Tìm Hiểu: Ðời Sống Loài Kiến

Tìm Hiểu: Ðời Sống Loài Kiến

Thư Sinh



Kiến, một trong những loại côn trùng sống hầu như tại khắp mọi nơi trên Trái Ðất, trừ những vùng băng giá tuyết phủ và những đại dương. Chúng sống thành từng đoàn, chia cắt phận sự rõ ràng, có tôn ti trật tự, biết bảo vệ nhau và cũng đi xâm lăng, cướp bóc, bắt nô lệ, nuôi bọ lấy "sữa" v.v... Trong một tổ kiến, có thể là mười mấy con, vài chục con, vài trăm con, hàng ngàn con ... nhưng đứng đầu luôn luôn là nữ kiến chúa, còn lại hầu như là các nữ kiến thợ với những nhiệm vụ như tìm kiếm thực phẩm, nuôi nấng kiến con, và đánh nhau khi có chiến tranh. Các kiến nam có rất ít và chỉ có mặt trong một thời gian ngắn với phận sự duy nhất là ******** với nữ kiến chúa để truyền giống, sau đó là chết. Như vậy cả tổ kiến có thể nói toàn là các nữ kiến!

Kiến có nhiều loại, khoảng độ 10 ngàn loại. Chúng hầu hết mang mầu đen, nâu hoặc mầu đồng đất. Có một vài loại mầu vàng, xanh lá cây, xanh da trời hay tím. Có loại to tới khoảng 2.5 centimeter nhưng cũng có loại nhỏ khoảng 0.1 centimeter. Thông thường thì đa số các kiến thuộc loại nhỏ. Mặc dù thể xác nhỏ bé nhưng kiến có thể khiêng một vật nặng hơn nó gấp 10 lần, có loại khoẻ đến độ khiêng vật nặng gấp 50 lần so với sức nặng của chính nó, có nghĩa nếu có người có khả năng tương đương như vậy thì với sức nặng 100 pounds, người đó có thể khiêng một vật nặng 500 pounds!

Kiến sống nhiều nhất là ở các vùng nhiệt đới. Chúng đào đường hầm làm tổ dưới đất, hay đùn đất lên trên xây tổ, hoặc làm tổ ở những bọng cây và lá cây. Có loại vô gia cư như các đoàn kiến lính nay đây mai đó. Loại kiến lính này đi cả đoàn như một đoàn quân Mông Cổ thời Thành Cát Tư Hãn. Chúng tàn phá và ăn những con côn trùng vô phúc nào chúng gặp trên đường đi. Có loại kiến chuyên đi xâm lăng những tổ kiến khác, khiêng bắt những trứng kiến để bắt những con kiến con này làm nô lệ cho chúng khi lớn lên. Có loại kiến chuyên đi thu hoạch những hột cây trái về cất dự trữ trong tổ như nhà nông. Có loại nuôi nấng những con bọ để lấy nước đường như nhà nông nuôi bò vắt sữa.

Theo các nhà khoa học thì kiến được tiến hóa cách đây khoảng 100 triệu năm từ chính các con tò vò (wasp) vì thể dạng của chúng rất giống nhau. Ðiểm khác biệt là loài kiến có một nốt tròn chuyển tiếp giữa thân và bụng hay có thể gọi là cái eo. Nữ hoàng kiến là loại to nhất, sau đến là các kiến đực và nhỏ nhất là các nữ kiến thợ.

Cơ thể của kiến có thể được phần ra làm 3 phần chính là đầu, ngực và bụng.

Ðầu của kiến có 3 đặc điểm chính là hai cần antenna, mắt và miệng. Hai cần antenna này chính là nơi cảm nhận các mùi, vị, nghe ngóng và nhận biết khi đụng chạm vật gì. Hai cần này chuyển động không ngừng để tiếp nhận các cảm giác đó. Kiến dùng hai cần antenna để định phương hướng, ngửi mùi trong không khí, tìm thức ăn, và nhận biết đồng bọn. Có vài khoa học gia tin rằng mỗi loài kiến có một mùi đặc biệt khiến chúng có thể nhận biết nhau một cách dễ dàng.

Kiến có hai mắt và mắt kiến thuộc về đa tròng, tức có nhiều tròng trong mắt. Có loại mỗi mắt có khoảng 6 tròng nhưng cũng có loại mắt có hơn 1000 tròng. Thông thường mắt nữ hoàng kiến và kiến đực có nhiều tròng hơn các kiến thợ. Kiến chỉ thấy một phần của vật thể trong mỗi tròng mắt này, tương tự như màn ảnh TV cấu tạo bởi các pixels, sự tổng hợp các pixels này tạo nên hình ảnh trên màn ảnh TV. Cũng nhờ vào con mắt tổng hợp này, kiến có thể thấy sự chuyển động của các vật thể một cách dễ dàng. Tuy thế kiến không thể nhìn xa được mà chỉ có thể nhìn các vật tương đối rõ ràng khi ở gần. Có vài loại kiến có đến 3 con mắt nhưng thuộc loại mắt rất đơn giản vì chỉ có thể phân biệt được sáng hay tối. Có vài loại kiến không có mắt.

Miệng của kiến có hai hàm, hàm ngoài và hàm trong. Hàm ngoài lớn hơn hàm trong, thay vì chuyển động theo chiều dọc lên xuống giống như người, hàm ngoài của kiến chuyển động theo chiều ngang. Hàm ngoài này dùng để mang thực phẩm, tha trứng hoặc kiến con (larva) và dùng để đánh nhau với kẻ thù. Rất nhiều loại kiến dùng đôi hàm ngoài này để xây tổ như đào đất và cắt gỗ. Cặp hàm trong nằm ngay sau kế cặp hàm ngoài được dùng để nhai, nghiến nát thực phẩm. Thực phẩm sau khi được nghiền nát sẽ được lưỡi đưa vào một túi nhỏ ngay đàng sau miệng. Túi nhỏ này cấu tạo bởi các cơ thịt, chuyển động và bóp những thực phẩm đã được nghiền nát này để vắt nước ra. Nước bổ dưỡng này được kiến tiêu thụ trong khi các bã thực phẩm được thải ra ngoài. Thực phẩm của kiến bao gỗm nhiều loại từ các côn trùng, cây trái cho đến những thảo mộc. Cặp hàm trong này của kiến có những hàng lông rất nhỏ mà công dụng như chiếc lược dùng để lau chùi hai cần antenna hoặc những cặp chân.

Loài kiến không có tai nhưng chúng nó có thể nghe được bằng cơ quan được gọi là chordotonal. Những cơ quan này có ở trên ngực, antenna, chân và đầu của kiến. Những cơ quan này cảm nhận được những tiếng động khi đi qua đất, tuy nhiên chưa ai biết rõ là những cơ quan này có thể cảm nhận được tiếng động trong không gian hay không. Có một số các loài kiến có thể tự mình gây ra tiếng động nhờ vào một cơ quan ở ngay dưới bụng. Cơ quan này chia ra làm hai phần, một phần có hình dáng như lưỡi cưa, phần kia cứng hơn và như điểm nhọn, tiếng động được tạo ra khi hai phần cạ vào nhau. Ðôi khi tiếng động được tạo ra lớn tới độ tai người có thể nghe được. Ngực là phần giữa trong thân thể của con kiến bao gỗm cả khúc nối và phần giao tiếp của bụng. Ngực được nối tiếp với đầu qua một cái cổ rất nhỏ bé.

Kiến có ba cặp chân. Mỗi chân được chia ra làm 9 khúc nối nhau bởi những khuỷu chân. Mỗi bàn chân của kiến đều có hai cái móc. Nhờ vào hai cái móc này mà kiến có thể bám, di chuyển trên cây và các bề mặt dưới. Kiến cũng dùng các móc này để bới đất và đào các đường hầm dưới đất. Cặp chân trước cũng có cái lược giống như hàm trong dùng để lau chùi những cặp chân khác và đôi cần antenna.

Trong loài kiến, kiến nữ hoàng và kiến đực có cặp cánh dùng khi giao tình. Những chị kiến thợ không bao giờ có cánh.

Bụng của kiến được chia làm hai phần, phần eo và phần bụng chứa. Eo kiến đã được nói ở phần trên là có hình dáng tròn nhỏ như viên bi, nối phần ngực và bụng chứa. Có vài loại kiến có kim chích nọc độc ở ngay đít bụng. Có loại có hạch chứa nọc độc ở bụng và dùng bụng để phun độc vào kẻ thù.

Các cơ quan cảm nhận: Cơ quan cảm nhận chính của kiến là cần antenna. Loài kiến có hai cần antenna ở ngay phía trước của đầu. Hai cần antenna này là cơ quan cảm nhận mùi vị, nghe và tiếp nhận những sự đụng chạm. Người ta có thể nhận biết một con kiến khoẻ mạnh một cách dễ dàng bằng cách dễ dàng bằng cách nhìn vào cần antenna di động một cách không ngừng nghỉ này. Nhờ vào hai cần antenna này mà loài kiến có thể ngửi được mùi vị trong không khí, xem xét thực phẩm, rờ đụng lẫn nhau, tìm kiếm phương hướng, tìm thực phẩm và để nhận biết đồng bọn. Một số các nhà khoa học nghĩ rằng nếu cùng trong một tổ kiến, chúng tiết ra một mùi hóa học đặc biệt để nhận biết nhau.

Ngoài ra kiến có thêm những cơ quan xúc giác khác ở miệng và vài nơi khác trên thân thể. Những cơ quan này là những sợ lông nhỏ tí và những cột xương sống.

Giai cấp trong xã hội loài kiến:

Hầu như trong tất cả xã hội loài kiến đều được chia ra làm ba thành phần. Ðó là nữ kiến chúa, kiến thợ và những chàng kiến đực. Sau khi ******** với một trong những chàng kiến đực, nàng kiến chúa này bắt đầu dựng tổ và chỉ đẻ trứng trong suốt cuộc đời còn lại của một nàng kiến chúa. Nàng kiến chúa này không cai trị tổ kiến nhưng những kiến thợ luôn luôn mang mồi lại nuôi như chúng nuôi lẫn nhau. Nhiều tổ kiến chỉ có một nữ kiến chúa nhưng có nhiều tổ kiến có nhiều nữ kiến chúa cùng trong một tổ. Ngoài nhiệm vụ săn sóc và nuôi nấng kiến chúa, đàn kiến thợ còn có nhiệm vụ xây tổ, bành trướng cho tổ rộng lớn thêm hơn, sửa chữa tổ khi bị hư hại, săn sóc những con kiến còn trong bọng hay trứng kiến, tìm kiếm thực phẩm và chống đỡ kẻ thù. Một chị kiến thợ có thể chỉ làm một công việc suốt cuộc đời, nhưng cũng có thể thay đổi từ việc này qua việc khác. Trong tổ kiến, lười nhất là những chàng kiến đực, chẳng làm gì khác ngoài nhiệm vụ ******** với nàng nữ kiến chúa và có cuộc sống ngắn ngủi nhất.

Những nàng kiến thợ này thì hình dáng to nhỏ khác nhau. Thường thì nàng kiến lính là loại to nhất, có đầu bự nhất và hàm to nhất. Trong một số loại kiến thì kiến lính chỉ để đánh lộn, chống đỡ kẻ thù. Trong một số loài kiến khác, kiến lính chẳng có một nhiệm vụ gì đặc biệt cả.

Tổ Kiến





Loại kiến mộc to lớn màu đen hay nâu thường làm tổ ở những cành cây, đôi khi chúng làm tổ ngay cả ở xà nhà. Loài kiến này không ăn gỗ như những con mọt nhưng chúng cắn gỗ để làm tổ. Có nhiều loại làm tổ ở những thân cây mục hay dưới lớp vỏ cây, hoặc ở các phần rỗng của lá cây, đôi khi ở trong những gai cây. Có một vài loại nhai nát lá cây hay thân cây để xây tổ.

Loại kiến nhiệt đới cuộn lá, đan lá lại với nhau để làm tổ. Có những chị kiến thợ giữ cạnh lá lại với nhau, trong khi những chị kiến thợ khác tha những kiến bọng (larvae) nhả tơ để nối lá lại. Kiến bọng là giai đoạn thành hình đầu tiên của kiến. Những con kiến bọng này có khả năng nhả những sợi tơ trắng để giữ, nối lá lại với nhau thành tổ.



Tổ kiến có loại to, loại nhỏ. Có loại nhỏ chỉ bằng đầu ngón tay, chứa khoảng từ chục con tới 2, 3 trăm con kiến. Có loại xây tổ dưới đất rộng tới cả 12 thước như loại kiến ở vùng nhiệt đới chứa hàng chục triệu con kiến. Có loại kiến xây mười mấy cái tổ nối nhau bằng những đường hầm ở dưới đất như loại kiến vùng bắc Mỹ và ở Âu Châu và rộng như một sân chơi tennis. Có tổ cao tới cả thước chứa hàng triệu con.

Hầu hết các tổ kiến được xây và chia ra làm nhiều phòng. Một phòng cho nữ kiến chúa và trứng. Nhiều phòng dùng như phòng nuôi trẻ để chứa các kiến thơ đang tăng trưởng. Rất nhiều được xây dùng làm chỗ tụ họp cho các kiến thợ và dùng để nghỉ ngơi. Trong một số tổ, có những phòng kho để chứa đồ ăn và nuôi nấm. Tổ sẽ được xây rộng ra thêm khi số kiến ngày càng đông. Ở những vùng lạnh khi trời mùa đông, kiến sống ở khúc sâu nhất của tổ dưới lòng đất và chui ra khi tiết mùa xuân.

Ðời Sống Tuần Hoàn Của Loài Kiến





Nữ Kiến Chúa

Các nữ kiến chúa thường sinh sản những kiến thợ nhưng ở một khoảng thời gian nhất định nào đó trong năm thì đẻ ra những trái trứng chỉ để thành kiến đực và kiến nữ chúa. Vài tuần sau khi sinh, các chàng kiến đực và các nàng kiến nữ chúa này sẽ bò ra khỏi tổ, bay lên không trung để giao tình. Trong cuộc giao tình, chàng kiến đực để lại trong cơ thể nàng kiến chúa những tinh trùng. Một nàng kiến chúa có thể giao tình với một hay nhiều chàng kiến đực. Trong mùa giao tình này, số lượng tinh trùng trong bụng nàng kiến chúa có thể dùng cho suốt cuộc đời sinh sản của nàng nữ chúa kiến.

Sau cuộc giao tình trên không trung, những nàng kiến chúa và kiến đực đáp xuống mạt đất. Những chàng kiến đực bò quanh quẩn lang thang và chết. Còn nàng kiến chúa cắn đứt đôi cánh và bò đi kiếm chỗ làm tổ. Có trường hợp nàng kiến chúa này bò về lại tổ cũ và được chấp nhận như thêm một nữ kiến chúa. Ðôi khi có nàng kiến chúa sống nhờ ở một tổ kiến khác loại, được chúng săn sóc và nuôi nấng cho khi sinh sản. Nhưng thông thường thì nàng kiến chúa này lập một tổ mới. Sau khi sửa soạn nơi xây tổ, nàng kiến chúa đóng cửa ra vào và bắt đầu đẻ trứng. Trong suốt thời gian này, nàng kiến chúa sống bằng cách ăn cặp cánh đã trở thành vô dụng của mình. Ðôi khi nàng kiến chúa đói quá ăn cả những trái trứng của mình. Nàng kiến chúa có khả năng kiểm soát cho tinh trùng vào trứng hay không. Trái trứng nào không có tinh trùng sẽ trở thành kiến đực, những trái nào có tinh trùng giao hợp sẽ trở thành những nàng kiến thợ hoặc nữ kiến chúa.



Kiến Ðực

Loài kiến tăng trưởng qua 4 giai đoạn

(1) trứng,

(2) trứng bọng (larva),

(3) kiến thơ (pupa),

(4) kiến.

Trứng kiến rất nhỏ, chỉ vài ngày sau khi thành thì sẽ trở thành kiến bọng. Kiến bọng màu trắng, nhìn giống như giun. Hầu hết các loại kiến bọng thì không di chuyển được. Nàng kiến chúa phải nuôi những con kiến bọng này bằng nước miếng của mình và đôi khi bằng chính những trái trứng. Giai đoạn này mất khoảng vài tuần, sau đó những con kiến bọng này trở thành kiến thơ. Có một số loại kiến bọng nhả và bọc chúng trong một cái kén trắng bạc trước khi trở thành kiến thơ. Kiến thơ là loại kiến non nhìn trong suốt, không ăn và không di động, từ từ sau một thời gian thoảng 2 tới 3 tuần thì trở thành kiến. Bắt đầu sự ra đời của những đoàn kiến thợ.

Những con kiến thợ này ngay sau khi cứng cáp trưởng thành, liền rời khỏi tổ kiếm mồi mang về cho nữ kiến chúa và đàn kiến bọng, và bắt đầu phận sự săn sóc trứng, kiến bọng và kiến thơ trong khi nữ kiến chúa tiếp tục đẻ trứng. Nữ kiến chúa đẻ cả hàng nhiều ngàn trái trứng trong suốt một đời mà đa số các trứng này sẽ nở ra kiến thợ.



Kiến Thợ

Ðể sinh tồn và chống trả lại những con vật khác ăn kiến như ếch, nhện, chim, các loại bò sát v.v... và ngay cả chính các loài kiến khác được coi như là thù địch, loài kiến chống đỡ lại bằng cách chích, cắn hay phun formic acid hoặc những loại hóa học khác dùng để chống đỡ. Khoảng nửa loài kiến có ngỗi dùng để đâm chích. Loại này chính là kiến lửa và loại kiến bự chích xuyên qua da. Ngỗi chích này nhả một loại nọc độc rất đau đớn và khó chịu. Loại không có ngỗi chích thì có thể phun độc từ đít bụng.

Loài kiến từ tổ này hay thường đánh nhau với tổ khác. Có loại đánh nhau không đến nỗi nào như loại kiến mật, chúng chỉ dùng sức đẩy nhau, không có gây đau đớn cho nhau. Bên nào thắng thì chiếm tổ bên kia. Nhưng cũng có loại đánh nhau đến chết, cắn chân, cắn tay, cắn cần antenna, cắn eo cho đứt bụng ... Thông thường chúng hay dùng cách "ngựa xé" bằng cách nhiều con kiến cùng bọn, cắn giữ chân, bụng, antenna của một con kiến thù địch và "kéo" ra. Và những con kiến cùng bọ khác dùng càm cắn con kiến này thành từng mảnh! Bên nào thắng sẽ chiếm những trứng, kiến bọng và kiến con về làm thực phẩm. Có loại kiến chỉ chuyên sống về nghề thảo khấu như thế.

Truyền thông: Kiến nói chuyện với nhau bằng nhiều cách. Có loại sống trên cây hay lá dùng bụng của mình đập lên vách tổ báo hiệu khi tìm được thực phẩm hay có kẻ thù địch xuất hiện. Sự rung động truyền từ vách tổ đến đàn kiến bên trong khiến chúng ùa ra khỏi tổ để giúp khiêng mồi hay chống đỡ lại kẻ thù. Có loại gây ra tiếng động như đã nói ở trên.

Kiến cũng có thể giao tiếp với nhau bằng cách nhả ra những chất hoá học gọi là pheromones. Những chất hóa học này được chứa ở những hạch ở đầu, ngực hay bụng. Chúng có một mùi hay vị đặc biệt rất nhậy cảm với loài kiến. tuỳ loại hóa học được nhả ra sẽ mang ý nghĩa khác. Thí dụ như nếu nhả ra ở bụng như chất đánh dấu để biết đường đến chỗ có thực phẩm tha về tổ. Nếu cảm thấy nguy hiểm một loại hóa học pheromone khác có thể được nhả ra để báo động.

Ðể phân biệt loại kiến khác tổ, có lẽ loại kiến nhận biết nhau bằng mùi. Khi hai con kiến gặp nhau, chúng dùng hai cần antenna để ngửi nhau. Nếu là cùng tổ, chúng có thể miệng đụng miệng và một con sẽ nhả ra một chút nước ngọt cho con kia.

Tuổi thọ: Tuổi thọ của nữ kiến chúa lâu nhất, khoảng từ 10 năm tới 20 năm. Kiến thợ sống từ 1 năm đến 5 năm. Kiến đực chỉ sống được và tuần tới vài tháng và chết sau khi giao tình.

Loại kiến: Có khoảng 10 ngàn loại kiến, được chia ra làm 8 tới 9 nhóm dựa theo hình dáng của loài kiến. Tuy nhiên kiến cũng được phân loại dựa trên lối sống của chúng như (1) kiến lính, (2) kiến nô lệ, (3) kiến nhà nông, (4) kiến vắt sữa, (5) kiến mật, (6) kiến nấm, (7) kiến càng, (8) kiến cây và (9) kiến gỗ.

Loại kiến lính là loại kiến săn rất hung dữ, đi thành từng đoàn. Có loại săn mồi dưới mặt đất, đi qua những đường hầm. Mồi của chúng thường là các loài côn trùng và nhện. Nhưng đôi khi những con thú lớn cũng bị giết chết nếu chạy không kịp.

Hầu hết tổ của loại kiến lính này chứa khoảng 10 ngàn con tới nhiều triệu con. Kiến lính không làm tổ dưới lòng đất nhưng bên trên mặt đất, tuy vậy nhưng tổ của chúng không phải thuộc loại cố định. Khi nghỉ ngơi, loại kiến lính này ôm bám vào nhau thành một khối lớn. Ðôi khi là một khối treo lủng lẳng trên một cành cây hay trong một bọng cây. Nàng kiến chúa cùng các trứng kiến nằm giữa khối ổ kiến này.

Một số loại kiến lính đi săn mồi nhiều tuần một lúc, xong nghỉ xả hơi vài tuần. Lợi dụng lúc nghỉ ngơi, nàng kiến chúa đẻ hàng ngàn trái trứng.



Kiến Lính

Loại kiến nô lệ đi tấn công các tổ kiến khác, bắt những con kiến bọng mang về tổ mình. Khi lớn lên thành kiến, những chú kiến bọng này coi những tổ kiến này như tổ của mình và khởi công xây cất thêm cũng như tu bổ. Có loại kiến nô lệ ở Amazon, vì hàm quá cong và lớn, rất khó khăn cho chúng xây tổ hoặc ăn, chúng đi bắt các loại kiến khác làm nô lệ xây tổ cho chúng và nuôi chúng ăn.

Những nàng kiến chúa nô lệ sau khi giao tình, không bao giờ tự gây tổ cho mình nhưng đi cướp tổ của các loài kiến khác bằng cách giết nàng kiến chúa của tổ kiến đó và đuổi những nàng kiến thợ đi. Khi những con kiến bọng trở thành kiến, chúng coi và phục dịch nàng kiến chúa nô lệ này như nàng kiến chúa cùng loại của chúng, săn sóc và nuôi những trứng kiến do nàng kiến chúa nô lệ này đẻ ra. Những trứng kiến này lớn lên và đi tấn công các tổ kiến khác loài khác, mang những con kiến bọng về tổ mình và số nô lệ bành trướng thêm ra.

Loại kiến nhà nông thì đi kiếm và tha những loại hột đem về cất trữ ở những căn phòng đặc biệt trong tổ. Chúng luôn luôn có thực phẩm nên không bao giờ sợ đói. Chúng cắn rời những vỏ, nhai nát nhân và hút lấy nước. Có loại ăn cả hoa, trái cây và côn trùng.

Loại kiến vắt sữa sống hoàn toàn trên chất nước ngọt. Chúng lấy chất nước ngọt này từ một số các côn trùng như con "aphid" hay một số các loại bọ rận thực vật, thí dụ như những con bọ trên những đốt cây mía. Loại bọ này hút, ăn những chất nước ngọt ra từ thân cây. Thông thường chúng hút quá nhiều và phải thải những chất nước ngọt thặng dư này ra khỏi người cho những nàng kiến thợ vắt sữa này. Rất thông thường, những con bọ này sẽ xịt nước ngọt ra cho kiến khi các nàng kiến thợ này "vắt sữa" bằng cách dùng cần antenna của mình vuốt nhẹ lên người những chú bọ. Bù lại, những con bọ ngọt này sè được loại kiến này bảo vệ, chống trả kẻ thù nào muốn hại những chú bọ ngọt này.

Có một số loài kiến vắt sữa săn sóc và gìn giữ trứng của những con bọ ngọt này suốt mùa đông. Khi trời đổi tiết xuân, trứng nở ra những con bọ ngọt và những con kiến này sẽ khênh những con bọ ra khỏi tổ, cho lên cây.

Có loại kiến vắt sữa "chăn" cả đàn bọ ngọt bám vào những rễ cây mọc dưới tổ kiến của chúng. Khi nàng kiến chúa trẻ đẹp nào từ giã tổ để đi xây tổ mới, nàng kiến chúa không quên ngậm theo một nàng bọ ngọt bụng đầy trứng. Sau chuyến bay giao tình trên không trung, nàng kiến chúa đi tạo dựng một tổ mới và sẽ có một "đàn" bọ ngọt mới.

Loại kiến mật sống bằng cách đi kiếm những giọt mật ngọt từ côn trùng hoặc thảo mộc mang về cất chứa trong tổ. Ðể giữ những mật ngọt này trong tổ, chúng có những con kiến "thùng phi" cất chứa những mật ngọt này bằng cách ăn và dồn những mật ngọt này xuống bụng khi những con kiến thợ mang về. Bụng những con kiến thùng phi này sẽ nở to ra tới độ chúng đi không được, và chỉ có thể treo, bám lủng lẳng trên trần một căn phòng nào đó trong tổ kiến. Khi con kiến nào cần ăn, chỉ việc dùng cần antenna của mình vỗ nhẹ vào bụng một trong những chú kiến thùng phi này để tiết ra mật ngọt cho chúng ăn. Loại kiến này thì sống ở những vùng khô và ấm.

Loại kiến nấm trồng những vườn nấm ở ngay trong tổ của chúng. Chúng trồng rất nhiều loại nấm nhỏ xíu khác nhau để ăn. Loại kiến nấm dùng lá, cuống hoa, và những vật liệu khác của thực vật làm phân bón cho những căn vườn nấm này của chúng. Khi một nàng kiến chúa nào đó đi xây tổ mới, nàng không quên ngậm theo một mớ nấm giống trong ngàm để tạo ra những vườn nấm mới. Loại kiến nấm này thì sống rất nhiều nơi vùng nhiệt đới.

Loại kiến nấm nổi tiếng nhất là loại kiến cắt lá. Chúng xây những tổ rất lớn dưới mặt đất có thể chứa cả hàng triệu con kiến. Khi đêm đến, những con kiến này rời khỏi tổ hàng đàn để đi cắt lá tha về tổ. Chúng khiêng những chiếc lá qua khỏi đầu và đi thành từng hàng. Những chiếc lá này sẽ bị nhai nhỏ ra để dùng làm phân bón cho những vườn nấm của chúng. Loại này được coi là loại phá hoại mùa màng vì hay cắn lá.

Kiến càng là loại kiến chỉ sống ở vùng Úc Ðại Lợi và New Caledonia. Ðây là loại kiến có thể được coi là loại "tiền sử" nhất, có nhiều con kiến thợ to tới 3.5 centimeter. Loại kiến càng này rất hung dữ. Chúng có cặp ngàm và nọc chích rất mạnh. Tổ chúng dưới đất. Thường mỗi tổ chỉ khoảng độ trăm con kiến thợ. Ðây là loài kiến duy nhất mà nữ kiến chúa không ẩn, dấu mình trong tổ mà lại ra ngoài đi săn mồi để nuôi đám kiến bọng. Chúng thường săn cái loại côn trùng. Loại kiến này chạy rất nhanh và đôi khi chúng cũng nhẩy.

Có một số các loại cây mà kiến rất thích, hay có thể hiểu là các lọai cây này rất thích kiến và hay dụ kiến đến ở trên cây. Ðể dụ kiến, các loại cây này có những cháng ba đặc biệt hay lá dễ cho kiến làm tổ, hoặc tiết ra những nhựa ngọt cho kiến ăn. Có một số cây có những cục kỳ lạ nổi trên thân cây, chứa những chất bổ dưỡng cho kiến ăn. Khi có kiến ở trên cây, chúng sẽ bảo vệ cây từ những con sâu hay ăn lá, đôi khi ngay cả những con vật lớn hay ăn lá nhưng sợ kiến. Loại kiến gỗ thì sống trong rừng gỗ vùng bắc bán cầu. Khi đi từng hàng, chúng tiết ra chất hóa học pheromone để lại trên đường đi. Loại này xây tổ rất lớn bằng những nhánh cây nhỏ. Loại này rất quan trọng để bảo vệ rừng gỗ từ những loại sâu và bọ ăn lá. Ðôi khi người ta phải bắt chúng từ rừng gỗ này mang sang rừng gỗ kia để bắt sâu.

Loại kiến gỗ không có nọc chích vì vậy chúng phun formic acid để tấn công kẻ địch. Formic acid chính là từ tự latin formica có nghĩa kiến gỗ.

Nói chung kiến đóng một vai trò quan trọng trong thiên nhiên. Chúng dùng để chế ngự các loại côn trùng và chính chúng cùng là nguồn thực phẩm của những loại khác như chim chóc, ếch nhái, các loài bò sát v.v... Kiến có thể mang lại nhiều thiệt hại cho nhà nông như cắn lá, nuôi bọ gây thiệt hại đến cây cối ... nhưng kiến cùng mang lại lợi ích cho nhà nông như làm đất mền dễ đâm rễ, bảo vệ cây từ sâu bọ v.v....


<:3)~~ <:3)~~ <:3)~~

cho hỏi:
1/tuổi thọ của 1 tổ kiến là bao nhiêu lâu???
2/sự hình thành kiến đực, kiến chúa và kiến thợ có giống như của ong không? (YO, XY, XX, không nhớ lắm, vì đọc mang máng được ở đâu đó)
Người ngồi đó...