Tính chọn lọc tự nhiên của bản sắc

Ok, rất sẵn sàng giúp đỡ nhà bác hết mức khả năng. tuy nhiên, trước hết cần phải xem nên bắt đầu từ đâu. Bác có thể cho tôi biết thêm là bác biết gì về chuyện áo dài từ địa vị dâm ô đồi trụy được phục hồi trở lại trên sân khấu hoa hậu là từ năm nào và từ địa phương nào của VN không ? Tiếp nữa là áo dài có tầm mức giá trị lễ nghi như thế nào đối với Thiên chúa giáo Việt Nam, đặc biệt là Bùi Chu Phát Diệm và sau này là Long Thành Hố Nai ? Sau nữa bác có thể cho biết chút ít kiến thức của bác về trang phục của người Việt Nam khoảng 300-500 năm về trước được không ? Tiếp nữa theo bác áo dài là bản sắc dân tộc hay hàng hóa ngoại lai có một giai đoạn liên quan với ********* ? Chúng ta có thể tạm lấy các vấn đề ấy làm khởi điểm để bàn tiếp, các lý luận về fine art tôi sẽ từ từ hỏi bác tiếp và giải thích thêm khi đi vào các lĩnh vực có liên quan, ví dụ như mầu sắc (nhận thức, tâm lý), thời gian (nhịp điệu), không gian (bố cục) của áo dài.

Em đợi bác Chaien cho một bài giảng thì bác lại đấm mõm em một bài kiểm tra . Trước khi giảng thì thử trình độ học sinh để có cách dạy hợp lí , bác làm việc đúng là khoa học thật . Bác test em mà em lại chưa ôn bài nên trả lời chắc là ngu lắm , nhưng mà không trả lời thì cũng ngượng, thôi đành nhắm mắt làm liều vậy.
Em nhớ lõm bõm là sau khi kháng chiến thắng lợi , Lê Lợi có ban chiếu cấm dân đen theo các phong tục phương bắc, trong đó có cả cấm mặc trang phục phương bắc , vậy chắc các cụ phải mặc đồ theo mode của nước Nam rồi. Cơ mà các cụ lại khinh rẻ cái nghề vẽ với khốn nạn nên tịnh không có gì để con cháu đời sau biết các cụ đã mặc cái gì , bác hỏi em có biết các cụ mặc cái gì thì em xin chịu . Mà có khi chả phải mình em chịu, mà các vị khảo cổ học cũng chịu , các vị ấy may ra thì suy ra được thể loại triều phục qua mấy cái tượng cổ thôi . VTV2 đã có một trương trình về vấn đề này và cũng may là em có được xem ,nhưng mà câu hỏi của bác thuộc dạng câu đánh đố mà Bộ GD&ĐT thân yêu đã cấm chỉ nên câu này không được tính điểm đấy bác nhé .
Cái áo dài thì em cũng nhớ lõm bõm nốt . Người ta cho rằng cái áo dài tân thời là do ông hoạ sĩ Le Mur Bức Tường chế ra từ cái áo gì đó mà em quên tên mất rồi , nói chung là nó là cái kiểu aó lụng thụng mà mấy mệ mệnh phụ ở Huế mặc . Cái áo dài tân thời í lúc ra đời cũng bị công kích là lai căng mất bẳn sắc dân tộc vì nó quá ***y vào thời ấy, hơn nữa cái áo mà nó bắt nguồn cũng vay mượn của anh Tàu . Nhưng mà giờ phút này , chẳng nhẽ bác lại bảo là nó không phải bẳn sắc dân tộc ? Công nhận là cái áo dài thời nay mà các bà các cô mặc ( không phải mấy cái áo hổ lốn cách tân cách điệu ) nó "tân thời " hơn xưa nhiều lắm , các vị đạo mạo thời âý mà sống lại chắc cũng phải quay sang hoan nghênh cái áo của bác Le Mur nhiệt liệt . Đâm ra khiến anh em mình nhiều khi nghĩ đến cả cái sau cái áo dài , nhưng mà cái sau cái áo dài , với em nó cao siêu quá , em chưa có cái phúc được mó tới . Câu này bác cũng đánh đố em , không tính điểm .
Hic , trừ những câu không tính điểm trên thì những câu còn lại em xin nhận là vô học và cũng lười học thuộc lòng , xin chịu . Em ngồi vẽ chả mấy khi để ý nhiều , cũng trả nhớ mấy lời thầy giảng , những cũng chưa bao giờ bị chê là sai , em học mĩ thuật để làm thợ thôi chứ đâu mong làm hoạ sĩ , may quá ,bác sẽ giảng lại cho em phải không bác ?
Bài sát hạch này móm mất rồi , khéo lại bị tống về cấp một mất , hay để em chuẩn bị chùa thầy bác nhỉ ?

LILY ANNE , I SUMMON A DEMON YOU ...

như thế tạm đủ, dù hơi quá ít đối với người mang danh học vẽ như bác, kiểu này chắc vẽ linh tinh thôi chứ so với Yếu Kiêu thì chưa đủ cấp 1, nhưng đằng nào bác cũng đã cố nhận là trình độ cấp 2 nên tôi tin bác. Bác có thể chọn để chúng ta bắt đầu từ thời điểm mà bác cho là khởi đầu của áo dài Le Mur để chúng ta đi ngược sang Ấn Ðộ Hồi giáo, hoặc đi xuôi về "lính gái" của Trần Lệ Xuân. Bác cũng có thể chọn từ Đổi mới để đi về trước, khi áo dài bị xem là political corectness ở VN, hoặc đi về sau, khi hoa hậu phải thi áo dài. Thời điểm năm 1989 với cuộc thi hoa hậu không mặc áo tắm và tuyền quần jeans thì 2 chữ Cà Mau có khiến bác liên tưởng đến vấn đề gì không ? Câu hỏi của tôi không phải là thi sát hạch, chỉ là gợi mở để bác tự tư duy, không phải mài đít nhắc lại lời tôi nói. Giới họa sĩ cho rằng nhờ có đoàn Cà Mau mà áo dài đã sống lại và nhanh chóng trở thành tiêu chuẩn cho áo dài ngày hôm nay. Thế thì cái áo dài Cà Mau có gì đặc biệt ? Có thể xem áo dài hôm nay là tiếp nối truyền thống ? hay là một trào lưu mới bắt đầu từ 1989, không có liên hệ gốc rẽ với áo dài LeMur, ngoài bề ngoài và 2 chữ Áo-Dài. Cần phân biệt giữa chữ và khái niệm ẩn dưới chữ ấy. Khi lên cấp 3 bác phải thi Toán có môn giải phương trình bậc 2 hoặc hệ phương trình bậc nhất, khi ấy X và Y có thể là mọi thứ, từ vận tốc đến số viên đạn, số kẻ thù chết, hay số gà vịt. Vì vậy, một trong những điểm quan trọng bác cần phải chú ý khi bắt đầu tiếp thu các bài học cấp 3 là nên làm quen ngay với lối suy nghĩ này. Thế nhé, bác cứ bình tĩnh suy nghĩ, chọn giữa áo dài Lemur và áo dài Camau để chúng ta bàn tiếp, và đặc biệt nhớ rằng bác đang được tôi giúp để khôn ra, chứ không phải sát hạch lên lớp, yên tâm

Bác nhắc đến hai chữ Yết Kiêu làm em vãi linh hồn , em sợ quá , mà chính bác cho em lên cấp hai chứ em tự nhận hồi nào ? Có lẽ đối với những thằng dốt như em , bác giảng theo trình tự thời gian cho dễ hiểu , đầu tiên là bác Le Mur rồi đến bác Lệ Xuân rồi Cà Mau ạ .

LILY ANNE , I SUMMON A DEMON YOU ...

ồ, học sinh này rõ là mau quên và lười suy nghĩ, chỉ thích phản đối lấy được. Chuyện cấp 2 là tôi cấp không quan trọng bằng việc bác đã tự nhận. Tôi thì bây giờ chỉ muốn cho bác xuống cấp 1 thôi, vì lúc cấp là căn cứ theo việc bác nhận Bác nhận thức kém như thế sẽ rất mệt cho giáo viên, và trí nhớ kém cũng phí công giáo viên, nhưng thôi vì tương lai nước nhà tôi cố gắng hết mức vậy.
Theo như những gì bác đã nói thì dường như bác dám chắc là bác đã nắm khá vững về áo dài Le Mur (dù đây vẫn còn đang là vấn đề tranh cãi, nhưng ở cấp 2 thật khó giải thích cho con trẻ). Không ít nhà báo lười nghiên cứu cho rằng áo dài thời ấy là lấy mẫu từ chiếc áo sườn xám của Quảng Đông (thượng hải). Thế nhưng gốc tích của sườn xám là từ đâu họ có quan tâm không ? Thượng Hải thời ấy Anh hóa rất nhiều, có khi nào sườn xám là từ Anh đem sang không ?
Thế nhưng tạm quay lại áo dài VN, thì có thể thấy hình dạng của nó chả có gì riêng tư cả. Các nước Indo, Mã Lai cũng mặc thế. Ngay ở châu Phi người ta cũng mặc áo quần dạng thế. Nếu bác có dịp ra nước ngoài và chịu khó tìm hiểu xã hội chứ không ru rú trong nhà hoặc trong đám lưu học sinh để làm phách làm tàng thì hãy hòa nhập vào cộng đồng các nước châu Phi, bác có thể sẽ giật mình về những chiếc áo dài của họ (nhưng đàn ông mặc) và có thể sẽ thay đổi quan điểm, bớt cực đoan hơn. Biết đâu nhà thiết kế đại tài gì đấy của bác lại không phải lấy từ TQ mà lấy ý tưởng từ châu Phi chẳng hạn ?
Theo tôi thì áo dài phổ biến hiện nay không có chút gì bản sắc dân tộc cả. Chẳng qua là 1 hiện tượng mới khơi dậy từ năm 1989 và mượn tạm một số yếu tố đông tây. Có thể sau vài chục năm nữ sinh phải mặc thì nó có thể trở thành bản sắc, hi vọng thế. Nhìn về áo dài Le Mur thì cũng thế, chẳng qua nhàm chán thì người ta vẽ xoẹt một nét thành áo này áo nọ, cũng như các nhà mà được gọi là tạo mẫu "thời sang" hiện nay ở VN thôi, không có sáng tạo, toàn quay cóp góp nhặt không xấu hổ.
Đấy là ngoài lề một chút, bây giờ quay lại chiếc áo dài. Năm 1975 ở miền Nam, và trước đó ở miền Bắc, cơ quan văn hóa cấm áo dài hoàn toàn là có cơ sở, vì nó trái ngược với thuần phong mỹ tục cổ truyền của người Việt. Áo dài qua các thời kỳ đầu hầu như đều là dạng như áo mặc thêm ở ngoài cùng. Ở Phát Diệm người ta mặc quần áo rất đẹp đi đến nhà thờ, đến nơi lại lôi áo dài từ trong túi ra mặc thêm 1 lớp nữa. Thế nhưng ngày nay thì em Thủy Hương sẵn sàng mặc áo yếm ngồi làm mẫu với giá 400USD/ngày, cho nên hệ giá trị về thuần phong mỹ tục có thay đổi nhiều so với trên 100 năm truớc, và áo dài như là một lần áo duy nhất không còn là chuyện lạ.
Về mặt cấu trúc có thể chia áo dài thành 3 phần: 1). hình dáng chung, 2). thân áo, 3). cổ áo
1). Hình dáng chung tạo ra nét riêng cho áo dài. Người ta thường liên tưởng đến con gái miền Nam với áo dài ngắn, vì các cô gái miền Nam nghịch ngợm hơn, và sẵn sàng vừa mặc áo dài vừa xả AK như trong phim Rambo. Con gái miền Nam cũng mặc áo dài với quần đen, như ở các trường trung học đồng bằng sông Cửu long, vì áo dài là quần áo hàng tuần của họ (hơn mức hàng ngày một tý, nhưng chưa bằng mức lễ hội hàng năm). Do vậy áo dài có thể thoải mái rút ngắn tay, kéo cao đường xẻ. Ngày xưa có một anh chàng lính Mỹ mua áo dài gửi về cho vợ. Cô vợ nói áo dài rất đẹp mặc ra đường thể nào người ta cũng ngó đến nỗi gây tai nạn. Hóa ra anh ta mua áo mà không biết là phải mua quần. Do ở miền Nam thường áo chỉ là áo cho nên người ta có thể thay quần bằng quần Jeans cũng được, đã có một thời kì như vậy. Cái áo dài hiện nay ở miền Nam ảnh hưởng rất mạnh của phong trào Đồ Bộ (Bà Ba) hồi thập niên 80, với kiểu cách đường nét cơ thể đặc biệt, bắt buộc phải có áo lót chuyên dụng (bây giờ thì may là đã có Chai ùm, em của Chai en, sản xuất), góc áo đính cúc sắt (mà Nguyễn Bính từng than thở "áo cài khuy bấm...em làm khổ tôi"). Miền Bắc có nhu cầu phải mặc áo dài trong mùa đông (10-20 độ) cho nên dùng đến các chất liệu dầy hơn như gấm, nhung. Và do các chất liệu vải đó không đẹp khi dùng ở diện tích rộng, người ta phải thêm vào các chi tiết mới như vẽ, thêu. Cũng nên chú ý là Việt Bắc có các loại váy chùng, cho nên áo dài Bắc cũng rơi xuống chân, tạo dáng cũng giống như mặc váy chùng. Có một thời gian lại tạo nét bó hất lên đầu do ảnh hưởng của văn hóa Thái Mèo vùng Tây Bắc. Áo dài Huế có những nét đặc trưng riêng của nó ngoài ảnh hưởng từ cả 2 miền. Đó là nét cung đình. Vì vua chúa liên quan đến ngọc ngà châu báu, cân đai mũ mão và hội họp tiệc tùng cho nên áo dài phải được chế biến cho phù hợp với việc này. Và người ta thấy xuất hiện các loại khăn quấn trên đầu. Ngày xưa các đạo sĩ dòng Evangelism Việt Nam đi giảng đạo mặc quốc phục là áo dài the khăn đóng trông rất đẹp, và bà vợ khi đến một buổi họp quan trọng cũng mặc trang phục giống chồng, cũng như ở phương Tây các bà hứng lên đi mặc veston vậy.
2). Thân áo là một ngạch phát triển về sau này, mà nhờ nó không ít thằng bạn tôi dạy ở Mỹ thuật và Kiến trúc sống được, nhờ tối tối cặm cụi ngồi vẽ áo dài (xưởng lấy 120, công thợ được 40-80 tùy tay nghề và quen biết). Công thêu cũng tương tự, nhưng thêu chỉ dùng cho chất liệu cứng, còn với chất liệu mềm nếu trình độ thợ kém có thể làm hỏng cả cái áo, cho nên người ta vẫn chuộng vẽ hơn, vì nó mỏng. Các thợ may nghĩ thêm một kỹ thuật mới là ghép vải. Thân áo hôm nay rất đa dạng, từ thân tứ, thân tam, cho đến thân thổ cẩm, thân veston, thân chùng... Tuy nhiên, phần quan trọng nhất của thân áo chính là ngực. Về mặt cơ bản nó chỉ là một đường cắt bớt vải rồi may lại ở 2 góc ngực, nhưng chính 2 đường cắt này quyết định ai là thợ may áo dài giỏi. hãng Chai ùm đã tổng hợp và đưa ra 3 loại ngực chính với ký hiệu A-B-C (nhỏ, vừa, to) nhưng với thị trường Việt Nam, đặc biệt phục vụ áo dài họ còn phải đưa ra thêm gần một chục ký hiệu mới, không nói đến độ to nhỏ mà nói đến đểm hội tụ, từ trung bình cho đến lệch ngoài, lệch trong, trên, dưới. Áo dài của những năm đầu 90 tạo cho người ta cảm giác sai về ngực (lệch vào trong, đúng trung tâm), gần đây có xu hướng trả về thực sau một loạt tranh vẽ Thủy Hương - hướng ra ngoài và hơi lệch xuống. Các phần còn lại cũng quan trọng nhưng với mức độ thấp hơn, như vai, tay, cổ tay, eo, mông, lưng...
3). Như bao quần áo khác, cổ áo là một đặc điểm rất quan trọng. Tuy nhiên ở Vn nó chưa được chú ý mấy, vì đa số thiếu văn hóa ăn mặc ở phần cổ. Chỉ cần nhìn cổ áo sơ mi của đa số đàn ông Việt Nam thì biết là họ chả hề quan tâm gì đến nó cả. Nếu bác quan tâm đến cổ và có hiểu biết chút đỉnh về nó thì tôi sẽ nói tiếp phần này.

Cái phần viết về áo dài của bác Chai-en (anh của Chai-ùm) hay tuyệt. Nhưng mà xin hỏi bác tí, mấy chuyện váy xống kia là bác thực tế mà có hay ( trộm ) đọc của ai đó mà bày biện ra đây cho anh em thưởng thức thế ạ ?
Tôi cũng có thắc mắc chuyện áo dài có thuộc văn hoá truyền thống của Việtnam hay không, mới chỉ biết Việtnam có áo tứ thân, khăn mỏ quạ, yếm đào, quần lĩnh, dây lưng lụa. Nay đã được bác Chai-en khai sáng cho rồi, vô cùng cảm tạ.
Bác lại làm ơn trả lời giùm tôi câu chuyện về Bản sắc văn hoá tiếp theo sẽ như thế nào ạ ? Bác có thêm chính kiến gì về Bản sắc văn hoá Việtnam nữa không ạ (ngoài chuyện Việtnam chẳng có bản sắc văn hoá đếk gì)
Chú thích với bác là tôi thuộc dạng nông dân nghèo không có điều kiện đi học dưới mái trường Việtnam Xã hội chủ nghĩa nên chỉ có trình độ tự học thôi ạ, không có bằng cấp gì, như thế liệu bác có thèm nói chuyện với không ạ ? Đọc các bài của bác tôi nghĩ chắc là bác phải có trình độ tới tận cấp 4 chứ chẳng phải là cái đếk gì đâu bác nhể.
Một vài người trong chúng ta có cái đầu nhỏ hơn cái dạ dày của chính mình !
TrauCau

Mời các bác đọc truyện cười giải trí tí: Một bà Tây đi may áo dài, sau khi mặc thử bà ta kêu ca, tưởng là con gái Á đông thì ăn mặc phải kín đáo một tí, ai dè hở hang quá. Thì ra bà ta mặc áo mà quên mặc quần
Cái gì không mua được bằng tiền thì sẽ mua được bằng rất nhiều tiền

mời bác Chaien làm tí cho ngọt giọng để giảng tiếp cho em về cái cổ áo ( và cả bác Lệ Xuân và Cà Mau nữa chứ ) ...
Bài giảng của bác về đại thể em đã hiểu , chỉ mắc mớ mỗi cái phần về cấp 1 cấp 2 , nếu vậy thì em đi đặt làm cái bằng ĐH mĩ thuật Yết Kiêu không lo công an bắt rồi bác nhỉ ?[r33]

LILY ANNE , I SUMMON A DEMON YOU ...

Xứ này có lắm cao nhân, bái phục, bái phục. Bác Chaen1 ơi, khi nào bác làm xong cái vụ áo dài mí nhà bác Summoner131, bác giúp em cái vụ : ' rối nước & đàn bầu ' được không. Chả là chỗ em lâu lâu lại có hội thảo về văn hoá , sức sống & khả năng tồn tại của văn hoá ở các nước đang phát triển. Bọn bạn em đưa ra toàn hàng 'độc', em xài 2 thứ trên khi nói về văn hoá nước mình mà chẳng có tí tẹo nào về lý luận cả. Cóp 1 chút từ sách báo, 1 chút từ khảo cứu của cụ Trần Văn Khê. Mấy ông tây bà đầm ( tài trợ học bổng) cũng khoái, mấy thằng bạn Á- Phi cũng phê. Nhưng nó hỏi thêm thì chỉ biết nói nhăng , nói cuội . Giờ nghĩ lại cũng hơi hơi xấu hổ. .
Bác giúp em cái 'bản sắc' của mình khác với anh tàu ở chổ nào ngoài 2 thứ hàng độc kia. Mà thằng bạn tàu của em có nói là ở xứ Hoa Nam của nó cũng có cái rối nước, chẳng qua là bi giờ thất truyền thôi. Còn mấy món : nguyệt, tam thập lục..... thì cái bản sắc ấy em không dám xài lý luận của cụ Khê về vì bản thân em cũng thấy hơi tàu nhiều nhiều trong ấy. Vã lại trình độ về văn hoá của em là 1 con zero tổ bố, chỉ học lóm theo tháng ngày thôi, chứ không có bài bản gì hết.
Năm mới chúc bác Chaién , bác Phó cùng các bác, các cháu mạnh khoẻ. Mời các bác ly bia, ( riêng bác Chaien1 em mời em ly, lót tay trước khi thầy nhận học trò nhé bác )
PEOPLE TALKING WITHOUT SPEAKING.
PEOPLE HEARING WITHOUT LISTENING

quên, mời bác Chaen1 2 ly chứ, kiểu này thầy bảo láo thì toi mất.