Tìm hiểu Binh chế quân đội Đại Việt từ Bắc thuộc đến cận đại

Chào các bác, em yêu sử mà đọc cũng không ít về sử ta, em muốn thu thập các thông tin về cách thức trang bị, tổ chức của quân đội Việt Nam thời cổ mà sử sách đã ít lại lờ mờ, khi nói về chiến tranh chỉ nói chủ yếu về cách hành quân và các trận đánh hết sức sơ lược. Còn cách tổ chức quân đội , trang bị cho người lính thời xưa, cách thức chiến đấu thế nào thì hết sức mơ hồ. Mong các bác vào thảo luận.

Đúng là rất ít tài liệu nói đầy đủ về nội dung như bạn đưa ra. chủ đề của bạn khá rộng là bởi vì nó đòi hỏi kiến thức đọc. không phải không có tài liệu, cái cốt yếu là các nguồn sách và tài liệu mỗi người tiếp cận là khác nhau, rất phong phú. phải đọc nhiều mới tổng hợp và chắt lõi được để đưa ra và bàn.
Nếu bắt đầu từ sau thời kỳ Bắc thuộc, phải kể đến việc người đã chấm dứt nhà Nam Hán cai trị tại Giao Châu (Việt Nam)... Đó phải kể tới công lao của Ngô Quyền. Trước tiên, chúng ta cùng thảo luận về tổ chức quân đội, các lực lượng và trang bị cho quân đội của ông trong thời kỳ này, trước và sau trận thủy chiến năm 938 trên sông Bạch Đằng với đối thủ là Lưu Hoằng Thao - thái tử của vua Nam Hán...

Các phim về lịch sử của Việt Nam quá ít.

Áo giáp Đại Việt

Lịch Trình Tiến Hóa của Khải Giáp

Trải qua những thăng-trầm của lịch-sử, bao nhiêu chứng-vật và tài-liệu đều bị mất-mát. Vì Lịch-sử và Văn-hóa Đại-Việt có liên-quan mật-thiết với Lịch-sử và Văn-hóa Trung-Hoa, nên sự nghiên-cứu về Khải-Giáp Đại-Việt có thể dựa vào những dữ-kiện của lịch-sử Trung-Hoa :

- Thời Nhà Tùy (581-618) dùng « Minh-Quang-Khải » làm áo-giáp chánh.

- Thời Nhà Đường (618-907) dùng 13 loại áo-giáp khác nhau trong đó có 6 loại áo-giáp bằng sắt và thép như « Minh-Quang-Khải » và « Sơn-Văn-Giáp » ; còn 7 loại Giáp kia thì bằng da. Ngoài ra, người ta cũng dùng cả « Giáp-Vải » và « Giáp-Lụa ».

- Thời Ngũ-Đại (907-960) thì Khôi-Mão và Khải-Giáp không khác thời Nhà Đường bao nhiêu, người ta chỉ thay đổi chút ít về cấu-trúc về Khôi-Mão và hình-thù những Vảy-Giáp.

- Thời Nhà Tống (960-1279) thì Khải-Giáp vẫn giữ theo cấu-trúc Giáp-Bào thời Ngũ-Đại nhưng Vảy Giáp được nghiên-cứu tường-tận hơn.

- Thời Nhà Liêu (916-1125) thì Khải-Giáp cũng tương-tợ như thời Ngũ-Đại.

- Thời Nhà Kim (1115-1234), sau khi xâm chiếm Bắc-Tống, thì Khải-Giáp được khai-triễn hơn.

- Thời Nhà Nguyên (1271-1368), thì Khải-Giáp được cải-tiến do ảnh-hưởng của Giáp-Bào Nhà Kim và Nhà Tống mà quân Mông-Cổ đã thôn-tính.

- Thời Nhà Minh (1368-1644), thì Khải-Giáp được toàn-hảo nhất. Các Tướng-sĩ được mặc « Đại-Hồng-Bào » và mặc « Sơn-Văn-Giáp ».

- Thời Nhà Thanh (1644-1912), thì những lúc đầu, Giáp-Bào noi theo kiểu Giáp-bào Nhà MINH, nhưng về sau thì Giáp-Bào bị suy-thoái do sự phát-triễn của súng đạn, duy chỉ còn « Giáp-Vải » và « Giáp-Lụa » là được sử-dụng

Nghiên Cứu So Sánh Khải Giáp

Chiếu theo lịch-trình tiến-hóa của Giáp-Bào dựa theo những dữ-kiện của lịch-sử Trung-Quốc, và trên những hình tượng tìm thấy trong các đình chùa tại Việt-Nam, thì chúng ta có thể suy-diễn ra rằng :

- Giáp-Bào Đại-Việt của danh-tướng Lý-Thường-Kiệt thời Nhà LÝ (1010-1225) tương-đương với Giáp-Bào thời Nhà TỐNG (960-1279) ;

- Giáp-Bào của danh-tướng Trân-Hưng-Đạo thời Nhà TRẦN (1226-1400) tương-đương với Giáp-Bào thời Nhà NAM-TỐNG (1127-1279) và Nhà NGUYÊN-Mông (1279-1368) ;

- Giáp-Bào của thời Nhà Hậu-LÊ (1428-1527 C.N.) tương-đương với Giáp-Bào thời Nhà MINH (1368-1644) ;

- Giáp-Bào của thời Nhà TÂY-SƠN (1778-1802) và thời Nhà NGUYỄN (1802-1945) tương-đương với Giáp-Bào thời Nhà THANH (1644-1912).


Giáp Lụa dưới Triều Nhà NGUYỄN
(còn lưu-giữ vết-tích Dịch-Oa-Giáp 腋 窩 甲)
Việt-Nam – Thế-Kỷ 19.



Giáp Lụa dưới Triều Nhà THANH
(còn lưu-giữ vết-tích Dịch-Oa-Giáp 腋 窩 甲)
Trung-Hoa – Thế-Kỷ 19.



Tượng Giáp-Sĩ Đại-Việt cầm Đại-Chùy
Đại-Việt – Thế-Kỷ 17.
(Điện Voi Ré – Việt-Nam)



Tượng Hộ-Pháp (Dharmapâla) mặc Khải-Giáp
Đại-Việt – Thế-Kỷ 17.
(Chùa Thiên-Phúc – Việt-Nam)



Khôi-Mạo gắn Nhĩ-Giáp 耳 甲
hình Cánh Phượng Bay
( Phượng-Dực Mạo 鳳 翊 帽 )
(hình nhìn từ 3/4 phía trước)
(Đại-Việt – Thế-Kỷ 15~17)

(Khôi-Mạo bị khiếm-khuyết Ngù nơi chóp)



Khôi-Mạo gắn Nhĩ-Giáp 耳 甲
hình Cánh Phượng Bay
( Phượng-Dực Mạo 鳳 翊 帽 ) Triều Nhà MINH
(Trung-Hoa – Thế-Kỷ 14~17)

Tượng Tướng-Sĩ đặt tại Minh-Lăng-Tẩm



Khôi-Mạo gắn Nhĩ-Giáp 耳 甲 hình Hỏa-Châu
(Hỏa-Châu Mạo 火 珠 帽 ) có Quai đỡ che màng-tang.
(hình nhìn từ phía trước)
Đại-Việt – Thế-Kỷ 13~15

(Tín-dụng ảnh : Nguyễn Ngọc Phương Đông)



Khôi-Mạo gắn Nhĩ-Giáp 耳 甲 hình Hỏa-Châu
(Hỏa-Châu Mạo 火 珠 帽 ) có Quai đỡ che màng-tang.
Hạ-Bác-Giáp 下 膊 甲 (Giáp đỡ che Bắp Tay Dưới)
(hình nhìn từ phía sau)
Đại-Việt – Thế-Kỷ 13~15

(Tín-dụng ảnh : Nguyễn Ngọc Phương Đông)



Khôi-Mạo gắn Nhĩ-Giáp 耳 甲 hình Hỏa-Châu
( Hỏa-Châu Mạo 鳳 翊 帽 ) và Quai đỡ che màng-tang.
(hình nhìn từ 3/4 phía trước)
Đại-Việt – Thế-Kỷ 12~13



Khôi-Mạo gắn Nhĩ-Giáp 耳 甲 hình Hỏa-Châu
( Hỏa-Châu Mạo 鳳 翊 帽 ) và Quai đỡ che màng-tang.
(hình nhìn từ phía sau)
Đại-Việt – Thế-Kỷ 12~13



Tượng Danh-Tướng TRẦN Hưng Đạo
Đại-Việt – 1213~1300.



Phù-điêu Đại-Tướng Nhà Nam-TỐNG
Trung-Hoa – 1127~1279.



Phù-Điêu Giáp-Sĩ thời Nhà Lý
Đại-Việt - 1010~1225



Tượng Giáp-Sĩ thời Nhà Tống
Trung-Hoa - 960~1279



Khôi-Mạo gắn Nhĩ-Giáp 耳 甲 hình Hỏa-Châu
( Hỏa-Châu Mạo 鳳 翊 帽 ) có Quai đỡ che màng-tang
và có Diện-Giáp 面 甲 đỡ che mặt.
(hình nhìn từ phía trước)
Đại-Việt – Thế-Kỷ 10~12



Khôi-Mạo gắn Nhĩ-Giáp 耳 甲 hình Hỏa-Châu
( Hỏa-Châu Mạo 鳳 翊 帽 ) có Quai đỡ che màng-tang
và có Diện-Giáp 面 甲 đỡ che mặt.
(hình nhìn từ phía sau)
Đại-Việt – Thế-Kỷ 10~12

Nguồn :Trịnh Quang Thắng/
Bình-Định SA-LONG-CƯƠNG

Về nghiên cứu Áo Giáp mình cũng có một bộ tài liệu. Đợt này đi công tác về mình sẽ scan đưa lên cho các bác tham khảo.