Tranh nước ngoài có liên quan đến lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta

Lịch sử nước ta là lịch sử của chiến tranh nhiều hơn hòa bình. Chiến tranh tiêu hủy bao nhiêu sách vở, tranh ảnh, tạo tác nghệ thuật...đến nỗi ngày nay con cháu thật khó khăn, vất vả để tìm hiểu về hình ảnh của cha ông ta xưa kia. Nhiều chuyện bi hài đã xảy ra và không ít tranh cãi xoay quanh vấn đề này. Trẻ con ngày nay dốt sử một phần cũng tại sách dạy lịch sử khô khan, thiếu hình ảnh minh họa. Topic này nhằm sưu tập các bài viết tranh vẽ, tượng, tác phẩm điêu khắc nước ngoài có liên quan đến lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta.
Kính mong các bác đóng góp.

Trong sách lịch sữ chỉ nói đến chuyện nguyễn ánh sau khi chiến thắng thì giết sạch gia đình quan trung, dùng voi ủi mộ phần mà lại không nhắc đến việc quan trung trước đó là giết sạch họ nguyễn chỉ còn nguyễn ánh chạy thoát, và mộ phần họ nguyễn cũng bị voi tây sơn ủi. ==> đây là 1 thiếu xót cần được bổ sung.
[r23)] Bên cạnh đó thì triều nguyễn cũng có công khẳng định chủ quyền hoàng sa, trường sa, phú quốc, mở mang bờ cõi từ nam định vào tận ca mau ngược lên hà tiên, ....

Hai bức tranh trong bộ tranh Bình định An Nam đắc thắng đồ

​

Tượng vua Càn Long bằng ngà voi, Cổ vật Trung Hoa thế kỷ XIX. Trong 2 ngày 6 và 7/5/2011, nhà đấu giá Nagel Auktionen ở Stuttgart (Đức) đã đưa ra đấu giá một số cổ vật châu Á, trong đó có 2 bức tranh Thị Cầu giang chi chiến và Nguyễn Huệ khiển điệt Nguyễn Quang Hiển nhập cận tứ yến chi đồ. Thông tin trên website của Nagel Auktionen giới thiệu đây là “những bức tranh phản ánh cuộc chinh phạt (của nhà Thanh) tại Việt Nam” (?!).

Trong một lời giới thiệu ngắn đã tiềm ẩn không ít những sai lầm lịch sử cơ bản có thể gây hiểu lầm tai hại. Chuyên đề ANTG xin giới thiệu bài viết của TS. Trần Đức Anh Sơn về lai lịch bộ tranh này để làm rõ cái gọi là “cuộc chinh phạt của nhà Thanh tại Việt Nam” này.
Hai bức tranh này được đặt giá là 1.200 euro, nhưng đã được bán với giá 16.000 euro, cộng thêm phí cho nhà đấu giá và thuế VAT là 4.000 euro, tổng cộng giá thành là 20.000 euro (tương đương 595 triệu đồng). Phiên bản tiếng Hoa trên website của Nagel Auktionen ghi tên lô cổ vật mang số hiệu 258 này là: Bình định An Nam đắc thắng đồ đồng bản họa lưỡng bức (Hai bức tranh về chiến thắng trong cuộc chinh phạt An Nam) và cho biết đây là những bức tranh do 4 họa sĩ Thanh triều là Jia Quan, Yao Wenhan, Ilantai và Yang Dazhang vẽ trong 2 năm 1789 - 1790 theo lệnh Vua Càn Long. Hai bức tranh được đưa ra đấu giá lần này thuộc bộ sưu tập của nhà ngoại giao người Đức Dobrikow, người đã hoạt động ở Trung Quốc trong những năm từ 1900 đến 1928.
Thực ra, 2 bức tranh này đã được học giả Nguyễn Duy Chính (Hoa Kỳ) giới thiệu với độc giả Việt Nam qua bài khảo cứu rất công phu “Bình định An Nam chiến đồ” in trên tạp chí Nghiên cứu và Phát triển của Sở Khoa học và Công nghệ Thừa Thiên - Huế (số 2/2006 và số 3/2006). Từ thông tin trong bài viết của học giả Nguyễn Duy Chính, tôi mạn phép giới thiệu với độc giả ANTG về hoàn cảnh ra đời và những vấn đề lịch sử xung quanh bộ tranh Bình định An Nam đắc thắng đồ nói trên.
Vua Càn Long và những bộ tranh đồng bản họa
Đồng bản họa (copperplate engraving) là những bức tranh được thực hiện bằng kỹ thuật in chuyển họa tiết được khắc trên những tấm bản bằng đồng sang giấy. Kỹ thuật này do người châu Âu phát minh từ thời Trung cổ và được du nhập vào Trung Hoa từ thế kỷ XVI, khi các giáo sĩ phương Tây mang những bức tranh in này tặng cho quan lại và quý tộc Trung Hoa.
Do kỹ thuật chế tác đồng bản họa rất phức tạp, từ việc vẽ tranh mẫu trên các phiến đồng, đến chạm khắc họa tiết lên nền kim loại, rồi lăn mực và in ấn thành tranh (thường kéo dài đến 6 tháng cho một bức tranh) nên kỹ thuật này chỉ dùng để in những tác phẩm thật đặc biệt.
Do vậy, số tranh đồng bản họa của Thanh triều không nhiều, chủ yếu là tranh do các vua Khang Hy (1662-1723), Càn Long (1735-1796) và Đạo Quang (1821-1850) cho thực hiện để tặng cho các quan đại thần, những người có công với triều đình và các sứ thần lân bang khi họ đi sứ sang Thanh. Trong đó, người cho vẽ tranh đồng bản họa nhiều nhất là Vua Càn Long
Càn Long là vị vua thứ 5 của Thanh triều và là một trong hai vị vua nhà Thanh cai trị Trung Hoa lâu nhất, hơn 60 năm. Sau khi kế vị ngai vàng, Vua Càn Long được thừa hưởng một nền thái bình và một ngân khố đầy ắp do cha ông là Vua Ung Chính (1723 - 1735) gây dựng. Vì thế, Vua Càn Long có điều kiện để tiêu xài tiền bạc cho các công trình kiến trúc, các cuộc tuần du, các cuộc viễn chinh và các tác phẩm sử học, văn học nghệ thuật được biên soạn và in ấn quy mô.
Tuy để lại nhiều dấu ấn trong "văn trị", nhưng trong "võ công" thì Vua Càn Long gặp nhiều thất bại hơn thắng lợi. Trong 8 cuộc chinh phạt lân bang do Vua Càn Long phát động thì chỉ có 2 lần đánh người Chuẩn Cát Nhĩ (vào năm 1755 và năm 1756 - 1757) và 1 lần đánh người Hồi Hột (vào năm 1758 - 1759) là thu được thắng lợi. Còn các cuộc chinh phạt khác, hoặc bị đại bại như 2 cuộc xâm lược Miến Điện và Việt Nam, hoặc phải rút lui do tốn kém tiền của và binh lính mà vẫn không thành công.
Dù thất bại trong các cuộc chiến tranh với lân bang nhưng Vua Càn Long luôn tự huyễn hoặc bản thân và đình thần về những thắng lợi của các cuộc chinh phạt. Vì thế, sau mỗi cuộc chiến, vua đều sai người làm tranh đồng bản họa để ca ngợi chiến công của mình.
Tổng cộng Vua Càn Long đã cho vẽ 8 bộ tranh theo kỹ thuật đồng bản họa với tổng số tranh là 94 bức. Đó là các bộ: Bình định Chuẩn Cát Nhĩ Hồi Bộ đắc thắng đồ (16 bức, in thành 247 bản); Bình định Lưỡng Kim Xuyên đắc thắng đồ (16 bức, in thành 226 bản); Bình định Đài Loan đắc thắng đồ (12 bức, in thành 200 bản); Bình định An Nam đắc thắng đồ (6 bức, in thành 200 bản); Bình định Khoách Nhĩ Khách đắc thắng đồ (8 bức, không rõ số bản in); Bình định Miêu Cương đắc thắng đồ (16 bức, không rõ số bản in); Bình định Trọng Miêu đắc thắng đồ (4 bức, không rõ số bản in) và Bình định Hồi Cương đắc thắng đồ (10 bức, không rõ số bản in).

Bức tranh Thị Cầu giang chi chiến đồ.
Bộ tranh Bình định An Nam đắc thắng đồ
Bộ tranh Bình định An Nam đắc thắng đồ được vẽ từ năm 1789, hoàn tất năm 1790 và được khắc in theo kỹ thuật đồng bản họa vào năm 1792. Bộ tranh này gồm 6 bức, có tên như sau: Gia Quan Ha Hộ chi chiến đồ (Tranh về trận chiến Gia Quan Ha Hộ); Tam Dị Trụ Hữu chi chiến (Trận chiến Tam Dị Trụ Hữu); Thọ Xương giang chi chiến đồ (Tranh về trận chiến sông Thọ Xương); Thị Cầu giang chi chiến đồ (Tranh về trận chiến sông Thị Cầu); Phú Lương giang chi chiến (Trận chiến sông Phú Lương) và Nguyễn Huệ khiển điệt Nguyễn Quang Hiển nhập cận tứ yến chi đồ (Tranh về việc Nguyễn Huệ sai cháu là Nguyễn Quang Hiển dự yến tiệc vua ban). Trên mỗi bức tranh đều có một bài từ bằng chữ Hán do chính tay Vua Càn Long viết và cho in lên tranh. Cuối các bài từ này đều có dòng lạc khoản: Càn Long Kỷ Dậu trọng thu ngự bút (Ngự bút của Vua Càn Long vào tháng 8 năm Kỷ Dậu, tức là năm 1789).
Nội dung bài từ trên bức tranh Gia Quan Ha Hộ chi chiến đồ thuật chuyện Tôn Sĩ Nghị chia quân làm 2 ngả từ trấn Nam Quan vào Lạng Sơn, rồi hội quân ở Gia Quan, giao tranh ác liệt với quân Tây Sơn khiến người chết vô số nhưng quân Thanh giành được thắng lợi.
Nội dung bài từ trên bức tranh Tam Dị Trụ Hữu chi chiến ghi việc quân Thanh tấn công vào doanh trại của các thổ tù thiểu số quy thuận nhà Tây Sơn ở Tam Dị, thu được nhiều thóc gạo, đồng thời đã bố trí quân mai phục ở Trụ Hữu và tiêu diệt được nhiều binh lính Tây Sơn, giành thắng lợi buổi ban đầu.
Nội dung bài từ trên bức tranh Thọ Xương giang chi chiến đồ chép truyện quân Thanh dùng người Hán dưới sự chỉ huy của các tướng Thượng Duy Thăng và Khánh Thành, chặt tre làm bè vượt sông Thọ Xương, đánh úp quân Tây Sơn. Vua Càn Long đã khen ngợi sự dũng cảm của quân nhân người Hán trong đạo quân Mãn Thanh trong chiến thắng này.
Nội dung bài từ trên bức tranh Thị Cầu giang chi chiến đồ tường thuật việc quân Thanh tiến đến sông Thị Cầu thì bị quân Tây Sơn tấn công từ trên cao xuống với khí thế rất dũng mãnh. Quân Thanh không vượt được sông nên đã cử một toán quân do Trương Triều Long bí mật vòng sang phía trái, rồi đánh úp vào trại quân Tây Sơn, khiến quân Tây Sơn nao núng, vỡ trận mà thua.
Nội dung bài từ trên bức tranh Phú Lương giang chi chiến chép chuyện quân Thanh tiến đến sông Phú Lương, tướng nhà Thanh là Hứa Thế Hanh cướp thuyền của nhà nông và cho đóng bè tre chở 200 quân vượt sông tấn công quân Tây Sơn. Quân Tây Sơn do Nguyễn Huệ chỉ huy đã phản công mạnh mẽ, đẩy lui quân thanh. Tướng nhà Thanh là Tôn Sĩ Nghị, quyết tâm chống trả nhưng vì nghe lời tướng Hứa Thế Hanh, phải rút lui để giữ "quốc uy" cho thiên triều. Các tướng nhà Thanh là Hứa Thế Hanh, Trương Triều Long và Thượng Duy Thăng ở lại kháng cự, bị quân Tây Sơn tiêu diệt khiến Vua Càn Long rất xót thương những người này. Trong khi đó, dù chiến thắng quân Thanh trong trận Phú Lương nhưng Nguyễn Huệ lại "nhiều lần gửi thư phục tội quy hàng". Vua Càn Long "xét tấm lòng thành của Nguyễn Huệ nên nhân lời thỉnh cầu đó mà xá tội gia ân" và chấm dứt binh đao.

Bức tranh Nguyễn Huệ khiển điệt Nguyễn Quang Hiển nhập cận tứ yến chi đồ, thường được gọi tắt là bức Nguyễn Huệ khiển hảo.
Nội dung bài từ trên bức tranh Nguyễn Huệ khiển điệt Nguyễn Quang Hiển nhập cận tứ yến chi đồ phản ánh việc Vua Càn Long bỏ mặc Lê Duy Kỳ (tức Vua Lê Chiêu Thống) sau khi thất bại trong ý đồ sử dụng binh lực để giúp vua Lê giành lại ngai vàng. Đồng thời, nghe lời tâu của Tổng đốc Lưỡng Quảng Phúc Khang An, Vua Càn Long đã "chấp nhận lời thỉnh cầu của Nguyễn Huệ" mà triệt binh. Sau đó, còn tiếp nhận biểu văn của Nguyễn Huệ sai cháu là Nguyễn Quang Hiển sang mừng thọ Vua Càn Long và xin phong vương cho Nguyễn Huệ. Nguyễn Quang Hiển sang Thanh đúng dịp Vạn Thọ nên được Vua Càn Long cho dự yến tiệc "để tỏ ân tình"
Hình vẽ trên 6 bức tranh miêu tả nội dung của 6 bài từ này, theo thể thức "nhất thi, nhất họa" trong hội họa cổ điển của Trung Hoa.
Những vấn đề lịch sử ẩn sau bộ tranh Bình định An Nam đắc thắng đồ
Như đã đề cập trên đây, bộ tranh Bình định An Nam đắc thắng đồ là một bộ "tranh tuyên truyền", thể hiện tâm lý "tự sướng" của Vua Càn Long sau thất bại cay đắng và chóng vánh trong cuộc xâm lược Việt Nam. Vì thế, nhiều tình tiết được phản ánh trong các bài từ là không đúng với thực tế diễn ra trên chiến trường.
Chẳng hạn, việc Tôn Sĩ Nghị bị quân Tây Sơn tiến đánh, phải cưỡi ngựa chạy trốn qua cầu phao bắc qua sông Hồng, rồi ra lệnh cho quân sĩ chặt đứt cầu phao để ngăn sự truy đuổi của quân Tây Sơn khiến quân Thanh rơi xuống sông chết đuối nhiều vô kể. Vậy nhưng bài từ ghi trên bức tranh Phú Lương giang chi chiến lại cho rằng Tôn Sĩ Nghị rất muốn "sống mái" với quân Tây Sơn nhưng do Hứa Thế Hanh khuyên nhủ nên đã rút lui để giữ "quốc uy" cho Thanh triều, còn Hứa Thế Hanh và những tướng lĩnh khác đã tuẫn tiết vì nước, khiến Vua Càn Long phải xót thương cho lập đền thờ.
Tuy có nhiều chi tiết không đúng với lịch sử, nhưng bộ tranh này cũng cho thấy việc quân Tây Sơn trong giai đoạn đầu của cuộc chiến đã chủ động lui binh, tránh thế giặc mạnh để bảo toàn lực lượng, khiến cho quân Thanh dễ dàng giành thắng lợi lúc ban đầu nên chủ quan khinh địch. Kết quả là khi quân Tây Sơn dưới sự chỉ huy của Nguyễn Huệ tiến hành phản công thì quân Thanh đã rơi vào thế bị động, quân tướng tháo chạy tán loạn và thất bại nhanh chóng.
Đặc biệt, bức tranh Nguyễn Huệ khiển điệt Nguyễn Quang Hiển nhập cận tứ yến chi đồ đã phản ánh tài ngoại giao khôn khéo của Nguyễn Huệ, dù đánh bại quân Thanh nhưng lại gửi sứ sang cầu hòa với Vua Càn Long, "khiến cho tự ái của Vua Càn Long được vuốt ve và không bị mất mặt với quần thần. Có lẽ trong lòng Vua Càn Long cũng thầm biết ơn sự tế nhị của Vua Quang Trung, và Quang Trung cũng tương kế, tựu kế khai thác ưu thế ngoại giao ông vừa đạt được" (nhận xét của học giả Nguyễn Duy Chính) để chấm dứt chiến tranh, giữ yên bờ cõi ở phía Bắc. Có như vậy, Vua Quang Trung mới có thể yên tâm để lo ổn định nội tình trong nước. Đây có lẽ là bài học sâu sắc nhất về vấn đề giải quyết hậu chiến sau khi chúng ta chiến thắng một kẻ thù hung bạo, cho dù tên của bộ tranh là Bình định An Nam đắc thắng đồ.
Nhưng, như người Nam Bộ vẫn thường nói: "Ngó dzậy, mà không phải dzậy!". Đây mới là điều mà hậu thế đáng phải suy ngẫm
ANTG

Những phát hiện mới về Hoàng đế Quang Trung

15:13', 19/1/ 2009 (GMT+7)

Năm 2008 có thể xem là năm “được mùa” của các nghiên cứu về Hoàng đế Quang Trung và phong trào Tây Sơn. Trong năm, ngoài một Hội thảo Khoa học “Phú Xuân - Thuận Hóa và sự nghiệp anh hùng của Nguyễn Huệ - Quang Trung” được tổ chức tại Huế, còn có Hội thảo Việt Nam học lần thứ III “Việt Nam - Hội nhập và phát triển” với nhiều tham luận đề cập đến vấn đề này. Bên cạnh đó, còn phải kể đến sự xuất hiện của công trình “Đi tìm dấu tích cung điện Đăng Dương - Sơn **** của Hoàng đế Quang Trung” của Nguyễn Đắc Xuân, rồi “Quang Trung - Nguyễn Huệ” (gồm những bài nghiên cứu rút từ tạp chí Sử Địa). Thông qua đó, nhiều phát hiện mới, thú vị về Hoàng đế Quang Trung được công bố. Nhân kỷ niệm 220 năm Chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa (1789-2009), xin giới thiệu cùng bạn đọc.

Bức ảnh xưa nay vẫn nhận lầm là vẽ “Giả vương Quang Trung”.

​

* “Chẩn bệnh” cho Vua Quang Trung
TS Bùi Minh Đức (hiện sống ở Hoa Kỳ) trong tham luận trình bày tại Hội thảo Quốc tế Việt Nam học lần thứ III đã tìm hiểu về “Cái chết của Vua Quang Trung”. Theo TS Đức, đã có nhiều người quan tâm đến cái chết đột ngột của vị anh hùng áo vải và cũng vì thế, nhiều giả thuyết khác nhau về cái chết của Vua Quang Trung đã được đặt ra. Tuy nhiên, từ trước đến nay vẫn chưa có một khảo cứu nào căn cứ vào y khoa hiện đại để phối hợp với các sự kiện đã được ghi trong lịch sử để có thể cho chúng ta biết một cách chắc chắn hơn về bệnh trạng cũng như về nguyên nhân tử vong của Vua Quang Trung hồi đó.
Mục đích của TS Đức là “Thử tái lập hồ sơ bệnh lý của Vua Quang Trung từ khi xảy ra bạo bệnh cho đến ngày qua đời” với hy vọng sẽ có thể trả lời hai câu hỏi: Vua Quang Trung đã bị bạo bệnh đột ngột trước lúc qua đời , vậy đó là “căn bệnh” gì? Vua Quang Trung qua đời nhiều ngày sau “bạo bệnh”, vậy “nguyên nhân tử vong” là gì?
Để trả lời những câu hỏi ấy, TS Đức đã khảo cứu các nguồn tài liệu lịch sử với căn bệnh mà sử sách ghi là “huyễn vựng”. Ông cũng theo dõi cách điều trị của thái y, cách chăm sóc của Hoàng hậu Ngọc Hân và trạng thái của bệnh nhân trước khi chết, kết hợp với phương pháp nghiên cứu chuyên ngành y hiện đại của nội, ngoại thần kinh, tai mũi họng, tim mạch… Từ những khảo cứu trên, ông đã đưa ra một giả thuyết về hồ sơ bệnh lý của Vua Quang Trung: “tên: Nguyễn Huệ, giới tính: nam, nghề nghiệp: chỉ huy quân đội, chết ở tuổi 39. Kết luận bệnh án: xuất huyết não dưới màng nhện” và đi đến kết luận: “Theo chúng tôi, sau khi bị bệnh “xuất huyết não dưới màng nhện” suốt hai tháng trời, rất có thể: Vua Quang Trung đã qua đời vì bệnh viêm phổi hít (aspiration pheumonia) dẫn đến tình trạng trụy hô hấp (respiratory distress)”. Theo tác giả, bệnh này y khoa hiện đại có thể thử nghiệm chữa trị bằng phương pháp chữa trị của căn bệnh “tai biến mạch máu não” rồi dùng phẫu thuật để điều trị thì có thể qua cơn tai biến và phục hồi.

* Nhà Tây Sơn có ít nhất bốn anh em trai
Đó là ý kiến được nhiều nhà nghiên cứu đưa ra tại Hội thảo Khoa học “Tây Sơn - Thuận Hóa và sự nghiệp anh hùng của Nguyễn Huệ - Quang Trung” tổ chức tại Huế nhân Festival Huế 2008. Khám phá này dựa trên cơ sở tư liệu “Khâm định An ****** lược” của nhà Thanh. Theo đó, ngoài lời khai trong thư từ qua lại, đích thân Phúc Khang An (một đại thần của nhà Thanh) đã hỏi lại Nguyễn Quang Hiển (cháu của Quang Trung, làm Chánh sứ sang Trung Quốc năm 1789) và bảo Nguyễn Quang Hiển viết cho minh bạch để kèm vào sau mặt biểu gửi lên Vua Càn Long. Theo lời khai đó, Nguyễn Quang Hiển là con của Nguyễn Quang Hoa, anh cả trong số bốn anh em trai của nhà Tây Sơn; kế đó là Nguyễn Quang Nhạc, rồi Nguyễn Quang Bình (Nguyễn Huệ) và Nguyễn Quang Thái (Nguyễn Lữ).
Tư liệu này cho thấy, anh em nhà Tây Sơn gồm ít nhất bốn anh em trai. Bên cạnh đó, ta còn biết thêm Nguyễn Nhạc có tên thật là Nguyễn Quang Nhạc, Nguyễn Huệ là Nguyễn Quang Bình và Nguyễn Lữ là Nguyễn Quang Thái. Riêng người anh cả Nguyễn Quang Hoa có thể do mất sớm, hoặc vì lý do nào đó không tham gia lãnh đạo phong trào Tây Sơn, nên không được sử sách ghi lại.

Bức tranh thứ sáu trong bộ tranh “Bình Định An Nam chiến đồ”.

​

* Và người trong bức tranh “giả vương”?
Trên tờ Hồn Việt (Hội Nhà Văn Việt Nam) số 9, phát hành ngày 1.3.2008, nhà nghiên cứu Nguyễn Đắc Xuân công bố một tài liệu mới. Trong đó, có một chi tiết quan trọng: bức họa chân dung xưa nay ta tưởng nhầm là của Giả vương Quang Trung, đích thực là bức họa chân dung Vua Càn Long thời trẻ, do Lương Thế Ninh, một họa sĩ cung đình của triều Thanh, vẽ.
Về sự tích của bức tranh này, Hoàng Lê Nhất Thống Chí chép: “Về số đồ lễ, ngoài lệ chức phương, lại có dâng thêm đôi voi đực nữa. Trong khi đi đường người Tầu phục dịch cực kỳ vất vả. Kẻ trong người ngoài ai cũng biết là giả dối mà không ai dám nói ra. Lúc tới Yên Kinh, Vua Thanh tưởng là Vua Quang Trung thật, rất lấy làm mừng. Đến lúc vào chầu Vua Thanh cho cùng ăn uống với các thân vương, và cho đặc ân được vào ôm gối, như thể cha con người nhà. Đến khi lạy tạ xin về, Vua Thanh lại sai thợ vẽ vẽ tượng truyền thần ban cho, ân lễ rất trọng hậu, xưa nay chưa từng có bao giờ”.
Tuy nhiên, Đại Nam Liệt Truyện (quyển 30) lại chép: “Tới khi vào bệ kiến từ biệt về nước, Vua nước Thanh gọi đến gần bên giường, vỗ vào vai yên ủy dặn bảo ôn tồn; sai thợ vẽ hình của mình đem cho”. Nếu đúng như thế, hình ban cho Nguyễn Huệ là hình của Vua Càn Long, vì chính trong tài liệu của nhà Thanh cũng còn lưu lại nhiều văn thư mà Vua Quang Trung xin một tấm hình của Vua Cao Tông để đem về. Đại Việt quốc thư cũng còn một tờ thiếp gửi Phúc Khang An để nhờ ông này tâu lên Vua Càn Long về yêu cầu đó. Không hiểu sao, khi sang “Hoàng Lê Nhất Thống Chí” lại đổi sang thành hình Vua Quang Trung. Có lẽ các tác giả “Hoàng Lê Nhất Thống Chí” chép lầm; cũng có thể do người đọc hiểu sai ý câu văn, vì “Vua Thanh lại sai thợ vẽ vẽ tượng truyền thần ban cho” có thể hiểu là tượng truyền thần của Vua Quang Trung hay của Vua Càn Long đều được.
Theo một nghiên cứu, bức hình mà lâu nay vẫn nhận lầm là vẽ Giả vương Quang Trung chính là một bức tranh khá nổi tiếng của nhà Thanh vẽ Vua Càn Long khi ông còn trẻ.

• Lê Viết Thọ

Lần sau viết hoa các danh từ dùm cái rồi hãy bàn chuyện bổ sung lịch sử. Lớn rồi , để lâu thành thói quen là chả làm được việc gì đâu.

Về bức tranh “giả vương” Phạm Công Trị
19:32', 3/3/ 2009 (GMT+7)
Đọc bài viết “Những phát hiện mới về Hoàng đế Quang Trung” của tác giả Lê Viết Thọ, đăng trên báo Bình Định số Xuân Kỷ Sửu, chúng tôi cho rằng có một số vấn đề chưa xác đáng. Xin được phép lạm bàn thêm...

Giả vương Phạm Công Trị (ảnh 1)

​

Đoạn mở đầu bài viết có ghi: “Trên tờ Hồn Việt (Hội Nhà văn Việt Nam) số 9, phát hành ngày 1.3.2008, nhà nghiên cứu Nguyễn Đắc Xuân công bố một tài liệu mới. Trong đó, có một chi tiết quan trọng: bức họa chân dung xưa nay ta tưởng nhầm là của giả vương Quang Trung, đích thực là bức họa chân dung vua Càn Long thời trẻ, do Lương Thế Ninh, một họa sĩ cung đình của triều Thanh, vẽ”. Đăng kèm bài viết là bức ảnh Phạm Công Trị hiện được trưng bày tại Bảo tàng Quang Trung với chú thích: Bức ảnh xưa nay vẫn nhận lầm là vẽ “giả vương Quang Trung”.
Là người ít nhiều quan tâm đến lịch sử, nhất là những gì nói về Hoàng đế Quang Trung, tôi không khỏi giật mình trước “phát hiện” trên vì nó có gì đó chưa ổn, xin trao đổi lại với tác giả Lê Viết Thọ cùng nhà nghiên cứu mà tác giả Lê Viết Thọ trích dẫn.
1. Lâu nay qua sử sách chúng ta biết, sau khi đại phá 29 vạn quân Thanh, để giữ mối giao hảo giữa hai nước và hòa bình cho muôn dân, vua Quang Trung đã tiến hành cầu phong, sau đó cử người cháu có ngoại hình khá giống với mình là Phạm Công Trị làm giả vương sang Thanh chầu vua Càn Long. Vua Càn Long sinh năm 1711, như vậy khi Quang Trung đại phá quân Thanh (năm 1789), Càn Long đã 79 tuổi và năm sau (1790) tức là khi tiếp phái đoàn hoàng đế nước ta sang chầu đồng thời mừng thọ “bát tuần” thì Càn Long đã 80 tuổi.
Trong bài báo nói trên, tác giả Lê Viết Thọ viết: Đại Nam Liệt Truyện (quyển 30) lại chép: “Tới khi vào bệ kiến từ biệt về nước, vua nước Thanh gọi đến gần bên giường, vỗ vào vai yên ủy dặn bảo ôn tồn; sai thợ vẽ hình của mình đem cho”. Nếu đúng như thế, hình ban cho Nguyễn Huệ là hình của vua Càn Long, vì chính trong tài liệu của nhà Thanh cũng còn lưu lại nhiều văn thư mà vua Quang Trung xin một tấm hình của vua Cao Tông để đem về. Trong Đại Việt quốc thư cũng có một tờ thiếp gửi Phúc Khang An để nhờ ông này tâu lên vua Càn Long về yêu cầu đó. Không hiểu sao, khi sang “Hoàng Lê Nhất Thống Chí” lại đổi sang thành hình vua Quang Trung. Có lẽ các tác giả “Hoàng Lê Nhất Thống Chí” chép lầm; cũng có thể do người đọc hiểu sai ý câu văn, vì “vua Thanh lại sai thợ vẽ vẽ tượng truyền thần ban cho” có thể hiểu là tượng truyền thần của vua Quang Trung hay của vua Càn Long đều được.

Vua Càn Long (ảnh 2)

​

“Sai thợ vẽ hình của mình đem cho” nghĩa là vẽ tại chỗ, vẽ chính lúc tiếp kiến. Vào năm 1790, nếu vẽ Càn Long thì “sản phẩm” phải là một ông già, còn vẽ Quang Trung sẽ có hình một người chưa tới 40. Đối chiếu với hình vẽ lâu nay vẫn gọi là hình Phạm Công Trị ta thấy rõ ràng vua Càn Long, một ông già 80 tuổi, không thể có gương mặt và phong thái của một người trong độ tuổi trung niên như thế. Điều này chứng tỏ lập luận như trên rất thiếu thuyết phục. Không thể có chuyện hiểu nhầm ý của vua Càn Long ở đây được. Dẫn lại Đại Nam Liệt Truyện chính biên (quyển 30) về sự kiện này, hai tác giả Vũ Minh Giang và Vũ Văn Quan trong tập tư liệu về Tây Sơn - Nguyễn Huệ xây dựng đất nước, Sở Văn hóa Thông tin Bình Định xuất bản năm 2003, đã viết: “Đến khi giả vương từ biệt dưới bệ để về nước, vua Thanh gọi giả vương đến gần bên sạp ngự đích thâm vỗ vai giả vương an ủi dạy bảo ôn tồn, sai họa công vẽ hình giả vương mà ban tặng” (trang 100). Muốn biết nguyên văn câu này cần có câu chữ từ bản gốc, tiếc rằng lúc này tôi chưa có.
Trường hợp suy luận theo hướng Quang Trung ngỏ ý xin hình và Càn Long chấp thuận thì chẳng lẽ Càn Long lại tuyển trong “album” lấy ra một tấm hình của mình từ vài chục năm về trước để ban tặng?
2. Trong điều kiện hiện nay, không khó để tìm ra hình ảnh vua Càn Long trên nhiều sách báo và trang web. Tôi thử lấy một tấm hình vua Càn Long đăng trên Wikipedia (chưa rõ năm vẽ và chắc không phải hình giả) để so sánh (dù hơi khập khiễng) với giả vương Phạm Công Trị (ảnh 1 và 2).
Nếu có chuyên môn hay kiến thức về đặc điểm khuôn mặt, trang phục (áo, mũ hay giáp trụ), vũ khí, rồi dùng phương pháp phóng to, thu nhỏ chắc sẽ không khó để khẳng định “ai là ai” qua hai bức ảnh trên. Gương mặt có thể thay đổi theo thời gian và dễ lẫn lộn, song trang phục và vũ khí, đặc biệt là của hoàng đế hay tướng quân mang đặc trưng Thanh hay Việt, ắt hẳn các nhà nghiên cứu sẽ phân biệt không khó. Với những gì nhìn thấy trên phim ảnh Trung Quốc (vốn được làm rất cẩn trọng) về các triều đại nhà Thanh, tôi thấy khó tin vào “phát hiện”: ảnh 1 là Càn Long thời trẻ.

Hoàng đế Càn Long trong bộ giáp phục ngồi trên lưng ngựa (ảnh 3)

​

Tìm kiếm trên mạng, tôi còn thấy một bức vẽ khác về vua Càn Long của họa sĩ cung đình người Ý là Giuseppe Castiglione (tên Trung Quốc là Lang Shining, 1688-1766), tên bức vẽ là “Hoàng đế Càn Long trong bộ giáp phục ngồi trên lưng ngựa” (‘’The Qianlong Emperor in Ceremonial Armour on Horseback’’) được vẽ vào năm 1739 hay 1758. Lang Shining phiên âm sang tiếng Việt chính là Lương Thế Ninh và nhân vật trong bức vẽ “Hoàng đế Càn Long trong bộ giáp phục ngồi trên lưng ngựa” do vị họa sĩ cung đình này thực hiện (ảnh 3) không thể nhầm lẫn với người trong “tranh Phạm Công Trị” được. Nhìn vào gương mặt, giáp phục và những mũi tên trong bức tranh này, không ai có thể nhầm lẫn người trong tranh với người mà ta vẫn biết là Phạm Công Trị trong bức tranh phía trên, mặc dù tư thế người trong hai bức tranh tương tự như nhau.
Nghiên cứu, viết về các nhân vật lịch sử, theo tôi, cần hết sức thận trọng. Rất mong tác giả Lê Viết Thọ kiểm tra lại nguồn bài viết của tác giả Nguyễn Đắc Xuân và thông tin cho bạn đọc Báo Bình Định xem có căn cứ nào khác hơn không, chứ lập luận như trên mà cho rằng “bức hình mà lâu nay vẫn nhận lầm là vẽ giả vương Quang Trung chính là một bức tranh khá nổi tiếng của nhà Thanh vẽ vua Càn Long khi ông còn trẻ” thật không ổn.

• Nguyễn Thành Hải

Bác Puchim mở 2pic này rất hay. Năm trước mình online tình cờ có thấy đủ cả 10 bức trong bộ Bình định An Nam đắc thắng đồ, nhưng ko nhớ ở đâu, xin cố gắng tìm post lại để chư huynh đệ chúng ta cùng thấy rõ thêm bản lĩnh quăng bom thiên hạ vô đối thủ của Hán tộc (ở đây đã lây nhiễm toàn tập cho Mãn tộc).

Mới có ảnh Giả Vương thôi mà đã bem nhau rồi. Nếu là ảnh Quang Trung thật thì không biết thế nào?
Người thì bảo ảnh đó là của giả vương, người bảo là không. Người bảo là Càn Long cho vẽ hình giả vương, người thì bảo là vẽ hình Càn Long tặng cho giả vương. Thực sự là thế nào?

Ảnh những người Việt nam đi lính cho Pháp - lực lượng chính để đàn áp phong trào Cần vương tại VN ở thế kỷ 19






Ảnh những người yêu nước VN bị cầm tù sau vụ đầu độc lính Pháp ở thành Hà nội




Ảnh những người yêu nước VN thuộc phong trào khởi nghĩa Yên Thế bị đưa lên tầu và đầy ra nước ngoài



Ảnh những người yêu nước VN thuộc phong trào khởi nghĩa Ba Đình bị thực dân Pháp và tay sai gông cùm



Ảnh một toán nghĩa binh thuộc phong trào khởi nghĩa Ba Đình - trong ảnh có chú thích Đội Văn ( Vân, Vấn ???)



Ảnh quan quân nhà Nguyễn - tay sai đê hèn của thực dân Pháp và cũng là nỗi kinh hoàng của nhân dân VN



Tranh vẽ hoàng tử Cảnh-người được vua cha là Nguyễn Ánh gửi con tin ở Pháp để được người Pháp viện trợ chống nhà Tây Sơn



Ảnh đám cưới của vua Hàm Nghi ( một nhà vua yêu nước, thủ lĩnh của phong trào Cần Vương ) tai nơi bị lưu đầy



Vẫn ảnh đám cưói của vua Hàm Nghi - TDP không công nhận lễ đăng quang của ông nên chỉ chú thích là Prince D'Annam




Ảnh chụp cụ Đề thám và các bạn chiến đấu, chụp bởi Trung úy Romain-Desfossés, chắc được chụp trong thời gian hưu chiến. Mật thám Pháp tận dụng chiếc ảnh này để nhận mặt từng nghĩa binh một




Ảnh những người yêu nước trong phong trào Yên thế ( tham gia vụ đầu độc Hà thành ) bị TD Pháp chặt đầu. Trông họ rất thanh thản vì dường như coi cái chết tựa lông hồng.



Ảnh vua Khải Định đang ngồi với quan thầy người Pháp, vua Khải Định là nhân vật chính trong tác phầm " con rồng tre" đố các bác biết do ai sáng tác.



Ảnh vua Khải định đi chầu mẫu quôc ở Paris, cải cách mà ông này mang lại cho nước Nam ta hồi đó chỉ là đôi gù vai, một chiếc thắt lưng Tây, một thanh kiếm Tây ở bên ngoài hoàng bào của ông mà thôi.



Ảnh phu kéo xe và khách đi xe người Tây ( chắc đã chụp hình thế này thì thằng Tây không dám ăn quịt đâu )




Ảnh lính Pháp đồn trú tại Lạng Sơn




Ảnh kho quân giới Pháp ở Sài gòn




Ảnh chồng Pháp vợ Việt. Không biết thời này đã có quấn " Kĩ nghệ lấy Tây" của nhà văn Vũ Trọng Phụng chưa nhể




Ảnh sỹ tử lều chõng đi thi, các cụ có liệu có biết ta nay sắp bỏ thi cử vào ĐH rồi, cứ có nhiều xiềng là oké không phải khổ như các cụ khi xưa




Trường thi tại thành Nam





Hình vẽ cảnh thí sinh đang làm bài- Trời đất các cụ soi thế này thì làm sao mà quay cóp được, chả bù cho bi chừ



Quay lại ảnh thời chiến




Thành Bắc ninh bị giặc Pháp pháo kích




Cổng thành Bắc ninh sau lúc bị giặc Pháp công chiếm




Vũ khí của quân cờ đen bị giặc Pháp tịch thu




Đồn nhỏ do quân Cờ Đen lập nên ở Bắc Ninh




Chiến hào do quân Cờ Đen lập nên ở Bắc Ninh





Vũ khí của quân Việt bị giặc Pháp tịch thu trong trận Lạng sơn




Canô của Pháp trên sông Hồng, hình như trên nóc của nó có hai khẩu gatling thì phải các bác ợ




Chiến hạm của giặc Pháp trên sông Hồng-chiếc Le Pluvier






Cầu giấy nơi hai tên quan Pháp Rivier và Garnier táng mạng ( cách nhau 10 năm)




Cổng thành Hà nội sau khi bị giặc Pháp chiếm đóng




Ảnh chùa Báo Ân thời Pháp xâm lược VN lần I, đây cũng là nơi mà ngày nay Công Giáo VN đòi sổ đỏ vậy Chùa có trước hay nhà thờ có trước nhỉ

Đề nghị các ông, các bà vui lòng quay về chủ đề chính cho![]
Nói sơ về bộ Bình định An Nôm này:
Càn Long là 1 vị vua đuợc ca tụng như "thánh chúa" của nhà Thanh. Ông tự phong cho mình mỹ danh hiệu Thập toàn lão nhân - nhằm đề cao công đức cũng như đế nghiệp sáng ngời của mình. Về quân sự, ngài tự cho là mình có 10 chiến công lừng lẫy đáng lưu danh sử sách (trong đó có cuộc hành quân đánh An Nôm), ngài đã cho đám họa sĩ bưng bô vẽ 88 bức tranh minh họa cho 10 chiến công chia thành 8 bộ:
1-Bình định Chuẩn cát nhĩ hồi bộ đắc thắng đồ;
2-Bình định Lưỡng Kim Xuyên đắc thắng đồ;
3-Bình định Đài Loan đắc thắng đồ;
4-Bình định An Nam đắc thắng đồ;
5-Bình định Khoách Nhĩ Khách đắc thắng đồ;
6-Bình định Miêu cương đắc thắng đồ;
7-Bình định trọng miêu đắc thắng đồ;
8-Bình định Hồi cương đắc thắng đồ.
(cũng may là ko có bộ Bình định Tây Sa + Nam Sa đắc thắng đồ [])
Đây là những bộ tranh được thực hiện theo kỹ thuật mới bắt chước rợ ALXX (in bản đồng + phép phối cảnh + bố cục + tả khối + ánh sáng...), thể hiện trình độ thẩm du vô đối của Thập toàn lão nhân và trình độ bưng bô thượng thừa của quần thần Thanh triều (bị Hán tộc hóa).
Huynh đài nào có nhã hứng, mời hạ cố sang đây mà thưởng lãm:
http://www.mediafire.com/?qr6z803wbbddhme
[r2)]
-----------------------------Tự động gộp Reply ---------------------------
Đây là tranh của họa sĩ rợ ALXX minh họa cảnh thuyền nhẹ của Đại Việt tiến công tàu quân Nguyên:


Chắc chắn là hải chiến Bạch Đằng giang rùi (cọc nhọn chi chít luôn kìa)!
"Đằng giang tự cổ huyết do hồng" [r2)]