Tìm hiểu về đế chế La Mã

Tìm hiểu về đế chế La Mã

1.Nguồn gốc thành rome
Theo truyền thuyết thì rome được romulus sáng lập vào năm 753 trước cn . Sau đó Rome bị người etruria kiểm soát và năm 531 trước cn ( em ko nhớ rõ lắm ) thì dân rome đã nổi dậy lật đổ vua Tarquin kiêu ngạo. La Mã trở thành đế quốc theo chế độ cộng hoà
Sau đó La Mã được Nguyên lão nghị viện kiểm soát . Các quan chấp chính được chọn ra từ đây , mỗi năm được bầu lại 1 lần . chính 2 người này là tổng quản quân đội
2.Quân đội thời cộng hòa:
Quân đội La mã thời kì đầu được xây dựng nhờ số thanh niên gọi gia nhập quân đoàn cho mỗi chiến dịch.Số lính này phục vụ từ 20-25 năm và ko được trả lương. Lính mới gọi là velite(khinh binh) còn lính có kinh nghiêm gọi là triari

Hay đấy, tiếp đi, bác chinook. Vấn đề gây nhiều tranh cãi nhất lf nguyên nhân sụp đổ của đế chế La Mã, nhưng bác (và các bác khác) hãy cứ nói về nó tuần tự đi, theo mốc thời gian. Muốn hiểu được nền văn hoá phương Tây nói chung và nền dân chủ phương Tây nói riêng hiện nay, thì không thể không tìm hiểu chế độ La Mã

_Đội hình testudo nổi tiếng của quân đội Rome được 1 người tên là Marius nghĩ ra, ông này đã làm 1 cuộc cách mạng thay đổi toàn bộ hệ thống quân sự của Rome lúc bấy giờ (còn được gọi là Marian Reform) . Bộ binh được đổi tên thành Auxilia,Early Legionary Cohort và Legionary Cohort...

Tôi đọc ở đâu đó là đội hình testudo do La Mã học tập của quân đội Macedonia dưới thời Alexander. Bác nào biết xin giải thích hộ.

lạy chúa, về kỹ thuật quân sự của La mã thì cũng nên nói, nhưng chỉ nên nói sơ qua thôi, chứ đi sâu vào thì nên sang Box KTQS mà nói. Các bác tập trung vào quá trình phát triển của nó đi. Cesar, Octavius,....cho đến lúc sụp đổ (la chute)

Truyền thuyết về thành Rome

Những người La Mã buổi sơ khai đặt niềm tin vào một vị thần lửa gọi là Vesta, để thờ cúng vị thần này họ xây dựng đền thờ được trông coi bởi bốn trinh nữ- những người được lựa chọn từ bé và phải phục vụ cho đền thờ suốt 30 năm. Trong quá trình phục vụ họ không được kết hôn, sinh con, giữ mình trong sạch vì họ tin rằng điều đó làm hài lòng các vị thần.
Một trong những trinh nữ ấy đã đi vào truyền thuyết lớn nhất trong cộng đồng người La Mã-sự khai sinh của Rome-thủ đô của đế chế huyền thoại. Câu chuyện bắt đầu khi cặp song sinh của một trinh nữ thờ thần Vesta chào đời, cô cho rằng những đứa trẻ là kết quả của mối tình kỳ diệu giữa mình và Mars- thần chiến tranh. Vị vua cầm quyền lúc bấy giờ chính là anh ruột của cô gái nhưng ông ta không tin vào những lời hoang đường của em mình ( tin thế quái nào được) lập tức ra lệnh tống giam người em và thả 2 đứa trẻ trôi sông Tiber. Hai đứa trẻ-Romolus và Remus không bị chết đuối, nưóc sông tự động rút và chiếc giỏ chứa hai anh em may mắn dạt vào bờ bên kia của dòng sông rồi được một người chăn cừu nhặt đem về.
Gần với thời điểm Chúa giáng sinh, khi mà truyền thuyết trên vẫn còn phổ biến, một nhà sử học La Mã tên là Livy cố gắng lật lại hàng thế kỷ để tìm sự thực. Những di bản cổ nhất mà Livy tìm thấy miêu tả vợ của người chăn cừu như một quái vật nửa người nửa sói . Điều này giải thích vì sao trước thời của Livy chi tiết này được thêm thắt vào và truyền thuyết trở thành: hai đứa trẻ được nuôi nấng bởi một con sói cái.

Theo những gì mà Levy nghiên cứu, Romulus và Remus khi trưởng thành đã giết ông bác ruột của mình để trả thù cho những ngày cầm tù của mẹ và vì sự chiếm đoạt ngai vàng phi lý từ tay người ông. Hai chàng trai đưa ông của mình trở lại ngai vàng và tìm ra Rome-địa điểm bên bờ sông khi họ được cứu sống!!!??

Sau đó hai anh em bất hoà, Romulus giết Remus và trở thành vị vua đầu tiên của Rome. Để gia tăng dân số trong địa bàn, Romulus định tập hợp luôn dân của các địa phuơng khác. Hòng kiếm vợ cho thần dân của mình ông bắt cóc phụ nữ chưa chồng của bộ lạc Sabines lân cận, bộ lạc này cảm thấy bị xúc phạm và tấn công trả đũa. Những người phụ nữ Sabines bị bắt cóc giờ đây đã là vợ, họ không muốn xảy ra cuộc xung đột giữa những người ruột thịt của mình nên can thiệp và mang lại hòa bình cho hai bên.

Truyền thuyết kết thúc khi Romulus biến mất vào một cơn bão lớn sau một thời kỳ nắm quyền lâu dài, ông giờ đây đã trở thành một vị thần. Sau đó ông xuất hiện trở lại, hạ xuống từ trên trời cao và tuyên bố với những người chứng kiến rằng: Rome trở thành thủ đô của của cả thế giới là ý nguyện của Thượng Đế, người La Mã thừa hưởng tố chất chiến tranh và mọi dân tộc khác không thể chống lại được sức mạnh của họ.
Chưa bao giờ đọc được cái truyền thuyết nào dở hơi hơn thế.

Những người La Mã đầu tiên
Nằm trong số các dân tộc di chú xuống phía Nam, băng qua dãy Apls để tìm tới xứ sở Italia ấm áp và trù phú là tộc Indo_Europeans-những người có ngôn ngữ đã tiến triển thành tiếng Latin, loại ngôn ngữ quan hệ mật thiết với ngôn ngữ Celtic. Trên bán đảo Italia, những người sử dụng tiếng Latin này định cư trên 50 dặm dọc theo những đồng bằng,chân núi ven biển , trong đó có cả những ngọn đồi thuộc Rome ngày nay.
Những ngọn đồi có độ dốc vừa phải này đã cung cấp cho họ lúa mỳ, dầu ô liu, hoa quả và những ruộng nho chín mọng. Không những vậy họ có thể chăn nuôi gia súc ở đây. Họ lấy nước sinh hoạt từ những hồ nước đọng trong những vùng đầm.

Truyền thuyết về Romulus và Remus xác nhận thời gian Rome được tìm thấy vào khoảng năm 735 trước Công Nguyên nhưng theo những nhà khảo cổ học hiện đại thì có những bằng chứng cho thấy khoảng năm 1000 TCN vùng Rome ngày nay đã có sự tập trung của nhiều làng mạc. Những ngôi làng này nằm trong đất liền cách 15 dặm so với biển, dọc theo bờ của con sông Tiber-đường giao thông quan trọng lúc bấy giờ. Theo một nghiên cứu thì người La Mã tổ chức thành những thị tộc của bộ lạc. Như những bộ lạc khác họ cũng có hội đồng bô lão, tù trưởng được chọn bởi các bô lão và cả sự ủng hộ của thị dân.

Rome dưới ách cai trị của người Etruscans
Người Etruscans sống phía Bắc của sông Tiber. Họ có thế mạnh trong khai thác mỏ và nông nghiệp. Họ buôn bán với những thành phố của người Hy Lạp nằm trong bán đảo Italia cũng như các thành phố khác dọc bờ biển Bắc Phi và Đông Địa Trung Hải. Họ thu về rất nhiều hàng hoá thông qua trao đổi đồ sắt và đồng. Họ biết chơi nhạc, múa hát và các trò tiêu khiển khác như biểu diển xiếc và đua ngựa. Và hơn hết, họ là những chiến binh đáng gờm. Rất nhiều vị vua Etruscan đã chinh phục những mảnh đất thuộc Italia và biến nó thành một đế chế riêng. VÀo khoảng năm 600 TCN, thủ lĩnh của tộc Etruscan dẫn quân Nam tiến, chiếm lấy Rome và những vùng phía dưới.
Trước khi Etruscan chiếm được ROme,người La Mã đã tự phân hoá thành hai tầng lớp: thường dân gọi là plebeian và quý tộc gọi là patrician. Tầng lớp quý tộc chiếm khoảng 5_10% dân số Rome, một số người cho rằng tầng lớp quý tộc trên là con cháu của những người tấn công La Mã thậm chí trước cả người Etruscan .
Như những gì đã xảy ra ở Trung Quốc và những nơi khác , tầng lớp quý tộc bắt tay ngay với những kẻ xâm lược để củng cố địa vị của mình, một số quý tộc thậm chí nhận làm con nuôi của tộc Etruscan. Tầng lớp quý tộc được bổ vào những vị trí quan trọng như tư tế, tất nhiên những vị trí này không có chỗ cho thành phần thị dân. Rome dưới sự cai quản của người Etruscan tương tự như mô hình của một thành phố Hy Lạp. Họ thành lập Nguyên lão viện chủ yếu là thành phần quý tộc, những cuộc họp quan trọng-comitia được tổ chức trong một nhà thờ lớn lấy mẫu của người Hy Lạp gọi la capitol.
Rome nằm ở đầu mối các tuyến đường thương mại chính và bản thân là một trung tảm trao đổi sản phẩm lớn. Quảng truờng thành phố có kích thước 1x4 dặm,nền đường được lát đá và được bao bọc bởi những toà nhà có kiến trúc hết sức ấn tượng. Tjời gian này, ngành thủ công củan dân La Mã rất phát triển. Từ những kẻ xâm lăng họ học được các kiểu dáng bình gốm mới, cách sử dụng các công cụ kim loại. Họ học được cả cách dùng lịch 12 tháng, cách đặt tên họ mà ngày nay vẫn được dùng rộng rãi trên khắp các quốc gia châu Âu. Người La Mã học được cách trồng nho và ô liu, cái mà người Etruscan học từ người Hy Lạp. Bảng chữ cái La Mã có thể là sự tiếp thu của người Etruscan từ bảng chữ cái Hy Lạp. Và từ người Etruscan, người La Mã học cách làm quen với tổ chức quân đội bao gồm cả cách gọi một đơn vị là legion như trong bộ binh Hy Lạp.

Oh, lâu nay nhiều chủ đề gây cãi nhau quá. Bác gì lập ra cái topic này hay đấy. Cho tôi tham gia vài bài nhé
Lịch sử La Mã bắt đầu từ 1 ngôi làng nhỏ (có sách nói là gồm 7 ngọn đồi) ở trung tâm Italy, sau đó phát triển thành thủ phủ, xâm chiếm và kiểm soát 1 vùng rộng lớn gồm toàn bộ Italy, Nam Châu Âu, Trung Đông, Ai Cập và trở thành đế chế hùng mạnh nhất trên thế giới vào thời điểm bắt đầu công lịch. La Mã kiểm soát cái mà trước đó chưa 1 quốc gia nào từng có, nó cai trị toàn thế giới trong 1 thời gian dài. Đế chế La Mã trải dài từ Vương quốc Anh đến Ai Cập, từ Tây Ban Nha đến Mesopotamia thiết lập 1 thời kỳ hòa bình đáng khen ngợi.
Dù vậy, La Mã là 1 quốc gia quân sự và nó cai trị lãnh thổ mênh mông của mình bằng cách duy trì 1 lực lượng quân sự mạnh trên nhiều nước nó chiếm đóng. Là 1 chủng tộc thông minh, người La Mã dành rất nhiều trí tuệ của họ cho việc xây dựng chiến thuật, công nghệ, tổ chức và luật lệ quân sự, tất cả dành cho việc duy trì cái thế giới rộng lớn họ đã dựng lên.
Nhưng La Mã được biết đến không chỉ vì thiên tài quân sự và tổ chức mà còn vì văn hóa. Quần thể văn hóa La Mã chỉ kém chút ít không đáng kể so với Hy Lạp, nơi đã bắt đầu thể chế nhà nước vài thế kỷ trước Cộng hòa La Mã. Văn hóa La Mã có nhiều cái bắt nguồn từ Hy Lạp: nghệ thuật, kiến trúc, triết học và tôn giáo. Tuy nhiên, người La Mã đã làm biến đổi nhiều thứ văn hóa này bằng việc làm nó trở nên thích nghi với thế giới quan và nhu cầu riêng của họ. Thứ văn hóa biến đổi này sau đó được truyền bá đến các cộng đồng dân cư châu Âu thời cổ đại và phục hưng.
Chúng ta gần như không biết gì về những cư dân đầu tiên của La Mã. Những người đầu tiên là người Cro-Magnons, nhưng đến thời đồ đá mới, họ dường như bị thay thế bởi những người di trú đến từ Châu Phi, Tây Ban Nha, và Pháp. Những người này sau đó lại bị thay thế bởi làn sóng người di trú trong thời kỳ đồ đồng, bắt đầu ở khu vực này khoảng năm 1500 trước công nguyên. Cộng đồng mới này đến từ các vùng đất bên kia dãy Alps và vượt biển Adriatic tới phía Đông của bán đảo Italia. Họ là những người du cư, chăn nuôi gia súc và sở hữu phương tiện sx cao. Họ đúc đồng, cưỡi ngựa và có xe ngựa. Họ là những người thiện chiến và bắt đầu định cư tại các vùng cao trên bán đảo Italia. Ngày nay chúng ta gọi họ là người Italic, gồm nhiều dân tộc khác nhau: người Sabine, người Umbrian, người Latinh và rất nhiều nữa.
Vào khoảng năm 700-800 trước công nguyên, hai nhóm cư dân mới bắt đầu xâm chiếm bán đảo Italia. Không giống những người nhập cư trước đó, những người khai hoang mới này mang tới cùng họ nền văn minh Hy Lạp và Etruscans.
(to be continued)

NGƯỜI ETRUSCANS
Các nhà khảo cổ học cho rằng người Etruscans đến từ phía đông Địa Trung Hải, có thể là từ tiểu vùng châu Á. Dù gì đi nữa chúng ta sẽ khôgn bao giờ biết họ thật sự đến từ đâu và tại sao họ chiếm cứ Italy. Nhưng chúng ta biết rõ rằng khi họ đến Italy, họ đã mang theo cùng với họ nền văn minh và đô thị hóa. Họ đặt nền móng xã hội ở Đông Bắc Italy, giữa dãy núi Appenine và biển Tyrrhenian. Nền văn minh Etruscans chạy dài từ sông Arno ở phía bắc đến sông Tiber hướng vào trung tâm bán đảo Italia. Cái làng nhỏ của người Latinh, mà sau này trở thành La Mã nằm bên con sông Tiber này. Như vậy, người La Mã chỉ là những dân làng trong giai đoạn phát triển của nền văn minh Etruscan, đã có quan hệ mật thiết với người Etruscan về ngôn ngữ, tư tưởng, tôn giáo, và xã hội. Nền văn minh Etruscan vì vậy có ảnh hưởng quan trọng nhất trong quá trình chuyển tiếp thành văn minh La Mã.
Người Etruscans sống độc lập, theo thể chế nhà nước và hình thành những liên bang nhỏ. Khi mới bắt đầu, các liên bang này được cai trị bởi cùng 1 quốc vương, nhưng sau đó là một hội đồng được lập nên bằng các cuộc bầu cử chính thức. Cũng giống như những cư dân chung quanh, người Etruscans là tộc người làm nông nghiệp nhưng họ cũng có một đội quân mạnh, và sử dụng đội quân này để thống trị cư dân chung quanh. Những cư dân bị cai trị này trở thành nông dân trong các nông trại của người Etruscans. Như vậy người Etruscans có thời gian để dành cho việc phát triển buôn bán và công nghiệp. Đến thế kỷ 7 & 6 (trước CN), người Etruscans đã chinh phục rất nhiều nơi thuộc Italy bao gồm cả Rome, và các vùng đất ngoài Italy như các đảo của Corsica. Họ sử dụng bảng chữ cái dựa trên bảng chữ cái của người Hy Lạp, họ có 1 nền hội hoạ và điêu khắc phát triển, 1 tôn giáo dựa trên thuyết thượng đế truyền bá từ người Hy Lạp, và rất nhiều những nghi lễ phức tạp sau này được thần thánh hóa và truyền lại cho người La Mã. Không giống như hầu hết các nền văn minh cùng thời, sự bất bình đẳng giới tính của người Etruscans dường như không được nói đến nhiều.
Trong khi người Etruscans đang rất bận rộn với việc xây dựng quyền lực ở các vùng đất ngoài Italy, và với các hoạt động buôn bán tấp nập với phía Đông và với Châu Phi, thì một thành phố ở phía Nam của họ bắt đầu lớn mạnh nhanh chóng. Thành phố này mô phỏng người Etruscans ở rất nhiều mặt. Nó có tên Vương quốc La Mã.
(to be continued)
Được eskimot09 sửa chữa / chuyển vào 14:16 ngày 02/11/2005

VƯƠNG QUỐC LA MÃ
Theo các nhà khảo cổ, La Mã được thanh lập vào khoảng năm 753 trước công nguyên bởi những người Italic sống ở phía nam sông Tiber. Sự phát triển của xã hội La Mã là sự mô phỏng xã hội láng giềng Etruscans ở phía Nam. Thể chế nhà nước ban đầu của La Mã là thể chế quân chủ được xây dựng trên nền tảng xã hội bộ lạc. Trong xã hội khởi thủy này, người đàn ông có quyền quyết định và là thầy tế trong gia đình. Họ có quyền bán con cái như nô lệ hoặc thậm chí giết chúng. Sự độc đoán này bị hạn chế sau khi thành lập nhà nước. Trước khi bán con hay giết chúng, người đàn ông phải tham vấn gia đình mình và cộng đồng chung quanh. Quyền lực của Quốc vương trong thể chế quân chủ La Mã cũng tương tự như vậy. Nói cách khác, Quốc vương giống như 1 vị tộc trưởng bị ràng buộc bởi mối quan hệ nghĩa vụ và quyền lợi đối với các thành viên trong tộc. Quốc vương có quyền tuyệt đối, là người đặt ra luật pháp, thống lĩnh quân đội, là tòa án và là thầy tế cả.
Tuy nhiên quyền lực của Quốc vương được giới hạn và kiểm soát bởi một hiến pháp mà ông ta không được phép thay đổi. Hiến pháp này do Viện nguyên lão (VNL) và quốc hội lập ra. Viện nguyên lão là hội đồng gồm các trưởng lão, là thủ lĩnh của các thị tộc khác nhau, là 1 hình thức liên minh các thị tộc. VNL có quyền chấp thuận và phủ quyết việc bổ nhiệm quốc vương, có quyền kiểm tra và phán quyết tính hợp hiến và tuân theo truyền thống của các luật lệ và hành động của quốc vương. Về mặt này, VNL La Mã có chức năng gần giống với tòa án tối cao Hoa Kỳ ngày nay. Quốc hội thì bao gồm toàn bộ công dân nam La Mã. Quyền công dân chỉ dành cho những người có cả bố và mẹ là người gốc La Mã. Chức năng của quốc hội là trao cho vị vua được VNL lựa chọn quyền lực tuyệt đối. Quốc hội được tổ chức thành 30 nhóm trên cơ sở mối quan hệ huyết thống, mỗi nhóm có 1 phiếu bầu và đưa ra phiếu của mình trên quyết định đồng thuận của số đông trong nhóm. Như vậy, nếu ai đó có tiếng nói quan trọng trong chính phủ thì ở quốc hội, ảnh hưởng này đã được làm giảm đi rất nhiều với cách thức chia phiếu bầu theo nhóm nói trên.
Sự phát triển sức mạnh và tầm ảnh hưởng của La Mã làm của cải tập trung vào 1 bộ phận nhỏ và khiến xã hội phân chia thanh 2 giai cấp: quý tộc và bình dân. Giới quý tộc kiểm soát hầu hết tài sản, việc buôn bán, quyền lực và quân đội. Và chỉ có họ mới có thể có vị trí trong VNL hay quốc hội. Giới bình dân chiếm phần lớn dân số, hầu hết là nông dân và thợ thủ công làm việc cho giới quý tộc (trừ 1 số ít tự làm trong nông trại nhỏ của mình). Họ không hề có tiếng nói trong chính phủ.
Dưới thời quân chủ, La Mã mở rộng tầm kiểm soát đáng kể đến các địa hạt chung quanh. Thể chế quân chủ bản thân nó được thành lập với mục đích mang đến sự ổn định và an toàn. Việc xâm chiếm các địa giới chung quanh không có nghĩa rằng La Mã thèm muốn đất đai và của cải của những nơi này mà dường như là bởi mối lo đối với sự đe dọa đến từ các cư dân chung quanh. Tuy nhiên, việc mở rộng địa giới của La Mã đã thu hút sự chú ý của người láng giềng Etruscans hùng mạnh ở phía Bắc. Chế độ quân chủ La Mã rơi vào tay người Etruscans vào giữa thế kỷ 6 trước công nguyên. Người La Mã chống lại 1 cách cay đắng. Cuối cùng, khi 1 hoàng tử của Etruscans thuộc gia đình Tarquins đang cai trị La Mã cưỡng bức vợ của 1 quý tộc (sự kiện này có được nhắc đến trong sử liệu của nhà sử học Livy nhưng nhiều người cho rằng đây có lẽ chỉ là 1 câu chuyện hư cấu), dân La Mã đã nổi dậy đánh đổ quyền lực của Tarquins năm 509 trước CN. Nền văn minh Etruscans bắt đầu đi xuống từ đây.
Sau khi giành lại độc lập, với việc xóa bỏ hoàn toàn thể chế quân chủ thay vì thiết lập lại nó, thời đại của nền Cộng hòa La Mã, thời đại chứng kiến sự lớn mạnh vĩ đại của quyền lực La Mã bắt đầu.
(to be continued)