Tình huống hoá hay biện hộ cho những câu 'không tự nhiên'

Cậu quote câu của tớ ra đây mà không quote hết. Cậu là dân ngôn ngữ mà không nhận ra câu đấy có đủ giày dép quần áo tất vớ à?
Tôi mà lại nổi hứng lên bình luận về cách xưng hô ''''mày tao chi tớ'''' này với cái thế giới nội tâm đằng sau việc dùng chữ nhưng trong câu trên thì e là tác giả sẽ lại một phen không ra sao/mất mặt. Nhưng thôi, chả cần làm chuyện đó nữa. Tôi sẽ không nói sâu về chuyên môn nữa vì người đối thoại với tôi là không phải là dân ngôn ngữ mà là dân kỹ thuật. Và cũng vì thế nên bài trả lời này sẽ có chỗ giống như nhặt sạn ấy. Mà sạn thì có hạt to mà cũng có hạt bé nên chớ có quy kết là tôi trivial.
Nếu cậu già đến 70 tuổi thì tớ vẫn "mày tao chí tớ" trên cái diễn đàn này. Gọi như thế cho nó thân mật yeungon ạ.
<BLOCKQUOTE id=quote><font size=1 face="Arial" id=quote>Trích từ: ?oTình huống hóa hay biện hộ cho những câu không tự nhiên? ở góc độ tư duy. Tôi muốn nói việc sử dụng danh động từ ?otình huống h óa? của yeungon.[/QUOTE]
Câu thứ nhất ''''hình như'''' sai ngữ pháp., hay chí ít là cũng rất chướng tai Câu thứ hai dùng từ sai: lẽ ra phải là ''''động danh từ'''' chứ không phải là d''''anh động từ''''.
Tớ phải gọi nó là danh động từ. Đơn giản cái từ ấy thực hiện chức năng của một danh từ nhưng xuất phát từ một động từ. Nếu cậu gọi nó là động danh từ thì cậu sai đấy.
<BLOCKQUOTE id=quote><font size=1 face="Arial" id=quote>Trích từ:Thứ nhất, mỗI một câu được nói hoặc viết ra đều nói về, ngụ ý đến một tình huống nhất định nào đó. Người ta cảm nhận tình huống qua câu bằng thị giác. [/QUOTE]
1) Tôi đã có nói đến sự phân biệt giữa câu hệ thống và câu ngữ cảnh của J.Lyons ở chủ đề từ nối. Nói nôm na để hy vọng) ai cũng có thể hiểu đưọc kể cả dân kỹ thuật là cần phân biệt khái niệm câu với tư cách là sản phẩm của cú pháp (các quy tắc kết nối từ thành cụm từ và thành câu) với lại câu với tư cách là sản phẩm của ngưòi sử dụng ngôn ngữ. Với tư cách thứ nhất, câu là một đơn vị trừu tượng chẳng của riêng ai. Vơí tư cách thứ hai câu là sản phẩm độc đáo cụ thể của cá nhân người sử dụng ngôn ngữ.
"câu là dơn vị trừu tượng..." cậu nói "trừu tượng" quá, đơn vị gì?
Một câu hệ thống ''''Ông ấy giàu'''' là của chung mọi người. Nếu trong một tình huống nào đó tôi nói ''''Ông ấy giàu'''' thì đó là câu ngữ cảnh của tôi. Cũng vậy, nếu ông X trong một tình huống khác nói ''''Ông ấy giàu'''', thì dó là câu ngữ cảnh của ông ấy. Nếu vẫn khó không phân biệt đưọc thì hãy nghĩ đến hai từ sentence và utterance với lứu ý từ sau gồm cả dạng nói và dạng viết. Vì tác giả bài trên mới chỉ quan niệm đưọc câu ở cấp độ câu ngữ cảnh chứ chưa biết đến cấp độ câu hệ thống nên mới có bài trả lời như vậy.
Không nên phân biệt một cách quá khác biệt giữa câu ngữ cảnh với câu hệ thống cho dù sự phân biệt ấy là của ông nào. Nếu có câu được gọi là câu ngữ cảnh thì nên gọi câu hệ thống là câu đa ngữ cảnh và câu cậu vẫn gọi là câu ngữ cảnh nên gọi là câu đơn ngữ cảnh. Ví dụ: Ông A đang ăn cơm. Đây là một câu đơn ngữ cảnh. Nó làm cho người ta hình dung 01 cảnh ông A đang ngồi ăn cơm. Ông A rất giàu. Câu này nói ra làm cho người ta hình dung ông A trong nhiều ngữ cảnh khác nhau, ông ấy có bao nhiêu tiền, ông ấy đi xe loại gì, ông ấy nhà cửa ra sao...Có gì khác biệt giữa ngữ cảnh và tình huống? cẳng có gì khác cả. Có khác chỉ là cách gọi mà thôi. Ngữ cảnh - tình huống cmà câu diễn đạt, đúng không?
2) Nếu nói người ta cảm nhận tình huống bằng thị giác thì phải chăng chúng ta không thể giao tiếp bằng âm thanh lời nói, phải chăng ngưòi mù sẽ vô phương giao tiếp???
Nếu người mù bẩm sinh thì cảm nhận bằng gì? Trước tiên là bằng xúc giác (tay sờ). Nếu không điếc thì thêm khứu giác, sau đó là vị giác. Người mù bẩm sinh có thính giác không? Câu trả lời của bên y học là không bởi vì họ không có thị giác. Thị giác là giác quan chủ đạo trong các giác quan của con người. Thi giác là giác quan cuối cùng để giúp người ta cảm nhận thế giới một cách trọn vẹn. Thị giác giúp con người tới 80% trong việc cảm nhận thế giới, các giác quan còn lại là 20%.
<BLOCKQUOTE id=quote><font size=1 face="Arial" id=quote>Trích từ:Nếu có tưởng t ượng thì cũng tưởng tượng ra hình ảnh. Khi nói: Ông A ăn cơm thì ngườI nghe hình dung ra một cảnh (vẽ ra đ ược) có một ông nào đó đang ngồI ăn cơm. TôI gọi đó là bức tranh Tình huống (Lưu ý: Tình Huống không phải là tên gọi của bức tranh). Do vậy, Câu chính là bức tranh của sự vật hay hiện tượng được thể hiện qua ngôn ngữ. Một câu khác: Đảng lãnh đạo quần chúng?Mặc dù câu này tưởng nh ư không chứa hình ảnh như câu trước cũng làm cho ngườI ta hình dung ra sự việc, hình ảnh nào đấy.[/QUOTE]
Phần này không hiểu tác giả muốn nói gì, có lẽ muốn nói đến
cái mà ta gọi là conceptualisation chăng? Nếu vậy thì ....
Cậu không có khả năng hiểu. Với cái dà này thì nhà ngôn ngữ không hiểu người ta nói gì!!!
<BLOCKQUOTE id=quote><font size=1 face="Arial" id=quote>Trích từ:Vậy , Câu đã là thể hiện t ình huống rồi thì làm sao phải ?ohóa?o nó làm gì ! Do đó nói : ?oTình huống hóa câu?? là một câu vô nghĩa (hay không có ý nghĩa). Xét về mặt ngữ pháp thì ?oTình huống hóa hay bi ện hộ?? không có vấn đề gì nhưng xét về mặt tư duy ngôn ngữ thì vấn đề hơi bị to đấy[/QUOTE]
Đã chỉ ra nguyên nhân ở trên (phần chữ đậm)
<BLOCKQUOTE id=quote><font size=1 face="Arial" id=quote>Trích từ:Lưu ý rằng tất cả các ví dụ do yeungon đưa ra đều xuất phát từ một hoàn cảnh, một tình huống cụ thể.[/QUOTE]
[/QUOTE]
Tớ xin lỗi một số anh em bên ngôn ngữ học thường tham gia post bài cho box tiếng Việt (Tớ biết các câu cũng đam mê nó như tớ đam mê kỹ thuật) vì những điều tớ nói dưới đây:
Ngôn ngữ giống như cuộc sống, cho dù các nhà ngôn ngữ học chọc ngoáy vào nó như thế nào thì nó vẫn cứ phát triển. Sự phát triển của một ngôn ngữ hoàn toàn không nhờ vả vào các nhà ngôn ngữ mà do nhu cầu của cuộc sống. Ngôn ngữ học không phảI là thứ khoa học chính xác, không giống những môn khoa học chính xác khác, yếu tố chân lý của ngôn ngữ không vững chắc và không mạnh mẽ. Nó dễ lung lay và đổ bể vì nó xuất phát từ cảm nhận vô cùng chủ quan của các nhà ngôn ngữ trong khi mỗI một cá thể (nhà ngôn ngữ) có cái chủ quan riêng của mình, đôi khi đốI lập nhau.
Các nhà ngôn ngữ không làm cho ngôn ngữ phát triển, điều mà họ làm được duy nhất là mổ xẻ nó ra, đặt tên này tên nọ cho nó mà thôi. Rất may một ngôn ngữ không phảI là vật chất (ví dụ, một cơ thể ngườI) nên sự mổ xẻ là vô hạI và cuộc sống không hề biết sự có mặt của các nhà ngôn ngữ trên thế gian này.
Vì là một công việc vô hạI nên cuộc sống không có phản ứng gì đốI vớI nó ?" Ngôn ngữ học.
Cuộc sống ví như một con tàu, ngôn ngữ học giống như những hành khách nhưng không lên tàu, họ mãi ở sân ga, cãi nhau về sự khác biệt giữa danh động từ và đông danh từ, ví dụ để củng cố một lập luận lạI gọI là ?ophản ví dụ? như yeungon đã từng sử dụng?
Chào thân ái.

...

Bác là dân chuyên ngôn ngữ, biết thì nói toạc ra cho anh em học hỏi hoặc nếu có thể thì phản biện lại chứ cứ lập lờ làm quái gì! Để mọi người biết là bác biết nhiều lắm à?
John Lyons có bị phê phán thì cũng là chuyện bình thường trong giới khoa học thôi chứ có gì là nghiêm trọng? Chomsky, Halliday, rồi ở VN, Cao Xuân Hạo, ... ai mà chả bị phê bình.
HCMPussan lại quên đọc bài đâu tiên của tôi rồi. Tôi đang nói đến những câu đúng ngữ pháp nhưng mới thấy thì có vẻ không tự nhiên cơ mà. Phần lớn những ''''câu'''' minh hoạ trên của bác hình như không đạt tiêu chí đó.
Được yeungon sửa chữa / chuyển vào 01:33 ngày 08/11/2004

Tôi đi máy bay đây bằng tàu hoả
Tôi tưởng tượng đến một tình huống như thế này. Có ba nhà ngôn ngữ học E, H, L đi dự hội thảo khoa học. Ba người này đã rất quen nhau. Trong lúc nói chuyện ở hành lang bên lề hội thảo, ông E có hỏi, ''''Các ông đi gì đến đây thế?'''' Ông H trả lời, ''Tôi đi máy bay đây bằng tàu hoả''. Yeungon tình cờ đi ngang qua đúng lúc ấy và để ý thấy rằng ông H sau khi nói xong chữ ''''bay'''' đã đồng thời thực hiện hai hành vi: chỉ tay vào ông L và nói tiếp phần còn lại (tức phần ''''đây bằng tàu hoả''''). Trong tình huống này bất cứ ai bình thường cũng hiểu cái ý của ông H là bản thân ông ấy thì đi máy bay (và/còn) ông L đi bằng tàu hoả.
Nghe cũng đưọc đấy chứ nhỉ?
Được yeungon sửa chữa / chuyển vào 02:25 ngày 08/11/2004

1) Bài của cậu levant57 thì tôi xin nhường cho những nhà chuyên nghiệp phản biện. Dù sao các nhà chuyên nghiệp như bác HCMPusan cũng có cách giải thích cho dân kỹ thuật dễ dàng hơn và tự tin hơn. Hơn nữa chủ đề này không phải là để phổ biến kiến thức về ngôn ngữ học, để đánh giá vai trò của các nhà ngôn ngữ học.
2) Sao chả thấy ai tình huống hoá hộ mấy câu ''không tự nhiên''trên vậy? Bí hay chịu rồi để tôi còn gợi ý hay đưa ra đáp án nào?

Cũng không khó lắm:
a) Hắn rủ tớ đi chơi nhưng tớ đồng ý.
Tánh tớ không thích đi chơi, cho nên ai rủ cũng từ chối. Lần này hắn đến rủ đi chơi nhưng tớ đồng ý.
b) Hắn không cao quá 1m55 nhưng không thông minh.
Những người lùn thường thông minh, hắn không cao hơn 1m55 thế mà ngu dốt.
c) Hắn không thông minh nhưng lười.
Ai ngu dốt phải biết siêng làm, hắn đã không thông minh lại có tánh làm biếng.
d) Hắn không thông minh và lười.
Tôi cần những người càng có nhiều tánh xấu càng tốt. Hắn ta không thông minh và lười, cho nên là người tôi cần.
e) Một giờ là hai giờ rồi đấy.
Tôi bắt đầu đợi từ lúc mười một giờ sáng. Đợi đến một giờ chiều là coi như đã đợi được 2 tiếng đồng hồ rồi đấy. (Câu này có chơi chữ ?!)

Thêm một ví dụ nữa này. Cả nhà bác levant57 có một cái xe máy coi như cái xe đấy là của chung - câu hệ thống. Nhà levant57 có 3 người: hai vợ chồng và ông con 18 tuổi. Ba người này dùng chung cái xe ấy. Khi levant57 đi xe đó ra hiệu internet để post bài thì đó là xe của levant57 - câu ngữ cảnh. Khi bà xã cưõi con xe ấy đến thẩm mỹ viện (để nâng ngực?) thì coi như con xe ấy là của bà xã - câu ngữ cảnh. Và khi thằng quý tử phóng xe chở bồ của nó đi offline thì coi như đó là xe của nó - câu ngữ cảnh.
(đến đây xem như đã tạm đủ nhưng thêm tý nữa cũng không vấn đề gì)
Lại nữa, thằng qúy tử học theo bước cha nó cũng học kỹ thuật muốn trổ tài một tý đi mua phụ tùng xe máy ở chợ giời Thịnh Yên về lắp lên một cái mà nó gọi là xe máy. Phải nói như thế vì nó đã làm đúng hết các thao tác kỹ thuật mà hình như cái xe nó vẫn không giống cái xe cũ kỹ của gia đình. Bác levant57 nhìn thấy cái sản phẩm trông hơi ngồ ngộ kia thì kêu lên, ''Mày nói thế nào ấy chứ, đây mà là xe máy à, xe với chả cộ. Tao chả dại gì mà đi thử cho trấy vẩy ra.'' Thằng quý tử nghe vậy ức lắm liền nhảy lên cái xe và phóng vèo đi một đoạn dài rồi quay về. Nó nói gì các bác biết không?
Ví dụ ngôn ngữ học cho nhà kỹ thuật như thế là chuẩn rồi còn gì nữa. Ví dụ dùng tên người đối thoại cho nó dễ hiểu, dễ liên hệ chứ yeungon tôi không có ý gì khác.

Hợp lý! Mặc dù đáp án của tôi là khác. Chỉ ví dụ một câu cuối thôi này.
Một giờ là hai giờ rồi đấy!
1) Nói khi đổi giờ làm việc mùa hè sang mùa đông ở Anh chăng hạn.
2) Nói với một ngưòi mà (vì lý do nào đó) luôn để đồng hồ của mình chậm 1 tiếng so với giờ đúng.
vv...

Được yeungon sửa chữa / chuyển vào 02:24 ngày 08/11/2004

Vì em đã tự xưng em nên tôi tự cho phép mình gọi em là em nhé. Tôi phải nói luôn là em hơi bị ác hiểm đấy!!!
Nhìn vào cái ''lick'' (sic) của em, tôi nghĩ em ắt chẳng phải người thường lại càng không phải xa lạ gì với box tiếng Việt vì chả ai biết em là trai hay gái, là nữ hay nam, hay là .... hay .... trong khi các thành viên bình thường khác cứ phải trưng cái của lúc quý lúc không của mình ra chứ đâu có giấu đi được như em! Đấy là cái vì thứ nhất. Cái vì thứ hai là em vừa mới đăng lý cái ''lick'' kia lại vào ngay đây muốn làm trọng tài phân xử, cù đúng vào chỗ nhạy cảm của bác levant57 một cái (làm bác levant57 nhột, sướng quá phải tạ ơn em.), tình nguyện ''mát-xoa'' cho yeungon tôi nhưng lại không quên cấu ''yêu '' tôi một cái (làm tôi khó xử quá chứ đâu đưọc ''sung sướng'' như bác levant57), rồi lại cắn ngay vào chỗ hiểm của anh HCMPusan một cái làm anh này đau mà chả dám cắn lại em. Em không bình thường, không xa lạ vì hai cái ''vì'' đó.
Cho em nói một câu công bằng nhé.
Đây, em đang làm ''trọng tài'' cho chúng tôi đây! Em tự coi em là ai trên thế giới này, nhất là em là ai trong giới ngôn ngữ học mà dám nói ''công bằng'' hả? Em chưa tham gia thảo luận để mọi ngưòi ở đây có được một đánh giá tạm thời về con người em, về kiến thức NNH của em (các cụ bảo là để dò) mà em lại dám đánh giá, mà lại nặng về cá nhân hơn là về khoa học, nặng về cảm tính hơn là về lý tính thì hỏi sự đánh giá của em có giá trị khoa học gì? Em khen tôi thì tôi chỉ biết ghi nhận điều đó như một sự động viên thôi, em ạ. Đấy cũng cách duy nhất để nếu tôi muốn giữ nguyên lòng tự trọng (mà tôi tin là em có) cho em.

Em hãy đặt chân lý khoa học ít nhất là ngang hàng với hệ thống những giá trị đạo đức của riêng em thì mọi chuyện sẽ bình thường ngay.
Hỏi em câu này cái ''lick'' của em hơi bị khó nhớ đấy, nó viết tắt của những chữ gì vậy?
Tôi phải đặt ra thế này này.
CNHTHSNC = Cứ Nói Hâm Thì Hỏi Sao Nín Cãi (đưọc)! Có gì thì chỉnh lại hộ nhé!!!

<BLOCKQUOTE id=quote><font size=1 face="Arial" id=quote>Trích từ:Em quý anh yeungon, nhưng cách nói của anh, em thấy nặng nề quá. Ở đây có phải cãi nhau, mạt sát nhau đâu. [/QUOTE]
Em hãy đặt chân lý khoa học ít nhất là ngang hàng với hệ thống những giá trị đạo đức của riêng em thì mọi chuyện sẽ bình thường ngay.
Hỏi em câu này cái ''''''''''''''''lick'''''''''''''''' của em hơi bị khó nhớ đấy, nó viết tắt của những chữ gì vậy?
Tôi phải đặt ra thế này này.
CNHTHSNC = Cứ Nói Hâm Thì Hỏi Sao Nín Cãi (đưọc)! Có gì thì chỉnh lại hộ nhé!!!
[/QUOTE]
Yeungon có vẻ hằn học nhỉ? Xem ra có vẻ ăn thua quá. Ngày trước hay đọc báo Văn Nghệ của hôi Nhà Văn Việt Nam tôi thường theo dõi mục tranh luận của các nhà phê bình. Tôi chú ý tới một ông có một cái tính rất xấu là hễ người đối thoại có ý kiến ngược với mình thì chả đó "chưởi" ngược cả lên với lời lẽ rất hằn học, khích bác và miệt thị. Khi đọc bài của yeungon ở trên tôi thấy cậu ấy cũng đang có giọng miệt thị, khích bác và hằn học như thế với cậu em cnhthsnc. Không biết họ có họ hàng gì với nhau hay không!?!
Rõ chán, Tôi sẽ không trả lời thậm chí yeungon có chưởi tôi đi chăng nữa. Người ta bảo một điều nhịn chín điều lành.
À quyên, Pusan này, mình đọc luôn toàn bộ câu ngạn ngữ lần trước nhé: GÁI ĐĨ GIÀ MỒM KẺ TRỘM TRẮNG RĂNG.
Được levant57 sửa chữa / chuyển vào 09:49 ngày 10/11/2004

Anh yeungon à. Anh nói nặng lời quá, em nghĩ sao nói vậy thôi. Đọc đoạn này anh viết, em có cảm giác anh gọi em là "chó" hả?
Sao anh mất lịch sự vậy. Em chả biết ai sung sướng, em chỉ thấy anh levant57 có ý hay thì em nói có ý hay thôi. Có những ý khác em không biết thì không thể khen. Thế mà anh chửi em ngay . Hơn nữa, chưa biết em là nam hay nữ mà anh sỗ sàng quá, "trưng của quý ra", mắc cỡ quá. Hay anh thường làm như vậy giống như là một thằng ăn mày ở ngoài đường, một kẻ tâm thần, hay tên chí phèo vậy ta? Lời nói của anh thô tục dễ sợ. Nói thật em là phụ nữ đó, nhưng cảm thấy tởm về cách nói của anh. Với phụ nữ mà anh không lịch sự được tý nào à? Anh có đáng đàn ông không? Phụ nữ tụi em cũng không đến nỗi nhỏ mọn như vậy đâu.

Em đâu nói tất cả đâu, em nói là "hay", anh lại chụp mũ em chê các người làm nnh.
Anh nói vậy đâu có đúng:

Không phải rồi, nhưng có thể hiểu như vậy cũng được, tặng cho cậu yeungon đó. (không kêu là anh nữa - không đáng)
NCHTHSNC = Cười người hôm trước, hôm sau người cười.