bọn Shozaemon khắp nơi trong thành. Thành ra tình thế đảo ngược, bên săn đuổi giờ đây lại trở thành bên bị săn lùng. Mọi động tĩnh trong thành nhất nhất đều do người của hiệu Kariganeya chi điếm Edo và những người sống ở cổng Sakurada thương hại cảnh ngộ của anh em Sugita mà đến võ đường Tsuji cung cấp. Chi điếm Kariganeya do lão Ichi Uemon coi sóc, đây là nhân vật đã hết mình vì họ Sugita. Theo lời lão thì
- Hai vị chớ nên đến gần võ đường Yamana ở phố Onando, ở đó vô cùng nguy hiểm. Không chỉ Gengoro mà cả mười mấy tên môn nhân là võ sĩ giang hồ ngày đêm túc trực ở đó, chỉ đợi các vị xuất hiện mà ra tay thôi?.
Tháng giêng trôi qua, rồi tháng hai cũng vào trung tuần.
Vì nơi trú ẩn là một võ đường nên ngày ngày Sugita Shozaemon đều mang mộc kiếm cùng Yaheiji luyện tập hăng say. Thân phận hai người chỉ là hạng võ sĩ cấp thấp, kiếm thuật cũng không có gì đặc biệt nhưng một hôm Shozaemon có ý thử Heinai
- Thưa tiên sinh, chúng tôi là những kẻ mang thân đi báo thù. Xin tiên sinh chỉ giáo một ván?
- Ờ ta có xem, có xem.
Heinai đáp.
Tức là đôi khi Heinai có xem anh em Sugita luyện tập và dường như khẩu điệu muốn nói rằng vì mình có xem nên không cần phải chỉ dạy gì thêm.
Rồi mùa xuân cũng đến đến Edo trong cuộc hành trình qua các vùng phía nam như Satsuma cho đến xứ Mutsu ở phương bắc.
Lúc này cứ khoảng ba ngày Heinai lại đi ra ngoài một lần giao võ đường cho bọn Sugita. Không rõ là đi đâu?.Và Shozaemon cũng làm những việc lặt vặt như sửa chữa lại cánh cổng võ đường đã mục nát. Tuy chỉ là cổng nhỏ nhưng trụ khá to và vững chắc. Thế mà Shozaemon chỉ dùng một tay nâng lên nhẹ nhàng như nâng một ống điếu. Heinai trông thấy nhíu mày
- Ồ? Quả là đại lực. Được, được.
Vừa nói vừa gật gù nhưng ?ođược, được? là ý gì thì không ai biết. Rồi chẳng mấy chốc mà Yaheiji tỏ ra nản lòng muốn từ bỏ tất cả mới bàn với Shozaemon
- Huynh à, cho dù chúng ta có đánh bại được Yamana Gengoro đi nữa thì khi trở về Ono thì chúa Doi, tổng quản Hori cùng các nguyên thần đại lão chưa chắc đã vui vẻ mà ra đón. May mắn là chúng ta chẳng còn ai thân thích, hay là cứ trốn quách nơi nào đó đi.
Shozaemon nghe rồi bác bỏ, vẻ thật thà
- Còn ta, chính tay ta phải xé xác Yamana Gengoro ra trăm mảnh mới hả giận. Đã là võ sĩ thì sau khi sát hại kẻ vô tội thì phải lập tức mổ bụng tạ tội tại chỗ. Vậy mà hắn lại còn bỏ trốn, chúng ta là con của kẻ bị hại thì nhất định phải xé xác hắn ra. Thù này phải báo, phải báo !
- Nhưng mà, huynh?.
- Phải báo, phải báo. Thù này không thể không báo.
Vậy là ý Shozaemon đã quyết.
- Nhưng mà dù gì thì cũng nên đi khỏi đây. Ở đây mãi hóa ra chẳng phải là chúng ta mang tiền đến lo cơm nước cho lão ăn mày kia sao.
- Này đệ nói gì vậy. Chẳng lẽ đệ quên rằng ai đã cho chúng ta chỗ trú ngụ qua những ngày tháng vừa rồi sao?
Không hiểu vì sao Shozaemon lại có cái cảm giác rằng mình không muốn rời khỏi cái tổ rái cá này. Tuy đến đây chưa được lâu nhưng đã xảy ra chuyện như thế này. Một hôm khi Yaheiji đang tắm trong gian nhà đất kề bếp ăn còn Shozaemon thì đang mãi vụt kiếm một mình trong võ đường thì Heinai từ ngoài vườn bước vào.
- Thật không ngờ mỗi ngày các hạ lại tiến bộ nhanh chóng hơn trước. Ta có điều này muốn hỏi các hạ.
- Dạ, là chuyện gì?
- Trong suốt cuộc đời con người, kể từ khi mới lọt lòng mẹ thì người ta biết rõ điều gì nhất ?
- Dạ??
Shozaemon bỗng ngẩn ngơ. Heinai liền tiếp lời.
- Đó là một ngày nào đó người ta phải chết.
- Đương, đương nhiên mà?
- Đây là chuyện đương nhiên nhưng lại là chuyện mà con người không thể chấp nhận được mà cũng không suy nghĩ đứng đắn và sâu sắc về nó. Một ngày nào đó người ta phải chấp nhận cái chết thôi. Điều quan trọng là hãy thường quán tưởng điều này, ngày ngày vừa sống vừa phải quan niệm rằng mình sẽ phải chết.
- ??.
- Những người ngày ngày quán tưởng về điều này, trên có Thiên Hoàng, Tướng Quân, các vị chúa Daimyo, dưới có bách tính thường dân, đến ngay cả lão ăn mày dưới gầm cầu, từng người từng người đều có thể làm tròn bổn phận trong đời của mình.
Heinai nói xong lại đổi giọng tiếp lời rồi thủng thẳng bỏ đi.
- Đối với kẻ đi báo thù cũng giống như vậy.
Lúc này Sugita Shozaemon cảm thấy trong lời nói của Tsuji Heinai dường như có luồng điện chạy qua ***g ngực từ sâu thẳm trong lòng. Không hiểu vì sao, dường như có cái gì đó trong tâm hồn nay nhất thời bùng nổ, từ trong các mạch máu tuôn ra một sức mạnh vô hình chảy qua thân thể hắn.
Đêm đó Shozaemon đem những lời Heinai nói thuật lại cho Yaheiji nghe thì chỉ nhận được lời đáp lại
- Thật là chán?.
Rồi chẳng thèm để tâm đến nửa lời. Từ đêm đó, thái độ và lời nói của Shozaemon đối với Tsuji Heinai bỗng nhiên thay đổi hẳn.
Bốn
Sáng mùng hai tháng ba bỗng có tin báo từ hiệu Kariganeya đến. Rằng Yamana Gengoro đã rời Edo và hình như là đến Osaka thì phải. Hắn bỗng nhiên biến mất từ khi biết huynh đệ Sugita đến Edo. Thực ra là thế lực hậu thuẫn sau lưng Gengoro biết sự kiện này đã trở thành đề tài đàm tiếu giữa các chúa Daimyo với nhau nên không tránh khỏi bất an nên mới ra lệnh
- Tạm thời cho Gengoro lánh vào nơi nào đó.
Nghe chuyện này Tsuji Heinai mới bảo Sugita Shozaemon rằng
- Vậy là cơ hội để các hạ hoàn thành tâm nguyện đã đến.
- Dạ!
Dường như Shozaemon đã chuẩn bị kỹ lưỡng nên trong giọng nói không hề có chút rối loạn hay do dự. Ngược lại, SugitaYaheiji nghe xong bỗng xanh mặt. Rồi trong ngày hôm đó Shozaemon tìm đến hành dinh của phiên Ono ở thành Edo
- Huynh đệ chúng tôi mong muốn một trận đấu để báo thù cho thân phụ Hansuke. Mong các vị báo tin này cho Yamana Gengoro rõ. Thời gian là hạ khắc giờ mão (khoảng bảy giờ sáng) ngày mồng bảy tháng ba tới, địa điểm là trường ngựa Takada phía bắc thành Edo.
Bọn người của phiên Ono bấy lâu không thấy bóng dáng Sugita Shozaemon đâu, nay nhìn thấy thì không khỏi không hoảng hồn, không thể bỏ mặc được nên tức tốc báo cho Gengoro ngay. Hắn nhận được tin chỉ đáp
- Rõ rồi.
Vẻ đầy tự tin ngạo mạn. Mà người trong phiên không ai nghĩ rằng Gengoro lại bại trận dưới tay huynh đệ Sugita.
- Bấy lâu nay các hạ ở đâu?
- Có biết cũng chẳng được việc gì.
Có kẻ hỏi thì Shozaemon chỉ đáp gọn lỏn như vậy rồi bỏ đi. Tất cả đều là làm theo chỉ thị của Heinai.
Mấy hôm sau, ngày mùng năm tháng ba không rõ Tsuji Heinai bỏ đi đâu từ sáng đến tối mịt mới về
- Đây là giờ phút quan trọng, các vị chớ tùy tiện ra ngoài.
Trước khi đi Heinai có dặn dò. Và huynh đệ Sugita cũng làm đúng lời dặn, đóng cửa từ sáng không đi đâu. Khi trở về võ đường Heinai có mang theo một cái bọc dài chừng sáu thước. Bên trong bọc là một cây gậy lục giác to làm bằng gỗ sồi có gắn những vòng sắt và gai sắt ở những chỗ quan yếu. Trọng lượng khoảng bảy Kan (hơn 25 kg).
- Các hạ dùng cái này thích hợp hơn dùng kiếm.
- Tiên sinh, đây là?
Shozaemon nhấp nháy mắt ngạc nhiên thì Heinai đáp.
- Cái này ta đặt người làm. Tiền công thì phiền các hạ lo giúp.
- Dạ
Shozaemon lễ tạ rồi ôm lấy cây gậy đứng dậy, dường như là có cái gì đó như ma nhập đang chiếm lãnh toàn bộ cơ thể hắn. Yaheiji trông thấy anh trai mình và Heinai đều như những kẻ điên khùng thì không khỏi lộ vẻ thất vọng, bất mãn ra ngoài mặt.
- Cái vật này thì phỏng?.
Thì phỏng có ích gì, Yaheiji thì thầm toan nói ra nhưng Heinai đã quay lại ngắt lời
- Ngươi không làm gì thì lui đi được rồi.
Nói rồi cười tủm tỉm. Yaheiji thất ý chỉ đáp ?ocác vị muốn làm gì thì làm? rồi đứng dậy bỏ đi, chui vào chăn ngủ mất.
Cả ngày hôm sau Heinai rút mình trong võ đường chỉ ngồi nhìn Shozaemon vụt cây cậy sáu thước. Đến chiều tối sau khi cho bọn Sugita tắm rửa xong mới nói
- Ta thì không giúp được gì cho các hạ nhưng hôm trước có thăm dò được tấm bản đồ khu luyện ngựa Takada này. Hãy xem rồi nhớ kỹ đi.
Heinai nói rồi lấy ra một tẩm bản đồ ghi chú cẩn thận.
- Đa tạ tiên sinh !
- Ta cũng đã chuẩn bị một cái áo trắng tinh rồi. Tiền thì phiền các hạ lo giúp.
- Dạ.
- Tuy ta không giúp được gì nhưng cũng định theo trợ lực, không biết ý các hạ ra sao?
- Được tiên sinh giúp đỡ thật là quý hóa. Tiểu sinh không dám phiền?.
- Được rồi, được rồi.
Rồi cơm tối được mang ra, có cả bình rượu hâm nóng.
- Uống chút ít thôi.
Heinai mời rượu huynh đệ Sugita, rồi không ai hỏi mà kể lại những chuyện như thế này.
- ? Ta vốn xuất thân từ làng Umasugi thuộc Koga xứ Oumi, là con thứ ba của hào trưởng trong làng. Đêm nọ bỗng có một võ sĩ du hành để trọ nhà ta một đêm. Vị đó là Ito Daizen Shigemoto, cao đồ của tiên sinh Yamaguchi Bokushinsai, khai tổ phái kiếm Yamaguchi Ryu. Sau khi ân sư Yamaguchi mất, vị võ sĩ đó đến Kyoto nhận quản lý võ đường đi ngang qua làng Umasugi? âu cũng là cái duyện vậy.
Gã thiếu niên Heinai lúc ấy là đứa nghịch ngợm cứng đầu nhất làng Umasugi, không hiểu sao lại mở lòng đối với vị kiếm khách mà hắn tôn sùng nhân cách kia. Rồi rốt cuộc gã bỏ trốn khỏi làng Umasugi đến tá túc tại võ đường Daizen ở Kyoto. Heinai chỉ là con thứ ba, mà cũng như là người thừa trong nhà Tsuji.
- Ta mấy lần bảo nó về nhưng thế nào đi nữa nó cũng chẳng chịu nghe? Hay cứ xem như là cho ta vậy?
Nghe Ito Daizen nói vậy, nhà Tsuji cũng bỏ mặc hắn lại võ đường.
- Từ đó mười năm về sau? ta sống với tiên sinh Daizen. A, mà rồi gần đó có ông Karigane bán quạt. Thời trẻ ông ấy quý ta lắm, sau khi tiên sinh Daizen mất ta lang thang qua các vùng trau dồi kiếm nghệ thì ông ấy có cho một số tiền khá lớn gọi là quà tiễn biệt.
Heinai nói rồi bật cười khúc khich
- Chẳng mấy chốc mà số tiền ấy bay mất hế. Rượu chè, trai gái nữa?.

Năm
Ngày mồng bảy tháng ba, từ lúc trời đất còn tờ mờ thì Tsuji Heinai đã theo huynh đệ Sugita rời võ đường ở khu phố ngoài đến trường ngựa Takada ở thành bắc. Ba người nhằm hướng Tây đi dọc theo con sông Edogawa, đến khu đất cao ráo Mejiro thì rẽ phải. Khi đến khu Waseda qua mấy mẫu ruộng và rừng cây tạp thì trường ngựa cũng chẳng còn xa nữa.
Trường ngựa Takada là một mẫu đất dài, đông tây hơn sáu trăm mét, nam bắc hơn năm chục mét được Tướng Quân đời thứ ba là Tokugawa Iemitsu xây dựng vào những năm KanEi để làm khu luyện ngựa và nơi tập bắn cung. Ở giữa là một ụ đất chia trường ngựa làm hai.
Ở một góc trong dãy cây tùng chạy dọc theo phía bắc trường ngựa có quan giám sát Meshida Shige Uemon của phiên Ono dẫn theo khoảng mười tùy tùng chủ trì trận đấu. Yamana Gengoro dẫn theo người trợ lực đồng thời cũng là môn đệ của hắn, tên là Kawai Saibei đến nơi vào giờ khắc đã định.
- Sau khi ta đánh lui bọn Sugita thì mọi mối phiền hà cho các vị sẽ được giải tỏa. Mà ta cũng lấy làm phấn khởi.
Quả nhiên Yamana Gengoro không chút mảy may nghi ngờ về thắng lợi của mình.
Màn sương dày đặc bắt đầu tan dần.
Không khí buổi sáng đậm đặc, mặt đất bốc lên cái mùi nồng nặc đặc trưng của mùa xuân. Khí tiết Nhật Bản chia làm bốn mùa rõ rệt và mỗi mùa đều có một thứ mùi riêng biệt.
Đến giờ khắc quyết định?.
Huynh đệ Sugita nai nịt gọn gàng dẫn theo Tsuji Heinai đầu đội chiếc nón lá rách sùm sụp xuất hiện ở phía Tây trường ngựa. Cả bọn tiến đến thi lễ trước quan giám sát Shimeda Shige Uemon rồi
- Nào !!
Shozaemon giơ cao cây gậy vào thế thủ. Gengoro trông thấy nở nụ cười nhạt rồi thong thả rút gươm.
- Đồ ngu ngốc? thứ đó mà cũng?
Theo luật lệ thì là một đối một. Nếu Shozaemon thất thế thì Yaheiji sẽ lên thay nhưng Gengoro lại ngạo mạn bảo ?o cả hai cứ xông lên cùng lúc?.
Đến khi tên môn đệ Kawai Saibei tiến lên xưng danh thì lúc này Heinai mới lặng lẽ bỏ chiếc nón ra
- Mỗ Tsuji Heinai vùng Koga, trợ lực cho huynh đệ Sugita?.
Nhìn thấy mặt Heinai, cả Yamana Gengoro lẫn Kawai Saibei đều trố mắt, ?oA!? một tiếng rồi há hốc mồm, đứng thất thần một lúc.
Hai hôm trước, ngày mùng năm tháng ba, Tsuji Heinai bỗng nhiên xuất hiện trước võ đường Yamana mà không ai hay biết.
Trưa hôm đó, Heinai đến xưng danh
- Tại hạ là người ở Koga, tên là Sugutani Uhei, mong được thỉnh giáo với tiên sinh Yamana một chiêu.
Gengoro trông thấy nghĩ rằng chỉ là một tay kiếm ăn mày lang thang nên bảo tả hữu ?oCho nó ít tiền rồi đuổi đi? nhưng dù thế nào Heinai cũng không chịu nghe, cứ nằng nặc xin đấu.
Rồi một tên môn nhân như đùa cỡn ra đấu với Heinai. Heinai mượn thanh mộc kiếm, đứng thất thần vào thế thủ hạ đoạn.
- Được chưa, chuẩn bị xong chưa. Ta đánh đây.
Heinai gật đầu, tên môn nhân ra đòn với vẻ khinh bỉ?. Trong nháy mắt, Heinai bỗng khụyu một chân. Rồi? không biết bị đánh trúng chỗ nào mà tên môn nhân bị ném văng ra như quả banh, đập vào tường bên kia la thất thanh. Hắn đau đớn giãy giụa. Cánh tay trái đã gãy mất.
Cả võ đường xao động.
Tên môn nhân tiếp theo lên thay, Heinai nghênh đón mà vẫn cứ đứng khụyu chân như lúc nãy. Hắn vừa đánh tới Heinai liền nhẹ nhàng đứng lên. Kết quả không khác trước, tên này cũng bị hất văng ra.
Tên tiếp theo vừa ra đòn, Heinai bỗng khuỳnh chân.
- Á?..
Một tiếng kêu cất lên. Trong nháy mắt hắn đã bị Heinai đánh trúng cổ.
- Những kẻ còn lại cứ lên cả đây.
Heinai vừa dứt lời thì bảy tên còn lại biến sắc, nhất tề nắm mộc kiếm xông vào. Chỉ trong nháy mắt.
Thân thể Heinai trông thì xiên xẹo lạ lùng nhưng lại nhanh nhẹn như con chim lao vào giữa đám đông.
- Eitt !!
Heinai lao đến bên tên môn nhân Ozuka bên ngoài cùng. Một tiếng thét vang lên rồi hắn ngã lăn ra. Cả bọn chưa kịp định thần thì mộc kiếm của Heinai đã đánh ngã đứa thứ hai rồi thứ ba. Kẻ thứ ba bị đánh ngã chính là Kawai Saibei.
- Khốn kiếp !!
Bốn kẻ còn lại ***g lộng, vừa toan đổi hướng thì thanh mộc kiếm của Heinai đã lao tới, chạy ngang dọc lên xuống giữa bốn thanh kiếm kia. Chỉ trong chốc lát mà bốn người lộn nhào đổ vật ra.
Lúc bấy giờ Yamana Gengoro đứng quan sát từ đầu chí cuối lấy làm kinh ngạc. ?oThật ghê gớm?, nghĩ rồi không biết hắn bỏ đi đâu.
Bọn môn nhân xanh mặt không dám hó hé nửa lời trước kiếm pháp thần sầu quỷ khóc của Heinai.
- Hahaha? Đã trốn mất rồi sao.
Heinai cười rồi rời khỏi võ đường Yamana.
Thành ra khi thấy kiếm sĩ ăn mày này theo trợ lực cho huynh đệ Sugita thì Yamana Gengoro và Kawai Saibei đều không khỏi hoảng hồn.
Bắt đầu trận đấu giữa Sugita Shozaemon và Yamana Gengoro.
Shozaemon huơ vun vút cây gậy sáu thước quay vun vút như chong chóng, mắt trừng trừng nhìn thẳng vào địch không hề lộ vẻ sợ hãi.
- Khốn kiếp?.
Yamana Gengoro cầm kiếm vào thế thủ, toan đón đánh nhưng lại phát hiện ra ánh mắt như luồng điện của Heinai từ sau lưng Shozaemon. Cứ mỗi lần nghĩ đến đấy là thân thể hắn cứng đờ không động đậy được. Cho dù có hạ được Sugita?.?Thì tiếp theo gã kia sẽ xông lên?, một nỗi sợ hãi chiếm ngập đầu óc hắn. Vì vậy mà Gengoro sớm bị đòn đánh của Shozaemon áp đảo.
- Eitt!! Yatt !!
Dường như Shozaemon đã lâm vào trạng thái vô ngã, tay huơ cây gậy lục giác liên tiếp giáng đòn không ngớt. Đúng là quái lực. Rồi chẳng mấy chốc Gengoro hứng trọn một gậy vào đỉnh đầu, thổ huyết chết tại chỗ.
Huynh đệ Sugita báo thù được cho phụ thân Hansuke liền trở về phiên Ono xứ Echizen còn Heinai lúc trước tung hoành ở võ đường Yamana được người mục kích là Ariyoshi Tanomo gia thần của chúa Hosokawa Etchu Nokami, thành chủ Kumamoto năm mươi tư vạn hộc xứ Higo chú mục.
- Đúng là danh nhân kiếm thuật.
Tiếng tăm nổi lên như cồn, năm sau Heinai nhận được sựu bảo trợ của chúa Hosokawa dựng cho một căn võ đường đàng hoàng ở khu phố Koji. Cái tên Gettan của phái kiếm Mugai Ryu từ đó vang dội khắp thiên hạ. Gettan là hiệu của Heinai, sau khi được phép của ân sư Ito Daizen lập ra phái Mugai Ryu.
Nửa năm trôi qua?
Vào ngày mười một tháng hai năm Genroku thứ bảy?
Ở Shibata xứ Echigo có võ sĩ Nakayama Yasubei Taketsune vì nghĩa mà rút gươm trợ lực cho Kanno Rokuro Zaemon trong trận đấu với bọn năm người Murakami Saburo Uemon cũng tại trường ngựa Takada này. Trước trận đấu này Nakayama Yasubei có đến võ đường Tsuji và được Tsuji Gettan chỉ điểm cho nhiều điều, lúc này ?oông rái cá? mới nói
- Trong trận đấu thì ống Hakama tới gối.
Tức là khi chiến đấu thì nên cắt ống quần Hakama cao lên đến đầu gối, như thế sẽ dễ dàng di chuyển hơn. Và Yasubei đã làm đúng như lời Gettan dặn. Yasubei này sau này là Horibe Yasubei, di thần của chúa Asano cùng bốn mươi sáu người đồng chí tập kích vào dinh thự Kira báo thù cho chủ rồi mổ bụng tự sát trong sự hoan nghênh của dân chúng. Câu chuyện bốn mươi bảy võ sĩ báo thù cho chủ thời Genroku này trở nên nổi tiếng và là đề tài cho không biết bao vở kịch, thơ ca và ngày nay là phim ảnh.
Lúc bấy giờ Sugita Shozaemon đã trở về phiên Ono xứ Echizen bỗng trở lại Edo.
- Xin tiên sinh nhận vào hàng môn đệ cho.
Shozaemon nài nỉ. Rồi từ đó ở lại võ đường Tsuji chăm sóc lo lắng cho Gettan. Khi Shozaemon nhường lại nghiệp nhà cho Yaheiji đến Edo theo Tsuji thì Gettan mới hỏi
- Thế còn quý đệ thì sao?
- Nhờ ơn tiên sinh mà chúa Doi cùng các vị đại lão không còn cái nhìn ác cảm nữa và hiện giờ hắn đang hết mình phụng sự?.
- Ồ, thế thì tốt quá. Tốt quá, tốt quá.
Võ đường Tsuji cùng với võ đường của Horiuchi Gentaro phái Itto Ryu ở Koishikawa được xem là hai căn thịnh nhất trong số các võ đường ở Edo. Môn đệ của Tsuji Gettan lên đến con số hai trăm nhưng mọi thứ phẩm vật, tiền bạc ông nhận được từ họ đều mang ra chia đều cho những người khốn khó hết. Tsuji Gettan không vợ không con cùng với Sugita Shozaemon độc thân sống đến ngày mười ba tháng hai năm Kyoho thì mất. Hưởng thọ bảy mươi chín tuổi.
Hết
Sài Gòn ngày 17-4-2007.
Chú :
Tuy tập tiểu thuyết thời đại ?oKiếm khách quần tượng? có tất cả tám truyện ngắn nhưng có lẽ đây là truyện cuối cùng mà tôi biên dịch. Biên dịch, một công tác không hề đơn giản. Phần nhiều cái hay trong nguyên tác ở mặt âm điệu, câu cú, từ ngữ đều ít nhiều bị méo mó hay mất hắn trong bản dịch. Người Tây phương vẫn thường nói ?odịch tức là phản?.
Vì vậy, trong bản dịch nếu có chỗ nào độc giả thấy đắc ý thì xin hãy xem đó là tinh hoa của tác giả, nhược bằng ngược lại thì đó là sự non kém của người dịch.
Trong hầu hết các tác phẩm ?othời đại? mà tôi biên dịch đều có ít nhiều ***g vào những kiến thức về lịch sử mà trong nguyên tác không có. Một cái khó của thể loại ?okiếm hiệp Nhật Bản? đối với người Việt Nam, không, đối với cả thế giới còn lại thì đúng hơn, là bắt buộc phải có một nền tảng cơ bản về lịch sử, văn hóa Nhật Bản mới có thể tiếp thu, cảm nhận được cái hay của tác phẩm. Không hiểu gì về văn hóa Nhật Bản thì sẽ không lý giải được tại sao nhân vật lại hành động như vậy. Không hiểu gì về lịch sử Nhật Bản có lẽ sẽ khiến người đọc lạc lõng trong một mớ dây nhợ những trận đánh, niên hiệu này, Tướng Quân nọ. Vì vậy, với chừng mực nhất định, để giúp người đọc hiểu rõ về tác phẩm, người dịch đã mạo muội thêm vào một số đoạn như kể trên. Nghĩ rằng nó không làm ảnh hưởng đến mạch truyện
nhưng nếu ngược lại thì xin độc giả thông cảm cho.
Cái hay trong tiểu thuyết của Ikenami Shotaro, thứ nhất là hệ thống nhân vật, từ nhân vật chính cho đến những vai phụ đều được thể hiện sống động. Đó cũng là vì tác giả là một người tràn đầy kinh nghiệm sống, một bậc thầy trong đời thường. Dù là ở đâu, dù là khi nào, trong bất kỳ hoàn cảnh nào thì tác giả cũng đều có nhiều dụng ý, sáng ý công phu cho tác phẩm của mình. Bất kỳ người nào Ikenami gặp trong đời cũng đều không thoát khỏi sự quan sát sâu sắc để rồi sau đó hình bóng của họ lại xuất hiện trong tác phẩm của ông. Chẳng hạn khi nhìn thấy một người đi qua con hẻm giữa các tòa nhà cao tầng thì sau này họ lại đi bộ dưới con phố cổ Matsukaze Fuku trong tác phẩm. Sự kỳ lạ, thú vị, đáng quý của con người trong thực tế đều được chắt lọc đưa vào tiểu thuyết. Vì vậy mà nhân vật dù thiện hay ác, dù chính hay phụ đều rất sinh động.
Từng địa danh, niên hiệu hay tên nhân vật đều là thực tại (có thật) trong lịch sử. Tác giả sử dụng cái nền lịch sử có sẵn để qua đó thể hiện cái nhìn của mình về thế cuộc, về con người. Dĩ nhiên vì là nhân vật, sự kiện lịch sử nên kết quả không thể thay đổi được. Nhưng tác giả luôn cố đưa ra những kiến giải, cách nhìn khác nhau về nhân vật đó, sự kiện đó. Trước khi đặt bút viết về cái gì thì tác giả đã đổ nhiều công nghiên cứu về nó. Thật là thú vị khi biết gốc gác, tên từng con phố, con sông ngày nay tại Tokyo đã từng là thế nào trong thời Edo. Nhiều khu phố vẫn còn giữ nguyên cho đến nay qua mấy trăm năm vật đổi sao dời. Tác phẩm của Ikenami không có những chỗ dừng đột ngột khi tình cảm của người đọc dâng trào hay không có những chỗ hành động ngược lại nên rất dễ đọc.
Một đặc điểm nữa của Ikenami là mượn hình để nói chuyện bóng. Điều này được thể hiện rõ qua hầu hết các tác phẩm, nhất là trong ?oBí truyền? và ?oNhu Thuật sư đệ ký?. Những chỗ tác giả không viết nhiều là những chỗ muốn nói nhất. ?oNhu Thuật sư đệ ký? về thực chất là một truyện sắc tình, một truyện đồng tính luyến ái. Tác giả muốn nói rằng những kẻ võ nghệ vũ cốt về mặt tình cảm thì cũng không hề khác chúng ta, những người trần mắt thịt. Không rõ là bao nhiêu người nghĩ rằng đây là một truyện sắc tình sau khi đọc mà chỉ cho đó là truyện ?ovũ cốt? bình thường?Tuy gọi là tiểu thuyết kiếm hiệp nhưng những cảnh giao đấu dường như không có, nếu có thì thường chỉ được miêu tả một vài dòng là đủ.
Các tác giả muốn nhấn mạnh không phải là ở những trận đấu, chiêu thức mà là tư tưởng của mình được ***g vào tiểu thuyết.

thanks bác Nhất Lang ...vote cho bác 5 sao

Chân thuyết : Miyamoto Musashi
Không thể phủ nhận được rằng Miyamoto Musashi là kiếm khách vĩ đại nhất trong lịch sử Nhật Bản, nếu không muốn nói trên phạm vi rộng hơn. Tuy nhiên cuộc đời của bậc kiếm hào này còn ẩn chứa nhiều điều bí ẩn. Có nhiều thuyết về nhân vật này nhưng tựu trung là không thống nhất với nhau về một số điểm. Trong số đó, Shibaryou Tarou đã dựng lại hình tượng kiếm khách Miyamoto Musashi qua "Chân thuyết: Miyamoto Musashi" được in trong tập tiểu thuyết thời đại cùng tên do Koudansha xuất bản năm 1983.
Trong số nhiều tư liệu để lại về nhân vật này thì Shiba đã chọn lọc những tư liệu mà mình tin tưởng nhất. Hay nói cách khác đây là "sáng tác" mang chủ ý của tác giả chứ không đơn thuần là một bài khảo cứu về nhân vật lịch sử. Và tuy gọi là tiểu thuyết nhưng Shiba cũng không đi quá xa sự kiện lịch sử. Làm bạn với nhân vật lịch sử và có những cách lý giải độc đáo về nhân vật đó là những đặc điểm của Shibaryou Tarou. Đừng nghĩ rằng những điều được viết ở đây là đúng hay không so với lịch sử. Chỉ nên tiếp nhận nó với thái độ trung dung, người đọc sẽ thấy được cái nhìn độc đáo của tác giả về quá khứ.
Một điều xin lưu ý là những thuật ngữ như ?obinh pháp?, ?obinh thuật? nghiêng về nghĩa võ nghệ, kiếm thuật nhiều hơn là chỉ khả năng về mặt quân sự trong thời kỳ đó.
Nguyên tác: Shibaryou Tarou
Người dịch : Hiba Nhất Như
Nếu có chỗ nào độc giả thấy tâm đắc thì đó là tinh hoa của tác giả, nhược bằng ngược lại thì đó là sự non kém của người dịch.
Một
Ngày nay ở khu Ozuka thuộc quận Bunkyou thủ đô Toukyou có ngôi chùa Gokokuji (Hộ Quốc Tự)vốn được sinh mẫu của Tướng Quân đời thứ năm Tokugawa Tsunayoshi là Kei Shouin phát nguyện xây dựng từ những năm Genroku. Có một thuyết nói rằng ngôi chùa này mô phỏng theo lối kiến trúc của chùa Kiyomizu Dera ở Kyouto nên khu phố trước cổng chùa có tên là Otowa. Otowa vốn là tên của một ngọn thác nổi tiếng trong lành từ thời cổ ở bờ vực phía nam chùa Kiyomizu Dera ở Kyouto. Cho đến bây giờ thì giới thưởng trà ở Kyouto vẫn hay đến đây lấy nước về pha trà.
Đương thời, khu vực Ozuka này có nhiều đồi núi nhấp nhô giống Omuro ở Kyouto mà hoa anh đào núi cũng mọc nhiều nên rất được giới văn nhân mặc khách trong thành ưa chuộng, cứ xuân đến là người thưởng hoa từ khắp nơi đổ về đây. Thật không khác những nơi dân dã ở Musashino là mấy.
Mấy năm sau niên hiệu Genroku, vào thời Houei thì trước chùa Gokokuji xuất hiện một mái am của một lão nhân ẩn cư. Năm đó lão nhân được một trăm hai mươi tám tuổi.
Lão tên là Watanabe Kouan, chính là nhân vật vào cuối đời để lại tập sách "Kouan Taiwa" (đối thoại với Kouan). Và nghe đâu lão Kouan này sinh vào năm Tenshou thứ mười trong cùng tháng khi Oda Nobunaga bị thuộc hạ Akechi Mitsuhide tạo phản sát hại ở chùa Honnou. Tuổi tác của lão quả là đáng ngạc nhiên và trở thành đề tài bàn tán cho dân trong thành Edo.
Nhưng kinh lịch của lão nhân này chẳng phải là tầm thường, lão vốn là một Hatamoto (xem: Gorin no sho- Xã hội Nhật Bản thời Musashi) được Tướng Quân Tokugawa Ieyasu sủng ái, sau đó phục vụ cho Tướng Quân đời thứ hai là Hidetada và trở về cai trị thành Fushimi vào những năm Keichou. Lão Kouan này cũng đã từng xuất chinh trong trận mùa đông và mùa hè công thành Osaka, lập được công trạng nên sau cuộc chiến được phong tước Yamashiro Nokami, sau trở thành quan giám sát (Tuke garou. Xem: Gorin no sho-bộ máy xã hội thời Edo)cho chúa thành Suruga là Dainagon Tadanaga (con thứ của Tướng Quân Hidetada), bổng lộc một vạn thạch. Song sau đó chủ nhân Tadanaga bị anh trai mình là Iemitsu ngầm hại, họ Tokugawa ở Suruga tuyệt diệt nên Watanabe Kouan trở thành Samurai vô chủ. Theo như lời đương sự sau này thì lão đã chu du sang Trung Hoa, lang bạt qua các miền rồi trở về nước ba mươi năm sau. Sau khi về nước lão Kouan dựng am ẩn cư trước chùa Gokokuji.
Lão nhân Kouan mất vào năm Houei thứ tám, được một trăm hai mươi tám tuổi. Hai năm trước đó, vào mùa xuân năm Houei thứ tám, có chúa phiên Kaga một trăm vạn hộc là Thái Thú Maeda Tsunanori nghe tin đồn về kinh lịch của Kouan nên cho hầu cận thân tín là Sugiki Sanno Jou đến thăm viếng và ghi chép lại những chuyện về nhân vật này.
Khi Sugiki Sanno Jou đến thăm Kouan thì rất đỗi ngạc nhiên, dung mạo của lão không khác người ở tuổi bảy mươi là mấy. Răng hãy còn cứng, tai hãy còn tinh tường như người trẻ tuổi. Chỉ có đôi chân là hơi yếu, khi đi lại gặp chút khó khăn.
Từ đó trở đi Sugiki đều đến thăm Kouan đều đặn trong vòng hai năm cho đến lúc mất. Những điều nghe được ghi chép thành tập chừng trăm tờ giấy. Đó là tập "Kouan Taiwa" còn sót đến ngày nay.
Nội dung của tập đối thoại này là những điều Kouan tai nghe mắt thấy trong suốt cuộc đời kéo dài hơn một thế kỷ của mình, có những chuyện đàm luận lịch sử, chiến trận, mà cũng có cả những câu chuyện truyền miệng khôi hài như
- Gongen sama (chỉ Ieyasu)viết chữ xấu như thằng không biết chữ.
Kouan nói
- Gongen sama học chữ ở chùa Hozouin xứ Mikawa nhưng ngay cả những chữ cơ bản nhất viết cũng không nên. Mà chữ ký cũng bẩn thỉu lắm.
Đấy là chuyện của hơn chín mươi năm sau từ khi Ieyasu qua đời.
Đáng lý ra không nên châm chọc những chuyện xấu của cố chủ, nhưng con người ta đã sống đến một trăm hai mươi tám tuổi rồi thì còn cần gì đến e dè hay đàm tiếu của thế gian.
Nhân vật Watanabe Kouan này hơn Miyamoto Musashi hai tuổi và sống hơn nửa thế kỷ từ khi Musashi mất. Trong suốt cuộc đời hơn trăm năm này, Kouan đã từng thực tế quan sát Miyamoto Musashi. Ký sự về Musashi cũng xuất hiện trong tập đối thoại này.
Đến đây, tại sao tôi lại viết dài dòng về lão Kouan này, là vì tôi nghĩ rằng để quyết định hình tượng kiếm khách Musashi còn chưa rõ ràng này thì "thực kiến" của Watanabe Kouan là đáng tin cậy nhất. Vả lại những chuyện về Musashi thì chính ông có viết lại trong cuốn "Gorin no sho" và trên văn bia do dưỡng tử Miyamoto Iori dựng, "Niten koji bumi" (văn bia Nhị Thiên cư sĩ. Nhị Thiên là hiệu của Musashi sau này. Xem :Gorin no sho-khái yếu cuộc đời Miyamoto Musashi) và sau này có nhiều chuyện do hậu nhân viết lại nhưng nếu dựa vào giải thích của những tư liệu này thì cũng có thể hiểu Musashi chẳng phải là một kiếm hào vĩ đại đến thế. Thật ra thì những thuyết như thế này nhiều lắm.
Musashi trong cuốn "Gorin no sho" có viết về kiếm lịch của mình
- Ta từ nhỏ đã để tâm đến binh pháp (Xem: Gorin no sho- xã hội phong kiến Nhật Bản thời Musashi), chu du qua nhiều nước (thời đó nước Nhật bị phân tán thành nhiều nước nhỏ. Xem: Gorin no sho- Xã hội phong kiến Nhật Bản thời Musashi) , gặp nhiều binh pháp giả, đấu hơn sáu mươi trận nhưng chưa một lần thất bại.
Đúng là mình nói về mình thì sao cũng được. Nhưng "binh pháp giả" mà Musashi nhắc tới là những ai? Trừ danh môn Yoshioka ở Kyouto ra thì bọn Musou Gonnosuke, Ose Hayato hay Tsujikaze gì gì đó chỉ lạ bọn kiếm khách hạng hai, hạng ba mà thôi. Musashi sống vào đầu thời Edo, là thời đại hoàng kim của trong lịch sử võ nghệ Nhật Bản và Edo chẳng phải là nơi tập trung anh hùng hào kiệt, danh nhân thiên hạ sao? Có thể kể qua một vài cái tên ở Edo, như Yagyu Tajima Nokami Munenori, thế sao Musashi không một lần ghé đến?
Dĩ nhiên Yagyu Munenori là quan tổng giám sát (Ometsuke), trọng thần của Mạc Phủ , là một Daimyou một vạn hai ngàn năm trăm hộc, lại giữ chức "Kiếm thuật chỉ nam" cho nhà Tướng Quân Tokugawa thì chẳng có lý gì nhận lời thách đấu của một kiếm sĩ giang hồ lang bạt như Musashi cả. Nhưng trong số bọn môn đệ của nhà Yagyu thì có những người được thừa nhận là danh nhân thiên hạ như Kimura Sukekurou, Shouda Kizaemon, ngoài ra còn có Kamiya Denshin phái Shinkage Ryu đời thứ năm, Onojirou Uemon phái Ittou Ryu,.... Musashi mấy lần đặt chân đến Edo nhưng không hề thấy dấu tích gì của việc đến thăm viếng những kiếm khách có kiếm lịch rõ ràng này. Thế là tại sao?
Từ nghi vấn này, hiện tại xuất hiện thuyết Musashi "phi danh nhân". Luận cứ của thuyết này chỉ là "vì Musashi không đấu với những danh gia này". Tại sao Musashi không giao đấu với những bậc danh nhân được thiên hạ công nhận này và ghi chép kiếm lịch của mình rõ ràng hơn? Để trả lời câu hỏi này thì chắc chỉ có cách hỏi đương sự đang nằm dưới lòng đất mà thôi.
Nhưng cho dù những ghi chép rõ ràng về Musashi không nhiều thì cũng không thể nói này nói nọ về kiếm thuật của nhân vật này. Ở đây tôi dẫn ra nhân vật Watanabe Kouan sống cùng thời đại với Musashi và chỉ hơn hai tuổi là có lý do. Watanabe Kouan này trước đây là gia thần của Mạc Phủ, theo học binh pháp với bạn đồng liêu Yagyu Tajima Nokami Munenori và nhận được ấn chứng (Inka, Xem: Gorin no sho-Bộ máy xã hội thời Musashi) của phái Yagyu. Vả lại vào những năm Houei này thì cả Musashi lẫn Munenori đều đã ra người thiên cổ, Kouan đã sống đến từng
tuổi này thì chẳng còn e dè ngại ngùng gì. Vì vậy có thể nghĩ là nhận xét của Kouan là đáng tin cậy. Lão Kouan nói với gia thần của phiên Kaga
- Ta vốn là đệ tử của Yagyu Tajima Nokami, nhận được ấn chứng của kiếm phái Yagyu. Nhưng lúc đó có bậc danh nhân Takemura Musashi, người này tự học và rèn luyện mà hội đắc kiếm pháp. Nếu so sánh với Tajima thì như trong ván cờ, Musashi chấp quân mà vẫn mạnh.
Chấp quân mà vẫn mạnh. Nghĩa là Kouan đánh giá Musashi cao hơn cả chức "Kiếm thuật chỉ nam" của Tướng Quân.
Đoạn sau chắc Kouan chau mày mà thêm vào
- Người đó vốn ghét rửa chân, cả đời không bao giờ tắm gội.
Chuyện Musashi ghét tắm gội thì tư liệu nào cũng có ghi nên chắc là sự thật. (Xem: Gorin no sho- Khái yếu về cuộc đời Musashi). Hình dung bụi bặm bẩn thỉu chắc là trở thành đề tài đàm tiếu đương thời.
Musashi đôi khi chỉ vắt khăn mà lau chùi mình mẩy. Y phục thì bất kể xuân hạ thu đông, suốt bốn mùa chỉ mặc độc một bồ đồ bằng vải gai thô. Vì muốn che giấu cáu bẩn nên chọn loại vải đỏ đồng màu không có hoa văn gì. Vào cuối đời cũng chẳng mấy thay đổi, cho dù là cáu ghét thì cũng vẫn bình thản chẳng để tâm, thường mặc Hakama nhuộm uzuramaki và chiếc áo chẽn không tay.
Tóc tai cũng chẳng chỉnh trang gì. Thuở nhỏ trên đầu mọc mụt nhọt nên không thể cạo đầu để kiểu tóc Sakayaki như các Samurai khác được. Tóc Musashi buộc thành búi sau gáy, thời còn trẻ đã dài đến thắt lưng, khi về già thì thòng qua vai. Nhưng mắt Musashi như tròng trứng, thân cao năm thước tám thốn (1 thước= 10 thốn, khoảng 30.3cm. Có thể xem là quá cao so với người đương thời), cốt cách to lớn mà không có ria mép. Người ria mép thưa xuất hiện nhiều ở vùng Kinki, Chuugoku và là đặc trưng của hệ Triều Tiên, Mông Cổ.
- Vì vậy mà không đến gần bậc quyền quý.
Kouan nói. Vì Musashi là kiếm sĩ giang hồ không vợ con lại không tắm gội nên ngại đến chỗ quyền môn danh sĩ. Nhưng cũng không thể nói là vì dung mạo nhếch nhác mà không giao thiệp với các kiếm khách bậc nhất mà chỉ tìm giao đấu với bọn kiếm khách hạng hai quê mùa được.
Tức là, thời trẻ Musashi không đến những chỗ quyền quý có lẽ xuất phát từ tính cách cương mãnh cao ngạo mà cô độc gần như người cuồng của ông.
Và lão Kouan này gọi Miyamoto Musashi là Takemura Musashi.
Không rõ là trí nhớ của lão Kouan có chính xác hay không, hay là lúc lên Edo Musashi lấy họ giả là Takemura.
Thực ra vào đương thời, họ tên không phải là thứ đăng ký hộ tịch về mặt pháp luật như thời nay. Tùy vào hoàn cảnh gia hệ mà cùng một nhân vật có thể có rất nhiều họ. Những trường hợp này không hiếm trong xã hội Nhật cũ. Về mặt gia hệ thì Musashi thuộc dòng Fujiwara (có thuyết nói là Sugawara), có ba họ là Hirata, Shinmen, Miyamoto, đôi khi nghe thấy cả họ Hirao. Cái nào cũng là họ huyết thống của Musashi. Còn về tên thì là Musashi, Masana và sau này đổi thành Masanobu. Vì vậy mà xuất phát nhiều thuyết về nhiều nhân vật Musashi. Theo những thuyết này thì có những nhân vật loằng nhoằng giống nhau như Hirata Musashi, Takemura Musashi, Shinmen Miyamoto Musashi, lại còn còn Musashi Masana, Musashi Harunobu. Những nhân vật này chu du qua nhiều nước, giao đấu với nhiều người và hậu nhân dựa vào những truyện truyền
kỳ, tung tích của những nhân vật này mà tổng hợp thành thuyết Miyamoto Musashi thông dụng như ngày nay.
Lại có một thuyết lạ lùng nữa là có người thợ rèn kiếm ở Mimasaka, nơi Musashi sinh ra, vì muốn quảng bá cho kiếm của mình nên cho mấy người xưng tên Musashi đi khắp nơi trong nước. Nhưng dù sao thì thuyết này cũng không mang tính thuyết phục lắm.
- Musashi chẳng những tinh thông võ nghệ, mà thi ca, trà đạo, cờ vây cờ tướng, chư nghệ chư năng thảy đều tinh thông tường tận.
Kouan xác nhận trong tập đối thoại. Sự thật là Musashi (về sau lấy hiệu là Niten-Nhị Thiên) là một họa gia, một nhà điêu khắc không thể thiếu trong lịch sử mỹ thuật Nhật Bản. Tác phẩm của ông được giữ đến ngày nay cũng rất nhiều. Như bức tranh "Koboku meigekizu" (chim đậu cành khô) vẽ một cánh chim bách thanh (mozu) đậu trên cành khô được xem là tác phẩm quan trọng của mỹ thuật Nhật Bản và chỉ cần nhìn là có thể hiểu ngay đây không phải là một họa phẩm do họa sĩ nửa mùa vẽ được. Với tài năng như thế thì chỉ có thể nói là cùng một người duy nhất mà thôi.
Nếu xét về cuốn "Gorin no sho" thì có thể nói đây là một áng danh văn ý tưởng mới lạ mang tính luận lý cao, thuật ngữ thì từng chữ từng ý rất nghiêm mật, rất gần gũi với văn chương hiện đại.Cho đến trước thời Meiji (Minh Trị) thì những áng văn bình dị mà đạt ý như vậy chỉ có thể thấy ở tập sách "Tanni shou" không rõ tác giả, của cao tăng Rennyo Shounin, người có công trùng hưng chùa Honganji vào cuối thời Muromachi và Musashi mà thôi.
Vì vậy có thể nói rằng với tài năng xuất chúng ở nhiều mặt nói trên thì chỉ có thể là một người duy nhất. Đây hẳn là điều đương nhiên.

Chân thuyết : Miyamoto Musashi
Không thể phủ nhận được rằng Miyamoto Musashi là kiếm khách vĩ đại nhất trong lịch sử Nhật Bản, nếu không muốn nói trên phạm vi rộng hơn. Tuy nhiên cuộc đời của bậc kiếm hào này còn ẩn chứa nhiều điều bí ẩn. Có nhiều thuyết về nhân vật này nhưng tựu trung là không thống nhất với nhau về một số điểm. Trong số đó, Shibaryou Tarou đã dựng lại hình tượng kiếm khách Miyamoto Musashi qua "Chân thuyết: Miyamoto Musashi" được in trong tập tiểu thuyết thời đại cùng tên do Koudansha xuất bản năm 1983.
Trong số nhiều tư liệu để lại về nhân vật này thì Shiba đã chọn lọc những tư liệu mà mình tin tưởng nhất. Hay nói cách khác đây là "sáng tác" mang chủ ý của tác giả chứ không đơn thuần là một bài khảo cứu về nhân vật lịch sử. Và tuy gọi là tiểu thuyết nhưng Shiba cũng không đi quá xa sự kiện lịch sử. Làm bạn với nhân vật lịch sử và có những cách lý giải độc đáo về nhân vật đó là những đặc điểm của Shibaryou Tarou. Đừng nghĩ rằng những điều được viết ở đây là đúng hay không so với lịch sử. Chỉ nên tiếp nhận nó với thái độ trung dung, người đọc sẽ thấy được cái nhìn độc đáo của tác giả về quá khứ.
Một điều xin lưu ý là những thuật ngữ như ?obinh pháp?, ?obinh thuật? nghiêng về nghĩa võ nghệ, kiếm thuật nhiều hơn là chỉ khả năng về mặt quân sự trong thời kỳ đó.
Nguyên tác: Shibaryou Tarou
Người dịch : Hiba Nhất Như
Nếu có chỗ nào độc giả thấy tâm đắc thì đó là tinh hoa của tác giả, nhược bằng ngược lại thì đó là sự non kém của người dịch.
Một
Ngày nay ở khu Ozuka thuộc quận Bunkyou thủ đô Toukyou có ngôi chùa Gokokuji (Hộ Quốc Tự)vốn được sinh mẫu của Tướng Quân đời thứ năm Tokugawa Tsunayoshi là Kei Shouin phát nguyện xây dựng từ những năm Genroku. Có một thuyết nói rằng ngôi chùa này mô phỏng theo lối kiến trúc của chùa Kiyomizu Dera ở Kyouto nên khu phố trước cổng chùa có tên là Otowa. Otowa vốn là tên của một ngọn thác nổi tiếng trong lành từ thời cổ ở bờ vực phía nam chùa Kiyomizu Dera ở Kyouto. Cho đến bây giờ thì giới thưởng trà ở Kyouto vẫn hay đến đây lấy nước về pha trà.
Đương thời, khu vực Ozuka này có nhiều đồi núi nhấp nhô giống Omuro ở Kyouto mà hoa anh đào núi cũng mọc nhiều nên rất được giới văn nhân mặc khách trong thành ưa chuộng, cứ xuân đến là người thưởng hoa từ khắp nơi đổ về đây. Thật không khác những nơi dân dã ở Musashino là mấy.
Mấy năm sau niên hiệu Genroku, vào thời Houei thì trước chùa Gokokuji xuất hiện một mái am của một lão nhân ẩn cư. Năm đó lão nhân được một trăm hai mươi tám tuổi.
Lão tên là Watanabe Kouan, chính là nhân vật vào cuối đời để lại tập sách "Kouan Taiwa" (đối thoại với Kouan). Và nghe đâu lão Kouan này sinh vào năm Tenshou thứ mười trong cùng tháng khi Oda Nobunaga bị thuộc hạ Akechi Mitsuhide tạo phản sát hại ở chùa Honnou. Tuổi tác của lão quả là đáng ngạc nhiên và trở thành đề tài bàn tán cho dân trong thành Edo.
Nhưng kinh lịch của lão nhân này chẳng phải là tầm thường, lão vốn là một Hatamoto (xem: Gorin no sho- Xã hội Nhật Bản thời Musashi) được Tướng Quân Tokugawa Ieyasu sủng ái, sau đó phục vụ cho Tướng Quân đời thứ hai là Hidetada và trở về cai trị thành Fushimi vào những năm Keichou. Lão Kouan này cũng đã từng xuất chinh trong trận mùa đông và mùa hè công thành Osaka, lập được công trạng nên sau cuộc chiến được phong tước Yamashiro Nokami, sau trở thành quan giám sát (Tuke garou. Xem: Gorin no sho-bộ máy xã hội thời Edo)cho chúa thành Suruga là Dainagon Tadanaga (con thứ của Tướng Quân Hidetada), bổng lộc một vạn thạch. Song sau đó chủ nhân Tadanaga bị anh trai mình là Iemitsu ngầm hại, họ Tokugawa ở Suruga tuyệt diệt nên Watanabe Kouan trở thành Samurai vô chủ. Theo như lời đương sự sau này thì lão đã chu du sang Trung Hoa, lang bạt qua các miền rồi trở về nước ba mươi năm sau. Sau khi về nước lão Kouan dựng am ẩn cư trước chùa Gokokuji.
Lão nhân Kouan mất vào năm Houei thứ tám, được một trăm hai mươi tám tuổi. Hai năm trước đó, vào mùa xuân năm Houei thứ tám, có chúa phiên Kaga một trăm vạn hộc là Thái Thú Maeda Tsunanori nghe tin đồn về kinh lịch của Kouan nên cho hầu cận thân tín là Sugiki Sanno Jou đến thăm viếng và ghi chép lại những chuyện về nhân vật này.
Khi Sugiki Sanno Jou đến thăm Kouan thì rất đỗi ngạc nhiên, dung mạo của lão không khác người ở tuổi bảy mươi là mấy. Răng hãy còn cứng, tai hãy còn tinh tường như người trẻ tuổi. Chỉ có đôi chân là hơi yếu, khi đi lại gặp chút khó khăn.
Từ đó trở đi Sugiki đều đến thăm Kouan đều đặn trong vòng hai năm cho đến lúc mất. Những điều nghe được ghi chép thành tập chừng trăm tờ giấy. Đó là tập "Kouan Taiwa" còn sót đến ngày nay.
Nội dung của tập đối thoại này là những điều Kouan tai nghe mắt thấy trong suốt cuộc đời kéo dài hơn một thế kỷ của mình, có những chuyện đàm luận lịch sử, chiến trận, mà cũng có cả những câu chuyện truyền miệng khôi hài như
- Gongen sama (chỉ Ieyasu)viết chữ xấu như thằng không biết chữ.
Kouan nói
- Gongen sama học chữ ở chùa Hozouin xứ Mikawa nhưng ngay cả những chữ cơ bản nhất viết cũng không nên. Mà chữ ký cũng bẩn thỉu lắm.
Đấy là chuyện của hơn chín mươi năm sau từ khi Ieyasu qua đời.
Đáng lý ra không nên châm chọc những chuyện xấu của cố chủ, nhưng con người ta đã sống đến một trăm hai mươi tám tuổi rồi thì còn cần gì đến e dè hay đàm tiếu của thế gian.
Nhân vật Watanabe Kouan này hơn Miyamoto Musashi hai tuổi và sống hơn nửa thế kỷ từ khi Musashi mất. Trong suốt cuộc đời hơn trăm năm này, Kouan đã từng thực tế quan sát Miyamoto Musashi. Ký sự về Musashi cũng xuất hiện trong tập đối thoại này.
Đến đây, tại sao tôi lại viết dài dòng về lão Kouan này, là vì tôi nghĩ rằng để quyết định hình tượng kiếm khách Musashi còn chưa rõ ràng này thì "thực kiến" của Watanabe Kouan là đáng tin cậy nhất. Vả lại những chuyện về Musashi thì chính ông có viết lại trong cuốn "Gorin no sho" và trên văn bia do dưỡng tử Miyamoto Iori dựng, "Niten koji bumi" (văn bia Nhị Thiên cư sĩ. Nhị Thiên là hiệu của Musashi sau này. Xem :Gorin no sho-khái yếu cuộc đời Miyamoto Musashi) và sau này có nhiều chuyện do hậu nhân viết lại nhưng nếu dựa vào giải thích của những tư liệu này thì cũng có thể hiểu Musashi chẳng phải là một kiếm hào vĩ đại đến thế. Thật ra thì những thuyết như thế này nhiều lắm.
Musashi trong cuốn "Gorin no sho" có viết về kiếm lịch của mình
- Ta từ nhỏ đã để tâm đến binh pháp (Xem: Gorin no sho- xã hội phong kiến Nhật Bản thời Musashi), chu du qua nhiều nước (thời đó nước Nhật bị phân tán thành nhiều nước nhỏ. Xem: Gorin no sho- Xã hội phong kiến Nhật Bản thời Musashi) , gặp nhiều binh pháp giả, đấu hơn sáu mươi trận nhưng chưa một lần thất bại.
Đúng là mình nói về mình thì sao cũng được. Nhưng "binh pháp giả" mà Musashi nhắc tới là những ai? Trừ danh môn Yoshioka ở Kyouto ra thì bọn Musou Gonnosuke, Ose Hayato hay Tsujikaze gì gì đó chỉ lạ bọn kiếm khách hạng hai, hạng ba mà thôi. Musashi sống vào đầu thời Edo, là thời đại hoàng kim của trong lịch sử võ nghệ Nhật Bản và Edo chẳng phải là nơi tập trung anh hùng hào kiệt, danh nhân thiên hạ sao? Có thể kể qua một vài cái tên ở Edo, như Yagyu Tajima Nokami Munenori, thế sao Musashi không một lần ghé đến?
Dĩ nhiên Yagyu Munenori là quan tổng giám sát (Ometsuke), trọng thần của Mạc Phủ , là một Daimyou một vạn hai ngàn năm trăm hộc, lại giữ chức "Kiếm thuật chỉ nam" cho nhà Tướng Quân Tokugawa thì chẳng có lý gì nhận lời thách đấu của một kiếm sĩ giang hồ lang bạt như Musashi cả. Nhưng trong số bọn môn đệ của nhà Yagyu thì có những người được thừa nhận là danh nhân thiên hạ như Kimura Sukekurou, Shouda Kizaemon, ngoài ra còn có Kamiya Denshin phái Shinkage Ryu đời thứ năm, Onojirou Uemon phái Ittou Ryu,.... Musashi mấy lần đặt chân đến Edo nhưng không hề thấy dấu tích gì của việc đến thăm viếng những kiếm khách có kiếm lịch rõ ràng này. Thế là tại sao?
Từ nghi vấn này, hiện tại xuất hiện thuyết Musashi "phi danh nhân". Luận cứ của thuyết này chỉ là "vì Musashi không đấu với những danh gia này". Tại sao Musashi không giao đấu với những bậc danh nhân được thiên hạ công nhận này và ghi chép kiếm lịch của mình rõ ràng hơn? Để trả lời câu hỏi này thì chắc chỉ có cách hỏi đương sự đang nằm dưới lòng đất mà thôi.
Nhưng cho dù những ghi chép rõ ràng về Musashi không nhiều thì cũng không thể nói này nói nọ về kiếm thuật của nhân vật này. Ở đây tôi dẫn ra nhân vật Watanabe Kouan sống cùng thời đại với Musashi và chỉ hơn hai tuổi là có lý do. Watanabe Kouan này trước đây là gia thần của Mạc Phủ, theo học binh pháp với bạn đồng liêu Yagyu Tajima Nokami Munenori và nhận được ấn chứng (Inka, Xem: Gorin no sho-Bộ máy xã hội thời Musashi) của phái Yagyu. Vả lại vào những năm Houei này thì cả Musashi lẫn Munenori đều đã ra người thiên cổ, Kouan đã sống đến từng
tuổi này thì chẳng còn e dè ngại ngùng gì. Vì vậy có thể nghĩ là nhận xét của Kouan là đáng tin cậy. Lão Kouan nói với gia thần của phiên Kaga
- Ta vốn là đệ tử của Yagyu Tajima Nokami, nhận được ấn chứng của kiếm phái Yagyu. Nhưng lúc đó có bậc danh nhân Takemura Musashi, người này tự học và rèn luyện mà hội đắc kiếm pháp. Nếu so sánh với Tajima thì như trong ván cờ, Musashi chấp quân mà vẫn mạnh.
Chấp quân mà vẫn mạnh. Nghĩa là Kouan đánh giá Musashi cao hơn cả chức "Kiếm thuật chỉ nam" của Tướng Quân.
Đoạn sau chắc Kouan chau mày mà thêm vào
- Người đó vốn ghét rửa chân, cả đời không bao giờ tắm gội.
Chuyện Musashi ghét tắm gội thì tư liệu nào cũng có ghi nên chắc là sự thật. (Xem: Gorin no sho- Khái yếu về cuộc đời Musashi). Hình dung bụi bặm bẩn thỉu chắc là trở thành đề tài đàm tiếu đương thời.
Musashi đôi khi chỉ vắt khăn mà lau chùi mình mẩy. Y phục thì bất kể xuân hạ thu đông, suốt bốn mùa chỉ mặc độc một bồ đồ bằng vải gai thô. Vì muốn che giấu cáu bẩn nên chọn loại vải đỏ đồng màu không có hoa văn gì. Vào cuối đời cũng chẳng mấy thay đổi, cho dù là cáu ghét thì cũng vẫn bình thản chẳng để tâm, thường mặc Hakama nhuộm uzuramaki và chiếc áo chẽn không tay.
Tóc tai cũng chẳng chỉnh trang gì. Thuở nhỏ trên đầu mọc mụt nhọt nên không thể cạo đầu để kiểu tóc Sakayaki như các Samurai khác được. Tóc Musashi buộc thành búi sau gáy, thời còn trẻ đã dài đến thắt lưng, khi về già thì thòng qua vai. Nhưng mắt Musashi như tròng trứng, thân cao năm thước tám thốn (1 thước= 10 thốn, khoảng 30.3cm. Có thể xem là quá cao so với người đương thời), cốt cách to lớn mà không có ria mép. Người ria mép thưa xuất hiện nhiều ở vùng Kinki, Chuugoku và là đặc trưng của hệ Triều Tiên, Mông Cổ.
- Vì vậy mà không đến gần bậc quyền quý.
Kouan nói. Vì Musashi là kiếm sĩ giang hồ không vợ con lại không tắm gội nên ngại đến chỗ quyền môn danh sĩ. Nhưng cũng không thể nói là vì dung mạo nhếch nhác mà không giao thiệp với các kiếm khách bậc nhất mà chỉ tìm giao đấu với bọn kiếm khách hạng hai quê mùa được.
Tức là, thời trẻ Musashi không đến những chỗ quyền quý có lẽ xuất phát từ tính cách cương mãnh cao ngạo mà cô độc gần như người cuồng của ông.
Và lão Kouan này gọi Miyamoto Musashi là Takemura Musashi.
Không rõ là trí nhớ của lão Kouan có chính xác hay không, hay là lúc lên Edo Musashi lấy họ giả là Takemura.
Thực ra vào đương thời, họ tên không phải là thứ đăng ký hộ tịch về mặt pháp luật như thời nay. Tùy vào hoàn cảnh gia hệ mà cùng một nhân vật có thể có rất nhiều họ. Những trường hợp này không hiếm trong xã hội Nhật cũ. Về mặt gia hệ thì Musashi thuộc dòng Fujiwara (có thuyết nói là Sugawara), có ba họ là Hirata, Shinmen, Miyamoto, đôi khi nghe thấy cả họ Hirao. Cái nào cũng là họ huyết thống của Musashi. Còn về tên thì là Musashi, Masana và sau này đổi thành Masanobu. Vì vậy mà xuất phát nhiều thuyết về nhiều nhân vật Musashi. Theo những thuyết này thì có những nhân vật loằng nhoằng giống nhau như Hirata Musashi, Takemura Musashi, Shinmen Miyamoto Musashi, lại còn còn Musashi Masana, Musashi Harunobu. Những nhân vật này chu du qua nhiều nước, giao đấu với nhiều người và hậu nhân dựa vào những truyện truyền
kỳ, tung tích của những nhân vật này mà tổng hợp thành thuyết Miyamoto Musashi thông dụng như ngày nay.
Lại có một thuyết lạ lùng nữa là có người thợ rèn kiếm ở Mimasaka, nơi Musashi sinh ra, vì muốn quảng bá cho kiếm của mình nên cho mấy người xưng tên Musashi đi khắp nơi trong nước. Nhưng dù sao thì thuyết này cũng không mang tính thuyết phục lắm.
- Musashi chẳng những tinh thông võ nghệ, mà thi ca, trà đạo, cờ vây cờ tướng, chư nghệ chư năng thảy đều tinh thông tường tận.
Kouan xác nhận trong tập đối thoại. Sự thật là Musashi (về sau lấy hiệu là Niten-Nhị Thiên) là một họa gia, một nhà điêu khắc không thể thiếu trong lịch sử mỹ thuật Nhật Bản. Tác phẩm của ông được giữ đến ngày nay cũng rất nhiều. Như bức tranh "Koboku meigekizu" (chim đậu cành khô) vẽ một cánh chim bách thanh (mozu) đậu trên cành khô được xem là tác phẩm quan trọng của mỹ thuật Nhật Bản và chỉ cần nhìn là có thể hiểu ngay đây không phải là một họa phẩm do họa sĩ nửa mùa vẽ được. Với tài năng như thế thì chỉ có thể nói là cùng một người duy nhất mà thôi.
Nếu xét về cuốn "Gorin no sho" thì có thể nói đây là một áng danh văn ý tưởng mới lạ mang tính luận lý cao, thuật ngữ thì từng chữ từng ý rất nghiêm mật, rất gần gũi với văn chương hiện đại.Cho đến trước thời Meiji (Minh Trị) thì những áng văn bình dị mà đạt ý như vậy chỉ có thể thấy ở tập sách "Tanni shou" không rõ tác giả, của cao tăng Rennyo Shounin, người có công trùng hưng chùa Honganji vào cuối thời Muromachi và Musashi mà thôi.
Vì vậy có thể nói rằng với tài năng xuất chúng ở nhiều mặt nói trên thì chỉ có thể là một người duy nhất. Đây hẳn là điều đương nhiên.

Hai
Kiếm khách giang hồ này ra đời vào tháng ba năm Tenshou thứ mười hai tại làng Miyamoto quận Yoshino thuộc xứ Mimasaka (Có thuyết khác về nơi sinh của nhân vật này nhưng ở đây không có mục đích khảo chứng lịch sử nên tác giả chỉ sử dụng những tư liệu mà mình tin tưởng
nhất). Phụ thân là Shinmen Munisai.
Dường như Munisai là một con người kỳ lạ. Một hôm, khi đã bước vào tuổi bốn mươi, Munisai đang ngồi trong phòng vót tăm thì thấy bóng Bennosukei (tên thời còn bé của Musashi) đẩy cửa Tobusuma (cửa lùa dán giấy kiểu Nhật) bước vào nghịch phá lưỡi dao đang gọt của mình. Thằng nhãi lại còn trêu chọc võ nghệ của thân phụ. Về điểm này thì có thể thấy thời bé Musashi không phải là một đứa trẻ dễ thương. Tuy là con trai mình nhưng hình như Munisai không ưa Bennosuke, chỉ vừa trông thấy mặt là đã kích động, phóng con dao trong tay nhưng Bennosuke tránh được. Cuối cùng thì Munisai không chịu nổi rút đoản kiếm phóng về phía con trai.
- Mày thử tránh xem !
Quả là hai cha con kỳ lạ. Bennosuke nhẹ nhàng tránh được, vừa rút mũi kiếm đã cấm phập vào cột nhà vừa cười ngạo nghễ. Nếu câu chuyện trong tập bút ký "Tanji Houkin Hikki" này là sự thật thì có thể thấy gia hệ của Musashi toàn những người có máu cuồng loạn.
Shinmen Munisai là một binh pháp giả nhà quê và nếu dựa vào gia hệ nhà Hirata vẫn còn lưu truyền đến ngày nay ở khu phố thương nhân vùng phụ cận làng Miyamoto thì Munisai là trưởng tử của Hirata Shougen, một Samurai coi sóc khu vực quanh làng Miyamoto và Nakamura ở Mimasaka.
Ông nội của Musashi là Hirata Shougen phục vụ lãnh chúa Shinmen Iganokami Norishige cai quản một dải đất quanh Miyamoto và làm đến chức tổng quản (Karou). Có thể xem địa vị của Shougen là một chức quan nhỏ chạy việc vặt cho thôn trưởng. Shougen được chúa Norishige
sủng ái nên được mang họ Shinmen của chúa. Họ Shinmen của nhà Miyamoto bắt đầu từ đây.
Munisai kế thừa sự nghiệp của phụ thân Shougen và được truyền tụng là vũ dũng không ai bằng.
Munisai tinh thông kiếm pháp, vào tuổi trung niên thì nổi danh với tài sử Jitte (một thứ võ khí như chĩa ba, có ngạnh để bắt kiếm đối phương ) với phong thái độc đáo.
Nhưng khi đã hứng thú với "nghệ" thì đường hoạn lộ lại trở nên nhàm chán. Munisai bỏ dở nghiệp nhà Shinmen về sống tại làng Miyamoto, lấy tên làng làm họ. Đây chính là lúc bắt đầu họ Miyamoto trong gia hệ nhà Musashi.
Munisai là một kiếm khách thượng thừa được Tướng Quân Ashikaga cuối cùng là Yoshiaki phong tặng danh hiệu "Hino****a Musou Hyouhou Jutsusha" (Nhật hạ vô song binh pháp thuật giả). Không, đó là danh hiệu Munisai tự xưng đấy thôi.
Đương thời, khi đã qua đi những ngày tháng kích động của không khí Chiên Quốc thì nhà Tướng Quân Ashikaga ở kinh đô Kyouto, đến thời Yo****eru, Yoshiaki thì chỉ còn lại cái danh mà không có thực. Tướng Quân Ashikaga cũng chẳng biết làm thế nào để bảo vệ chính sinh mạng của mình nữa. Như thời Yo****eru thì Tướng Quân có cho vời kiếm thánh Tsukahara Bokuden đến dạy võ nghệ cho mình, bản thân cũng được cấp ấn chứng phái kiếm Bokuden. Những năm sau gia thần Miyoshi Nagayoshi tạo phản bao vây dinh Tướng Quân, Yo****eru tự mình mang kiếm chiến đấu và chết trên chiến trường. Yoshiaki là Tướng Quân họ Ashikaga cuối cùng thì lại chọn cách kết giao với bọn võ sĩ, binh pháp giả các nước rồi tuyển vào vị trí hộ vệ hơn là tự mình học kiếm. Chắc là váo lúc đó Munisai đôi khi cũng đặt chân đến kinh đô. Sau khi bàn luận kiếm học, binh pháp thì Yoshiaki hạ lệnh
- Munisai hãy đấu với Kempou.
Kempou chính là đương chủ nhà Yoshioka, ?olò luyện binh pháp? của Tướng Quân Ashikaga. Kempou là danh hiệu truyền đời của phái kiếm Yoshioka ở kinh đô, chi phốI ở phía Tây Nhật Bản. Nhà Yoshioka đời đời giữ chức ?oKiếm thuật chỉ nam? cho họ Ashikaga và được phong tặng danh hiệu "Fusou Daiichi heijutsu" (Phù Tang đệ nhất binh thuật). Nhân vật Kempou này là tổ phụ (Naomitsu) hay thân phụ (Naokata) của Yoshioka Kempou mà sau này Musashi quyết đấu.
Trận đấu giữa Kempou và Munisai được phân thành ba hiệp. Cả hai vác mộc kiếm xông vào, hiệp đầu Kempou thắng nhưng Munisai không chịu nhượng. "Ta chưa thua", đấu tiếp hai hiệp sau thì Munisai đều thắng cả. Munisai lấy điều này làm vinh dự cả đời nên tự xưng "Hino****a Musou Hyouhou Jutsusha" đi rêu rao khắp nơi. Nhưng vì sao sau lại về vùi thân trong chốn quê mùa Miyamoto, vừa vót tăm lại sanh sự với đứa con hãy còn bé? Có thể danh hiệu Hino****a gì gì đó chỉ là thứ Munisai tự nghĩ ra để thổi phồng bản thân mà thôi. Hay là vì tính cách một chiều, cực đoan mà bị người đời ghét bỏ nên không còn cách nào khác phải về sống ở nơi khỉ ho cò gáy này.
Mà thật ra là trước đó không lâu, nhân vật này đã bị vợ bỏ.
Thê tử Munisai là Yoshiko, con gái một thổ hào làng Heifuku quận Sayo thuộc xứ Harima cách làng Miyamoto một dãy núi (Yoshiko là sinh mẫu của Musashi nhưng cũng có thuyết nói rằng Musashi là con riêng của Yoshiko). Yoshiko chán ngán tính cách điên cuồng của Munisai mà bỏ
trốn, hay là bị Munisai đuổi đi. Cho dù là thế nào đi nữa thì người phóng dao vào con mình đã đối xử như thế nào với vợ, điều này cũng không khó tưởng tượng. Rốt cuộc là hai người đã không chung sống được với nhau. Khi Musahi được ba tuổi thì bà Yoshiko bỏ nhà ra đi, sau tái hôn với người xứ Banshu(Harima) là Tasumi Masahisa.
Sau này Munisai lấy người phụ nữ khác tên là Omasa làm vợ. Bia mộ của Munisai và Omasa đến nay vẫn còn ở phố Kagamino quận Tomata tỉnh Okayama. Sau này hậu nhân khảo sát thì thấy, Musashi là một người tài năng về văn chương học thuật nhưng cho đến gia vẫn không hề
kể lại hay ghi chép một điều gì về nơi sinh chốn đẻ cũng như thời niên thiếu của mình. Có lẽ là đã trưởng thành trong một hoàn cảnh phức tạp, lạnh nhạt đến mức không thể nói ra được chăng? Đây là một điểm trọng yếu để hiểu về tính cách của nhân vật dị thường này.
Musashi sinh ra khi Munisai đã về già. Munisai mất tại làng sơn cước Miyamoto này vào năm Tenshou thứ mười tám. Lên bảy tuổi Musashi thành trẻ mồ côi và sau này đến đến đi đi nương tựa nhờ những người bà con ở . Sau cùng được gửi đến thảo am cho một nhà sư nuôi dạy. Trong số kiếm khách thì Musashi là người có học vấn uyên thâm, nền tảng đó có lẽ bắt đầu từ đây. Nhưng người ta vẫn không biết tên ngôi chùa ở cũng như sư ông đã nuôi dạy Musashi.
Năm mười ba tuổi có binh pháp giả phái Shintou Ryu tên là Arima Kihei đến làng Miyamoto.
Shintou Ryu là một võ phái thịnh hành ở khu vực lân cận xứ Mikawa khi Tokugawa Ieyasu vẫn còn ở đấy. Lúc bấy giờ có binh pháp giả Arima Tokisada lang bạt đến xứ Mikawa. Ieyasu rất trân trọng phái này và theo học hết những điều cực ý. Sau khi Tokisada chết thì Ieyasu tiếc nuối, không muốn để nhà Arima tuyệt duyệt nên cho nhận một người tên Akishige làm dưỡng tử, đổi tên thành Buzen Nokami và nhân vật này sau này giữ chức chỉ nam cho nhà Tokugawa ở Kishuu. Phái Shintou Ryu này thịnh hành cho đến giữa thời Edo.
Tên Arima Kihei đến làng Miyamoto này thuộc dòng họ Arima Buzen. Đây là nhân vật ưa lòe loẹt, đến làng dựng cọc dăng dây, cắm bảng đại khái viết rằng nếu có anh hùng hào kiệt thì đấu với ta một trận. Dân làng trông thấy hoảng hồn.
Mục đích của Arima Kihei, dĩ nhiên là ngoài việc rèn luyện võ nghệ (Musha shugyou) thì đây còn là một hình thức tuyên truyền tông phái. Nhưng cho dù như thế thì sao lại chọn nơi quê mùa vắng bóng võ sĩ như làng Miyamoto này làm nơi cắm cọc dăng bảng mà không phải là Kyouto hay Edo, thế là ý gì? Có lẽ bản ý của hắn chỉ là bán mặt ở địa phương này nhằm kiếm chác chút gì từ trưởng thôn. Đây cũng là một thủ đoạn độ nhật qua ngày của bọn võ sĩ Shugyosha cuối thời Chiến Quốc.
Nhưng thật bất hạnh cho Kihei khi người nhìn thấy bảng thách đấu lại là Bennosuke mới mười ba tuổi. Bennosuke là con của võ sĩ nên không ưa người ta nói này nói nọ về Kihei, hắn tạt mực vào bảng hiệu của Arimai, ký tên vào bảng thách đấu rồi trở về chùa dường như không hay biết gì.
Nhưng Arima Kihei không xem rằng đó chỉ là trò nghịc ngợm của thằng nhãi mười ba tuổi. Hắn lập tức đến nơi dựng bảng, chặt tre vây thành hàng rào dựng đài tỷ thí rồi cho sứ giả đến chùa, bắt phải trả lời thư thách đấu. Sư trụ trì nuôi dưỡng Bennosuke hoảng hồn, lật đật chạy đến chỗ Kihei phân trần tạ tội.
- Thưa ngài, nó chỉ là một đứa trẻ.
Nhưng Kihei chẳng thèm ừ một tiếng. Dĩ nhiên là nếu bỏ qua thì tin đồn sẽ lan đi những nơi khác, hóa ra là Arima Kihei đã bỏ chạy không dám nhận lời thách đấu của một đứa trẻ.
- Trụ trì, đây không phải là ý mỗ. Vì chuyện này đã lan ra vùng bên cạnh. Lúc đó có đông kẻ chứng kiến. Mỗ muốn hôm sau phải bắt thằng Bennosuke xin lỗi trước đám đông.
- Như thế không khó đâu ạ. Bần tăng sẽ xách cổ nó đến cho ngài gõ đầu dạy bảo.
Ngày đó đã đến. Thầy chùa dẫn Bennosuke tiến đến trước Arima Kihei, đè đầu
- Này, xin lỗi đi!
Bennosuke lặng câm không nói một lời, trừng mắt nhìn Kihei khiến hắn bối rồi.
- Thằng nhóc, mau xin lỗi !
Vừa dứt lời thì Bennosuke vung cây gậy gỗ sồi trong tay xông tới, Kihei vừa tránh kịp vội rút gươm
- Đã thế tao chém chết không tha !
Bennosuke trông thấy vội ném gậy đi, thét lớn
- Vật nào !
- Ừ thì vật !
Khi vừa thấy đối phương rút gươm là đã biết không địch lại nên cố lái trận đấu sang hướng khác, đúng là thiên tài trong chiến thuật. Kihei cũng vứt gươm lao vào, đúng là hắn thấy con nít mà sơ suất. Vừa lao vào vật thì Bennosuke đã dùng quái lực của mình nâng bỗng Kihei lên rồi ném phịch xuống đất. Đối phương còn đang hoảng hồn toan lồm cồm ngồi dậy thì đã bị cây gậy kia giáng xuống đầu, hộc máu ói cơm cả ra. Kihei còn đang loạn choạng thì đã bị bồi tiếp mấy nhát, Bennosuke giết chết đối phương như dầm nát con ếch. Dân làng trông thấy cảnh tượng tàn nhẫn đó không khỏi rùng mình.
Musashi trong cuốn "Gorin no sho" của mình có viết
-Ta từ nhỏ đã để tâm đến binh pháp, năm mười ba tuổi đấu trận đầu tiên. Đối phương là Arima Kihei phái Shintou Ryu.
Chính là chuyện này. Sau đó có lẽ Musashi không còn lưu lại làng nữa mà trốn khỏi chùa lưu lạc sang các nước. Lúc bấy giờ là thời kỳ cuối của đợt xuất binh chinh phạt Triều Tiên của Thái Cáp Toyotomi Hideyoshi, thiên hạ mệt mỏi kiệt quệ, khắp nơi giặc cướp cùng bọn võ sĩ giang hồ ngang dọc tung hoành. Có lẽ Musashi cũng lẫn lộn trong đám người đó. Năm mười sáu tuổi lang bạc đến xứ Tajima đánh chết một binh pháp giả tên là Akiyama gì gì đó. Trận đấu với nhân vật Akiyama này không được ghi lại rõ ràng. Đến ngay cả Musashi cũng không nhớ tên đối thủ của mình thì hẳn đây chỉ là một tay kiếm khách hạng xoàng mà thôi.
Như Watanabe Kouan có nhắc đến, Musashi tự rèn luyện và hội đắc kiếm thuật. Suốt cuộc đời Musashi chẳng hề theo học phái nào mà cũng không tôn ai làm thầy. Binh pháp của Musashi được đúc kết từ kinh nghiệm giao đấu thực tế. Không cần học mà có thể hệ thống hóa từ thực chiến thì cổ lai chỉ có mỗi mình Musashi. Thời đó, nếu chỉ xét tên thôi cũng có đến vài trăm phái kiếm khác nhau. Mỗi phái lại có những kỹ thuật đi kiếm phức tạp tinh diệu khác nhau nhưng có lẽ chỉ là sự quảng bá tuyên truyền, một chiến lược kinh doanh của họ mà thôi (các võ đường sống bằng số lượng võ sinh nên họ phải tìm cách tuyên truyền hình ảnh của mình). Như Yagyu Tajima Nokami cũng từng nói rằng: ?oTất cả các thế thủ (kamae), đòn thế đều là vô dụng?. Cái cốt yếu ở kiếm thuật chẳng qua chỉ là tốc độ đi kiếm mà thôi. Nhưng tốc độ đi kiếm lại phụ thuộc vào ba yếu tố mà không thể thiếu bất cứ mặt nào, đó là thần kinh vận động, thần kinh phản xạ siêu việt cùng với thể lực và khí lực. Xét về ba yếu tố này thì Musashi được thiên phú, đúng là nhân vật vạn người có một. Kiếm thuật của Musashi thì chỉ có mỗi mình Musashi là nắm được mà kẻ khác không thể bắt chước. Sau này có những phái kiếm ra đời dưới ảnh hưởng của ông như phái Musashi Ryu, Masana Ryu, Enmyou Ryu, Niten Ichi Ryu vân vân và các phái này đều tôn bậc thiên tài bất xuất thế này là khai tổ. Sau khi Musashi mất thì các phái này cũng gần như biến mất và không thể trở thành một phái chính thống trong lịch sử binh pháp Nhật Bản, vì chẳng có người nào chỉ cần học Musashi là trở thành Musashi được.

Hai
Kiếm khách giang hồ này ra đời vào tháng ba năm Tenshou thứ mười hai tại làng Miyamoto quận Yoshino thuộc xứ Mimasaka (Có thuyết khác về nơi sinh của nhân vật này nhưng ở đây không có mục đích khảo chứng lịch sử nên tác giả chỉ sử dụng những tư liệu mà mình tin tưởng
nhất). Phụ thân là Shinmen Munisai.
Dường như Munisai là một con người kỳ lạ. Một hôm, khi đã bước vào tuổi bốn mươi, Munisai đang ngồi trong phòng vót tăm thì thấy bóng Bennosukei (tên thời còn bé của Musashi) đẩy cửa Tobusuma (cửa lùa dán giấy kiểu Nhật) bước vào nghịch phá lưỡi dao đang gọt của mình. Thằng nhãi lại còn trêu chọc võ nghệ của thân phụ. Về điểm này thì có thể thấy thời bé Musashi không phải là một đứa trẻ dễ thương. Tuy là con trai mình nhưng hình như Munisai không ưa Bennosuke, chỉ vừa trông thấy mặt là đã kích động, phóng con dao trong tay nhưng Bennosuke tránh được. Cuối cùng thì Munisai không chịu nổi rút đoản kiếm phóng về phía con trai.
- Mày thử tránh xem !
Quả là hai cha con kỳ lạ. Bennosuke nhẹ nhàng tránh được, vừa rút mũi kiếm đã cấm phập vào cột nhà vừa cười ngạo nghễ. Nếu câu chuyện trong tập bút ký "Tanji Houkin Hikki" này là sự thật thì có thể thấy gia hệ của Musashi toàn những người có máu cuồng loạn.
Shinmen Munisai là một binh pháp giả nhà quê và nếu dựa vào gia hệ nhà Hirata vẫn còn lưu truyền đến ngày nay ở khu phố thương nhân vùng phụ cận làng Miyamoto thì Munisai là trưởng tử của Hirata Shougen, một Samurai coi sóc khu vực quanh làng Miyamoto và Nakamura ở Mimasaka.
Ông nội của Musashi là Hirata Shougen phục vụ lãnh chúa Shinmen Iganokami Norishige cai quản một dải đất quanh Miyamoto và làm đến chức tổng quản (Karou). Có thể xem địa vị của Shougen là một chức quan nhỏ chạy việc vặt cho thôn trưởng. Shougen được chúa Norishige
sủng ái nên được mang họ Shinmen của chúa. Họ Shinmen của nhà Miyamoto bắt đầu từ đây.
Munisai kế thừa sự nghiệp của phụ thân Shougen và được truyền tụng là vũ dũng không ai bằng.
Munisai tinh thông kiếm pháp, vào tuổi trung niên thì nổi danh với tài sử Jitte (một thứ võ khí như chĩa ba, có ngạnh để bắt kiếm đối phương ) với phong thái độc đáo.
Nhưng khi đã hứng thú với "nghệ" thì đường hoạn lộ lại trở nên nhàm chán. Munisai bỏ dở nghiệp nhà Shinmen về sống tại làng Miyamoto, lấy tên làng làm họ. Đây chính là lúc bắt đầu họ Miyamoto trong gia hệ nhà Musashi.
Munisai là một kiếm khách thượng thừa được Tướng Quân Ashikaga cuối cùng là Yoshiaki phong tặng danh hiệu "Hino****a Musou Hyouhou Jutsusha" (Nhật hạ vô song binh pháp thuật giả). Không, đó là danh hiệu Munisai tự xưng đấy thôi.
Đương thời, khi đã qua đi những ngày tháng kích động của không khí Chiên Quốc thì nhà Tướng Quân Ashikaga ở kinh đô Kyouto, đến thời Yo****eru, Yoshiaki thì chỉ còn lại cái danh mà không có thực. Tướng Quân Ashikaga cũng chẳng biết làm thế nào để bảo vệ chính sinh mạng của mình nữa. Như thời Yo****eru thì Tướng Quân có cho vời kiếm thánh Tsukahara Bokuden đến dạy võ nghệ cho mình, bản thân cũng được cấp ấn chứng phái kiếm Bokuden. Những năm sau gia thần Miyoshi Nagayoshi tạo phản bao vây dinh Tướng Quân, Yo****eru tự mình mang kiếm chiến đấu và chết trên chiến trường. Yoshiaki là Tướng Quân họ Ashikaga cuối cùng thì lại chọn cách kết giao với bọn võ sĩ, binh pháp giả các nước rồi tuyển vào vị trí hộ vệ hơn là tự mình học kiếm. Chắc là váo lúc đó Munisai đôi khi cũng đặt chân đến kinh đô. Sau khi bàn luận kiếm học, binh pháp thì Yoshiaki hạ lệnh
- Munisai hãy đấu với Kempou.
Kempou chính là đương chủ nhà Yoshioka, ?olò luyện binh pháp? của Tướng Quân Ashikaga. Kempou là danh hiệu truyền đời của phái kiếm Yoshioka ở kinh đô, chi phốI ở phía Tây Nhật Bản. Nhà Yoshioka đời đời giữ chức ?oKiếm thuật chỉ nam? cho họ Ashikaga và được phong tặng danh hiệu "Fusou Daiichi heijutsu" (Phù Tang đệ nhất binh thuật). Nhân vật Kempou này là tổ phụ (Naomitsu) hay thân phụ (Naokata) của Yoshioka Kempou mà sau này Musashi quyết đấu.
Trận đấu giữa Kempou và Munisai được phân thành ba hiệp. Cả hai vác mộc kiếm xông vào, hiệp đầu Kempou thắng nhưng Munisai không chịu nhượng. "Ta chưa thua", đấu tiếp hai hiệp sau thì Munisai đều thắng cả. Munisai lấy điều này làm vinh dự cả đời nên tự xưng "Hino****a Musou Hyouhou Jutsusha" đi rêu rao khắp nơi. Nhưng vì sao sau lại về vùi thân trong chốn quê mùa Miyamoto, vừa vót tăm lại sanh sự với đứa con hãy còn bé? Có thể danh hiệu Hino****a gì gì đó chỉ là thứ Munisai tự nghĩ ra để thổi phồng bản thân mà thôi. Hay là vì tính cách một chiều, cực đoan mà bị người đời ghét bỏ nên không còn cách nào khác phải về sống ở nơi khỉ ho cò gáy này.
Mà thật ra là trước đó không lâu, nhân vật này đã bị vợ bỏ.
Thê tử Munisai là Yoshiko, con gái một thổ hào làng Heifuku quận Sayo thuộc xứ Harima cách làng Miyamoto một dãy núi (Yoshiko là sinh mẫu của Musashi nhưng cũng có thuyết nói rằng Musashi là con riêng của Yoshiko). Yoshiko chán ngán tính cách điên cuồng của Munisai mà bỏ
trốn, hay là bị Munisai đuổi đi. Cho dù là thế nào đi nữa thì người phóng dao vào con mình đã đối xử như thế nào với vợ, điều này cũng không khó tưởng tượng. Rốt cuộc là hai người đã không chung sống được với nhau. Khi Musahi được ba tuổi thì bà Yoshiko bỏ nhà ra đi, sau tái hôn với người xứ Banshu(Harima) là Tasumi Masahisa.
Sau này Munisai lấy người phụ nữ khác tên là Omasa làm vợ. Bia mộ của Munisai và Omasa đến nay vẫn còn ở phố Kagamino quận Tomata tỉnh Okayama. Sau này hậu nhân khảo sát thì thấy, Musashi là một người tài năng về văn chương học thuật nhưng cho đến gia vẫn không hề
kể lại hay ghi chép một điều gì về nơi sinh chốn đẻ cũng như thời niên thiếu của mình. Có lẽ là đã trưởng thành trong một hoàn cảnh phức tạp, lạnh nhạt đến mức không thể nói ra được chăng? Đây là một điểm trọng yếu để hiểu về tính cách của nhân vật dị thường này.
Musashi sinh ra khi Munisai đã về già. Munisai mất tại làng sơn cước Miyamoto này vào năm Tenshou thứ mười tám. Lên bảy tuổi Musashi thành trẻ mồ côi và sau này đến đến đi đi nương tựa nhờ những người bà con ở . Sau cùng được gửi đến thảo am cho một nhà sư nuôi dạy. Trong số kiếm khách thì Musashi là người có học vấn uyên thâm, nền tảng đó có lẽ bắt đầu từ đây. Nhưng người ta vẫn không biết tên ngôi chùa ở cũng như sư ông đã nuôi dạy Musashi.
Năm mười ba tuổi có binh pháp giả phái Shintou Ryu tên là Arima Kihei đến làng Miyamoto.
Shintou Ryu là một võ phái thịnh hành ở khu vực lân cận xứ Mikawa khi Tokugawa Ieyasu vẫn còn ở đấy. Lúc bấy giờ có binh pháp giả Arima Tokisada lang bạt đến xứ Mikawa. Ieyasu rất trân trọng phái này và theo học hết những điều cực ý. Sau khi Tokisada chết thì Ieyasu tiếc nuối, không muốn để nhà Arima tuyệt duyệt nên cho nhận một người tên Akishige làm dưỡng tử, đổi tên thành Buzen Nokami và nhân vật này sau này giữ chức chỉ nam cho nhà Tokugawa ở Kishuu. Phái Shintou Ryu này thịnh hành cho đến giữa thời Edo.
Tên Arima Kihei đến làng Miyamoto này thuộc dòng họ Arima Buzen. Đây là nhân vật ưa lòe loẹt, đến làng dựng cọc dăng dây, cắm bảng đại khái viết rằng nếu có anh hùng hào kiệt thì đấu với ta một trận. Dân làng trông thấy hoảng hồn.
Mục đích của Arima Kihei, dĩ nhiên là ngoài việc rèn luyện võ nghệ (Musha shugyou) thì đây còn là một hình thức tuyên truyền tông phái. Nhưng cho dù như thế thì sao lại chọn nơi quê mùa vắng bóng võ sĩ như làng Miyamoto này làm nơi cắm cọc dăng bảng mà không phải là Kyouto hay Edo, thế là ý gì? Có lẽ bản ý của hắn chỉ là bán mặt ở địa phương này nhằm kiếm chác chút gì từ trưởng thôn. Đây cũng là một thủ đoạn độ nhật qua ngày của bọn võ sĩ Shugyosha cuối thời Chiến Quốc.
Nhưng thật bất hạnh cho Kihei khi người nhìn thấy bảng thách đấu lại là Bennosuke mới mười ba tuổi. Bennosuke là con của võ sĩ nên không ưa người ta nói này nói nọ về Kihei, hắn tạt mực vào bảng hiệu của Arimai, ký tên vào bảng thách đấu rồi trở về chùa dường như không hay biết gì.
Nhưng Arima Kihei không xem rằng đó chỉ là trò nghịc ngợm của thằng nhãi mười ba tuổi. Hắn lập tức đến nơi dựng bảng, chặt tre vây thành hàng rào dựng đài tỷ thí rồi cho sứ giả đến chùa, bắt phải trả lời thư thách đấu. Sư trụ trì nuôi dưỡng Bennosuke hoảng hồn, lật đật chạy đến chỗ Kihei phân trần tạ tội.
- Thưa ngài, nó chỉ là một đứa trẻ.
Nhưng Kihei chẳng thèm ừ một tiếng. Dĩ nhiên là nếu bỏ qua thì tin đồn sẽ lan đi những nơi khác, hóa ra là Arima Kihei đã bỏ chạy không dám nhận lời thách đấu của một đứa trẻ.
- Trụ trì, đây không phải là ý mỗ. Vì chuyện này đã lan ra vùng bên cạnh. Lúc đó có đông kẻ chứng kiến. Mỗ muốn hôm sau phải bắt thằng Bennosuke xin lỗi trước đám đông.
- Như thế không khó đâu ạ. Bần tăng sẽ xách cổ nó đến cho ngài gõ đầu dạy bảo.
Ngày đó đã đến. Thầy chùa dẫn Bennosuke tiến đến trước Arima Kihei, đè đầu
- Này, xin lỗi đi!
Bennosuke lặng câm không nói một lời, trừng mắt nhìn Kihei khiến hắn bối rồi.
- Thằng nhóc, mau xin lỗi !
Vừa dứt lời thì Bennosuke vung cây gậy gỗ sồi trong tay xông tới, Kihei vừa tránh kịp vội rút gươm
- Đã thế tao chém chết không tha !
Bennosuke trông thấy vội ném gậy đi, thét lớn
- Vật nào !
- Ừ thì vật !
Khi vừa thấy đối phương rút gươm là đã biết không địch lại nên cố lái trận đấu sang hướng khác, đúng là thiên tài trong chiến thuật. Kihei cũng vứt gươm lao vào, đúng là hắn thấy con nít mà sơ suất. Vừa lao vào vật thì Bennosuke đã dùng quái lực của mình nâng bỗng Kihei lên rồi ném phịch xuống đất. Đối phương còn đang hoảng hồn toan lồm cồm ngồi dậy thì đã bị cây gậy kia giáng xuống đầu, hộc máu ói cơm cả ra. Kihei còn đang loạn choạng thì đã bị bồi tiếp mấy nhát, Bennosuke giết chết đối phương như dầm nát con ếch. Dân làng trông thấy cảnh tượng tàn nhẫn đó không khỏi rùng mình.
Musashi trong cuốn "Gorin no sho" của mình có viết
-Ta từ nhỏ đã để tâm đến binh pháp, năm mười ba tuổi đấu trận đầu tiên. Đối phương là Arima Kihei phái Shintou Ryu.
Chính là chuyện này. Sau đó có lẽ Musashi không còn lưu lại làng nữa mà trốn khỏi chùa lưu lạc sang các nước. Lúc bấy giờ là thời kỳ cuối của đợt xuất binh chinh phạt Triều Tiên của Thái Cáp Toyotomi Hideyoshi, thiên hạ mệt mỏi kiệt quệ, khắp nơi giặc cướp cùng bọn võ sĩ giang hồ ngang dọc tung hoành. Có lẽ Musashi cũng lẫn lộn trong đám người đó. Năm mười sáu tuổi lang bạc đến xứ Tajima đánh chết một binh pháp giả tên là Akiyama gì gì đó. Trận đấu với nhân vật Akiyama này không được ghi lại rõ ràng. Đến ngay cả Musashi cũng không nhớ tên đối thủ của mình thì hẳn đây chỉ là một tay kiếm khách hạng xoàng mà thôi.
Như Watanabe Kouan có nhắc đến, Musashi tự rèn luyện và hội đắc kiếm thuật. Suốt cuộc đời Musashi chẳng hề theo học phái nào mà cũng không tôn ai làm thầy. Binh pháp của Musashi được đúc kết từ kinh nghiệm giao đấu thực tế. Không cần học mà có thể hệ thống hóa từ thực chiến thì cổ lai chỉ có mỗi mình Musashi. Thời đó, nếu chỉ xét tên thôi cũng có đến vài trăm phái kiếm khác nhau. Mỗi phái lại có những kỹ thuật đi kiếm phức tạp tinh diệu khác nhau nhưng có lẽ chỉ là sự quảng bá tuyên truyền, một chiến lược kinh doanh của họ mà thôi (các võ đường sống bằng số lượng võ sinh nên họ phải tìm cách tuyên truyền hình ảnh của mình). Như Yagyu Tajima Nokami cũng từng nói rằng: ?oTất cả các thế thủ (kamae), đòn thế đều là vô dụng?. Cái cốt yếu ở kiếm thuật chẳng qua chỉ là tốc độ đi kiếm mà thôi. Nhưng tốc độ đi kiếm lại phụ thuộc vào ba yếu tố mà không thể thiếu bất cứ mặt nào, đó là thần kinh vận động, thần kinh phản xạ siêu việt cùng với thể lực và khí lực. Xét về ba yếu tố này thì Musashi được thiên phú, đúng là nhân vật vạn người có một. Kiếm thuật của Musashi thì chỉ có mỗi mình Musashi là nắm được mà kẻ khác không thể bắt chước. Sau này có những phái kiếm ra đời dưới ảnh hưởng của ông như phái Musashi Ryu, Masana Ryu, Enmyou Ryu, Niten Ichi Ryu vân vân và các phái này đều tôn bậc thiên tài bất xuất thế này là khai tổ. Sau khi Musashi mất thì các phái này cũng gần như biến mất và không thể trở thành một phái chính thống trong lịch sử binh pháp Nhật Bản, vì chẳng có người nào chỉ cần học Musashi là trở thành Musashi được.

Ba
Vào cuối đời Musashi có kể về kinh lịch của mình
- Ta thời trẻ cũng sáu lần ra trận.
Nhưng không nói là theo vị Daimyou nào, giữ chức vụ gì trong quân đội. Trong bất cứ sổ ghi chép tên tuổi những nhân vật quan trọng trong quân của bất kỳ Daimyou nào cũng đều không thấy tên Musashi. Chắc có lẽ xuất trận với thân phận thấp hèn không thể tự hào nổi. Musashi lần đầu tiên ra chiến trường là tháng chín năm Keichou thứ năm trong trận phân chia thiên hạ Sekiga Hara. Lúc đó vừa mười bảy tuổi. Musashi theo phe miền Tây đại bại trong trận chiến.
Tại sao lại tham gia chiến trường? Chỉ là vì nam tử hán thời đó ai cũng đều ôm mộng xuất thế lập thân giữa lúc loạn lạc này. Nếu vận tốt một chút thì sẽ trở thành đại tướng giữa ba quân, hoặc là chủ một nước một thành.
Musashi lúc đó thuộc phe Thái Thú vùng Bizen Okayama năm mươi bảy vạn hộc là Ukita Chunagon Hideie. Nhà Hideie dẫn theo một vạn bảy ngàn binh lính đến chiến trường Sekiga Hara và là đội quân miền Tây lớn nhất. Nhưng Musashi không phải là binh sĩ trực thuộc Hideie mà thuộc Shinmen Iganokami, cựu chủ của thân phụ Musashi và theo thờ họ Ukita (sau khi Ukita diệt vong thì Shinmen theo họ Kuroda ở Chikuzen). Nhờ quan hệ chủ tớ của thân phụ mà Musashi đang trên đường lang bạc tìm đến đầu quân cho Shinmen. Nhưng Shinmen tỏ thái độ không thèm tiếp. Được rồi, cho nó vào hàng lính trơn vậy. Lính trơn sao? Có lẽ lúc đó Musashi đã thốt lên bi phẫn.
Cho dù là kẻ lang bạc giang hồ nhưng dù gì thì cũng là con cháu của người từng giữ đến chức tổng quản cho chúa, trong quân lại có lắm kẻ quen biết với ông Munisai nhưng vẫn không nói hộ lời nào. Chỉ qua một chuyện này là có thể hiểu ngay sinh thời ông Munisai là người thế nào trong con mắt của chủ nhân và hậu bối.
Lúc này Musashi bắt đầu bước đi không theo quỹ đạo của chuyện ?oxuất thế lập thân? thông thường trong xã hội võ gia nữa. Lúc này đã quyết ý, khắc cốt ghi tâm rằng cần phải lập thân bằng một chữ ?onghệ? ! Phải rồi, cô kiếm !
Cho đến khi tới chiến trường Sekiga Hara thì chỉ toàn bị bắt mang hành lý, quân lương. Nhưng vào cuối đời dường như Musashi có chút thổi phồng. Khi được Hosokawa Churi, thành chủ Kumamoto xứ Higo cho vời đến thì có viết trong tờ dâng lên chúa như sau:
- Từ thuở nhỏ đã sáu lần ra chiến trường, trong đó bốn lần đi tiên phong.
Rồi lại thêm ?oĐây là chuyện có chứng cứ hẳn hoi?. Chắc là lúc đó có người chiến hữu nào biết chuyện, nhưng thân phận lính trơn thì ?ođi tiên phong? chẳng phải là công trạng gì.
Nhưng có chuyện như thế này. Trước khi đội quân của Shinmen đến Sekiga Hara thì không biết phải dựng doanh trại ở chỗ nào, Musashi cùng bọn lính trơn vào núi dò xét tìm củi. Cả bọn đến trước một bờ vực, dưới vực là dấu tích của một bụi trúc bị đốn phạt. Bốn bề trơ ra những gốc tre trúc nhọn hoắt, tua tủa. Musashi quay lại hỏi bọn lính trơn
- Thế nào, các ngươi có đủ dũng khí nhảy xuống không?
- Đồ điên !
Nếu nhảy xuống vực thì sẽ bị bụi trúc kia đâm thủng chân ngay. Musashi vẫn thản nhiên nói
- Nếu có địch quân di chuyển dưới đây thì các ngươi làm sao? Chỉ đứng thẫn mặt ra đây sao?
- Đừng có phách lối, ngươi nhảy xuống xem sao.
- Được.
Vừa thét lên, Musashi đã ở dưới vực rồi. Chân bị đâm thủng nhưng vẫn cứ nhảy bật lên rồi bình thản bỏ đi mất. Quả là một dũng khí không bình thường. Ngay cả những người tinh thần không bình thường thì chuyện tự làm mình bị thương cũng không phải là chuyện bình thường. Có lẽ là Musashi muốn quảng bá tên tuổi của mình trong chốn ba quân chăng? Danh tiếng một võ sĩ cũng phụ thuộc vào những giai thoại như thế này.
Nhưng trận Sekiga Hara kết thúc mà Musashi vẫn chỉ là một chàng thanh niên vô danh vì quân miền Tây đại bại trong trận phân tranh thiên hạ này. Sau đó Musashi tiếp tục lưu lạc khắp nơi, vậy thì lấy gì làm sinh kế? Đương thời, thói thường của các tay kiếm giang hồ hay bọn Shugyosha nay đây mai đó để trau dồi võ nghệ là tìm một ngôi chùa nào đó trú chân qua đêm. Có khi lại gõ cửa những anh trưởng thôn hâm mộ binh pháp võ nghệ ở nơi quê mùa nào đó hoặc viếng thăm những nhà phú nông để nhận tiền lộ phí. Nhưng kỳ lạ là Musashi không hề túng thiếu tiền bạc bao giờ. Trong tập bút ký ?oTanji Houkin Hikki? kể trên có đoạn đặc biệt như sau:
- Musashi một đời có ?ophúc lực?, chẳng bao giờ túng thiếu tiền bạc.
Chuyện Musashi giỏi kiểm soát tiền bạc trở nên nổi tiếng vào những năm cuối đời. Sau khi thành danh thì trong nhà thường treo mấy túi vải đựng tiền trên trần nhà. Khi có chuyện cần thì ?oLấy túi số mấy số mấy xuống?, dùng sào tre khều xuống. Từ quan niệm lý tài quá mức kỹ lưỡng, cẩn thận như thế này mà xét, trong khi đó tinh thần lại như loài dã thú, dám nhảy từ trên xuống vực đầy gai nhọn thì có thể thấy Musashi không phải là kiểu người vô lại rách phóng túng như những phường kiếm khách giang hồ khác.
Nhưng đây không phải là keo kiệt. Vào những năm sau có đệ tủ tá túc trong nhà trông nom mọi việc. Khi đệ tử có chuyện cần xin phép đi đâu xa thì Musashi luôn hỏi:
- Con có dụng ý gì chưa?
Dụng ý ở đây tức là tiền bạc.
- Nếu chưa có thì để ta cho. Phàm đi bất cứ đâu mà không một đồng dính túi thì cũng khó. Nào, hạ túi số mấy số mấy xuống.
Còn đây là một câu chuyện thời còn phiêu bạt giang hồ.
Một ngày mùa hạ, Musashi đến Tomono Tsu xứ Bingo trú lại dinh thự của trưởng thôn theo lời mời khẩn khoản. Cái sinh nhai của Musashi cũng hình thành từ những lần thăm viếng những nhà giàu có như thế này. Về phía trưởng thôn thì cũng thấy an tâm hơn về mặt phòng vệ khi có một Shugyosha đến trú chân. Một hôm Musashi thấy trong nhà tự dưng ồn ào tấp nập nguời ra kẻ vào liền hỏi
- Chẳng hay là xảy ra chuyện tranh chấp gì à?
- Thưa vâng. Chẳng là có tin đồn bọn bách tính làng bên chuẩn bị đánh vào đây nên mới cho chuẩn bị nhân số để đối phó. Không biết tráng sĩ có thể giúp một phen được không?
Theo như lời trưởng thôn thì trong khu vực này thường xảy ra tranh chấp nguồn nước, mãi mà chẳng đi đến đâu. Rồi dân làng bên cạnh đổ xô về làng này.
- Đương nhiên, xin cứ an tâm.

Đây cũng là cái nghĩa thường làm của bọn Shugyosha thay cho tiền ở trọ.
- Nhưng mỗ tính không ưa ồn ào. Chỉ cần một mình mỗ trấn ngay cổng làng là được rồi.
Musashi mang theo mộc kiếm rời khỏi dinh thự. Trên đường đi nhặt lấy một mái chèo gỗ nằm bên vệ đường cắp vào tay trái. Chẳng bao lâu sau đã thấy bọn bách tính làng bên đổ xô vào cổng làng, người nào người nấy mang theo binh khí gậy gộc như chuẩn bị đi đánh nhau. Dân làng bên trông thấy Musashi không khỏi hãi hùng. Đúng là dị tướng vạn người có một.
- Mày là thằng nào?
- Là kẻ ăn nhờ làng này.
- Một mình thôi sao?
- Hai người.
Musashi huơ thanh mộc kiếm và mái chèo.
- Vô ích. Xông vào đánh chết nó đi!
Có mấy người xông lên trước huơ gậy nhằm Musashi bổ xuống. Musashi tay trái vung mái chèo chặn đòn đánh, tay phải dùng mộc kiếm đánh chết gã đầu tiên. Lặp đi lặp lại thao tác tả hữu đó mà đánh bật mấy người.
- Đúng rồi!! Đúng rồi!!
Musashi vui mừng khôn xiết. Phái song kiếm Niten ichi Ryu của Musashi sau này được khai nhãn từ lúc này. Nhưng người ta nói ban đầu phái song kiếm bắt nguồn từ thân phụ Musashi là ông Munisai. Ông Munisai là một cao thủ sử Jitte đã công phu được kỹ thuật tay trái dùng Jitte chặn bắt và khóa kiếm, tay phải rút gươm chém chết đối phương. Musashi đã hoàn tất công phu của thân phụ tại làng Tomono Tsu này. Những chiêu kiếm bí truyền thường đi đôi với truyền thuyết. Có một thuyết khác nói rằng thuở Musashi quan sát thấy người lớn chơi trống trong buổi tế lễ của làng, hai dùi trống gõ lên mặt trống phát ra âm thanh tả hữu giống nhau. Từ quan sát này mà cảm ngộ được kỹ thuật dùng song kiếm. Mà theo như lời Musashi thì mục đích của việc sử song kiếm là
- Để rèn luyện sao cho có thể vung kiếm bằng một tay.
Sự thật, đặc trưng kiếm pháp của Musashi chính là đánh bằng một tay hơn là sử song kiếm. Musashi một đời vung kiếm một tay, đấu hơn sáu mươi trận bất bại. Matsuura Seizan người phiên Hirato xứ Hizen, cao thủ phái kiếm Shingyo Tou Ryu đã từng giải thích về kỹ thuật đánh một tay này là ?oLoạn xa đao?. Loạn tức là biến chuyển bất ngờ không có hình thức cố định. Xa tức là quay tít như bánh xe. Tức là nếu nắm cán kiếm bằng cả hai tay thì theo lực học, sự vận động của thanh kiếm sẽ bị hạn chế. Nhưng nếu sử dụng bằng một tay thì có thể vận động biến ảo khôn lường như loạn xa. Nhưng đây là kỹ thuật không thể dùng được nếu không có một sức lực ghê gớm. Cổ lai chỉ có mỗi mình Musashi là sử dụng thành thạo kỹ thuật này.
Còn đây là một câu chuyện thời còn trẻ, lúc xấp xỉ hai mươi. Trong khi phiêu bạt khắp đất nước thì Musashi cũng gặp được nhiều tri kỷ. Phú thương Dousai chủ hiệu buôn Akakabe Ya ở dưới thành Himeji xứ Banshu là một người trong số đó.
Musashi phiêu bạc giang hồ gần như là xin ăn các nơi nhưng bên hông lại mang kiếm quý của những thợ rèn danh tiếng như Houki Fujiwara Yasutsuna thời Heian, thợ rèn Izumi Nokami Kaneshige ở Bushu hay thanh bảo kiếm do đích thân Masamune rèn mà tục gọi là thanh ?oMusashi Masamune? (được bộ văn hóa chỉ định là bảo vật mỹ thuật trọng yếu của Nhật Bản) cũng là vì có những người bảo trợ ở các địa phương như thế này. Tức là có ?ophúc lực?, được quý nhân để mắt.
Akakabe Ya Dousai có đứa con trai tên là Doui đương tuổi niên thiếu.
Musashi nhận lời của Dousai mà dạy dỗ binh pháp cho Doui. Một hôm thiếu niên hỏi
- Thưa sư phụ, binh pháp phải học và trui rèn như thế nào để trở nên giỏi giang?
- Không biết.
Nói rồi Musashi chỉ vào thanh gỗ dùng để kéo trượt cửa lùa trong phòng, hỏi
- Con có thể bước đi trên đó được không?
- Được ạ.
Thiếu niên đáp dứt khoát.
- Nếu như thanh gỗ đó được treo lên cao khoảng một gian (gần 2 mét) thì bước đi được không?
- Thế thì sợ lắm ạ.
- Nếu như thanh gỗ đó rộng chừng ba thước (gần 1 mét) thì sao?
Thiếu niên nghĩ ngợi một lúc rồi đáp

- Có thể được ạ.
- Đó chính là Mikiri. Phán đoán được cái gì hợp với mình trong phạm vi của mình tức là Mikiri.
Mikiri là một thuật ngữ độc đáo của Musashi, nghĩa là nhìn thấu suốt, phán đoán thông suốt. Đây cũng chính là điểm đặc trưng trong binh pháp, vũ nghệ của Musashi như sẽ nói đến sau này.
- Nhưng nếu giả sử như thanh gỗ bề rộng ba thước đó trở thành chiếc cầu bắc từ đỉnh tháp Thiên Thủ thành Himeji sang đỉnh núi Zouizan thì con có bước đi được không?
Thiếu niên chỉ cần tưởng tượng thôi cũng đã thấy rùng mình.
- Con không nhìn thấu được ạ.
Musashi gật đầu, ừ đúng rồi.
- Trước sau gì nó cũng chỉ là một miếng ván rộng ba thước. Cho dù ở vị trí trên cao một thước hay cao trăm trượng thì cũng như nhau mà thôi. Nhưng nếu ở trên cao trăm trượng thì tự nhiên sẽ sanh tâm bất an lo ngại rằng nếu rơi xuống thì không toàn mạng. Binh pháp chính là để giết chết cảm giác bất an, nếu nhìn thấu suốt, nếu giết chết bất an thì con sẽ trở thành danh nhân thiên hạ.
Một hôm bỗng có người phong thái dị thường tìm đến hiệu Akakabe Ya.
- Nghe nói có kiếm sĩ giang hồ Miyamoto Musashi trú tại quý quán. Mỗ dám xin được lãnh giáo một chiêu.
Khi người trong quán hỏi ?oNgài là ai? thì người này xoay lưng, trên lưng tấm áo chẽn không tay có viết hàng chữ thật lớn: ?oTenka Musou Hyouhou Sha Musou Gonnosuke? (Thiên hạ vô song binh pháp giả Musou Gonnosuke. Musou: mộng tưởng). Cả bọn trông thấy bật ngửa.
Đây là một kiểu tuyên truyền quảng bá rất phổ biến trong giới võ nghệ đương thời, mà như danh hiệu ?oHino****a Musou? của ông Munisai cũng chỉ là một kiểu này. Lại có một binh pháp giả mặc y phục phụ nữ đi khắp nơi, như Negishi Tokaku tổ phái kiếm Mijin Ryu mặc chiếc áo lông chim như quỷ Thiên Cẩu đi rêu rao.
Lúc đó Musashi đang ngồi ở nhà sau uốn nắn một cánh cung nhỏ. Khi Gonnosuke lần qua vườn đi vào thì cũng không hề dừng tay,
- Nếu các hạ muốn đấu thì hãy chuẩn bị đi.
- Các hạ thì sao?
- Ta dùng cái này.
Musashi bước xuống vườn, mang theo cánh cung không dây. Gonnosuke cảm thấy dường như mình bị khinh nhờn nên không khỏi kích nộ, bất ngờ vung mộc kiếm xông vào.
Mũi kiếm vừa giơ lên cánh tay liền giương theo. Cánh cung nhỏ của Musashi như hút lấy dính chặt vào cánh tay Gonnosuke không rời một thốn. Thoạt nhìn thì tưởng như Musashi chỉ chạm nhẹ vào nhưng Gonnosuke cứ vung mộc kiếm mà đứng như trời trồng, không thể cử động nổi. Hắn toan dứt ra, dãy dụi tiến lên hay lùi lại thì Musashi cũng theo đó mà tiến thoái. Gonnosuke mặt trắng bệch, mồ hôi đầm đìa,
- Tại hạ thua rồi. Các hạ là thiên hạ đệ nhất binh pháp giả.
- Vậy sao.
Nói rồi vứt cánh cung đi. Musashi chẳng mấy khi sát thương đối thủ của mình. Có lẽ là vì Musashi thấy rõ đây chẳng phải là đối thủ cần dùng sức nhiều, hoặc là vì yêu thích cái khí chất như trẻ con của Gonnosuke. Mà sự thật là sau này Gonnosuke lang bạc khắp nơi đều khen ngợi Musashi.
Nhưng đối với Shishido Tenzen là tay sử món võ khí Kusarigama lại không được như thế này (Kusasrigama là món binh khí xuất phát từ nông cụ. Nó là đoạn xích dài một đầu nối với lưỡi hái, đầu kia nối với quả chùy. Có lẽ gần giống với món ?obút chì? mà nhà văn Nguyễn Tuân tả trong ?oVang bóng một thời?). Không ai rõ lai lịch của Shishido Tenzen ra sao.
Nhưng Shishido là một họ rất phổ biến trong giới địa chủ, trưởng thôn ở những vùng quanh nơi Musashi xuất thân như Mimasaka, Banshu, Aki. Có lẽ đây là một binh pháp giả vùng Aki khi Musashi đi đi về về trên con đường SanYouro. Trong thời kỳ chiến loạn vào những năm Tenshou, Genki có nhân vật Shishido Shizen Ietoshi là chủ sơn thành trên núi Kikuyama thuộc Aki đã lập ra phái Kishin Ryu. Có lẽ Tenzen này là một người họ hàng gì đấy.
Đương thời, Kusarigama là món binh khí bắt đầu thịnh hành, cho đến đầu thời Edo thì các tay kiếm đều ngại chạm trán với kẻ sử nó. Lúc bấy giờ là lần đầu tiên Musashi đối mặt với món binh khí này. Hôm quyết đấu, Musashi thay thanh kiếm Wakizashi dài bằng một thanh cực ngắn. (Một Samurai được phép đeo hai thanh kiếm bên mình, một dài và một thanh ngắn hơn. Thanh ngắn gọi là Wakizashi)
Musashi vào thế Hassou thủ kiếm bên vai. Tenzen ném quả chùy, sợi xích quấn chặt vào thanh kiếm Musashi. A ha, vậy là tiêu đời, Tenzen thầm nghĩ. Hắn chậm rãi lần tay kéo sợi xích lại gần. Lưỡi hái trên tay phải Tenzen chực chém vào cổ Musashi lấp lánh dưới ánh dương. Musashi trong lòng đã nhìn thấy chiến thắng, bất chợt tay trái buông cán kiếm ra. Cánh tay phải như Kim Cang lực vẫn đang bình thảng dằng lại sợi xích do Tenzen kéo. Musashi hốt nhiên trở tay trái rút thanh đoản kiếm Wakizashi đeo bên hông nhằm vào ngực Tenzen mà ném.
- Á !
Tenzen toan tránh né nhưng đã loạng choạng. Trong nháy mắt,
- Ngươi đã thấy chưa !
Lưỡi gươm của Musashi đã bổ dọc đầu Tenzen xuống đến chấn thủy. Tenzen biến thành tảng thịt nhuốm máu đổ vật xuống.
Musashi tỷ thí ở những nơi quê mùa như thế này không biết bao nhiêu lần, vì đối phương toàn là những binh pháp gia vô danh nên nếu nói là để rao danh bán tiếng thì chẳng có chút hiệu quả nào, cũng chỉ là một thanh niên vô danh lưu lạc giang hồ. Vì chàng thanh niên này đã quyết tâm lập thân bằng con đường binh pháp vũ nghệ nên cần phải để lại tiếng tăm với thế gian, cần phải lên kinh đô một phen. Cần phải khiêu chiến với danh môn chính phái Yoshioka đang làm mưa làm gió trong làng kiếm ở miền Tây nước Nhật. Musashi chiến đấu như điên cuồng, Yoshioka ở thế phòng bị, trận đấu bên gốc tùng Sagari Matsu chùa Ichijou Ji ở cánh đồng Rendai bên ngoài kinh đô được khai sinh từ đây.