Trăng hoa và mây mưa - Những miền đất đi qua: Hành trình miền Trung - Quảng Bình (P48) - Cực Nam Tổ

Chùa Vô Vi nhìn xa và gần

Bậc đá lên chùa Trăm Gian (núi Tiên Lữ).

Máu con buôn nổi lên khắp cả....

Đàn bò đang nghênh ngang đi vào

Kiếp sau xin chớ làm người
Làm cây thông đứng giữa trời mà reo

Quả chuông này là chuông cái, và nó đang lâm bồn

Sản phẩm của quả chuông.

Chùa Trăm gian tên thật là chùa Quảng Nghiêm, nằm ở làng Tiên Lữ. Phương pháp tính gian của các cụ là cứ 4 cột là một gian, và các gian có thể chung cột. Do đó nếu chỉ cần hai hàng, mỗi hàng 4 cột thì đã tính là 3 gian rồi. Nhà ba gian tính là như thế. Dù có dùng vách ngăn hay không thì vẫn cứ là gian.
Có lẽ trước kia quy mô to lớn hơn rất nhiều, đến 104 gian (theo cách tính đó), nhưng ngày nay đã thu hẹp lại. Chùa theo kiểu nội công ngoại quốc. Nhưng đằng sau chữ Công (gồm 3 gian tiền tế, thiêu hương, thượng điện), đằng sau lại còn có một tòa nhà vuông. Phong cách này giống với chùa Mía ở Sơn Tây.
Hai bên hai tòa dọc (chính là những nét sổ dọc của phần bao chữ Quốc) có các tấm gỗ khắc các bức Âm phủ (8 bức), và 18 A la hán. Trước kia bằng gỗ mộc, sơn thếp có phần bong tróc, trông rất sinh động. Giờ đây được thếp lại, nhưng không phải thếp bằng vàng thật như xưa, nên trông rợ và xấu đi quá nhiều.
Quả chuông lớn (Đại hồng chung) có tuổi hơn 200 năm, chữ khắc rất sâu và rõ. Vì có quá nhiều người lên sờ mó nên quả chuông rất bóng. Tiếng ấm và trong. Bây giờ đúc chuông không thể có tiếng như vậy, bởi chuông cổ, ngòai đồng, còn một luợng nhất định Vàng và Bạc, khiến tiếng có âm sắc đặc biệt hơn là hoàn toàn đồng (hoặc rất ít vàng - chỉ đại diện) như hiện nay.

Rời chùa Trăm Gian, tiếp theo đường đi Quốc Oai, gặp đình So.
Trong ca dao có câu
Đình So, quán Giá, chùa Thầy
Đẹp thì có đẹp, chẳng tầy Trăm Gian.
Như vậy thì đình này cũng đã được người dân xếp vào hàng đẹp rồi.
Với con mắt của những người hiện đại ngày nay, thì khái niệm đẹp đó khác với xưa kia rất nhiều. Cũng phải nói rằng nhiều người sẽ thờ ơ, dửng dưng, thậm chí coi thường những nét đẹp truyền thống ấy, vì văn hóa đã đổi khác.
Mái cong cổng đình, với đôi cánh diều trong trời chiều

Khúc đê Hữu ngạn sông Đáy đến chỗ này lượn một vòng duyên dáng ngay trước đình, tạo ra một không gian đẹp. Từ cổng đình xuống là một bãi rộng hình vuông, bao quanh là một hồ nước, rồi mới ra đến con đê. Giữa hồ nước, thẳng cổng đình là một gò nhỏ lục lăng, địa thế giống như viên ngọc giữa hàm rồng.
Bậc thang lên đình có hai con rồng đá. Điều đặc biệt là hai con rồng này chỉ tạc phần đầu và đuôi, còn ở giữa là thành đá thẳng, rất độc đáo, và không nhiều nơi có.