Trên biên giới Tây Nam và tiêu diệt bọn diệt chủng Pol Pot

Vừa kể, E Pi vừa theo dõi những diễn biến trên gương mặt người cán bộ. Khuôn mặt anh lúc căng ra, lúc co lại. Đôi môi anh mấp máy, run rẩy? Biết mà: E Pi mừng thầm. Hắn chợt dừng khi thấy khuôn mặt anh cán bộ đanh lại. Hai hàm răng anh nghiến chặt vào nhau. Anh đứng bật dậy, cùng tiếng quát:
-Thôi im đi, đồ súc vật!
?oThế chứ!? E Pi đắc thắng. Còn bây giờ thì tao đã sẵn sàng, sẵn sàng chết, thằng ?oDuôn? ạ. Tốt hơn hết là mày hãy cầm lấy khẩu súng trong tay con phiên dịch kia, nâng lên, chĩa thẳng vào cái đầu thằng E Pi nàu, rồi? Kìa, làm đi, làm đi cái thắng ?omắc dịch? kia . E Pi vênh cái mặt dài ngoẵng lên.
Một phút, rồi hai phút trôi đi. Im lặng. Khác với hắn tưởng và chờ đợi: Chẳng có khẩu súng nào chĩa vào hắn, cũng chẳng có tiếng nổ nào phát ra. E Pi nghe rõ nhịp thở của hắn, cũng chẳng có tiếng nổ nào phát ra. E Pi nghe rõ nhịp thở của người hỏi cung. Toàn thân anh cán bộ nhũn ra, từ từ rơi bịch xuống ghế. Im lặng. Anh cán bộ gục đầu xuống bàn. ?oThế này là thế nào?? E Pi tự hỏi và hắn chưa kịp trả lời, anh cán bộ đã ngẩng lên:
-Đưa nó vào trại, chú ý canh gác!
Trước khi bước đi, E Pi còn nghe trộm một câu nói yếu ớt:
-Chúng nó đã biến thằng E Pi thành con thú mất rồi!
-Dậy, ăn cơm đi!-Người tù binh già vừa nói, vừa đưa tay kéo E Pi. E Pi choàng dậy hấp tấp đi lại phía bếp-E Pi vẫn không hiểu vì sao hắn không bị trói. E Pi dừng lại trước hai dãy bàn dài, trên đã đặt sẵn những chậu cơm đầy ắp. Thức ăn chỉ có cá khô nướng. E Pi theo mọi người ngồi vào bàn? Khác với ba, bốn hôm trước đây: mọi người vừa ăn vừa nói chuyện. Trên khuôn mặt khô héo của họ, xuất hiện những nụ cười. Cách đây mấy hôm, khi bộ đội cách mạng đánh vào trong núi, trông họ không còn ra người nữa. Người nào cũng gầy đét, bẩn thỉu. Nhiều người không lê nổi đôi chân sưng phù. Những em nhỏ vồ lấy những con nhái, ăn ngon lành. Cả đoàn người bị bọn tàn quân bỏ lại cứ tập tễnh, lang thang trong rừng. Số phận của họ sẽ ra sao? Nếu không gặp bộ đội cách mạng? Từ hôm về đây: được ăn uống, tắm giẹt, họ đã lại sức, khuôn mặt mỗi người dần dần tươi tỉnh. Đến ngày thứ ba, họ đề nghị với trại cho họ được tự nấu cơm. Công việc làm cho họ vui. Họ tíu tít xung quanh bếp lửa: người chẻ củi, người vo gạo, bắc nồi. Không khí của trại cứ ấm dần lên.
Không tham gia vào công việc của mọi người, suốt ngày E Pi ngồi bẹp ở góc nhà. Không ngủ được! E Pi để mắt vào tất cả những diễn biến hàng ngày trong trại. Xung quanh trại, không có hàng rào, cũng không có vật gì che chắn, chỉ vẻn vẹn có một tiểu đội bộ đội cách mạng canh giữ. ?oTrốn!?. Phải rồi, có như vậy mà không nghĩ ra, E Pi vỗ mạnh bàn tay vào đầu. Ý nghĩ bỏ trốn như một dòng điện chạy khắp người E Pi. Toàn thân E Pi run lên. Đôi mắt nhìn đau đáu về phía bờ suối.
-Ông đau sao?-Thấy E Pi ngồi yên, người tù binh già hỏi. ?oQuái lạ, cái lão già, hình như lão ta đoán biết được những ý nghĩ đang diễn ra trong đầu mình?.
-Không!-E Pi ngập ngừng rồi vốc một nắm cớm, đưa lên miệng.
Cơm nước xong, những người tù rủ nhau ra suối tắm. Anh bộ đội cách mạng dẫn một tốp dân binh đi hái rau về cải thiện. E Pi trở lại góc nhà, hắn quay sang xin người tù binh già một điếu thuốc rê. Hắn vấn thuốc, châm lửa, rít một hơi thật sâu. Đôi mắt hắn lờ đờ nhìn theo làn khói thuốc trắng mỏng. Đột nhiên, hắn xoay người lại, nhìn xoáy vào mắt người tù binh già. Hắn túm lấy tay người tù binh già nói nhỏ, nhừn rít lên:
-Bỏ trốn!
Đôi mắt ướt nhèm của người tù binh già căng ra.
-Ông điên rồi sao? Ông còn hy vọng gì cái đám lính chết tiệt trong núi ấy!-Giọng người tù binh già bỗng dịu lại-Tôi tính kĩ rồi: Đằng nào cũng chết, chết ở đây tốt hơn.
E Pi bã người, nỗi thất vọng tràn ngập trong lòng. Hắn bỗng nhớ lại những ngày qua? Cả đại đội hắn chỉ còn lai sáu thằng. Suốt một tuần không có một hột cơm vào bụng: xoài xanh, củ chuối rừng, rau dại vớ được cái gì ăn cái ấy! Đi đến đâu, chúng cũng đụng tiếng súng truy quét của lực lượng cách mạng. Vừa đói, vừa mệt, sáng thứ sáu, cả bọn tìm thấy một hốc sắn bên bờ suối. Như con thú vớ được mồi chúng xúm lại đào bới, rồi tranh nhau. Tiện tay, thằng đại đội trưởng rút súng bắn chết hai thằng. Vừa lúc đó, có tiếng súng nổ gần. E Pi dẫn ba thằng còn lại đạp lên xác đồng bọn, chạy.
Đến ngày thứ tám thì đôi chân E Pi không thể lê khỏi mặt đất được nữa. Hắn ngồi bệt xuống một gốc cây. Người hắn bủn rủn. Hắn sờ tay vào mạng sườn, những chiếc xương như trồi ra khỏi làn da, lung lay. Đầu óc hắn quay cuồng, ran ran tiếng súng. Đôi mắt hắn mờ dần, thỉnh thoảng lại tung ra những đốm lửa. Xung quanh im lặng. Hắn chợt nhận ra mấy thằng lính của hắn... Chết rồi, hắn phều phào, rồi chẳng còn biết gì mình nghĩ gì nữa.
E Pi tỉnh dậy trong một chiếc lều bạt giữa rừng. Hắn biết mình bị bắt khi thấy xung quanh thấp thoáng những người của phía bên kia. Một chiến sĩ còn rất trẻ bưng đến cho hắn một ca nước. ?oKhông! Tao sẽ chết khát. Như vậy tốt hơn là được sống để phải chấp nhận sự nhục hình của chúng mày. Tao không uống?. Ca nước vẫn trên tay anh chiến sĩ. E Pi đã nhìn thấy màu nước đỏ hồng, sóng sánh. Cơn khát bóp nghẹt lấy cổ họng hắn. Hắn run run đỡ ca nước, uống cạn một hơi. Ca nước đường làm cho hắn tỉnh lại. Sau đó, hắn được ăn cơm và đi tắm. Ấy là cái ngày trước khi hắn được đưa về đây.
E Pi rùng mình. Bỗng hắn thấy lạnh ở sống lưng. Cái lạnh lan ra khắp người. Ôi, sao thế này, rét! Toàn thân run lên, hắn cắn chặt hàm rằn vào môi. Vô hiệu! Hắn xoay nghiêng người, hai chân co lên như con tôm nướng, mặt tái mét? Thế rồi đầu hắn tê đi, hai tay hắn cào cấu, chân đạp lung tung, miệng tuôn ra hàng tràng những tiếng lảm nhảm, ú ớ: ?oBắn? chạy? mau?!?.
Chập choạng tối, hắn tỉnh-Toàn thân đau ê ẩm.
Hắn cảm tưởng như có ai cầm cái sống dao mà dần một lượt khắp người. Cáng tay, sao nặng thế này? Hắn cố sức mà không nâng nổi cái cánh tay lên. Đau quá! Lại còn cái gì đây? Hắn vừa mở mắt, vừa kéo tấm chăn xuống. Dưới ánh sáng của chiếc đèn pin, E Pi nhận ra anh cán bộ hỏi cung đang ngồi bên cạnh. Người hắn bỗng nóng ran.
-Đã đỡ nóng chưa E Pi?
E Pi ngước mắt lên. Hắn mấp máy đôi môi khô rát định nói, lại thôi, anh cán bộ bảo đồng chí y tá mang ca sữa lại. Anh đưa ca sữa về phía E Pi, giọng dịu dàng:
-Uống đi, ở rừng lâu ngày nên sốt rét đấy!
Giọng anh cán bộ nhẹ nhàng như người mẹ chăm chiều đứa con trai cưng khi nó bị ốm. E Pi chợt nhớ tới một người đàn bà: Mẹ! Ngày còn nhỏ, mẹ cũng chăm, chiều E Pi lắm. Có hôm, mải đá bóng giữa trưa nắng. E Pi bị cảm, mẹ đã ngồi suốt đêm bên giường E Pi? Không! Hắn không thể giống mẹ được? Anh cán bộ vẫn dịu dàng nhìn E Pi. Cái bụng E Pi đang nghĩ khác mà bàn tay hắn đã chìa ra đỡ ca sữa.
Đồng chí y tá tiêm thuốc, cho E Pi ăn cháo, rồi đắp chăn cho E Pi. Đêm áy, hắn ngủ ngon lành.

Vừa kể, E Pi vừa theo dõi những diễn biến trên gương mặt người cán bộ. Khuôn mặt anh lúc căng ra, lúc co lại. Đôi môi anh mấp máy, run rẩy? Biết mà: E Pi mừng thầm. Hắn chợt dừng khi thấy khuôn mặt anh cán bộ đanh lại. Hai hàm răng anh nghiến chặt vào nhau. Anh đứng bật dậy, cùng tiếng quát:
-Thôi im đi, đồ súc vật!
?oThế chứ!? E Pi đắc thắng. Còn bây giờ thì tao đã sẵn sàng, sẵn sàng chết, thằng ?oDuôn? ạ. Tốt hơn hết là mày hãy cầm lấy khẩu súng trong tay con phiên dịch kia, nâng lên, chĩa thẳng vào cái đầu thằng E Pi nàu, rồi? Kìa, làm đi, làm đi cái thắng ?omắc dịch? kia . E Pi vênh cái mặt dài ngoẵng lên.
Một phút, rồi hai phút trôi đi. Im lặng. Khác với hắn tưởng và chờ đợi: Chẳng có khẩu súng nào chĩa vào hắn, cũng chẳng có tiếng nổ nào phát ra. E Pi nghe rõ nhịp thở của hắn, cũng chẳng có tiếng nổ nào phát ra. E Pi nghe rõ nhịp thở của người hỏi cung. Toàn thân anh cán bộ nhũn ra, từ từ rơi bịch xuống ghế. Im lặng. Anh cán bộ gục đầu xuống bàn. ?oThế này là thế nào?? E Pi tự hỏi và hắn chưa kịp trả lời, anh cán bộ đã ngẩng lên:
-Đưa nó vào trại, chú ý canh gác!
Trước khi bước đi, E Pi còn nghe trộm một câu nói yếu ớt:
-Chúng nó đã biến thằng E Pi thành con thú mất rồi!
-Dậy, ăn cơm đi!-Người tù binh già vừa nói, vừa đưa tay kéo E Pi. E Pi choàng dậy hấp tấp đi lại phía bếp-E Pi vẫn không hiểu vì sao hắn không bị trói. E Pi dừng lại trước hai dãy bàn dài, trên đã đặt sẵn những chậu cơm đầy ắp. Thức ăn chỉ có cá khô nướng. E Pi theo mọi người ngồi vào bàn? Khác với ba, bốn hôm trước đây: mọi người vừa ăn vừa nói chuyện. Trên khuôn mặt khô héo của họ, xuất hiện những nụ cười. Cách đây mấy hôm, khi bộ đội cách mạng đánh vào trong núi, trông họ không còn ra người nữa. Người nào cũng gầy đét, bẩn thỉu. Nhiều người không lê nổi đôi chân sưng phù. Những em nhỏ vồ lấy những con nhái, ăn ngon lành. Cả đoàn người bị bọn tàn quân bỏ lại cứ tập tễnh, lang thang trong rừng. Số phận của họ sẽ ra sao? Nếu không gặp bộ đội cách mạng? Từ hôm về đây: được ăn uống, tắm giẹt, họ đã lại sức, khuôn mặt mỗi người dần dần tươi tỉnh. Đến ngày thứ ba, họ đề nghị với trại cho họ được tự nấu cơm. Công việc làm cho họ vui. Họ tíu tít xung quanh bếp lửa: người chẻ củi, người vo gạo, bắc nồi. Không khí của trại cứ ấm dần lên.
Không tham gia vào công việc của mọi người, suốt ngày E Pi ngồi bẹp ở góc nhà. Không ngủ được! E Pi để mắt vào tất cả những diễn biến hàng ngày trong trại. Xung quanh trại, không có hàng rào, cũng không có vật gì che chắn, chỉ vẻn vẹn có một tiểu đội bộ đội cách mạng canh giữ. ?oTrốn!?. Phải rồi, có như vậy mà không nghĩ ra, E Pi vỗ mạnh bàn tay vào đầu. Ý nghĩ bỏ trốn như một dòng điện chạy khắp người E Pi. Toàn thân E Pi run lên. Đôi mắt nhìn đau đáu về phía bờ suối.
-Ông đau sao?-Thấy E Pi ngồi yên, người tù binh già hỏi. ?oQuái lạ, cái lão già, hình như lão ta đoán biết được những ý nghĩ đang diễn ra trong đầu mình?.
-Không!-E Pi ngập ngừng rồi vốc một nắm cớm, đưa lên miệng.
Cơm nước xong, những người tù rủ nhau ra suối tắm. Anh bộ đội cách mạng dẫn một tốp dân binh đi hái rau về cải thiện. E Pi trở lại góc nhà, hắn quay sang xin người tù binh già một điếu thuốc rê. Hắn vấn thuốc, châm lửa, rít một hơi thật sâu. Đôi mắt hắn lờ đờ nhìn theo làn khói thuốc trắng mỏng. Đột nhiên, hắn xoay người lại, nhìn xoáy vào mắt người tù binh già. Hắn túm lấy tay người tù binh già nói nhỏ, nhừn rít lên:
-Bỏ trốn!
Đôi mắt ướt nhèm của người tù binh già căng ra.
-Ông điên rồi sao? Ông còn hy vọng gì cái đám lính chết tiệt trong núi ấy!-Giọng người tù binh già bỗng dịu lại-Tôi tính kĩ rồi: Đằng nào cũng chết, chết ở đây tốt hơn.
E Pi bã người, nỗi thất vọng tràn ngập trong lòng. Hắn bỗng nhớ lại những ngày qua? Cả đại đội hắn chỉ còn lai sáu thằng. Suốt một tuần không có một hột cơm vào bụng: xoài xanh, củ chuối rừng, rau dại vớ được cái gì ăn cái ấy! Đi đến đâu, chúng cũng đụng tiếng súng truy quét của lực lượng cách mạng. Vừa đói, vừa mệt, sáng thứ sáu, cả bọn tìm thấy một hốc sắn bên bờ suối. Như con thú vớ được mồi chúng xúm lại đào bới, rồi tranh nhau. Tiện tay, thằng đại đội trưởng rút súng bắn chết hai thằng. Vừa lúc đó, có tiếng súng nổ gần. E Pi dẫn ba thằng còn lại đạp lên xác đồng bọn, chạy.
Đến ngày thứ tám thì đôi chân E Pi không thể lê khỏi mặt đất được nữa. Hắn ngồi bệt xuống một gốc cây. Người hắn bủn rủn. Hắn sờ tay vào mạng sườn, những chiếc xương như trồi ra khỏi làn da, lung lay. Đầu óc hắn quay cuồng, ran ran tiếng súng. Đôi mắt hắn mờ dần, thỉnh thoảng lại tung ra những đốm lửa. Xung quanh im lặng. Hắn chợt nhận ra mấy thằng lính của hắn... Chết rồi, hắn phều phào, rồi chẳng còn biết gì mình nghĩ gì nữa.
E Pi tỉnh dậy trong một chiếc lều bạt giữa rừng. Hắn biết mình bị bắt khi thấy xung quanh thấp thoáng những người của phía bên kia. Một chiến sĩ còn rất trẻ bưng đến cho hắn một ca nước. ?oKhông! Tao sẽ chết khát. Như vậy tốt hơn là được sống để phải chấp nhận sự nhục hình của chúng mày. Tao không uống?. Ca nước vẫn trên tay anh chiến sĩ. E Pi đã nhìn thấy màu nước đỏ hồng, sóng sánh. Cơn khát bóp nghẹt lấy cổ họng hắn. Hắn run run đỡ ca nước, uống cạn một hơi. Ca nước đường làm cho hắn tỉnh lại. Sau đó, hắn được ăn cơm và đi tắm. Ấy là cái ngày trước khi hắn được đưa về đây.
E Pi rùng mình. Bỗng hắn thấy lạnh ở sống lưng. Cái lạnh lan ra khắp người. Ôi, sao thế này, rét! Toàn thân run lên, hắn cắn chặt hàm rằn vào môi. Vô hiệu! Hắn xoay nghiêng người, hai chân co lên như con tôm nướng, mặt tái mét? Thế rồi đầu hắn tê đi, hai tay hắn cào cấu, chân đạp lung tung, miệng tuôn ra hàng tràng những tiếng lảm nhảm, ú ớ: ?oBắn? chạy? mau?!?.
Chập choạng tối, hắn tỉnh-Toàn thân đau ê ẩm.
Hắn cảm tưởng như có ai cầm cái sống dao mà dần một lượt khắp người. Cáng tay, sao nặng thế này? Hắn cố sức mà không nâng nổi cái cánh tay lên. Đau quá! Lại còn cái gì đây? Hắn vừa mở mắt, vừa kéo tấm chăn xuống. Dưới ánh sáng của chiếc đèn pin, E Pi nhận ra anh cán bộ hỏi cung đang ngồi bên cạnh. Người hắn bỗng nóng ran.
-Đã đỡ nóng chưa E Pi?
E Pi ngước mắt lên. Hắn mấp máy đôi môi khô rát định nói, lại thôi, anh cán bộ bảo đồng chí y tá mang ca sữa lại. Anh đưa ca sữa về phía E Pi, giọng dịu dàng:
-Uống đi, ở rừng lâu ngày nên sốt rét đấy!
Giọng anh cán bộ nhẹ nhàng như người mẹ chăm chiều đứa con trai cưng khi nó bị ốm. E Pi chợt nhớ tới một người đàn bà: Mẹ! Ngày còn nhỏ, mẹ cũng chăm, chiều E Pi lắm. Có hôm, mải đá bóng giữa trưa nắng. E Pi bị cảm, mẹ đã ngồi suốt đêm bên giường E Pi? Không! Hắn không thể giống mẹ được? Anh cán bộ vẫn dịu dàng nhìn E Pi. Cái bụng E Pi đang nghĩ khác mà bàn tay hắn đã chìa ra đỡ ca sữa.
Đồng chí y tá tiêm thuốc, cho E Pi ăn cháo, rồi đắp chăn cho E Pi. Đêm áy, hắn ngủ ngon lành.

Mặt trời lên. Những tia nắng vàng rực thi nhau chạy dài trên các vạt rừng. Chúng dừng lại đùa giỡn trên những chiếc lá ?okhọc? to như bàn tay,màu xanh nhạt. Đàn chim liếu tiếu tranh nhau hót. Những con chim chào mào sà xuống cây duối. Chúng mổ những quả duối vàng mọng vừa ăn, vừa tranh nhau chi chới? Một ngày mới, E Pi thấy lòng trống trải. Hắn lim dim mắt nhìn vào cây duối. Đàn chim chào mào ăn no, đã kéo nhau bay đi. Trên cái cành cây khô, hai con chim chính uỷ đang gù gù cái mỏ vào nhau. E Pi thoáng buồn? Vậy là đã ba mươi tuổi đầu. Nhưng chưa lúc nào E Pi có những suy nghĩ nghiêm chỉnh về một người vợ. Chiến tranh: E Pi tự dằn lòng lại để tất cả tâm lực vào cái ?otrách nhiệm tối cao?. Vả lại, ở chỗ nào chả có con gái. Ngày trên chiến hào cũng không bao giờ thiếu thốn. Vậy, còn cần gì, còn muốn gì? Tất cả chí có đánh nhau, bất cần sống, chết.
Anh cán bộ lại đến. Anh mang cho E Pi một hộp sữa. Anh khuyên E Pi đừng nằm nhiều, ráng ăn và đi lại cho khỏe. E Pi im lặng.
Trại tổ chức học tập chính trị. Gần trăm người vừa tù binh, vừa dân binh, im lặng, họ đổ dồn tất cả ánh mắt vào cái bàn con kê ở góc nhà. Anh cán bộ nói chuyện: Anh nói về cương lĩnh 8 điểm và 11 điểm chính sách của Mặt trận cứu nước Campuchia. Anh nói về tôi ác diệt chủng của bọn Pol Pot-Ieng Sary, về cuộc cách mạng của nhân dân Campuchia và về một chế độ mới đã được thiết lập. Giọng anh nhẹ nhàng, khúc chiết. Càng nói, càng ấm áp, ôn tồn. Mọi người im lặng. Họ nghe rồi sửng sốt: Một chế độ mới ư?? Sáu tháng qua, họ bị lùa vào trong núi: Vẫn Ăng ka, vẫn bọn lính và những ngày lao động khổ sai. Chết đói, chết bệnh, chết? Kìa, anh cán bộ đang nói gì? Ở Phnôm Pênh, nhân dân đã trở về thành phố. Ở một số nơi đã có chợ để mua bán. Trời ơi, lặng im nghe anh nói: Nhân dân đang trở về quê cũ để bắt đầu một cuộc đời mới. Người ta đốt lửa múa lâm thôn thâu đêm, mừng cho đôi vợ chồng trẻ, mừng cho mình thoát khỏi hoạ diệt chủng, mừng cho mùa xuân hồi sinh của dân tộc này. Những người ngồi nghe, khuôn mặt mỗi lúc một rạng rỡ. Họ chưa hiểu, nhưng tin, niềm tin vừa được nhen lên sau hơn ba năm tắt lịm? Ngay buổi đầu tiên, khi chiếc xe dừng lại ở cái bãi ngoài kia, người ta đã nghĩ là chết và họ chờ đợi cái giây phút tất cả mọi người bị đổ xuống một cái hố chôn tập thể. Nhưng chẳng bao lâu, cái ý nghĩ ấy đã tan đi? Cho đến bây giờ, và có lẽ không bao giờ họ có thể quên cái buổi ấy và hình ảnh những người bộ đội cách mạng?
Xế chiều, thêm một chiếc xe chở tù binh và dân binh về trại. Các chiến sĩ ra tận đường cái giúp họ xuống xe. Người chạy đi, người chạy lại: Khi thì bế một em nhỏ xuống, khi thì đỡ cụ già đi. Các đồng chí anh nuôi vội xuống bếp lo cơm cháo cho những người mới đến. Hai anh bộ đội cách mạng khiêng từ trên xe xuống một người phụ nữ. Họ đặt chị nằm xuống lớp lá chuối khô giữa nhà. Người phụ nữ gần như bất động. Khuôn mặt chi xanh mét như tàu lá, miệng méo xệch, chiếc áo đen rộng thùng thình phủ lên tấm thân gầy đét. Chân chị sưng đẫn, tím ngắt: Ở chỗ bụng chân, ruồi nhặng bu quanh một đám lở loét to bằng nắm tay. Thỉnh thoảng chị thở hắt ra một hơi, nhưng chị lại vội nghiến chặt hai hàm răng vào nhau. Hai bàn tay chị cào cấu khắp người. Bỗng chị túm được một vạt áo kéo ngược lên.
-Trời ơi, chị đang có thai!-Anh cán bộ gọi đồng chí y tá lại.
Chị phụ nữ: Đôi mắt nhắm nghiền, toàn thân thỉnh thoảng lại giật lên. Những người đứng xung quanh lắc đầu.
Đồng chí y tá vội nói với anh cán bộ:
-Chị ấy sắp sinh, nhưng gần như kiệt sức rồi. bây giờ đưa về bệnh xá sư đoàn thì không kịp, anh ạ. Theo tôi, ta cứ để lại đây. Trước hết tập trung hồi sức cho chị.
-Và bằng mọi cách, cho cháu bé ra đời!
Anh cán bộ nói xong, mọi người lao vào công việc. Người phụ nữ được đặt trên chiếc bàn kê nghiêng ở giữa nhà. Đồng chí y tá mắc dây truyền dịch, mấy người khác rửa vết sâu ở chân rồi băng lại cho chị. Người nào cũng lo lắng, mong sao mẹ trong, con vuông? Công việc quá sức đối với đồng chí y tá, anh luôn luôn ở bên cạnh chị. Anh rất mừng khi thấy áp huyết của chịi đang tăng lên.
-Một đêm trôi qua. Đến gần sáng thì người ta nghe thấy tiếng khóc của đứa trẻ. Ai nấy thở phào như vừa trút được một gánh nặng. Một điều thật may mắn là: Mặc dù phải mang thai trong những ngày tháng cơ cực, nhưng với sức lực vốn sẵn có của một cô gái quanh năm phát rừng trồng rẫy, đứa con của chị vẫn ra đời. Trời vừa sáng thì mọi việc cũng hoàn tất. Suốt đêm E Pi không ngủ, hắn phải vật lộn với biết bao nhiêu những ý nghĩ dằng xé. Khi người ta tiêm mũi đầu tiên cho người phụ nữ, E Pi lơ đễnh nghĩ: Chắc chúng nó chích thuốc để giết người ta thôi, chứ cứu chữa gì? Đến mình đây cũng thếm trước sau rồi cũng ăn một xỏ cuốc? Mà mặc chúng nó E Pi quay mặt vào tường. Khi người phụ nữ được đưa lên bàn, hai chiếc đèn bão cùng một lúc thắp sáng, E Pi quay lại, và suốt từ đó đến sáng, đôi mắt E Pi không bỏ qua một động tác nào của mấy người bộ đội. Chúng nó đang cấp cứu, ôi sao lại thế được? Hay là, chúng nó đang làm một thí nghiệm gì trên thận thể người phụ nữ này! Trời!? Nếu vậy thì? bình tĩnh đã, chờ xem. E Pi tự nhủ. Nhưng nếu quả thật như vậy? E Pi thấy người nóng ran lên, mắt hắn như dán chặt vào bàn tay người y tá? Đến lúc đứa trẻ oa oa khóc, E Pi không còn tin vào mắt mình nữa, mắt hắn mờ dần đi, rồi khép lại.
Tiếng khóc của đứa trẻ bỗng đập vào nơi sâu kín nhất trong lòng E Pi. E Pi thở dài nghĩ tới những người congái đã đi qua tay hắn. Biết đâu, hắn chả lại có những đứa con và mẹ chúng cũng phải chịu đựng những cơn đau khủng khiếp như người phụ nữa kia, tự nhiên, hắn thấy người nhão ra chân tay bủn rủn, rồi rét? Hắn lại lên cơn sốt rét.
Bữa cơm trưa được dọn ra. Anh cán bộ ngồi vào bàn với E Pi. Anh không ăn mà nói chuyện với mọi người. Nửa bữa, E Pi đứng dậy. Anh cán bộ kéo E Pi ngồi xuống.
-Ráng ăn chút nữa E Pi. Không ăn nhiều là lại sốt đấy!
E Pi mỉm cười từ chối. Anh cán bộ không chịu, anh ép E Pi ăn. E Pi đành ngồi xuống, gượng ăn thêm. Người tù binh ngồi đối diện với anh cán bộ, ngẩng lên nhìn anh rồi ngập ngừng nói:
-Ông lớn? Mấy ông không phải gác cho mệt, tụi tôi không trốn đâu.
Anh cán bộ cười:
-Trốn hay ở là tuỳ mọi người. Có điều là: cứ lang thang mãi trong rừng, rồi cũng đói chết mất thôi. Đất nước đã được giải phóng, tôi khuyên mọi người nên trở về quê cũ mà làm ăn.
Nghe anh cán bộ nói, E Pi giật mình khi nhớ tới cái ý định bỏ trốn cách đây mấy hôm. Anh cán bộ đứng dậy, đi lại phía người phụ nữ mới sinh. Chị vẫn đang được truyền dịch, người đã tinh tỉnh. Đứa con của chị tạm thời phải ăn sữa bò, đồng chí ý đang ôm nó.
Sau mười ngày học tập, ngày ra trại đã đến. Buổi chiều, đơn vị bộ đội phát cho mỗi người một bao gạo, một gói muối. Trẻ em được phát thêm đường, sữa và vải. Số ít tù binh được đưa về trại cải huấn phía sau để học tập thêm. Ngày mai, tất cả lên đường.
Anh cán bộ đến gần E Pi. Anh vỗ cai E Pi nói:
-Mai E Pi về phía sau học tập thêm, nhưng nếu E Pi cần thì tôi để E Pi về nhà.
E Pi xúc động nhìn anh cán bộ?
Những ngày qua, E Pi đã hiểu anh. Biết anh là Luyện, lòng hắn thắt lại vừa sửng sốt, vừa đau đớn?
E Pi mồ côi cha, mẹ từ sớm. Cha E Pi đạp xích lô ở thủ đô Phnôm Pênh. Cuối năm bảy mốt, ông bị thằng quan hai Lon Nol bắn chết trong một đêm lúc hắn say rượu. Mẹ E Pi mắc bệnh suyễn, bà mất từ năm E Pi lên sáu tuổi. E Pi phải đi ở cho một công chức? Cực quá năm bảy hai E Pi trốn khỏi Phnôm Pênh lên Công Pông Chàm rồi đi tu. Một hôm, có một đơn vị du kích ?oMiên đỏ? đến đóng trong phum. Họ mắc võng nghỉ trong vườn cây của chùa. Họ vào thăm chùa và trong câu chuyện của họ. E Pi biết họ là lực lượng cách mạng. Họ tổ chức đánh Lon Nol, đánh Mỹ.
Ba hôm sau, họ lên đường. Phum E Pi ở, có hai mươi thanh niên tình nguyện đi theo họ. Không hiểu sau, E Pi đã cởi áo cà sa, bỏ chùa, đi theo đơn vị du kích. Họ hành quân rõng rã bốn ngày đường. Trưa ngày thứ năm thì đến vị trí tập kết. Đó là một cánh rừng già có son cuối lớn. E Pi được bổ sung về một đơn vị ĐKZ: đơn vị E Pi có sáu mươi người, hai phần ba là người Campuchia. Một phần ba là người Việt Nam, cán bộ có bốn người thì hai người Campuchia và hai người Việt Nam.
Tại đây, E Pi được học chính trị và tập bắn pháo. Lần đầu tiên E Pi trông thấy một khẩu súng to, quả đạn bằng cái ống đựng nước Thốt nốt. E Pi sướng lắm, anh hăm hở học tập. Chính trị viên Luyện mỗi lần xuống thăm khẩu đội đều kiểm tra E Pi. Anh khen E Pi sáng dạ. Anh động viện E Pi gắng học tập để trở thành pháo thủ giỏi. E Pi cười. Đôi mắt trẻ trung ánh lên một niềm vui sung sướng.
Chẳng bao lâu, e trở thành một khẩu đội trưởng. Tháng chín năm 1973, đơn vị E Pi nhận lệnh tập kích vào sân bay Xiêm Riệp. Giữa bốn bề lửa cháy, đạn nổ, được lệnh rút, cả đại đội nhanh chóng vượt hàng rào, băng ra ngoài. Ra đến cửa mở, E Pi bị một mảnh pháo văng vào thái dương ngất đi. Chính trị viên Luyện đã cõng E Pi chạy bộ bảy kilômét về hậu cứ?
Cuối năm bảy tư, các chiến sĩ Việt Nam chia tay các bạn chiến đấu Campuchia trở về giải phóng Tổ quốc. Các đơn vị Miên đỏ cũng được tổ chức lại rồi tiến về giải phóng thủ đô? Tháng tư năm bảy lăm? những ngày sau đó? E Pi không còn nhớ nữa.
-Anh Luyện!-E Pi nhìn anh cán bộ bằng cặp mắt van lơn-Anh cứ để em về trại học tập. Em hứa sẽ học tập tốt! E Pi nói rồi cúi xuống, những ngón tay vẽ vẽ cái vạt áo còn dính mấy giọt máu khô.
Theo đề nghị của mọi người: Cái sân ở đầu trại được dọn dẹp sạch sẽ. Người ta khuân về những khúc củi khô cứng, chất thành đống giữa sân. Mọi người tất bật chuẩn bị cho đêm liên hoan ra trại. Quên cả bữa cơm chiều, mà cũng chẳng ai thấy đói nữa, có một cái gì cứ rộn lên, rạo rực trong lòng họ? Đêm nay, họ lại được múa lâm thôn. Ba năm rồi, khéo không quên? nghĩ vậy, mấy cô gái kéo nhau ra sân nhà tập thử. Thỉnh thoảng họ lại cười rộ lên.
Khi ngọn lửa hắt ánh sáng lên cành cây, mọi người kéo nhau lại: họ sắp thành vòng trong xung quanh đống lửa. Không có trống. Họ mượn cái thùng gánh nước của nhà bếp ra gõ. Bốn cô gái bước ra. Họ múa. Chưa được một vòng mà hàng đã rối loạn. Cô gái đi đầu buông tay xuống nói:
-Vỗ trống sai rồi!
-Ai biết vỗ?
-Múa bằng hát dễ hơn!
-Ai biết hát?
Mọi người im lặng nhìn nhau. Bỗng từ phía sau, một chị phụ nữ bước ra. Chị hát, tiếng chị khàn khàn không cất lên được. Chị dừng lại, lấy giọng, hát tiếp. Tiếng hát của chị trong dần, vang lên. Những người đứng trong hàng đã bắt đầu nhấp nhỏm. Người ta bước ra sân. Càng lúc, càng đông. Họ múa. Đêm sâu dần. Tiếng hát mỗi lúc một vang xa. Gương mặt mỗi người mỗi lúc một rạng rỡ.
Họ dừng lại khi những tia nắng đầu tiên của ông mặt trời hoà vào đống lửa. Hai chiếc xe của bộ đội đã nổ máy ngoài đường cái chờ họ. Mọi người quay vào, chuẩn bị hành lý lên đường. Người nào cũng lóng ngóng. Cho đến khi vắt bao gạo lên vai, người ta như chợt nhớ ra điều gì, họ dừng lại, nhìn vào cái nhà lợp lá chuối, cái bếp, hai dãy bàn ăn, những người bộ đội cách mạng? Một góc rừng hoang sơ, vắng vẻ, bỗng trở nên thân thương ấm cúng như gia đình của họ. Có người cúi xuống, vội kéo vạt áo lên chùi mắt.
Nấn ná mãi, nhưng rồi cái giây phút ấy cũng đến-Giây phút chia tay. Chị phụ nữ có mang và cháu bé được ưu tiên ngồi trong ca bin. Xe nổ máy. Người ta không nói được, đành phải giơ bàn tay lên. Họ cười, nụ cười nở ra, có vị mặn của giọt nước mắt vừa lăn xuống.
-Gắng học tập cho tốt nhé. Mình sẽ về thăm E Pi luôn đấy! Anh cán bộ nói và thoáng thấy giọt nước lăn ra ở đầu con mắt E Pi.
Uran-1980-2000

Mặt trời lên. Những tia nắng vàng rực thi nhau chạy dài trên các vạt rừng. Chúng dừng lại đùa giỡn trên những chiếc lá ?okhọc? to như bàn tay,màu xanh nhạt. Đàn chim liếu tiếu tranh nhau hót. Những con chim chào mào sà xuống cây duối. Chúng mổ những quả duối vàng mọng vừa ăn, vừa tranh nhau chi chới? Một ngày mới, E Pi thấy lòng trống trải. Hắn lim dim mắt nhìn vào cây duối. Đàn chim chào mào ăn no, đã kéo nhau bay đi. Trên cái cành cây khô, hai con chim chính uỷ đang gù gù cái mỏ vào nhau. E Pi thoáng buồn? Vậy là đã ba mươi tuổi đầu. Nhưng chưa lúc nào E Pi có những suy nghĩ nghiêm chỉnh về một người vợ. Chiến tranh: E Pi tự dằn lòng lại để tất cả tâm lực vào cái ?otrách nhiệm tối cao?. Vả lại, ở chỗ nào chả có con gái. Ngày trên chiến hào cũng không bao giờ thiếu thốn. Vậy, còn cần gì, còn muốn gì? Tất cả chí có đánh nhau, bất cần sống, chết.
Anh cán bộ lại đến. Anh mang cho E Pi một hộp sữa. Anh khuyên E Pi đừng nằm nhiều, ráng ăn và đi lại cho khỏe. E Pi im lặng.
Trại tổ chức học tập chính trị. Gần trăm người vừa tù binh, vừa dân binh, im lặng, họ đổ dồn tất cả ánh mắt vào cái bàn con kê ở góc nhà. Anh cán bộ nói chuyện: Anh nói về cương lĩnh 8 điểm và 11 điểm chính sách của Mặt trận cứu nước Campuchia. Anh nói về tôi ác diệt chủng của bọn Pol Pot-Ieng Sary, về cuộc cách mạng của nhân dân Campuchia và về một chế độ mới đã được thiết lập. Giọng anh nhẹ nhàng, khúc chiết. Càng nói, càng ấm áp, ôn tồn. Mọi người im lặng. Họ nghe rồi sửng sốt: Một chế độ mới ư?? Sáu tháng qua, họ bị lùa vào trong núi: Vẫn Ăng ka, vẫn bọn lính và những ngày lao động khổ sai. Chết đói, chết bệnh, chết? Kìa, anh cán bộ đang nói gì? Ở Phnôm Pênh, nhân dân đã trở về thành phố. Ở một số nơi đã có chợ để mua bán. Trời ơi, lặng im nghe anh nói: Nhân dân đang trở về quê cũ để bắt đầu một cuộc đời mới. Người ta đốt lửa múa lâm thôn thâu đêm, mừng cho đôi vợ chồng trẻ, mừng cho mình thoát khỏi hoạ diệt chủng, mừng cho mùa xuân hồi sinh của dân tộc này. Những người ngồi nghe, khuôn mặt mỗi lúc một rạng rỡ. Họ chưa hiểu, nhưng tin, niềm tin vừa được nhen lên sau hơn ba năm tắt lịm? Ngay buổi đầu tiên, khi chiếc xe dừng lại ở cái bãi ngoài kia, người ta đã nghĩ là chết và họ chờ đợi cái giây phút tất cả mọi người bị đổ xuống một cái hố chôn tập thể. Nhưng chẳng bao lâu, cái ý nghĩ ấy đã tan đi? Cho đến bây giờ, và có lẽ không bao giờ họ có thể quên cái buổi ấy và hình ảnh những người bộ đội cách mạng?
Xế chiều, thêm một chiếc xe chở tù binh và dân binh về trại. Các chiến sĩ ra tận đường cái giúp họ xuống xe. Người chạy đi, người chạy lại: Khi thì bế một em nhỏ xuống, khi thì đỡ cụ già đi. Các đồng chí anh nuôi vội xuống bếp lo cơm cháo cho những người mới đến. Hai anh bộ đội cách mạng khiêng từ trên xe xuống một người phụ nữ. Họ đặt chị nằm xuống lớp lá chuối khô giữa nhà. Người phụ nữ gần như bất động. Khuôn mặt chi xanh mét như tàu lá, miệng méo xệch, chiếc áo đen rộng thùng thình phủ lên tấm thân gầy đét. Chân chị sưng đẫn, tím ngắt: Ở chỗ bụng chân, ruồi nhặng bu quanh một đám lở loét to bằng nắm tay. Thỉnh thoảng chị thở hắt ra một hơi, nhưng chị lại vội nghiến chặt hai hàm răng vào nhau. Hai bàn tay chị cào cấu khắp người. Bỗng chị túm được một vạt áo kéo ngược lên.
-Trời ơi, chị đang có thai!-Anh cán bộ gọi đồng chí y tá lại.
Chị phụ nữ: Đôi mắt nhắm nghiền, toàn thân thỉnh thoảng lại giật lên. Những người đứng xung quanh lắc đầu.
Đồng chí y tá vội nói với anh cán bộ:
-Chị ấy sắp sinh, nhưng gần như kiệt sức rồi. bây giờ đưa về bệnh xá sư đoàn thì không kịp, anh ạ. Theo tôi, ta cứ để lại đây. Trước hết tập trung hồi sức cho chị.
-Và bằng mọi cách, cho cháu bé ra đời!
Anh cán bộ nói xong, mọi người lao vào công việc. Người phụ nữ được đặt trên chiếc bàn kê nghiêng ở giữa nhà. Đồng chí y tá mắc dây truyền dịch, mấy người khác rửa vết sâu ở chân rồi băng lại cho chị. Người nào cũng lo lắng, mong sao mẹ trong, con vuông? Công việc quá sức đối với đồng chí y tá, anh luôn luôn ở bên cạnh chị. Anh rất mừng khi thấy áp huyết của chịi đang tăng lên.
-Một đêm trôi qua. Đến gần sáng thì người ta nghe thấy tiếng khóc của đứa trẻ. Ai nấy thở phào như vừa trút được một gánh nặng. Một điều thật may mắn là: Mặc dù phải mang thai trong những ngày tháng cơ cực, nhưng với sức lực vốn sẵn có của một cô gái quanh năm phát rừng trồng rẫy, đứa con của chị vẫn ra đời. Trời vừa sáng thì mọi việc cũng hoàn tất. Suốt đêm E Pi không ngủ, hắn phải vật lộn với biết bao nhiêu những ý nghĩ dằng xé. Khi người ta tiêm mũi đầu tiên cho người phụ nữ, E Pi lơ đễnh nghĩ: Chắc chúng nó chích thuốc để giết người ta thôi, chứ cứu chữa gì? Đến mình đây cũng thếm trước sau rồi cũng ăn một xỏ cuốc? Mà mặc chúng nó E Pi quay mặt vào tường. Khi người phụ nữ được đưa lên bàn, hai chiếc đèn bão cùng một lúc thắp sáng, E Pi quay lại, và suốt từ đó đến sáng, đôi mắt E Pi không bỏ qua một động tác nào của mấy người bộ đội. Chúng nó đang cấp cứu, ôi sao lại thế được? Hay là, chúng nó đang làm một thí nghiệm gì trên thận thể người phụ nữ này! Trời!? Nếu vậy thì? bình tĩnh đã, chờ xem. E Pi tự nhủ. Nhưng nếu quả thật như vậy? E Pi thấy người nóng ran lên, mắt hắn như dán chặt vào bàn tay người y tá? Đến lúc đứa trẻ oa oa khóc, E Pi không còn tin vào mắt mình nữa, mắt hắn mờ dần đi, rồi khép lại.
Tiếng khóc của đứa trẻ bỗng đập vào nơi sâu kín nhất trong lòng E Pi. E Pi thở dài nghĩ tới những người congái đã đi qua tay hắn. Biết đâu, hắn chả lại có những đứa con và mẹ chúng cũng phải chịu đựng những cơn đau khủng khiếp như người phụ nữa kia, tự nhiên, hắn thấy người nhão ra chân tay bủn rủn, rồi rét? Hắn lại lên cơn sốt rét.
Bữa cơm trưa được dọn ra. Anh cán bộ ngồi vào bàn với E Pi. Anh không ăn mà nói chuyện với mọi người. Nửa bữa, E Pi đứng dậy. Anh cán bộ kéo E Pi ngồi xuống.
-Ráng ăn chút nữa E Pi. Không ăn nhiều là lại sốt đấy!
E Pi mỉm cười từ chối. Anh cán bộ không chịu, anh ép E Pi ăn. E Pi đành ngồi xuống, gượng ăn thêm. Người tù binh ngồi đối diện với anh cán bộ, ngẩng lên nhìn anh rồi ngập ngừng nói:
-Ông lớn? Mấy ông không phải gác cho mệt, tụi tôi không trốn đâu.
Anh cán bộ cười:
-Trốn hay ở là tuỳ mọi người. Có điều là: cứ lang thang mãi trong rừng, rồi cũng đói chết mất thôi. Đất nước đã được giải phóng, tôi khuyên mọi người nên trở về quê cũ mà làm ăn.
Nghe anh cán bộ nói, E Pi giật mình khi nhớ tới cái ý định bỏ trốn cách đây mấy hôm. Anh cán bộ đứng dậy, đi lại phía người phụ nữ mới sinh. Chị vẫn đang được truyền dịch, người đã tinh tỉnh. Đứa con của chị tạm thời phải ăn sữa bò, đồng chí ý đang ôm nó.
Sau mười ngày học tập, ngày ra trại đã đến. Buổi chiều, đơn vị bộ đội phát cho mỗi người một bao gạo, một gói muối. Trẻ em được phát thêm đường, sữa và vải. Số ít tù binh được đưa về trại cải huấn phía sau để học tập thêm. Ngày mai, tất cả lên đường.
Anh cán bộ đến gần E Pi. Anh vỗ cai E Pi nói:
-Mai E Pi về phía sau học tập thêm, nhưng nếu E Pi cần thì tôi để E Pi về nhà.
E Pi xúc động nhìn anh cán bộ?
Những ngày qua, E Pi đã hiểu anh. Biết anh là Luyện, lòng hắn thắt lại vừa sửng sốt, vừa đau đớn?
E Pi mồ côi cha, mẹ từ sớm. Cha E Pi đạp xích lô ở thủ đô Phnôm Pênh. Cuối năm bảy mốt, ông bị thằng quan hai Lon Nol bắn chết trong một đêm lúc hắn say rượu. Mẹ E Pi mắc bệnh suyễn, bà mất từ năm E Pi lên sáu tuổi. E Pi phải đi ở cho một công chức? Cực quá năm bảy hai E Pi trốn khỏi Phnôm Pênh lên Công Pông Chàm rồi đi tu. Một hôm, có một đơn vị du kích ?oMiên đỏ? đến đóng trong phum. Họ mắc võng nghỉ trong vườn cây của chùa. Họ vào thăm chùa và trong câu chuyện của họ. E Pi biết họ là lực lượng cách mạng. Họ tổ chức đánh Lon Nol, đánh Mỹ.
Ba hôm sau, họ lên đường. Phum E Pi ở, có hai mươi thanh niên tình nguyện đi theo họ. Không hiểu sau, E Pi đã cởi áo cà sa, bỏ chùa, đi theo đơn vị du kích. Họ hành quân rõng rã bốn ngày đường. Trưa ngày thứ năm thì đến vị trí tập kết. Đó là một cánh rừng già có son cuối lớn. E Pi được bổ sung về một đơn vị ĐKZ: đơn vị E Pi có sáu mươi người, hai phần ba là người Campuchia. Một phần ba là người Việt Nam, cán bộ có bốn người thì hai người Campuchia và hai người Việt Nam.
Tại đây, E Pi được học chính trị và tập bắn pháo. Lần đầu tiên E Pi trông thấy một khẩu súng to, quả đạn bằng cái ống đựng nước Thốt nốt. E Pi sướng lắm, anh hăm hở học tập. Chính trị viên Luyện mỗi lần xuống thăm khẩu đội đều kiểm tra E Pi. Anh khen E Pi sáng dạ. Anh động viện E Pi gắng học tập để trở thành pháo thủ giỏi. E Pi cười. Đôi mắt trẻ trung ánh lên một niềm vui sung sướng.
Chẳng bao lâu, e trở thành một khẩu đội trưởng. Tháng chín năm 1973, đơn vị E Pi nhận lệnh tập kích vào sân bay Xiêm Riệp. Giữa bốn bề lửa cháy, đạn nổ, được lệnh rút, cả đại đội nhanh chóng vượt hàng rào, băng ra ngoài. Ra đến cửa mở, E Pi bị một mảnh pháo văng vào thái dương ngất đi. Chính trị viên Luyện đã cõng E Pi chạy bộ bảy kilômét về hậu cứ?
Cuối năm bảy tư, các chiến sĩ Việt Nam chia tay các bạn chiến đấu Campuchia trở về giải phóng Tổ quốc. Các đơn vị Miên đỏ cũng được tổ chức lại rồi tiến về giải phóng thủ đô? Tháng tư năm bảy lăm? những ngày sau đó? E Pi không còn nhớ nữa.
-Anh Luyện!-E Pi nhìn anh cán bộ bằng cặp mắt van lơn-Anh cứ để em về trại học tập. Em hứa sẽ học tập tốt! E Pi nói rồi cúi xuống, những ngón tay vẽ vẽ cái vạt áo còn dính mấy giọt máu khô.
Theo đề nghị của mọi người: Cái sân ở đầu trại được dọn dẹp sạch sẽ. Người ta khuân về những khúc củi khô cứng, chất thành đống giữa sân. Mọi người tất bật chuẩn bị cho đêm liên hoan ra trại. Quên cả bữa cơm chiều, mà cũng chẳng ai thấy đói nữa, có một cái gì cứ rộn lên, rạo rực trong lòng họ? Đêm nay, họ lại được múa lâm thôn. Ba năm rồi, khéo không quên? nghĩ vậy, mấy cô gái kéo nhau ra sân nhà tập thử. Thỉnh thoảng họ lại cười rộ lên.
Khi ngọn lửa hắt ánh sáng lên cành cây, mọi người kéo nhau lại: họ sắp thành vòng trong xung quanh đống lửa. Không có trống. Họ mượn cái thùng gánh nước của nhà bếp ra gõ. Bốn cô gái bước ra. Họ múa. Chưa được một vòng mà hàng đã rối loạn. Cô gái đi đầu buông tay xuống nói:
-Vỗ trống sai rồi!
-Ai biết vỗ?
-Múa bằng hát dễ hơn!
-Ai biết hát?
Mọi người im lặng nhìn nhau. Bỗng từ phía sau, một chị phụ nữ bước ra. Chị hát, tiếng chị khàn khàn không cất lên được. Chị dừng lại, lấy giọng, hát tiếp. Tiếng hát của chị trong dần, vang lên. Những người đứng trong hàng đã bắt đầu nhấp nhỏm. Người ta bước ra sân. Càng lúc, càng đông. Họ múa. Đêm sâu dần. Tiếng hát mỗi lúc một vang xa. Gương mặt mỗi người mỗi lúc một rạng rỡ.
Họ dừng lại khi những tia nắng đầu tiên của ông mặt trời hoà vào đống lửa. Hai chiếc xe của bộ đội đã nổ máy ngoài đường cái chờ họ. Mọi người quay vào, chuẩn bị hành lý lên đường. Người nào cũng lóng ngóng. Cho đến khi vắt bao gạo lên vai, người ta như chợt nhớ ra điều gì, họ dừng lại, nhìn vào cái nhà lợp lá chuối, cái bếp, hai dãy bàn ăn, những người bộ đội cách mạng? Một góc rừng hoang sơ, vắng vẻ, bỗng trở nên thân thương ấm cúng như gia đình của họ. Có người cúi xuống, vội kéo vạt áo lên chùi mắt.
Nấn ná mãi, nhưng rồi cái giây phút ấy cũng đến-Giây phút chia tay. Chị phụ nữ có mang và cháu bé được ưu tiên ngồi trong ca bin. Xe nổ máy. Người ta không nói được, đành phải giơ bàn tay lên. Họ cười, nụ cười nở ra, có vị mặn của giọt nước mắt vừa lăn xuống.
-Gắng học tập cho tốt nhé. Mình sẽ về thăm E Pi luôn đấy! Anh cán bộ nói và thoáng thấy giọt nước lăn ra ở đầu con mắt E Pi.
Uran-1980-2000

Quyển CCTBB đa phần là báo cáo thành tích, nêu lên những chiến thuật, chiến dịch trong vòng những năm 1978-1985 đại khái là chỉ là một quyển báo cáo thành tích nên không có gì thú vị cả! Nên post BGTN là hơn ( mà tui cũng chưa mua bộ này)!

Quyển CCTBB đa phần là báo cáo thành tích, nêu lên những chiến thuật, chiến dịch trong vòng những năm 1978-1985 đại khái là chỉ là một quyển báo cáo thành tích nên không có gì thú vị cả! Nên post BGTN là hơn ( mà tui cũng chưa mua bộ này)!

BÙl VĂN BÌNH, NGƯỜl ANH HÙNG BẤT TỬ (Anh hùng liệt sĩ BÙI VĂN BÌNH)



Nguyễn Duy Thinh
Từ hội trường Thành đoàn Thanh niên cộng sản thành phố Biên Hòa, sau buổi nói chuyện thời sự quốc tế Bùi Văn Bình về thẳng nhà mình ở phường Quang Vinh, anh lặng lẽ ngồi xuống bộ ván giữa nhà. Chị Tư Khánh, hỏi Bình:
- Có chuyện chi không chú? Coi bộ chú suy nghĩ dữ lắm?
- Không có chi, thưa chị.
- Trời đất, chị đi chợ gặp ai cũng nói rần rần đó: Bọn Pôn Pết cho lính tấn công chúng ta trên cả trăm cây số vùng biên giới phía Tây Nam!
- Em biết, quân ta kiên cường đánh trả... Rồi đây lịch sử sẽ nghiêm khắc xét họ, bọn lang sói mang lốt cộng sản!
Bình nhớ lại sáng nay ở Thành đoàn, diễn giả truyền đạt phân tích. . .
Từ giữa năm 1976, đường lối chính trị của giớI cầm quyền Pônpốt - Iêngxari ngày càng bộc lộ rõ bản chất *********, thông qua những chính sách chia rẽ, gây hận thù dân tộc và đối đầu với Việt Nam, chúng ngang nhiên tiến hành các hoạt động xâm lấn chủ quyền Việt Nam ở biên giới Tây Nam, ngay sau khi miền Nam vừa hoàn toàn giải phóng.
Quân Pônpốt đã đẩy mạnh các hoạt động khiêu khích thăm dò, dọn đường cho cuộc chiến tranh xâm lấn biên giới bằng cuộc đột nhập vào kho vũ khí của ta ở Tây Ninh tăng cường trinh sát, tuần tiễu dọc theo biên giới, đồng thời cho lực lượng nhỏ (cấp tiểu đội, trung đội) bí mật thọc sâu vào đất ta để gài mìn, lùa bắt trộm trâu bò, giết hại cán bộ , chiến sĩ ta. Thậm chí quân Pônpốt còn đào và dời cả cột mốc biên giớI tại các khu vực Gò Dầu, Cà Tum, rồi đưa dân Campuchia sang xâm canh tại các vùng Mộc Bài, Khuốt, Vát Xa, Tà Nốt, Tà Đạt (thuộc tỉnh Tây Ninh). Nghiêm trọng hơn trong hai ngày 25-2 và 3-3- 1976, quân Pônpốt bất ngờ tấn công vào đồn biên phòng số 7 và số 8 ở Buphtrăng. Số vụ xâm lấn ngày càng tăng trên địa bàn Quân khu 7, năm 1975 18 vụ, năm 1976 tăng gấp 9 lần, 171 vụ trên 82 điểm vào sâu trong lãnh thổ của ta đối diện với quân khu 203, còn gọi là Quân khu Đông của Pônpốt!
- Giờ chú tính sao, chú Bình?
- Em tình nguyện nhập ngũ, thưa chị!
Chị Tư Khánh hỏi vậy thôi rồi xuống bếp lấy cho em chồng ly nước, chị biết Bình đã quyết thì khó mà cản, lát sau đã nghe anh hát vang:
Ơi những đỉnh núi mây mù xa tắp
Ta sẽ đến nơi đâu còn giặc
Ta chưa về khi Tổ quốc chưa yên!
Nghe Bình hát, chị Tư Khánh cầm ly nước trên tay run run xúc động nhớ lại. . . mới đó thôi mà 21 năm đã trôi qua. Năm 1957 chị về làm vợ anh Tư Khánh thì Bình mới được hai tuổI và ngày đó anh Tư Khánh cũng mới vượt ngục trung tâm huấn chính Biên Hòa chưa đầy năm. Hồi nhỏ Bình lớn nhanh, mập mạp và trắng như vắt bột làm bánh ít. Khuôn mặt Bình tròn, đôn hậu, rất hiền, chỉ có cái miệng của em bị khuyết tật nhỏ, hơi méo một chút, nhưng cười rất có duyên. Chị thường ôm chặt Bình trong vòng tay to khỏe, ấm áp của người lao động và chẳng biết  ?oầu ơ? ru em theo lời ru Nam bộ. Thay vào đó chị hát ru: Con cò, con vạc. ..khế chua, đào ngọt. . . trong lời ru đồng bằng Bắc bộ của quê nhãn Hưng Yên. Năm 1965 vào cuối tháng 10, ông Bùi Văn Thôn -cha chồng chị -mất trong đêm đánh sân bay Biên Hòa, Bình mới 10 tuổi, cậu em út lại càng được cả nhà thương yêu nhiều hơn. Những năm đầu đi học, Bình học trường Nguyễn Du, đến năm gần giảI phóng, cậu học sinh trung học Ngô Quyền Bình đã cao lớn và mạnh mẽ như một chàng trai độ tuổi bẻ gẫy sừng trâu. Một lần giỡn chơi như thiệt, 6 cảnh sát không rượt đuổi bắt nổi Bình. Mẹ và chị Tư Khánh rất lo cho Bình, nhưng em chỉ cười, nói vui luyện tập mai mốt trốn lính khỏe re. Và đến hôm nay, em đã 23 tuổi, là cán bộ Đoàn thanh niên, đối tượng Đảng ở Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Đồng Nai.
Chị Tư Khánh trao ly nước cho Bình và hỏi: ?oEm sao không hát nữa đi". Bình nói: "Em nằm nghỉ một chút rồi đi kiếm thằng Thu bên Sở Văn hóa thông tin, rủ nó cùng đi bộ đội đợt này". Chị Tư thấy vui trong lòng bảo: "Em ngủ đi" . Bình cười nói: "Chị ru em đi, nếu không còn khuya em mới chịu ngủ. Chị Tư nhìn cái lưng ở trần của em cuồn cuộn những bắp thịt săn chắc. Ờ thì chị ru như hồi em còn bé nghe. ..
Cái cò đậu cọc cầu ao
Ăn sung, sung chát
Ăn dào, đào chua.. .
Ngày ngày lên đứng cổng chùa. .. "
Nghe tới đó Bình quay lại. "Bài khác đi chị, bài đó con nít quá, để mai mốt chị ru cháu ngoại hay cháu nội" .
Và chị Tư ứng tác một bài ru theo điệu cò lả:
"Con cò bay lả bay la
Bay từ ruộng lúa, bay ra cánh đồng. . . "
Bình xúc động ngồi ]ên, nắm tay chị dâu:
- Chị ơi, em quí chị biết chừng nào, chị là chị ruột của em!
- ?Thì chị cũng đã làm việc ấy ngay từ năm 1957 khi về làm dâu ba, mẹ.. .
- Chị muốn em bay cao, bay thiệt xa không? Bây giờ em bay đây nè , em bay đi tìm thằng Thu.. .
- Còn tập giấy của em ở trên bàn...
- Bản tin mật cúa Việt Nam thông tấn xã đó , em đọc chị nghe nhé. . .
Bình đọc:
"0 giờ 30 phút sáng ngày 25-9- 1977, Khơ me đỏ sử dụng hai trung đoàn 155 (sư đoàn 4) và 182 (sư đoàn3) cùng 7 tiểu đoàn địa phương đồng loạt tấn công các chốt của ta trên tuyến biên giới thuộc 3 huyện: Tân Biên, Bến Cầu, Châu Thành (Tây Ninh) với 3 mục đích:
- Đánh chiếm tuyến biên giới bờ phía Tây sông Vàm Vỏ . Nếu thuận lợi sẽ phối hợp với sư 4 bộ binh (Quân khu Đông), từ hướng Bắc đánh xuống Thiện Ngôn, sau đó chiếm thị xã Tây Ninh.
- Thực hiện ba sạch: đốt sạch, phá sạch và giết sạch (kể cả trẻ em sơ sinh).
- Phá hoại kinh tế, cướp lương thực, trâu bò và tài sản của nhân dân ta. Khơ me đỏ tập trung lực lượng đánh vào dân, chỉ dùng lực lượng nhỏ đánh vớI lực lượng vũ trang ta, cốt để kiềm chế, giữ chân. Vi vậy hậu quả của địch gây ra rất nặng nề: dân chết, bị thương, mất tích cả trên ngàn người, 300 trâu bò bị cướp đi, gần 500 ngôi nhà bị thiêu hủy..."
- Chị thấy đó, Tổ quốc chúng ta bị xâm lăng, máu đồng bào ta đâ đổ... Em đi đây!
Đầu tháng 5-2000, được sự hướng dẫn của HộI cựu chiến binh Đồng Nai, cục chính sách Quân khu 7, tôi người ghi lại truyện kể về anh hùng Bùi Văn Bình đã gặp anh Tư Khánh (anh của Bình ìà cán bộ sở giao thông về hưu), chị Ngọc Thanh (cháu ruột của Bình hiện đang công tác tại Ban dân vận Tỉnh ủy), chị Tư Khánh (chị dâu của Bình) , trung tá Thu (Ban tác chiến tỉnh đội người đi bộ đội và cùng được phong hàm thiếu úy một đợi với Bùi Văn Bình).
Sáng thứ bảy trong phòng trực tác chiến, trung tá Thu vui vẻ bắt tay tôi:
- Em nhận được điện thoại của anh và đang chờ anh đây. . . Thành tích của Bình anh đọc rồi, bây giờ em kể những kỷ niệm về Bình rất đời thường và rất lính. . .
Bùi Văn Bình sinh năm 1955, nhập ngũ tháng 10 năm 1978, lính Nam bộ rất thích ra đánh địch ở biên giới phía Bắc, nhưng đơn vị của Bình được bổ sung cho Quân khu 7, tham gia thành lập tiểu đoàn 14, bộ đội địa phương Tây Ninh. Trong đơn vị có nhiều chiến sĩ mang tên Bình (thí dụ anh Nguyễn Văn Bình, hiện đang công tác ở Quân khu 7, cấp hàm trung tá, được phong danh hiệu anh hùng ngày 29/8/1985) bởI vậy đồng đội yêu quí Bùi Văn Bình gọi anh là Bình méo, Bình lực sĩ. . . Bình to con rất khỏe, nhưng rất hiền, vui tính đến độ hài hước. Một lần ở huyện Ba Rài, trên đất bạn lính vui nhộn cá độ chơi, Bình đã vật ngã một con bò mộng nặng cả trăm kí. Năm đó lính ở tuyến sau ăn độn 50% hạt bo bo. Đêm lạnh đi tuần tra, Bình có sáng kiến rang hạt bo bo trong mũ sắt, giã hạt bo bo thành bột bằng trái lựu đạn lép trong mũ sắt.. . Từ đó có thêm thú vui mỗi khi đến hầm của Bình: Tiệm cafê bo bo Bình méo! Bình rất nhộn, dũng cảm, một lần thu được chiếc xe 90 màu đỏ của địch, Bình chạy thử với tốc độ như trên xa lộ Biên Hòa, không may gặp xe tảí quân ta chạy ngược chiều. Để tránh chiếc xe tải có thể bị lật vì đường hẹp, Bình bay xuống ruộngl Đổ nợ cho đám lính tếu phải đem xe bò hai con kéo, mới lôi được xe và thiếu úy Bình lên khỏi vũng sình. Bình lại còn tặp làm thơ, có những bài rất chuẩn, chẳng hạn bài tặng đồng chí đại đội trưởng quê Long An hy sinh trong trận đánh Bắc Ba Rài:
Ngày mày chết tao không thấy mặt.
Má mày đau không tiền bạc thuốc thang
Đã bao năm Người chịu cảnh cơ hàn,
Nuôi mày lớn dâng cho Tổ quốc!
Blnh nói rất thông thạo tiếng Campuchia, rất rành phong tục tập quán làm công tác dân vận xây dựng làng chiến đấu khá giỏi, bởi vậy các trưởng fum, sóc ở Ba Rài, San Túc quí Bình như con em ruột thịt. Có đồng đội còn kể rằng Bình còn có cô bạn Campuchia tên là Chăn Thu con bà Xiêng Phên biết hát dân ca bằng tiếng Việt Nam.
 

BÙl VĂN BÌNH, NGƯỜl ANH HÙNG BẤT TỬ (Anh hùng liệt sĩ BÙI VĂN BÌNH)



Nguyễn Duy Thinh
Từ hội trường Thành đoàn Thanh niên cộng sản thành phố Biên Hòa, sau buổi nói chuyện thời sự quốc tế Bùi Văn Bình về thẳng nhà mình ở phường Quang Vinh, anh lặng lẽ ngồi xuống bộ ván giữa nhà. Chị Tư Khánh, hỏi Bình:
- Có chuyện chi không chú? Coi bộ chú suy nghĩ dữ lắm?
- Không có chi, thưa chị.
- Trời đất, chị đi chợ gặp ai cũng nói rần rần đó: Bọn Pôn Pết cho lính tấn công chúng ta trên cả trăm cây số vùng biên giới phía Tây Nam!
- Em biết, quân ta kiên cường đánh trả... Rồi đây lịch sử sẽ nghiêm khắc xét họ, bọn lang sói mang lốt cộng sản!
Bình nhớ lại sáng nay ở Thành đoàn, diễn giả truyền đạt phân tích. . .
Từ giữa năm 1976, đường lối chính trị của giớI cầm quyền Pônpốt - Iêngxari ngày càng bộc lộ rõ bản chất *********, thông qua những chính sách chia rẽ, gây hận thù dân tộc và đối đầu với Việt Nam, chúng ngang nhiên tiến hành các hoạt động xâm lấn chủ quyền Việt Nam ở biên giới Tây Nam, ngay sau khi miền Nam vừa hoàn toàn giải phóng.
Quân Pônpốt đã đẩy mạnh các hoạt động khiêu khích thăm dò, dọn đường cho cuộc chiến tranh xâm lấn biên giới bằng cuộc đột nhập vào kho vũ khí của ta ở Tây Ninh tăng cường trinh sát, tuần tiễu dọc theo biên giới, đồng thời cho lực lượng nhỏ (cấp tiểu đội, trung đội) bí mật thọc sâu vào đất ta để gài mìn, lùa bắt trộm trâu bò, giết hại cán bộ , chiến sĩ ta. Thậm chí quân Pônpốt còn đào và dời cả cột mốc biên giớI tại các khu vực Gò Dầu, Cà Tum, rồi đưa dân Campuchia sang xâm canh tại các vùng Mộc Bài, Khuốt, Vát Xa, Tà Nốt, Tà Đạt (thuộc tỉnh Tây Ninh). Nghiêm trọng hơn trong hai ngày 25-2 và 3-3- 1976, quân Pônpốt bất ngờ tấn công vào đồn biên phòng số 7 và số 8 ở Buphtrăng. Số vụ xâm lấn ngày càng tăng trên địa bàn Quân khu 7, năm 1975 18 vụ, năm 1976 tăng gấp 9 lần, 171 vụ trên 82 điểm vào sâu trong lãnh thổ của ta đối diện với quân khu 203, còn gọi là Quân khu Đông của Pônpốt!
- Giờ chú tính sao, chú Bình?
- Em tình nguyện nhập ngũ, thưa chị!
Chị Tư Khánh hỏi vậy thôi rồi xuống bếp lấy cho em chồng ly nước, chị biết Bình đã quyết thì khó mà cản, lát sau đã nghe anh hát vang:
Ơi những đỉnh núi mây mù xa tắp
Ta sẽ đến nơi đâu còn giặc
Ta chưa về khi Tổ quốc chưa yên!
Nghe Bình hát, chị Tư Khánh cầm ly nước trên tay run run xúc động nhớ lại. . . mới đó thôi mà 21 năm đã trôi qua. Năm 1957 chị về làm vợ anh Tư Khánh thì Bình mới được hai tuổI và ngày đó anh Tư Khánh cũng mới vượt ngục trung tâm huấn chính Biên Hòa chưa đầy năm. Hồi nhỏ Bình lớn nhanh, mập mạp và trắng như vắt bột làm bánh ít. Khuôn mặt Bình tròn, đôn hậu, rất hiền, chỉ có cái miệng của em bị khuyết tật nhỏ, hơi méo một chút, nhưng cười rất có duyên. Chị thường ôm chặt Bình trong vòng tay to khỏe, ấm áp của người lao động và chẳng biết  ?oầu ơ? ru em theo lời ru Nam bộ. Thay vào đó chị hát ru: Con cò, con vạc. ..khế chua, đào ngọt. . . trong lời ru đồng bằng Bắc bộ của quê nhãn Hưng Yên. Năm 1965 vào cuối tháng 10, ông Bùi Văn Thôn -cha chồng chị -mất trong đêm đánh sân bay Biên Hòa, Bình mới 10 tuổi, cậu em út lại càng được cả nhà thương yêu nhiều hơn. Những năm đầu đi học, Bình học trường Nguyễn Du, đến năm gần giảI phóng, cậu học sinh trung học Ngô Quyền Bình đã cao lớn và mạnh mẽ như một chàng trai độ tuổi bẻ gẫy sừng trâu. Một lần giỡn chơi như thiệt, 6 cảnh sát không rượt đuổi bắt nổi Bình. Mẹ và chị Tư Khánh rất lo cho Bình, nhưng em chỉ cười, nói vui luyện tập mai mốt trốn lính khỏe re. Và đến hôm nay, em đã 23 tuổi, là cán bộ Đoàn thanh niên, đối tượng Đảng ở Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Đồng Nai.
Chị Tư Khánh trao ly nước cho Bình và hỏi: ?oEm sao không hát nữa đi". Bình nói: "Em nằm nghỉ một chút rồi đi kiếm thằng Thu bên Sở Văn hóa thông tin, rủ nó cùng đi bộ đội đợt này". Chị Tư thấy vui trong lòng bảo: "Em ngủ đi" . Bình cười nói: "Chị ru em đi, nếu không còn khuya em mới chịu ngủ. Chị Tư nhìn cái lưng ở trần của em cuồn cuộn những bắp thịt săn chắc. Ờ thì chị ru như hồi em còn bé nghe. ..
Cái cò đậu cọc cầu ao
Ăn sung, sung chát
Ăn dào, đào chua.. .
Ngày ngày lên đứng cổng chùa. .. "
Nghe tới đó Bình quay lại. "Bài khác đi chị, bài đó con nít quá, để mai mốt chị ru cháu ngoại hay cháu nội" .
Và chị Tư ứng tác một bài ru theo điệu cò lả:
"Con cò bay lả bay la
Bay từ ruộng lúa, bay ra cánh đồng. . . "
Bình xúc động ngồi ]ên, nắm tay chị dâu:
- Chị ơi, em quí chị biết chừng nào, chị là chị ruột của em!
- ?Thì chị cũng đã làm việc ấy ngay từ năm 1957 khi về làm dâu ba, mẹ.. .
- Chị muốn em bay cao, bay thiệt xa không? Bây giờ em bay đây nè , em bay đi tìm thằng Thu.. .
- Còn tập giấy của em ở trên bàn...
- Bản tin mật cúa Việt Nam thông tấn xã đó , em đọc chị nghe nhé. . .
Bình đọc:
"0 giờ 30 phút sáng ngày 25-9- 1977, Khơ me đỏ sử dụng hai trung đoàn 155 (sư đoàn 4) và 182 (sư đoàn3) cùng 7 tiểu đoàn địa phương đồng loạt tấn công các chốt của ta trên tuyến biên giới thuộc 3 huyện: Tân Biên, Bến Cầu, Châu Thành (Tây Ninh) với 3 mục đích:
- Đánh chiếm tuyến biên giới bờ phía Tây sông Vàm Vỏ . Nếu thuận lợi sẽ phối hợp với sư 4 bộ binh (Quân khu Đông), từ hướng Bắc đánh xuống Thiện Ngôn, sau đó chiếm thị xã Tây Ninh.
- Thực hiện ba sạch: đốt sạch, phá sạch và giết sạch (kể cả trẻ em sơ sinh).
- Phá hoại kinh tế, cướp lương thực, trâu bò và tài sản của nhân dân ta. Khơ me đỏ tập trung lực lượng đánh vào dân, chỉ dùng lực lượng nhỏ đánh vớI lực lượng vũ trang ta, cốt để kiềm chế, giữ chân. Vi vậy hậu quả của địch gây ra rất nặng nề: dân chết, bị thương, mất tích cả trên ngàn người, 300 trâu bò bị cướp đi, gần 500 ngôi nhà bị thiêu hủy..."
- Chị thấy đó, Tổ quốc chúng ta bị xâm lăng, máu đồng bào ta đâ đổ... Em đi đây!
Đầu tháng 5-2000, được sự hướng dẫn của HộI cựu chiến binh Đồng Nai, cục chính sách Quân khu 7, tôi người ghi lại truyện kể về anh hùng Bùi Văn Bình đã gặp anh Tư Khánh (anh của Bình ìà cán bộ sở giao thông về hưu), chị Ngọc Thanh (cháu ruột của Bình hiện đang công tác tại Ban dân vận Tỉnh ủy), chị Tư Khánh (chị dâu của Bình) , trung tá Thu (Ban tác chiến tỉnh đội người đi bộ đội và cùng được phong hàm thiếu úy một đợi với Bùi Văn Bình).
Sáng thứ bảy trong phòng trực tác chiến, trung tá Thu vui vẻ bắt tay tôi:
- Em nhận được điện thoại của anh và đang chờ anh đây. . . Thành tích của Bình anh đọc rồi, bây giờ em kể những kỷ niệm về Bình rất đời thường và rất lính. . .
Bùi Văn Bình sinh năm 1955, nhập ngũ tháng 10 năm 1978, lính Nam bộ rất thích ra đánh địch ở biên giới phía Bắc, nhưng đơn vị của Bình được bổ sung cho Quân khu 7, tham gia thành lập tiểu đoàn 14, bộ đội địa phương Tây Ninh. Trong đơn vị có nhiều chiến sĩ mang tên Bình (thí dụ anh Nguyễn Văn Bình, hiện đang công tác ở Quân khu 7, cấp hàm trung tá, được phong danh hiệu anh hùng ngày 29/8/1985) bởI vậy đồng đội yêu quí Bùi Văn Bình gọi anh là Bình méo, Bình lực sĩ. . . Bình to con rất khỏe, nhưng rất hiền, vui tính đến độ hài hước. Một lần ở huyện Ba Rài, trên đất bạn lính vui nhộn cá độ chơi, Bình đã vật ngã một con bò mộng nặng cả trăm kí. Năm đó lính ở tuyến sau ăn độn 50% hạt bo bo. Đêm lạnh đi tuần tra, Bình có sáng kiến rang hạt bo bo trong mũ sắt, giã hạt bo bo thành bột bằng trái lựu đạn lép trong mũ sắt.. . Từ đó có thêm thú vui mỗi khi đến hầm của Bình: Tiệm cafê bo bo Bình méo! Bình rất nhộn, dũng cảm, một lần thu được chiếc xe 90 màu đỏ của địch, Bình chạy thử với tốc độ như trên xa lộ Biên Hòa, không may gặp xe tảí quân ta chạy ngược chiều. Để tránh chiếc xe tải có thể bị lật vì đường hẹp, Bình bay xuống ruộngl Đổ nợ cho đám lính tếu phải đem xe bò hai con kéo, mới lôi được xe và thiếu úy Bình lên khỏi vũng sình. Bình lại còn tặp làm thơ, có những bài rất chuẩn, chẳng hạn bài tặng đồng chí đại đội trưởng quê Long An hy sinh trong trận đánh Bắc Ba Rài:
Ngày mày chết tao không thấy mặt.
Má mày đau không tiền bạc thuốc thang
Đã bao năm Người chịu cảnh cơ hàn,
Nuôi mày lớn dâng cho Tổ quốc!
Blnh nói rất thông thạo tiếng Campuchia, rất rành phong tục tập quán làm công tác dân vận xây dựng làng chiến đấu khá giỏi, bởi vậy các trưởng fum, sóc ở Ba Rài, San Túc quí Bình như con em ruột thịt. Có đồng đội còn kể rằng Bình còn có cô bạn Campuchia tên là Chăn Thu con bà Xiêng Phên biết hát dân ca bằng tiếng Việt Nam.
 

Bùi Văn Bình về mặt trận 779, đúng vào dịp Quân khu 7 đã tham gia 15 tháng chiến đấu lập chiến công rực rỡ (25-9- 1977 đến 20- 12- 1978 ) đẩy lui quân Pônpốt -Iêng xari sang bên kia bên giới hàng chục cây số, giải phóng hoàn toàn 3 huyện Tà Nung, Mimết, Snoul thuộc Kông Pông Chàm mở ra vùng giải phóng đầu tiên của "Mặt trận giải phóng dân tộc cứu nước Campuchia" rộng 1.300 km2? làm điểm tựa cho bước phát triển mới của cách mạng Campuchia. Sáu năm làm lính tình nguyện giúp bạn Campuchia, Bùi Văn Bình đã tham gia 5 chiến dịch, có những trận đánh trong đội hình phối hợp binh chủng cấp sư đoàn. Xin kể lại một vài trận đánh và hành quân mang phong cách rất lính Nam bộ, lực lượng nhỏ , thọc sâu thắng lớn.
Trận Sông Pốt, tháng 5- 1980. Mười lăm chiến sĩ cùng với Bùi Văn Bình tham gia truy đuổi và tiêu diệt một trung đội lính Pônpốt. Trang bị của tiểu đội Bình 1 B40, 1 M79, 15 khẩu AK, riêng đạn và lựu đạn xài thoải mái theo sức có thể đem theo. Chẳng hạn trận này đã bắn hết 2 thùng đạn M.79 ( 120 quả), 4 quả B.40 (theo định mức gặp từ l trung đội và bộ binh địch có thể tặng chúng một trái B40, nhưng khi gặp tổ đạI liên 3 thằng có ưu thế độ cao và lấp ló ăng ten máy bộ đàm cũng sẵn sàng thui cháy chúng bằng một trái B.40)... Khi đến đúng tọa độ ven sông báo có địch, lạI chẳng có thằng chết tiệt nào. Nóng quá, lính phóng xuống sông. Từ những bụi cây trên bờ, AK nổ ran tằng tằng hai phát một điểm xạ. Bình hô đồng đội nằm xuống và ra ìệnh:
- Này các cậu cẩn thận, điểm xạ kiểu đó chắc bọn này được ông bạn lớn cho súng, dạy cách xài thiệt bảnh! Mình đánh vỗ mặt, các cậu thọc sườn xé tan độI hình tụi nó.
Truy đuổi bọn chúng khoảng 2 cây số, trời sụp tối rất nhanh, Bình cho anh em làm công sự qua đêm mai đánh tiếp. Sáng hôm sau theo hướng cũ sục tìm, chín giờ gặp địch, cài răng lược đánh nhau đến một giờ chiều. Khí thế tiến công hăng hái, lính ta nổ súng như bắp rang. Bình vui quá, tếu cho vui luôn:
- ** xài đạn vừa phải thôi! Bắn thủng mẹ hết vải và thuốc xamít, về phum già làng không chịu đổi rượu đâu!
Đánh tiếp 100m nữa thấy kho gạo, muối và *** người ỉa đầy rừng . Bình gọi máy bộ đàm về chỉ huy sở:
- Có lẽ chúng tôi đụng độ với một trung đoàn, gạo muối rất nhiều, bọn chúng mất vệ sinh lắm, ỉa đầy rừng!
Đầu máy bên kia:
- Không phải, có lẽ mà các cậu đụng với 600 thằng lộ đuôi rồi, chúng bọc hậu các cậu đấy. Lệnh cho rút. Bên ta thế nào.
- Báo cáo anh, bắn gần hết đạn, nhẹ cả người, quân số còn đủ, vài đứa bị thương như bị gai mắc cỡ thôi!
Bình cùng đồng độì phá kho gạo, muối rồi rút theo bờ sông về căn cứ. Ta diệt 20 tên và 60 tên bị thương.
Trận đánh Biển Hồ , môi ghe 3 chiến sĩ. Ta đánh sông nước không quen. Đạn cối 8 l bắn 3 quả , sàn gỗ mũi ghe đã sập. Đại liên bắn, ghe giật lùi, nòng súng gếch lên như bắn cò. Bình cho lui binh, tìm chỗ qua đêm. Thân hình hộ pháp của Bình không ngủ trên ghe được. Anh leo lên cây máng võng dưới ánh sao đêm. Vừa ấm lưng, Bình kể chuyện tiếu chọc quê hậu cần phát áo lục cộc tay để lính làm mồi cho muỗi, chân 40 phát giầy số 42. . . Bất ngờ cành khô gãy, đứt vòng, Bình té xuống hồ. Anh em cười vang:
- Bình méo ơi, cá sấu thịt mày chưa!
Bình trả lời:
- Tao định bắt mấy con nhậu chơi mà kiếm không ra.
Sáng hôm sau, Bình leo lên cây gỡ đầu võng còn lại Từ hốc cây một con hổ mang khè chơi, như trong chuyện cổ tích. Bình ra lệnh "đưa tao khẩu B.40?. Anh em tưởng Bình đùa, ném cho khẩu A.K đã dương lê. Lát sau Bình tụt xuống với con rắn hổ dài 2 m đã bị lưỡi lê xọc vô miệng:
- Ráng mang về tụi bay, đủ chơi thùng đạn đạI liên rượu thốt nốt đó!
Đờị lính của Bình theo đồng đội kể lại cũng có chuyện đầy tình nghĩa. Hồi Bình công tác trong một phum ở Ba Rài giúp huấn luyện quân sự cho dân quân bạn, gặp dì XinPhên. Chồng dì là thầy giáo trên huyện bị bọn Pônpốt đập chết. Tám mẹ con dắt nhau về quê ngoại. Dì buôn bán trên Biển Hồ với bà con Việt Nam nên dì và con dì nói tiếng Vìệt rất sõi. Mến bộ độI Việt Nam, dì Phên bảo Bình:
- Cậu Bình giỏi trai quá, biết trèo thốt nốt lấy mật ngọt... khi nào hết chiến tranh ở lại Ba Rài thôi. ..Dì cho cậu con Chăn Thu, da nó sáng đẹp như con gái Việt Nam vậy!
Bình trả lời:
- Cám ơn dì Phên. Hết chiến tranh, dân quân Campuchia biết giữ phum sóc là Bình lại về Việt Nam hái dừa thôi!
Đấy là người mẹ, còn Chăn Thu gặp Bình giặt áo ngoài suối, thì con tim biết nói lời đẹp hơn.
- Anh Bình nhớ Việt Nam không?
- Nhớ lắm, nhưng khi nào Pônpốt - Iêngxari hạ vũ khí đầu hàng thì Bình mới về được.
- Chăn Thu hát bài dân ca bằng tiếng Việt cho anh Bình nghe, vui không.
- Hôm nay Chăn Thu bắn tập giỏi Bình vui lắm.
- Chăn Thu không thích súng, chỉ muốn nghe suối reo và chim hót thôi.
- Thế thì con chim Chăn Thu hát đi.
Chăn Thu hát bài dân ca Thái.
Noọng ơi. noọng về cùng ta
Cùng chung mái nhà. Noọng về cùng ta.
Ta tắm chung dòng suối
Nghe sáo diều vi vu
ú ù ú u
Ta về noọng ơi
Chăn Thu kéo cao váy bước xuống suối:
- Chúng mình tắm đi.
- Không được đâu, Chăn Thu!
- Bộ đội Việt Nam hy sinh cuộc sống cho ngườI Khơ me, mà sao không tắm được với con gái ăng Ko.
- Được chứ, nhưng anh Bình đã có một bông hoa rừng, rồi Bình cũng có chung mái nhà.. .
- Chị ấy đẹp lắm phải không. Hoa gì vậy, hoa chăm pa, hay hoa pơlang?
- Hoa phong lan.
- Thế thì anh Bình cho Chăn Thu làm em gái anh Bình.
- Được thôi.
- Đặt cho em tên Việt Nam đi.
- Tên Chăn Thu cũng quá đẹp rồi, tiếng Việt Nam Chăn Thu là chị Hằng Nga. Bình đặt cho Chăn
Thu tên Việt Nam là Bùi Thị Thu Hằng.
- Anh Bình đừng quên Thu Hằng nhé.
- Anh Bình nhớ mãi phum này, nhớ già làng, nhớ dì Phên và nhớ cả mặt trăng mùa thu của các anh bộ đội Việt Nam.
Thu Hằng - Chăn thu mong anh Bình cao như cây thốt nốt tắm mình trên dòng suối. ..
Mong ước của Chăn Thu là mong ước của hàng triệu người dân Campuchia có nền Văn hóa ăng Ko rực rỡ. Mong ước trở thành huyền thoại, khi hai tháng sau gần lễ Chôn chơ nan thơ nây anh lính tình nguyện Bùi Văn Bình đã đi vào huyền thoại để tiêu diệt bọn diệt chủng Pônpốt Iêng xari!
Trận đánh bất tử.
Trung tá Thu, Ban tác chiến Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Đồng Nai, kể lại trong niềm thương tiếc vô hạn. . . Ban chỉ huy ra lệnh cho chúng tôi đến tọa độ X nơi hai nhánh sông chảy về hai tỉnh khác nhau. Bùi Văn Bình khi đó đã là trợ lý tham mưu tác chiến của tiểu đoàn 14. Anh dẫn 12 chiến sĩ Việt Nam và 5 dân quân Campuchia đi về nhánh sông bên phải. Bên chúng tôi có 19 người đi về nhánh sông đối diện. Mỗi nhóm trang bị gọn nhẹ và một bi đông rượu già phum tặng lúc lên đường. Chúng tôi hẹn nhau hoàn thành nhiệm vụ sẽ về ngã ba sông có 5 cây thốt nốt uống rượu mừng chiến thắng.
Qua máy bộ đàm, Bình nói không gặp địch và anh lại nói vui: "Tết đến nơi rồi, chắc chẳng có thằng Pônpốt nào chịu chết đâu. Bọn tao uống nửa bi đông rượu đây. Sau đó 3 lần, chúng tôi bật máy đều không bắt được sóng của Bình. Những vùng điếc không có từ trường trong khu vực địa hình phức tạp thường hay gặp Chúng tôi trở về ngã ba sông đợi Bình. Hôm đó ngày 25.1.1984".
Chiến sĩ mang máy bộ đàm bị thương nặng đã chứng kiến những giây phút anh hùng của Bùi Văn Bình. . .
 

Bùi Văn Bình về mặt trận 779, đúng vào dịp Quân khu 7 đã tham gia 15 tháng chiến đấu lập chiến công rực rỡ (25-9- 1977 đến 20- 12- 1978 ) đẩy lui quân Pônpốt -Iêng xari sang bên kia bên giới hàng chục cây số, giải phóng hoàn toàn 3 huyện Tà Nung, Mimết, Snoul thuộc Kông Pông Chàm mở ra vùng giải phóng đầu tiên của "Mặt trận giải phóng dân tộc cứu nước Campuchia" rộng 1.300 km2? làm điểm tựa cho bước phát triển mới của cách mạng Campuchia. Sáu năm làm lính tình nguyện giúp bạn Campuchia, Bùi Văn Bình đã tham gia 5 chiến dịch, có những trận đánh trong đội hình phối hợp binh chủng cấp sư đoàn. Xin kể lại một vài trận đánh và hành quân mang phong cách rất lính Nam bộ, lực lượng nhỏ , thọc sâu thắng lớn.
Trận Sông Pốt, tháng 5- 1980. Mười lăm chiến sĩ cùng với Bùi Văn Bình tham gia truy đuổi và tiêu diệt một trung đội lính Pônpốt. Trang bị của tiểu đội Bình 1 B40, 1 M79, 15 khẩu AK, riêng đạn và lựu đạn xài thoải mái theo sức có thể đem theo. Chẳng hạn trận này đã bắn hết 2 thùng đạn M.79 ( 120 quả), 4 quả B.40 (theo định mức gặp từ l trung đội và bộ binh địch có thể tặng chúng một trái B40, nhưng khi gặp tổ đạI liên 3 thằng có ưu thế độ cao và lấp ló ăng ten máy bộ đàm cũng sẵn sàng thui cháy chúng bằng một trái B.40)... Khi đến đúng tọa độ ven sông báo có địch, lạI chẳng có thằng chết tiệt nào. Nóng quá, lính phóng xuống sông. Từ những bụi cây trên bờ, AK nổ ran tằng tằng hai phát một điểm xạ. Bình hô đồng đội nằm xuống và ra ìệnh:
- Này các cậu cẩn thận, điểm xạ kiểu đó chắc bọn này được ông bạn lớn cho súng, dạy cách xài thiệt bảnh! Mình đánh vỗ mặt, các cậu thọc sườn xé tan độI hình tụi nó.
Truy đuổi bọn chúng khoảng 2 cây số, trời sụp tối rất nhanh, Bình cho anh em làm công sự qua đêm mai đánh tiếp. Sáng hôm sau theo hướng cũ sục tìm, chín giờ gặp địch, cài răng lược đánh nhau đến một giờ chiều. Khí thế tiến công hăng hái, lính ta nổ súng như bắp rang. Bình vui quá, tếu cho vui luôn:
- ** xài đạn vừa phải thôi! Bắn thủng mẹ hết vải và thuốc xamít, về phum già làng không chịu đổi rượu đâu!
Đánh tiếp 100m nữa thấy kho gạo, muối và *** người ỉa đầy rừng . Bình gọi máy bộ đàm về chỉ huy sở:
- Có lẽ chúng tôi đụng độ với một trung đoàn, gạo muối rất nhiều, bọn chúng mất vệ sinh lắm, ỉa đầy rừng!
Đầu máy bên kia:
- Không phải, có lẽ mà các cậu đụng với 600 thằng lộ đuôi rồi, chúng bọc hậu các cậu đấy. Lệnh cho rút. Bên ta thế nào.
- Báo cáo anh, bắn gần hết đạn, nhẹ cả người, quân số còn đủ, vài đứa bị thương như bị gai mắc cỡ thôi!
Bình cùng đồng độì phá kho gạo, muối rồi rút theo bờ sông về căn cứ. Ta diệt 20 tên và 60 tên bị thương.
Trận đánh Biển Hồ , môi ghe 3 chiến sĩ. Ta đánh sông nước không quen. Đạn cối 8 l bắn 3 quả , sàn gỗ mũi ghe đã sập. Đại liên bắn, ghe giật lùi, nòng súng gếch lên như bắn cò. Bình cho lui binh, tìm chỗ qua đêm. Thân hình hộ pháp của Bình không ngủ trên ghe được. Anh leo lên cây máng võng dưới ánh sao đêm. Vừa ấm lưng, Bình kể chuyện tiếu chọc quê hậu cần phát áo lục cộc tay để lính làm mồi cho muỗi, chân 40 phát giầy số 42. . . Bất ngờ cành khô gãy, đứt vòng, Bình té xuống hồ. Anh em cười vang:
- Bình méo ơi, cá sấu thịt mày chưa!
Bình trả lời:
- Tao định bắt mấy con nhậu chơi mà kiếm không ra.
Sáng hôm sau, Bình leo lên cây gỡ đầu võng còn lại Từ hốc cây một con hổ mang khè chơi, như trong chuyện cổ tích. Bình ra lệnh "đưa tao khẩu B.40?. Anh em tưởng Bình đùa, ném cho khẩu A.K đã dương lê. Lát sau Bình tụt xuống với con rắn hổ dài 2 m đã bị lưỡi lê xọc vô miệng:
- Ráng mang về tụi bay, đủ chơi thùng đạn đạI liên rượu thốt nốt đó!
Đờị lính của Bình theo đồng đội kể lại cũng có chuyện đầy tình nghĩa. Hồi Bình công tác trong một phum ở Ba Rài giúp huấn luyện quân sự cho dân quân bạn, gặp dì XinPhên. Chồng dì là thầy giáo trên huyện bị bọn Pônpốt đập chết. Tám mẹ con dắt nhau về quê ngoại. Dì buôn bán trên Biển Hồ với bà con Việt Nam nên dì và con dì nói tiếng Vìệt rất sõi. Mến bộ độI Việt Nam, dì Phên bảo Bình:
- Cậu Bình giỏi trai quá, biết trèo thốt nốt lấy mật ngọt... khi nào hết chiến tranh ở lại Ba Rài thôi. ..Dì cho cậu con Chăn Thu, da nó sáng đẹp như con gái Việt Nam vậy!
Bình trả lời:
- Cám ơn dì Phên. Hết chiến tranh, dân quân Campuchia biết giữ phum sóc là Bình lại về Việt Nam hái dừa thôi!
Đấy là người mẹ, còn Chăn Thu gặp Bình giặt áo ngoài suối, thì con tim biết nói lời đẹp hơn.
- Anh Bình nhớ Việt Nam không?
- Nhớ lắm, nhưng khi nào Pônpốt - Iêngxari hạ vũ khí đầu hàng thì Bình mới về được.
- Chăn Thu hát bài dân ca bằng tiếng Việt cho anh Bình nghe, vui không.
- Hôm nay Chăn Thu bắn tập giỏi Bình vui lắm.
- Chăn Thu không thích súng, chỉ muốn nghe suối reo và chim hót thôi.
- Thế thì con chim Chăn Thu hát đi.
Chăn Thu hát bài dân ca Thái.
Noọng ơi. noọng về cùng ta
Cùng chung mái nhà. Noọng về cùng ta.
Ta tắm chung dòng suối
Nghe sáo diều vi vu
ú ù ú u
Ta về noọng ơi
Chăn Thu kéo cao váy bước xuống suối:
- Chúng mình tắm đi.
- Không được đâu, Chăn Thu!
- Bộ đội Việt Nam hy sinh cuộc sống cho ngườI Khơ me, mà sao không tắm được với con gái ăng Ko.
- Được chứ, nhưng anh Bình đã có một bông hoa rừng, rồi Bình cũng có chung mái nhà.. .
- Chị ấy đẹp lắm phải không. Hoa gì vậy, hoa chăm pa, hay hoa pơlang?
- Hoa phong lan.
- Thế thì anh Bình cho Chăn Thu làm em gái anh Bình.
- Được thôi.
- Đặt cho em tên Việt Nam đi.
- Tên Chăn Thu cũng quá đẹp rồi, tiếng Việt Nam Chăn Thu là chị Hằng Nga. Bình đặt cho Chăn
Thu tên Việt Nam là Bùi Thị Thu Hằng.
- Anh Bình đừng quên Thu Hằng nhé.
- Anh Bình nhớ mãi phum này, nhớ già làng, nhớ dì Phên và nhớ cả mặt trăng mùa thu của các anh bộ đội Việt Nam.
Thu Hằng - Chăn thu mong anh Bình cao như cây thốt nốt tắm mình trên dòng suối. ..
Mong ước của Chăn Thu là mong ước của hàng triệu người dân Campuchia có nền Văn hóa ăng Ko rực rỡ. Mong ước trở thành huyền thoại, khi hai tháng sau gần lễ Chôn chơ nan thơ nây anh lính tình nguyện Bùi Văn Bình đã đi vào huyền thoại để tiêu diệt bọn diệt chủng Pônpốt Iêng xari!
Trận đánh bất tử.
Trung tá Thu, Ban tác chiến Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Đồng Nai, kể lại trong niềm thương tiếc vô hạn. . . Ban chỉ huy ra lệnh cho chúng tôi đến tọa độ X nơi hai nhánh sông chảy về hai tỉnh khác nhau. Bùi Văn Bình khi đó đã là trợ lý tham mưu tác chiến của tiểu đoàn 14. Anh dẫn 12 chiến sĩ Việt Nam và 5 dân quân Campuchia đi về nhánh sông bên phải. Bên chúng tôi có 19 người đi về nhánh sông đối diện. Mỗi nhóm trang bị gọn nhẹ và một bi đông rượu già phum tặng lúc lên đường. Chúng tôi hẹn nhau hoàn thành nhiệm vụ sẽ về ngã ba sông có 5 cây thốt nốt uống rượu mừng chiến thắng.
Qua máy bộ đàm, Bình nói không gặp địch và anh lại nói vui: "Tết đến nơi rồi, chắc chẳng có thằng Pônpốt nào chịu chết đâu. Bọn tao uống nửa bi đông rượu đây. Sau đó 3 lần, chúng tôi bật máy đều không bắt được sóng của Bình. Những vùng điếc không có từ trường trong khu vực địa hình phức tạp thường hay gặp Chúng tôi trở về ngã ba sông đợi Bình. Hôm đó ngày 25.1.1984".
Chiến sĩ mang máy bộ đàm bị thương nặng đã chứng kiến những giây phút anh hùng của Bùi Văn Bình. . .