Trao đổi kinh nghiệm dịch thuật

Ví dụ này chứng tỏ cụ levant57 chả biết tí (đếch) gì về dịch hay cụ thể hơn là lý thuyết dịch cả.
Cụ có thể tự hào các cụ Việt Nam mình dịch quá siêu và ''''rất tài tình'''' trong khi bọn Anh đầu bò lại ngu đến mức không dịch nổi nên phải mượn từ này của tiếng Nhật!
Bây giờ cụ nghĩ lại xem khi ngưòi Việt nào đó dịch từ ''''tsunami'''' sang tiếng Việt lần đầu thành ''''sóng thần'''' thì từ ''''sóng thần'''' lúc mới ra lò có đủ ngay cái nghĩa của ''''tsunami'''' hay không lúc mới ra lò, hay nó (từ''''sóng thần'''') chỉ làm người ta nghĩ đến những lực lượng siêu tự nhiên huyền bí chứ không phải một hiện tượng tự nhiên như bản chất của nó. Có phải thân phận của nó (từ ''sóng thần'') lúc đó cũng y như thân phận của '''' tiếp thị'''' hay ''''mạng toàn cầu'''' hiện nay như tôi vừa nói ở trên?
Được yeu_ngon sửa chữa / chuyển vào 04:16 ngày 16/01/2005

Chán cho chú yeung on này, anh thần trong sóng thần không hề mang tính huyền bí. Người Việt gọi nó là sóng thần khi đã biết rõ bản chất của nó rồi. Chú chưa biết biển bao giờ, chú có lẽ chưa nhìn một con sóng nó hình thù ra sao. Khi nào chú biết sóng biển trong một cơn bão như thế nào, chú nhân cái ác liệt của nó với 1 triệu lần thì đó là sóng thần. Chú...hay nói chữ quá.

Chào bác yeu_ngon, em không đủ chữ để đối đáp với bác. Sự thật là vậy. Em không fải là dân ngôn ngữ học và cũng không hay nói chữ như bác.
BÁc hỏi em thì em lặp lại y chang câu em đã viết thôi: có những thuật ngữ mah không thể dịch thoát nghĩa nổi sang tiếng Việt.
Bác ah, em là dân kinh tế, em biết từ "tiếp thị" chẳng qua chỉ phản ánh 1 vài hoạt động/nội dung trong marketing mah thôi. Có 1 thời kỳ, người ta rất khuyến khích dùng từ tiếp thị nhưng hiện này trong các văn bản chính thống và giới học thuật (trong kinh tế học) đều đồng ý với nhau rằng nên dùng marketing.
Bác cứ đi theo con đường của bác đi. Em cho dù em rất yêu tiêng Việt, em vẫn phải dùng nhiều thuật ngữ nước ngoài trong chyên ngành của em để diễn tả thoát ý.
Chúc bác cuối tuần vui vẻ

[

Bạn vẫn không xác định đưọc những từ đó là những từ loại nào. Bạn không nên lấy những từ ĐÃ RỒI như ''marketing'' hay ''internet'' hay ''compa'' ra để làm ví dụ. Vì chúng đã có vị trí khá vững chắc trong tiếng Việt rồi. Hãy nghĩ đến những từ khác, những khái niệm chưa đi vào tiếng Việt, chưa tồn tại trong tiếng Việt.

Em đồng ý với bác yeu_ngon là có một số từ nước ngoài vào VN vẫn bị dùng sai ngữ nghĩa nhưng rồi trở thành thông dụng đến nỗi người ta quên luôn nghĩa gốc của từ đó. Không chỉ một số từ của phương tây, mà ngay cả một số từ gốc Hán Việt vẫn có hiện tượng đó. Bản thân tiếng Anh ở một số nước nói tiếng Anh như ngôn ngữ chính cũng có khác về ngữ nghĩa, từ vựng... so với tiếng Anh ở nước Anh. Nhưng không phải vì thế mà thấy sai không sửa, vì ngày nay các từ được dùng phổ biến hơn nên nhiều người thấy được cái sai hơn, nhất là khi có rất nhiều người nước ngoài đang sinh sống và làm việc tại VN. Em ví dụ như từ MC lâu nay thường được dùng cho từ (người) dẫn chương trình, thậm chí nó còn được nâng cấp lên thành một nghề, ''nghề MC'' để chỉ tất cả những người dẫn chương trình nói chung trong các chương trình trên truyền hình, chương trình ca múa nhạc, thời trang.... Nhưng theo em được biết, MC, tức là chủ lễ, chỉ dùng cho những người chủ lễ hay hoạt náo viên ở các chương trình mang tính hội hè, tiệc tùng (ăn uống) như tiệc cưới, tiệc cuối năm, tiệc gặp mặt khách hàng ... chứ chưa thấy dùng cho những chương trình trang trọng hay chương trình ca nhạc... Như thế, nếu không sửa ngay, người ta lại nghĩ là người Việt mình dốt mà mang bệnh sính ngoại ngữ. Thế có oan lắm chăng?
Riêng về từ marketing theo em cũng không nên dịch ra tiếng Việt làm gì. Bản thân em nếu bắt buộc phải dịch ra thì trong các bản dịch của em ít khi em dùng từ tiếp thị. Thay vào đó em hay dùng từ thương vụ (nghĩa rộng) và mại vụ (nghĩa sát) hơn. Nói chung là em phải tùy theo từng trường hợp, có khi em phải dùng từ thị trường để chỉ từ marketing. Chỉ riêng dịch ngược từ tiếp thị sang từ marketing là thấy không ổn rồi, ví dụ như nhân viên tiếp thị mà dịch hết là marketing staff hay marketing executive là không được, mà nhiều khi dịch là promotion staff mới thực sự đúng nghĩa.

Bạn mvc có thể nói rõ tại sao bạn nghĩ không nên dịch ''marketing'' ra tiếng Việt? Vì không dịch được hay vì gì khác?

Sở dĩ em nói không nên dịch từ marketing ra tiếng Việt là có những lý do sau:
- Không có từ vựng hay thuật nghĩa nào của tiếng Việt diễn đạt hết khái niệm từ marketing (về ý nghĩa của từ này, phải nhờ đến các nhà kinh tế học hoặc các giáo trình về marketing)
- Giữa từ marketing với từ tương đương tiếng Việt (theo bác yeu_ngon là từ ''tiếp thị'') không phải là một cặp chuyển ngữ hoàn chỉnh.
- Các ngôn ngữ khác khi du nhập từ vựng nước ngoài vào đều có nhiều cách, trong đó có cách giữ nguyên cách viết (mặt chữ), tại sao tiếng Việt lại không thể?
- Nếu bắt buộc phải chuyển ngữ từ marketing sang tiếng Việt, thế cón các từ khác thì sao? (kể cả những từ vẫn giữ nguyên mặt chữ [mạng internet, in offset, tia laser, máy fax] lẫn những từ đã được Việt hóa cách đọc như xe tẵc xi, ra đi ô, xe buýt...)?

Xin lỗi các bác, thuật ngữ chứ không phải là thuật nghĩa, em gõ nhầm

Rất tiếc, tất cả các lý do mà bạn đưa ra thực chất là nguỵ biện mà thôi. Và cũng chứng tỏ bạn chưa hiểu những gì tôi đã nói ở những bài trước.
Nếu chúng ta nhất trí rằng không nên dịch từ ''''marketing'''' ra tiếng Việt nữa thì lý do phải là chúng ta đã gần như đánh mất cơ hội dịch nó ra tiếng Việt rồi, giá như ngay từ đầu người ta cứ liều mà dịch nó ra tiếng Việt như từ ''''vi tính'''' hay ''''sóng thần'''' thì bây giờ chúng ta đã có một từ tiếng Việt thay cho ''''marketing'''' rồi. Chúng ta đã không ủng hộ Việt hoá ''''marketing'''' ngay từ đầu nên kết quả là từ ngoại ''''marketing'''' đã cắm rễ rất chắc trong tiếng Việt. Đây mới là lý do chứ không phải marketing là từ khó đến mức không thể dịch/đặt tên bằng tiếng Việt.
Được yeu_ngon sửa chữa / chuyển vào 18:30 ngày 17/01/2005

Theo em, bản thân từ sóng thần đã có mặt trong tiềng Việt TỪ RẤT LÂU, có nghĩa là từ sóng thần (bao gồm cả ngữ lẫn nghĩa) đã có trước từ tsunami rồi. Em không đồng ý với các bác ở hai điểm, thứ nhất đó là cho rằng từ sóng thần là dịch ra từ tsunami, hai là coi hiện tượng ngữ nghĩa của từ sóng thần - tsunamni giống như là marketing - tiếp thị hay là internet - mạng toàn cầu. Để kiểm chứng điều này, các bác có thể thấy rằng trong từ điển từ vựng tiếng Việt có từ sóng thần, nhưng không có từ tiếp thị (theo nghĩa của từ marketing) hay từ mạng toàn cầu (theo nghĩa của từ internet)