Truyện ngắn Trương Thái Du

Truyện ngắn Trương Thái Du

Con rồng chữ


Xe đò khởi hành. Ăn xong cặp bánh dày dai nhách nhưng chắc chắn sẽ no lâu, tôi loay hoay tìm chỗ vứt hai vuông lá chuối nhầy mỡ và miếng báo cũ gói bánh. Ba mảnh rác ấy sẽ trốn kĩ ở nách ghế hoặc du du đâu đó bên vệ đường nếu mấy dòng chữ không mời gọi:

Tìm thân nhân: ?tại km 2.013 đã xảy ra một cái chết thương tâm. Nạn nhân là nữ không rõ tuổi nhưng mắt nhiều chân chim, điều khiển xe hơi Nuli - Sixiang 2.000 phân khối, còn mới chưa gắn bảng số. Ngực trái nạn nhân có một hình xăm rồng lớn khá đẹp, tạo hình bởi vô số chữ Hán ?" Việt lớn nhỏ cân xứng. Các móng vuốt rồng trông như đang cấu giết dòng chữ tinhthanhaibatrung.net/votim.rar. Theo pháp y, nạn nhân chết vì vỡ tim trước khi lao xe vào cột cây số. Nhiều khả năng nguyên cớ nằm ở tay lái xe bị kẹt cứng?

Nhờ vệt mỡ, tôi đọc được chữ ?oTrung Quốc? ngược nên lật mảnh báo lại. Đó là một bài về khảo cổ:

Vật tổ hình rồng cổ nhất Trung Quốc
Một món đồ cổ hình rồng 3.700 tuổi, được làm từ hơn 2.000 mảnh ngọc lam, đã được xác định là vật tổ hình rồng cổ nhất Trung Quốc.
Món đồ cổ được phát hiện ở khu di tích Erlitou ở thành phố Yanshi, tỉnh Hà Nam. Rất nhiều học giả Trung Quốc tin rằng Erlitou là thủ phủ của triều đại nhà Hạ (2.100 - 1.600 trước Công nguyên) - triều đại đầu tiên của Trung Quốc.
"Một số hiện vật hình rồng cổ hơn món đồ ở Erlitou đã được phát hiện ở các nơi khác, như bức tượng bằng ngọc bích 7.000 tuổi có hình con rồng mang đầu lợn và cái mõm dữ tợn, được tìm thấy ở thành phố Chifeng, Nội Mông, nhưng chúng không có mối quan hệ trực tiếp nào với nền văn minh cổ đại bắt nguồn từ trung nguyên", nhà khảo cổ Du Jinpeng nói.
"Chỉ có con rồng phát hiện ở Erlitou là có mối liên hệ trực tiếp với triều đại nhà Hạ, Thương, Chu và nối liền thành một mạch", Du, nhà nghiên cứu tại Viện khảo cổ, nói. "Vì vậy, bức tượng hình rồng ở Erlitou là nguồn gốc trực hệ của vật tổ hình rồng của dân tộc Trung Quốc".
Vật tổ hình rồng, dài 70,2 cm, trông giống như một con trăn. Nó được làm từ hơn 2.000 mảnh ngọc lam, mỗi mảnh chỉ dày 0,1 cm và dài 0,2-0,9 cm.
"Rất hiếm để tìm thấy một tạo vật hình rồng tinh xảo như vậy vào giai đoạn đó. Và nó mang giá trị lịch sử, nghệ thuật và khoa học sâu sắc", Du nhận định.
Xu Hong, người phát hiện ra vật tổ hình rồng, cho biết món đồ được khai quật từ ngôi mộ của một vị quan trong cung điện ở Erlitou. Bức tượng làm từ ngọc lam được tìm thấy nằm giữa vai và xương chậu của chủ nhân ngôi mộ.
Du Jinpeng cho rằng vật tổ có thể được gắn vào một trượng quyền sử dụng trong các nghi lễ hiến tế. Xác trong ngôi mộ có thể thuộc về một vị quan chủ trì nghi lễ.
Hình ảnh rồng cũng được tìm thấy ở các khu vực khác, như trên đồ gốm và một phiến đồng tại Erlitou. Một số con rồng trông giống rắn, nhưng một số khác lại giống hình ảnh rồng ngày nay với móng vuốt của chim và vây cá.
Các chuyên gia cho rằng dân tộc Trung Quốc cổ đại bắt đầu hình thành vào giai đoạn đó với Erlitou là trung tâm. Tất cả những di vật mang hình rồng đều được tìm thấy ở khu vực hoàng cung.
"Nó cho thấy con rồng đã trở thành biểu tượng của quyền lực và vị thế hoàng gia vào thời đó và quan niệm này đã được truyền lại từ thế hệ này qua thế hệ khác trong lịch sử hàng nghìn năm của Trung Quốc", Du nhận định.
Theo Tân Hoa xã
?.

Có lẽ sự liên quan kì lạ của hai tin trên hai mặt báo làm tôi quên bẵng cái hệ thống tiền đình yếu ớt của của mình. Ngồi trên xe đò mà đọc sách hay báo là tôi chóng mặt và buồn nôn ngay. Tôi vuốt lại mảnh giấy rồi cất vào túi áo, một phần vì đường dẫn internet bí hiểm thôi thúc.

Cỡ hai tuần sau, tôi mới gặp lại mảnh báo cũ nhăn nhúm trong xó túi. Tuồng như xà phòng ?otrắng gì mà sáng thế? của tiệm giặt ngã năm đại học đã tẩy hết thông tin của mảnh báo và cả vết mỡ khó chịu nọ. Lạ là đường dẫn internet vẫn còn nguyên. Tôi hồi hộp như một chàng trai hẹn hò lần đầu, ngồi xuống máy tính và gõ vào thanh địa chỉ dòng ?otinhthanhaibatrung.net/votim.rar?

Hộp thông báo tải dữ liệu hiện lên. Tôi nghi ngờ ?okhéo lại sâu!? nhưng rồi cũng nhấn nút OK. Một phút. Hai phút. Tiêu rồi! Sâu thật rồi, tôi thầm kêu lên. Máy tính tắt ngóm và ngay lập tức tự khởi động lại. Trước khi vào hệ điều hành, màn biểu diễn của con sâu bắt đầu: một giọt máu đỏ tươi từ từ rơi xuống. Quá trình rơi cũng là quá trình biến thể, giọt máu dần trở thành trái tim to căng. Khi chạm đáy màn hình trái tim vỡ tung thành những mảnh chữ vung vẩy khắp nơi. Đám chữ màu đỏ tiếp tục trêu ngươi, rồng rắn nối đuôi quay ngang quay dọc rồi theo trật tự đầu ?" đuôi, thu nhỏ và biến mất. Máy tính trở về trạng thái bình thường. Tôi dùng vài thủ thuật khám bệnh và bắt sâu nhưng không thành, chẳng thấy con sâu nào đang ngốn tài nguyên CPU hay bộ nhớ cả.

Thế rồi tôi lại quên sự việc ấy. Đơn giản thôi, suốt một thời gian dài con sâu quái dị kia chẳng phá tôi nữa. Tôi vẫn chat chít, vượt tường lửa và viết lách vớ vẩn bình thường.

Hôm nay hơi khác, khi tôi mở kho sách điện tử lưu trữ và đọc bằng Acrobat. Tất cả các lập tin lịch sử đều bất thường. Biểu tượng mặc định của Adobe Acrobat 7.0 đã bị thay thế bằng hình ảnh trái tim vỡ. Lạ ghê! Tôi mở thử ?oKhâm định Việt sử thông giám cương mục?. Con rồng chữ chợt xuất hiện và múa may ở đoạn viết ngay đầu sách:

Thời bấy giờ, cư dân khi xuống nước, hay bị loài giao long làm hại, Hùng Vương dạy dân lấy mực vẽ hình loài thủy quái xăm vào mình. Từ đó mới tránh khỏi nạn. Nước ta cái tục xăm mình có lẽ bắt đầu từ đấy.

Tôi nhắp bên phải con chuột vào đầu rồng. Dải chú thích xổ xuống: ?oGiao long tức là loài rồng Giao Chỉ. Đó chính là cá sấu. Hình ảnh biểu trưng chân xác nhất có thể tìm được trên mặt trống đồng.?

Ôi con sâu thông thái! Tôi nhảy bổ lên và bắt đầu tìm kiếm những chỗ con rồng chữ thích lui tới.

Mậu tuất 1118, Lí Nhân Tông, Tháng 3. Tuyển lính cấm quân: Trước đó, tuyển những hoàng nam khỏe mạnh làm binh lính, đến đây quy định hiệu quân cấm vệ, bèn tuyển 350 người đại hoàng nam sung vào các quân Ngọc Giai, Hưng Thánh, Vũ Đô và Ngự Long. Lại cấm những nô bộc tư gia không được xăm mực vào ngực, vào chân làm mạo theo hình dạng của cấm quân.

Kỉ hợi 1299, Tháng 7, mùa thu. Thượng hoàng (Trần Nhân Tông) lên núi Yên Tử, xả thân ở am Ngọa Vân: Lúc nhà vua đến chầu, Thượng hoàng bảo: "Nhà ta khởi nghiệp từ bãi biển, cho nên thích hình con rồng vào vế đùi, là có ý tỏ ra rằng không bao giờ vong bản". Lúc ấy người thợ thích hình rồng đã chực ở ngoài cửa cung, nhà vua rình khi Thượng hoàng quay mặt đi chỗ khác, liền lánh sang cung Trùng Hoa. Thượng hoàng biết ý, không bắt ép nữa. Cái tục thích hình dáng loài vật vào vế đùi của nhà Trần từ đây mới bỏ đi được.

Quí hợi 1329, Trần Minh Tông, Kén quân ngũ: Theo tục trước, quân sĩ đều xăm hình rồng ở lưng và hai vế đùi; nhưng kỳ tuyển duyệt này lấy người nào béo trắng là hơn, nên từ đây quân sĩ không xăm hình rồng như trước nữa.

Cả tiếng đồng hồ chúi mũi vào con rồng chữ trên màn hình vi tính nhập nhòe (rác thải đại hạ giá từ nước ngoài), mắt tôi bắt đầu mờ. Tôi đi rửa mặt rồi nằm nghỉ một lúc.

Tiếng gõ cửa. Hoàng đến thăm tôi. Hắn là đệ tử lưu linh nên chết tên Hoàng rượu! Tôi mào chuyện rồng phượng:

- Họa sĩ giải thích hộ các hình tượng rồng nhé.
- Đã sẵn sàng ?" Hắn cười ruồi ?" Cậu không ngạc nhiên là tớ biết tìm ?onhà văn(g) mạng? ở cái am này à?

Tôi chột dạ. Đúng là tôi chưa cho ai địa chỉ ?otrốn đời? của mình ở thung lũng Đa Thiện, dù đã làm quen được đôi kẻ tâm giao nhờ mấy bài viết văn(g) vít miễn phí đây đó trên mạng. Hoàng tiếp tục ngồi chồm hổm lên sự ngạc nhiên và câu thơ sến rện ?oChiều thảnh thốt mai ngàn ?" **** mơ thành ẩn sĩ? của tôi:

- Tết này có thảnh thốt mai ngàn như năm ngoái không hả ông **** mơ thành ẩn sĩ rởm?
- Mai trồng xứ lạnh ít ánh mặt trời, lá dài ngoẵng ra như lá liễu, chắng bói nổi một nụ.
- Rồng cũng vậy. Mỗi triều đại mỗi khác nhưng đặc biệt ngày càng ?oTàu? hơn. Này nhé rồng thời Lí dài giống rắn, chân nhỏ có 3 ngón. Rồng triều Trần tròn mập, có tay và mọc thêm sừng. Rồng nhà Lê oai vệ và dữ tợn, mũi to, năm móng vuốt sắc nhọn. Rồng của họ Nguyễn uy nghi, thỉnh thoảng lại ngậm một Hán tự như chữ Thọ, để lòi cả răng nanh, hoặc cặp đôi chầu mặt trời, chầu hoa cúc? Cũng cần để ý từ đầu đời Hán, người Tàu đã chọn rồng năm móng vuốt làm biểu tượng vương quyền.
- Hóa ra chẳng con nào giống về cá sấu ư? Rồng của Hai Bà Trưng hẳn là cá sấu thuần chủng!
- Thì đấy, Mã Viện thu gom hết trống đồng cũng nhằm diệt rồng Việt. Hy vọng sẽ tìm được chứng tích rồng Tiền Lí thì may ra.
- Lạ lùng nhỉ, cá sấu làm người ta sợ nên người ta xăm hình cá sấu lên thân thể và thờ cá sấu. Đến khi đuổi được cá sấu chỉ bằng một bài văn Nôm của Hàn Thuyên, người Việt đã khá văn minh rồi. Họ không xăm mình nữa. Cái truyền thống ấy lặn qua chính trường với việc thực thi toàn trị Nho giáo Trung Hoa bắt đầu từ Hồ Quí Li?
- Nếu tôi là cá sấu, một con cá sấu say rượu đi nữa, cũng không thể nhầm đồng loại với lũ người ?oxăm mình?. Khó bỏ qua mẻ mồi ngon ấy. Thật là bữa tiệc trong mơ!
- Có ai đào sâu khái niệm ?otự giác đồng hóa? chưa vậy?

Gió mùa đông bắc hút xuống thung lũng, cọ vào vách gỗ thông xin xít như khéo trả lời tôi, thay Hoàng. Com ma rượu lẻn vô góc bếp lấy mấy viên cồn để hâm bầu rượu dâu ta ứa đỏ. Bộ chén trà tôi được tặng khi mua một gói Ô Long ở Bắc Kinh hôm nào đã chờ sẵn. Rượu bốc hơi rót xuống, con rồng xanh cảm ứng nhiệt in trên thân chén dần chuyển sang đỏ. Đôi mắt nó long lên sòng sọc sẽ khiến không ít kẻ non gan nổi gai ốc. Nhưng Hoàng và tôi thì không. Bằng chứng là chúng tôi cứ tỉnh bơ và làm thinh nốc rượu đến chuếnh choáng.

- À này bạn ?" giọng tôi đã có nhựa ?" Họ Trịnh và họ Hồ xen kẽ trong lịch sử cũng có rồng riêng chứ?
- Có thể nói gọn là rồng Lê ?" Mạc xong đến Trịnh ?" Nguyễn cũng được. Rồng của Hồ Quí Li khá khoáng đạt và cân đối.
- Khoáng đạt cỡ rồng của Trạng Quỳnh mà hiện nay người ta treo nhan nhản trong các phòng khách mới xây, để rồi mị nhau là thư pháp chữ Việt chăng?

Hoàng cười khanh khách, rất chói tai song cũng rờn rợn. Lại một chuỗi xít kéo dài. Người tôi bị hất về đằng trước, trán nện vào thành ghế trên ê ẩm?

Hóa ra tôi ngủ mơ từ đầu truyện đến giờ. Chiếc xe đò dừng bánh giữa đường. Một ?othương gia? chanh chua đang xỉa xói, tay chống nạnh, tay cầm chiếc đòn tre chỉ vào gánh hàng ăn di động bây giờ chỉ còn là một đống chén bát vỡ nát. Mất cũng mươi phút, xe lại lăn bánh. Lúc ấy rọ tàu hủ trắng nhợt nằm nghiêng bên miệng cống lề đường mới chậm rãi chiếu qua khung kính bên hông.

Xe đã vào thị trấn Bảo Lộc. Chắc ba tiếng nữa tôi sẽ về đến am ?oẩn sinh?. Tôi làm một ngụm nước khoáng trị chứng ợ hơi toàn mùi bột nếp sống và mỡ sa lợn sề. Vị khách mang kính cận bên cạnh lại giở báo xoàn soạt. Tôi thèm đọc lắm, nhưng phải đề phòng khối tiền đình bất ổn của mình. Gắng mơ tiếp thôi. Có lẽ tôi vừa thoáng thấy cột xã luận nổi bật trên trang nhất tờ báo kia: Xây dựng nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Thung lũng Đa Thiện,
Đà Lạt xuân 2006

http://www.vannghesongcuulong.org/vietnamese/vanhoc_tacpham.asp?TPID=3089&LOAIID=2&LOAIREF=1&TGID=742

Cuộc cờ
Truyện ngắn của Trương Thái Du
Ở Lạt ai chẳng biết ông Tư cờ. Tài danh trùm xứ sở đã đành, ông còn nổi tiếng bởi dăm món chơi ngông không giống ai.
Nói nào ngay, ông Tư trong mắt đa phần thiên hạ là kẻ bất bại. Nghe bảo đận trung niên, ông Tư gặp một tay iêng hùng lục lâm non choẹt nhưng có chiêu tốc chiến tốc thắng, đè xe, ém mã rất kinh hồn. Biết mình vào thế kẹt và sẽ mất tước bách thắng, lựa lúc đi giải ông Tư tạt vô chái bếp cơi lửa ủ mạt cưa vào vách gỗ. Khách chưa kịp giở phục chiêu giăng sẵn thì đã nghe làng xóm í ới cháy nhà. Xúm xít kẻ tát người bê tình giềng nghĩa láng, ông Tư không mất chốn dung thân. Hôm sau mặc vợ con lui cui dọn dẹp, phên nẹp nửa căn nhà bị cháy xém; ông Tư thản nhiên trốn ngoài bờ trúc góc vườn kẻ kẻ, vạch vạch các ô vuông giải bàn cờ xuýt thua.
Năm hai mươi tuổi, trên đường câu cá kiếm cơm, ông Tư nhặt được quyển ?oKỳ thư? bên suối Khu Bê. Duyên trời cộng với đĩnh ngộ, ông mau chóng nổi lên như một hảo thủ vùng Lạt. Thật sự các nước cờ của ông Tư cũng thường thôi, nghiệt là chúng lại kết hợp với nhau trong trật tự hết sức cao cường, thông cổ, tường kim, mạch lạc mà lại có vẻ bí hiểm. Có lần ông dụ địch thủ chén ngấu cả hai con xe, trong khi chàng chốt quèn lặng lẽ áp thành cản tượng cho pháo giác kết liễu tướng giặc. Ông thành danh cũng có chữ liều và không màng trả giá.
Cao nhân cũng lắm kiểu ngạnh. Trò ông chơi ai cũng gọi là cờ tướng hay văn vẻ nho nhe ?otượng kỳ?, còn ông thì cụt lủn: ?ocờ voi?. Bọn sính chữ một phép thường xướng đường biên giữa hai phía là ?oHán giới - Sở hà?, riêng ông xem đó như ranh mép ngày ?" đêm. Ta là ngày, nó là đêm. Ta sáng nó tối. Ta dương nó âm. Ta hiền nó dữ. Ta khôn nó ngu. Ta chính nghĩa nó ngụy thù?
Ông Tư chơi cờ cả đời và chiến thắng cả đời, nên chẳng có lý do gì trận đấu từ giã xới cờ ông không thắng nốt. Lúc ấy ông cũng đã gần đất xa trời. Ông đem bàn cờ hằn dấu những cái nện ăn quân chan chát mấy mươi năm đặt trên tủ thờ, như báo cáo chiến công với tiên tổ.
Tình thực, đó cũng là ý nghĩa duy nhất của đời ông, bởi bao năm ông chỉ biết ăn uống, chơi cờ và? "yêu vợ". "Vợ làm vợ ăn, vợ làm chồng ăn, con bú sữa mẹ" là phương châm sống kiên định của ông Tư. Bầy con nheo nhóc lớn lên rồi trưởng thành ở tứ xứ vẫn luôn răm rắp, khúm núm trước mặt ơn sinh thành.
Nhưng ai biết dâu bể khôn lường, ông Tư có một lũ cháu A Khùng hay cãi chày cãi cối. Giỗ tết cả nhà xum vầy, nếu ông mở lời kể lể ngợi ca chiến công một đời đánh cờ, y rằng bọn A Khùng ấy xổ toẹt hết. Mà tuồng như chúng lại có lý mới chết chứ!
- Ông dịch chữ Nho sai rồi ông ơi - Thằng cháu nội đích tôn là hay gây hấn với ông nhất, vì cậy sở học hồ hải vinh qui bái tổ - Chữ Tượng trong Tượng kỳ đâu phải là con voi! Nó biểu trưng cho những yếu tố trừu tượng của trận đánh.
- Khéo vẽ, sao không nói nốt chữ nhân chớ phải là người đi.
- So với cờ quốc tế, cờ của ông rất thiếu công bằng. Con chốt mãi mãi là con chốt.
- Chứng chóa mắt ngoài bờ tre đây. Vậy cái thằng Quốc tế liên hiệp nó công bằng giữa nhược tiểu và cường thịnh, giữa nhiều tiền và ít tiền, giữa nước lớn và nước bé như thế nào?
- Ông à, ông chơi cờ cả đời không chán ư? Đến lượt thằng cháu mua bán ngoài chợ thắc mắc.
- Đời chẳng qua cũng là một cuộc chơi.
- Nhưng cháu thấy vinh quang tinh thần của ông nó yếm thế như thế nào ấy. Buổi xôi thịt này có no được đâu.
- Ta già rồi, lũ cháu không hiểu cũng là dễ hiểu!
Từ đó ông Tư sinh ra lẩm cẩm, suốt ngày thì thầm: "không hiểu cũng là dễ hiểu". Ông đem bàn cờ cũ để hẳn xuống trường kỷ, rồi lấy giấy nhám xóa dần những đường chéo làm sông ở giữa.
Cái tin ông Tư đột nhiên chơi cờ trở lại ngỡ sẽ làm con cháu phiền lòng. Nhưng không, ông chơi rất lạ và chỉ chơi với chính ông: bộ cờ mới ông giữ mỗi bốn con Tượng. Ông quân xanh, đối thủ vô hình quân đỏ (không như ngày xưa lúc nào ông cũng đỏ để nhường xanh đi trước, hậu thắng tiên mới oai!).
Ngày ngày ngồi lì bên bàn cờ trống hoác, tay phải ông chống Tượng thì tay trái với qua phía đối diện đẩy Tượng lên biên. Hai cặp Tượng căng lắm là gườm nhau qua dòng sông. Nước chéo vuông của Tượng hình như thay thế tạm các kẻ chéo chữ nhật ông đã bôi xóa. Lòng ông sôi sục năm tháng cũ, các nước cờ cũ, các con cờ cũ vô hình.
E hèm, Tượng không phải là voi? Ông nhớ lại lời thằng cháu. Xưa ông ít dùng Tượng. Cờ ông là cờ toàn công, Pháo đầu thượng sách nên ông xem thường quân Tượng. Nếu là voi sao Tượng không vượt sông lâm trận? Người Trung Hoa sáng tạo ra Tượng Kỳ khi chiến xa (được hình tượng hóa vào con xe) còn chiếm ưu thế tuyệt đối trên chiến trường. Kỵ binh (con Mã) bắt đầu được biết đến ở đời Triệu Linh Vương (nước Triệu), năm 307 trước Công nguyên, khi họ Triệu cải trang phục giống người Hồ để dễ dàng cưỡi ngựa. Thời chiến quốc ấy, làm gì có voi trên mặt trận nào. Qua Đông Hán người Tàu mới gặp voi ở Trung Bộ Việt Nam hôm nay nên bày ra huyện Tượng Lâm. Nếu Tượng Lâm là vùng rừng có voi thì Tượng Quận thời Tần chẳng lẽ lại mang nghĩa một quận tượng trưng trên bàn tiệc thực dân? Khéo bọn thực dân đại quốc chỉ xem khu vực có tổ quốc ông là một cuộc cờ tượng trưng không chừng!
Cũng là Tượng, nhưng sao rắc rối thế. Ông Tư quyết đánh cờ với bốn quân Tượng đến khi nào ông không còn mắc mớ trong lòng nữa mới thôi.
Chỉ tội bà Tư hồn hậu, nhân từ. Nhìn ông chơi cờ một mình mà ruột gan bà xát muối ớt. Xưa bà chẳng quản "Quanh năm buôn bán ở mom sông" để ông "vĩ mô" với thiên hạ, oai hùng riêng trấn muôn trượng một góc trời. Khốn khó hy sinh, cuối cùng đàn con của bà cũng se lông, khỏe cánh tung bay khắp nơi. Ông nghỉ chơi cờ dăm năm, bà hân hoan mấy mùa? Hủ hỉ vào ra, bà chẳng hiểu cờ nhưng ngồi nghe không sót các cuộc luận những ván cờ oanh liệt năm xưa của ông. Hai người, ông cứ nói, bà chỉ ừ. Ấm lòng đến lạ.
Ấy thế mà bây giờ, cứ hoảnh mắt là ông ngồi xuống trường kỷ đẩy tới đẩy lui bốn con Tượng. Bà Tư hốt hoảng: "Hay là có ma cờ? Một đời ông dày vò nó, nay ông đầu bạc răng long, nó quay lại hành ông, biến ông thành một quân cờ".
***
Xế nay nhà ông Tư có khách xa. Bà Tư dọ hỏi sự tình, trong khi ông chẳng màng, đầu óc tập trung chuyển cờ, miệng nín khe.
- Thưa ông, con là kẻ bại trận cái hôm nhà ông bị cháy?
- Thật may phúc ?" Bà Tư đỡ lời, nhìn dáng người, xe cộ, bà đoán khách giàu phải biết.
- Con nghiệm ra trong đám cháy và cuộc cờ tiềm năng tố chất của đất đai, con người vùng mình, xứ mình. Khi tích cóp đủ vốn liếng, con về huyện bên mở lối làm ăn dành dụm. Công nhân của con, hơn nửa là người Lạt. Con cháu ông bà cũng tròn chục gắn bó với con đã khá lâu.
- Vậy ra anh là ân nhân nhà tôi.
- Bà nói quá. Không có ông chỉ bảo con đâu thể nên người.
Tình thế vừa đủ lọt lý, ông Tư mới ngước mắt lên gằn giọng:
- Anh lại muốn kiếm chác trong ngôi nhà cổ đã một lần cháy dở này?
- Con tính, khí không phải. Khách thập phương đến Lạt ai cũng háo hức về chuyện đời cờ của ông. Con sẽ sang sửa ngôi nhà, lập một mái đình lợp ngói âm dương nóc tròn ngoài sân, dựng tượng ông ngồi bên bàn cờ đá như trên tiên giới. Đây sẽ là điểm nhấn của toàn bộ khu du lịch mà con đã được cấp phép, bắt đầu thương lượng bồi hoàn, giải tỏa.
- Hai khọm già này sẽ bị tống cổ đi chứ?
- Ấy? ông bà là nhân chứng sống một thời, con đâu dám. Đất xung quanh vẫn của ông. Chẳng việc gì ông bà phải dọn đi đâu. Con sẽ gửi thêm lương thưởng hậu hĩ?
Ông Tư mệt rồi. Ông không buồn nghĩ nữa. Ông đứng dậy nhặt bốn con Tượng và nách cái bàn gỗ sắp mục ra sân. Vòm mai anh đào ưng ửng dưới nắng chiều xuân. Trời đất đẹp lạ lùng mà lòng ông cứ nhói lên nỗi buồn không thể đặt tên là chiến thắng.
Ông Tư ngồi xếp bằng, bệt xuống đất. Bàn cờ nằm hơi nghiêng xuống thung lũng, trên chiếc đôn đá cạnh gốc thông xù xì. Ông dựng bốn con Tượng thẳng lên như bánh xe rồi lơ đãng nới tay. Chiếc ô tô tàng hình vụt lao xuống vực. Ông Tư không cần quân cờ nữa. Đã đến lúc ông có thể chơi trên một bàn cờ chay, hay nói đúng hơn ông lẫn lộn chẳng biết mình là quân cờ hay quân cờ là mình.
Đêm tới. Đám lá thông lập cập trong gió, âm u hát như mong xua đi hơi lạnh cao nguyên bốc lên từ lòng đất. Khách đã ra về từ lâu. Chẳng thấy ông đâu, bà Tư nháo nhác đi tìm khắp nơi. Rồi bất lực, bà hoảng loạn nhắn gọi con cháu kíp tới giúp. Ánh đèn pin loang loáng khắp vườn, tiếng réo kêu nối nhau mất hút. Tinh mơ, hàng chục người suốt đêm quần thảo bở hơi tai hết ba quả đồi và năm cái hụt, đành ngược dốc về nhà.
Ban mai. Gió tung những cánh anh đào rụng đêm qua vào nắng, chấp chới như một đàn **** hồng. Ông Tư đã hóa đá bên cội thông trăm tuổi. Đúng là tiên ông sống động, hơn cả óc tưởng tượng thương mại sặc mùi tiền của gã đại gia nọ. Bà Tư và đám con cháu sững sờ, không thể tin vào mắt mình.
Ông Tư về với tiên tổ, nhẹ nhàng thanh thoát làm sao. Mong lắm, gương ông sẽ sáng mãi cho cháu con, cho dòng tộc, cho xứ Lạt vạn xuân này. Những cuộc cờ, những quân tướng tượng trưng, đơn giản chỉ là một trò chơi cõi tạm. Được mất có lẽ nằm ở cách chơi, chứ phải đâu là kết cục thắng hay bại rỗng tuếch và gần như vô nghĩa!
Thung lũng Đa Thiện,
Đà Lạt 1.2006
Nguồn:
http://www.vannghesongcuulong.org/vietnamese/vanhoc_tacpham.asp?TPID=3140&LOAIID=2&LOAIREF=1&TGID=742

Truyện Cuộc cờ ở trên mới xuất hiện trên Tuổi trẻ chủ nhật 26.3.2006. Biên tập cắt hai câu... Cũng tỏ ra rất lành nghề: http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=129352&ChannelID=277
Xin giới thiệu tiếp một truyện ngắn chỉ toàn đối thoại.
Giữa mùa mưa
Truyện ngắn của Trương Thái Du
- Chào cô Tiểu Mộc.
- Cái tên thật xấu xí!
- Xấu hay đẹp chỉ là ước lệ cảm tính. Hai chữ mộc ghép lại thì thành chữ Lâm, tên của cô giáo.
- Anh cho rằng cô giáo của anh không đủ trưởng thành để hưởng trọn cái tên của mình sao?
- Chữ đầu tiên cô dạy cho cả lớp là chữ Nhân. Tiếp theo là một bài học về làm người. Theo tôi chẳng ai dám tự cho mình là một con người trong chuẩn mực cô đưa ra.
- Ngây ngô ư?
- Gần nửa lớp học hơn tuổi cô?
- Cổ nhân nói điều này cách đây mấy ngàn năm có lẻ, khi tóc họ còn xanh.
***
- Ngoài trời mưa lớn quá. Người ta bảo nỗi buồn nào cũng thấy mưa. Nói cho cùng xung quanh ta có đủ thứ nắng mưa, mây gió vân vân và vân vân. Thật ra thiên hạ thấm thía nỗi buồn hơn niềm vui nên họ nhớ đến mưa như một ám ảnh vậy thôi. Mấy ai biết yêu và dám thưởng thức nỗi buồn như một lẽ thường.
- Anh giống một kẻ cô độc.
- Chúa đã sẵn sàng chết vì điều đó. Ông cô độc giữa nhân thế. Trên vai mỗi người là trọn vẹn nỗi đau của nhân loại, không trừ ai.
- Tôi chỉ thắc mắc sao anh nhìn tôi như một thiếu niên, ở một mức độ nào đó là phạm thượng.
- Chữ tiểu là vóc dáng, bề ngoài.
- Anh coi trọng bề ngoài nhỉ.
- Tôi sống trên những thái cực. Chẳng thể thay đổi được. Nơi nào tôi dễ dàng đi đến tận gốc rễ tâm hồn người ta, con người vật chất của họ là trí tưởng tượng trong tôi. Khi đó dễ sai lầm khi đánh đồng bề ngoài và nội tâm. Gặp cô cũng vậy nhưng hai khái niệm đi ngược nhau. Dễ hiểu thôi.
- Tôi đã làm anh thất vọng.
- Không đâu. Ban đầu tôi có cảm giác cô bước vào lớp học từ thiên thai vậy. Rõ ràng tôi thật là mơ mộng, nhưng tôi tin đó không phải là ảo tưởng.
- Ví dụ?
- Từng tiểu tiết xuất hiện trong giờ lên lớp. Nhiều lắm. Cô giáo đứng cạnh tôi chỉ bài và cô giáo đứng trên bục giảng có nhiều chỗ khác nhau. Chữ nhân của triết học Đông phương, những áng Đường thi trác tuyệt và vài dẫn chứng ngôn ngữ bằng tiểu thuyết Quỳnh Giao đều có ích cho giáo án nhưng không hề bằng nhau.
- Rốt cuộc giờ đây anh đang nói chuyện với ai?
- Cô giáo Lâm!
- Tôi từng thấy trong mắt anh có chút nịnh đầm.
- Tôi cho rằng mình không biết nịnh, nhất là nịnh phụ nữ.
- Một nhà văn phương tây bảo rằng với phụ nữ, nam giới chỉ có hai khái niệm tôn sùng hoặc bỏ rơi.
- Không phải tất cả nam giới. Nhưng tình yêu nằm ở đó mà. Tình yêu phức tạp hơn những ca từ dễ dãi của trào lưu nhạc hiện thời. Hãy lắng nghe ca sĩ đang thổn thức trên máy kìa. Rợn gai ốc! Quả thật là rợn gai ốc. Nhìn những buổi biểu diễn chật cứng khán giả trên truyền hình mới thấy kỳ lạ. Phải nói gần đây âm nhạc đang thay đổi. Chẳng dám dùng từ đổi mới. Nhạc chỉ là ăn cắp, sao chép, học lóm các làn điệu của thế giới một thời đình đám. Ca từ nhiễm nặng, sến sáo rất Tây. Sự kín đáo, rụt rè dù chỉ là trong ngôn ngữ khi người ta nói thương yêu, ly biệt bây giờ cứ chảy trôi tuồn tuột. Chảy trôi cả những nỗ lực ít ỏi của ai đó, cố gắng phát triển cái thứ nhạc chuộng tiết tấu kia trên nền ngũ cung của dân ca, nhạc cổ Việt Nam. Đừng dối lòng bằng cái câu "tôn trọng sở thích". Sự băng hoại đôi lúc có chỗ trú ngụ rất đỗi an toàn.
- Tất cả chúng ta nhiều khi vẫn lầm lẫn mà. Tuy nhiên anh đang tách mình khỏi lớp trẻ thì phải. Thế hệ trước luôn nhìn thế hệ sau khe khắt và định kiến. Người ta đọc thấy chữ băng hoại trong một quyển sách bằng đá cách đây vài ngàn năm ở Ai Cập. Thế mà nhân loại vẫn tồn tại và không ngừng phát triển đến ngày nay.
- Trong vài ngàn năm đó chưa biết chính xác có bao nhiêu nền văn minh đã bị tuyệt diệt.
***
- Mưa mãi nhỉ. Tôi thích yên tĩnh nghe mưa hơn là nghe nhạc. Có cảm giác bực bội với cơn mưa câm lặng. Cửa kiếng mà. Hàng vạn ngón tay đang tấu lên khúc chiều tà kia kìa.
- Tôi dị ứng với chữ Piano và Dương cầm. Nó giống như trưởng giả học làm sang.
- Hình bóng yếu ớt của Hàn Ni bên Dương cầm là một nguyên nhân không quá nhỏ trong rất nhiều nguyên nhân thôi thúc tôi tìm mọi cách làm quen với chiếc đàn kỳ lạ đó. Càng yêu tiếng đàn Dương cầm tôi càng hiểu, tất cả những tiểu thư như vậy đều rỗng tuếch. Cho dù một bông hoa ngàn lần đẹp đẽ cũng là số không trong mắt tôi nếu nó không sở hữu một chút hương thừa. Có một thực tế minh họa là chưa hề xuất hiện một khúc nhạc nào hay hay do một trong các cô tiểu thư đó viết ra.
- Quên nữa, anh thấy tôi thấp đi trong mắt anh với tiểu thuyết Quỳnh Giao sao?
- Thật sự có thời tôi cũng mê vài tác phẩm của Quỳnh Giao. Chẳng phải không bao giờ bà ta được xét trao giải Nobel văn chương mà ta không thích. Tôi thường tự tìm tòi sau đó mới chấp nhận ý kiến của đại đồng. Hình như sự nhai lại các mô típ là kết luận nhiều người trong đó có tôi gán cho bà ta. Giống như Trịnh Công Sơn cứ dùng mãi cung mi thứ cho các tình khúc vậy, may mắn là lời ca có ít nhiều sáng tạo.
- Số đông có phải lúc nào cũng là chân lý đâu. Cỗ máy đơn giản là cỗ máy dễ bảo trì và hoạt động lâu bền.
- Những thái cực của tôi đôi lúc rất cực đoan. Còn cô giáo có vẻ lãng mạn nhưng kiên quyết.
- Sự cực đoan của quan hệ thầy trò ngày nay có ảnh hưởng tới anh không?
- Hoàn toàn có thể lý giải dưới mọi góc độ. Như vậy nó là điều mặc nhiên. Cái nên phán xét là hành vi của người với người. Nghĩa thầy và trò ngày nay đã thay đổi.
- Câu "Nhất tự vi sư" không thích hợp nữa sao?
- Gần như vậy. Với sự rộng mở của thế giới và các phương tiện truyền thông, nhân cách cá nhân của từng người thầy có ảnh hưởng rất nhỏ với trò trong đa số trường hợp. Ngày xưa nhiều lắm một cậu cử có gần chục ông đồ uốn nắn. Hôm nay cô cần hơn trăm người thầy cho một bằng đại học, chưa kể một rừng thông tin như truyền hình, phim ảnh, ấn phẩm và cả internet trên cái nền tảng căn bản là gia đình. Giáo chức nên dần chấp nhận với thực tiễn làm bạn của học sinh hơn là làm thầy. Đó là chưa kể biến thái của trường của lớp và cả của người thầy trong kinh tế thị trường đúng không? Nếu cô đã biết thế nào là dạy kèm cho một công tử nhà giàu thì cô sẽ hiểu tôi hơn.
- Đáng tiếc là anh có lý khi nhắc đến điều này!
- Xét về góc độ môi trường tôi vẫn rất tôn trọng nghề giáo.
- Vì nghề này thu nhập thấp, ít tham vọng và khó hư hỏng chăng?
- Có thể đó là một lý do. Mười ba năm trước tôi đã từng mơ trở thành thầy giáo, với ba trăm sáu mươi lăm ngày sống giữa giảng đường, trọn năm. Thật thú vị khi ta cùng lớp học đi vào những miền tri thức, tình cảm bao la của cả nhân loại. Văn chương, văn hoá, tinh thần và nghệ thuật không phải bất biến nhưng nó là một dòng chảy vĩnh cửu bên cõi người ta chật hẹp.
- Hãy xem ước mơ kia như là một kỷ niệm hơn là niềm day dứt. Dù sao tôi cũng thấy thấp thoáng sự ích kỷ khi anh nghĩ đến nghề giáo. Tuy nhiên sự ích kỷ cho gia phong gần như vô hại nếu anh không đứng trên đó mà ban phát.
- Không nặng nề vậy đâu. Sao cô không nghĩ tôi giành trách nhiệm về mình?
- Trách nhiệm kiểu này rất tế nhị và dễ thương tổn. Tình cảm khó rạch ròi như toán học. Giá trị của tình cảm nằm trong những gì khiêm nhường, nhỏ bé nhất mà đôi khi ta vô ý bỏ qua.
- Thành thực xin lỗi cô và rất cám ơn về câu "Tiên học lễ, hậu học văn".
- Tôi biết anh sẽ xin lỗi tôi. Nhưng tôi thật sự bực mình khi anh cho rằng câu ấy xưa rồi.
- À có một sự hiểu lầm đáng tiếc và khó minh giải. Khi cô đang nói điều ấy với ánh mắt xoáy vào tôi thì tôi lại nghĩ tới câu "Nhất tự vi sư" và buột miệng ? Vì tôi nghĩ cô và tôi đồng quan điểm thầy trò vừa đề cặp.
- Đúng là rất khó chấp nhận.
- Nhưng cô cũng nên cho rằng cô hơi khó tính.
- Vậy anh thử giải thích về lễ và văn đi.
- Loài người vẫn chưa có một lý thuyết thuyết phục, tôi nhấn mạnh chữ lý thuyết nhé, về sự tồn tại của mình. Điều đó không có nghĩa họ không tồn tại. Tôi không thể giải thích rành rọt như một nhà nghiên cứu ngôn ngữ hai chữ ấy. Nhưng tôi hoàn toàn tin tưởng không phải tất cả hành vi hằng ngày của mình và mọi người đều nằm ngoài từ Lễ. Hơn nữa học và hành là hai khái niệm bổ khuyết cho nhau. Một tên vô lại tự mổ bụng mình dâng "lòng" cho đức Phật đã được đến bên Phật ngay đấy thôi.
***
- Tôi không thích ánh mắt của anh nhìn tôi trong lớp.
- Kinh nghiệm nói?
- Sao anh không nghĩ là tò mò.
- Hiếu kỳ là phẩm chất của trẻ thơ.
- Những ánh mắt có lửa hay bốc đồng, mau chán và thậm chí nông nổi.
- Cuối mỗi con đường là một con đường khác chỉ dành cho những kẻ đã đi trên con đường cũ. Thế giới quá nhỏ bé để một vòng tròn là tập hợp của muôn vàn đường thẳng. Tôi khó bị ảo tưởng lừa dối nhưng lại thích phiêu lưu một cách đứng đắn, ít ra là từ quá khứ gần trở về sau. Ai cũng có một thời phủ nhận tất cả. Cuộc đời dường như thừa độ lượng với những kẻ có tiền án vì hơn hết, họ nhạy cảm trước tội ác và bài học đạo đức sửa mình.
- Đàn ông các anh hay đao to búa lớn.
- Mỗi lần trở về vạch xuất phát tôi lại thấy tự tin vô cùng trong cảm giác tự ti đầy hiềm khích và cố tránh hằn học.
- Anh hằn học với bất hạnh hay bất đắc chí.
- Không, chỉ với chính mình mà thôi. Đó là phán xét cuối cùng.
- Cái sai lầm của tất cả chúng ta là luôn cố tình gán ép, định lượng, định tính các cá thể xung quanh mình trong khi vẫn tin mỗi con người là một vũ trụ hoàn hảo không rập khuôn. Ý thức về bản ngã nhiều lúc, nhiều nơi đã lớn mạnh hơn bản năng hòa hợp và chấp nhận tồn tại vốn có.
- Đó là yếm thế của tự do chăng? Luôn luôn có một giao điểm cho mọi người, cho cả một thế hệ, một cộng đồng, một dân tộc.
- Thật lạ lùng. Chúng ta đang dò dẫm trên những vùng mù mờ của kiến thức và đã đi quá xa. Hãy nhìn dòng người sau biến cố đổi mùa của thiên nhiên kìa. Họ lại hối hả ngược xuôi. Vẫn biết ta sẽ về nơi ta đã ra đi nhưng mỗi hành trình lại mang thêm một sắc thái mê hoặc, phải chăng đó là ý nghĩa nhỏ nhặt nhưng vô giá của đời sống.
- Đó là tính tượng trưng của khoảng cách và những khái niệm chưa rõ ràng, hơi võ đoán.
- Tôi nghĩ anh muốn trở thành triết gia.
***
- Cái ngày cô đi về quê thăm nhà tôi bỗng nhận ra một nghịch lý "Điều đầu tiên tôi thấy là không có cô trong lớp". Lạ chưa, tôi thấy cái không hiện hữu, ít ra là trong mắt mình. Tôi đang suy nghĩ để tìm một bằng chứng về sự mâu thuẫn của ngôn ngữ.
- Nói cho cùng ngôn ngữ không có lỗi. Chúng ta tồn tại một phần trên cảm giác mà.
- Hình như chỉ bằng cảm giác mà thôi cô giáo của tôi ạ. Con người là nô lệ của cảm giác. Thế gian này là gì nếu không phải là những cảm giác đan xen, hỗn độn.
- Nhưng con người hơn nhau ở chỗ sở thích của cảm giác. Thanh cao và thấp hèn không thể đồng sàng.
- Chưa chắc. Ai đó tội nghiệp cho những kẻ ăn mày kia. Người khác lại khinh rẻ. Xuất phát điểm của hai tình huống không đồng sàng này là khuôn đúc của tư duy nhân bản. Giống như mấy con cừu Dolly vậy.
- Đó là tự do của mỗi cá thể.
- Không đúng! Chỉ có giấc mơ mới là tự do thuần khiết nhất, nhưng luôn luôn thiếu vẹn toàn. Khi chưa có tự do cho chính bản thân mình thì đoạn đường trước mắt còn dài lắm.
- Nghĩa là chúng ta phải tự do với cảm giác rồi mới nên xét đoán mọi thứ phải không?
- Đó là điều không tưởng. Đời người quá ngắn ngủi để mà sáng tạo ra một nhân sinh quan độc lập. Mọi thứ chỉ là sự phát triển và biến tấu trên những chủ đề gần với hiển nhiên nhưng không hề hiển nhiên chút nào.
- Cuộc sống vô tư, không vướng bận những điều rắc rối kia là tốt hơn hết.
- Cô giáo nản chí sớm vậy. Đừng đầu hàng ở đó. Tôi muốn nối tiếp cái giới hạn kia không phải bằng bế tắc mà bằng cuộc sống ngày mai ít dễ dãi và nhẹ dạ nhưng cũng ít khó khăn đi.
- Còn lúc này?
- Có lẽ dịch thơ Đường là thích hợp nhất.
- À ? bây giờ thì tôi hiểu rồi. Anh đang tự tra vấn mình coi tôi có thật là cô giáo Lâm trước anh không, hay chỉ là những cảm giác, là sự phóng túng của đôi mắt có lửa.
- Tuyệt vời! Tôi phải cảm ơn cô nhiều. Chính nhờ cô mà tôi trưởng thành thêm.
- Lý do nghe hay lắm nhưng cái cách nó ra đời thực buồn cười. Lủng củng, không đầu không cuối và cực kỳ mâu thuẫn.
- Đôi lúc tôi thấy diễn biến trong tâm hồn mình gần giống như những gì Chopin còn để lại trong các bản dạ khúc của ông ta vậy. Tâm hồn tôi là một chiếc đàn gió Trung hoa nặng nề và cổ xưa. Không phải tất cả nhưng may mắn cho tôi, cô là một người có khả năng phả những luồng gió đủ mạnh làm nó bật lên những thanh âm. Những suy nghĩ của tôi có cho cô nghe thấy một điều gì không ?
- Hãy hỏi một người bạn thân nhất của anh xem.
- Tôi ít bạn lắm hay đúng hơn là không có bạn. Bạn của tôi là một người biết lắng nghe tôi nói và nói những điều tôi chưa hề nghe, để tôi học hỏi. Rất nhiều người tôi đã đặt hy vọng cho một tình bạn lâu bền. Nhưng đáng buồn là sau khi họ nói những gì tôi chưa biết thì tôi lại tìm thấy những thứ còn hoàn hảo hơn trong đống sách vở tôi dự tính có dịp đụng tới. Sau đó thì tôi chẳng muốn nghe họ nữa vì có ai so được bộ não một con người với tòa thư viện đồ sộ, vài trăm ngàn đầu sách.
- Khi anh không nghe người khác, và cũng chẳng có ai để nghe anh nói thì anh hãy viết tất cả những gì anh nghĩ.
- Nghệ thuật chỉ chấp nhận và nuôi nấng thiên tài. Tôi thừa hiểu mình là ai và không dám võ vẽ. Tuy nhiên tôi thù ghét tất cả những danh hiệu. Khi nào chiếc đàn gió Trung hoa trong tôi "hát" thì tôi sẽ làm một việc gì đó lưu lại âm thanh của nó. Tôi là thư ký của chính trái tim mình thôi. Và sẽ mãi mãi là như vậy.
- Chẳng lẽ suốt đời anh chỉ hát. Mỗi cá nhân còn là một con thuyền chở gien băng qua cuộc sống với những ý nghĩa ít nhiều giá trị.
- Tôi không chấp nhận cái lý lẽ vật chất tuy nó nhiều lý tính của Darwin. Tôi tham lam muốn hiểu biết mọi thứ để mà quay lại ném những ánh nhìn thiếu thiện cảm vào cái con đường mòn có muôn vàn dấu chân chồng chất ấy. Bàn chân chẳng bao giờ lớn hơn cái lốt nó để lại.
- Đúng thế, ý nghĩ của anh ít nhiều tiềm ẩn các lý lẽ phổ biến của văn minh thế giới không ngừng xây dựng hàng ngàn năm qua. Khi phản bác điều gì mà anh dùng chính những giá trị đã cơ bản xác định thì đó là một phương pháp thiếu khoa học và khó thuyết phục.
- Nhưng tôi tin ở cảm giác của mình, dù cảm giác ấy xuất phát từ ý thức, vô thức hay tiềm thức. Sự có mặt của cô bên cạnh dòng suy nghĩ của tôi là một cái gì đó rất đáng trân trọng. Tôi cảm ơn cô vì điều đó.
***
- Con điệu, mày về rồi hả?
- Ừa?
- Sao không nghe mày ca câu ?oChán chết được!??
- Còn hơn thế nữa!
- Chàng cưỡi Spacy chứ?
- Một thằng chập cheng đi xe Honda 67 khói mù, lại còn mang dép da quai hậu nữa chứ.
- Nhưng chắc là thông thái lắm nhỉ?
- Những kẻ thông thái rỗng túi tệ hơn tất cả. Khi chúng ra vẻ bất cần mọi thứ mới ngộ nghĩnh làm sao!
- Hầy? Mày cũng sắp ngộ rồi.
- Ừ, vài cuộc hẹn dở hơi như vừa xong nữa là tao lên cơn đấy.
- Tuần rồi mày gửi đơn xin việc mấy nơi?
- Không đếm hết nhưng hòm thư lưu ký vẫn trống hoác.
- Tao rán đeo theo cái lớp ngoại ngữ đêm hết mùa mưa này thôi. Còn mày?
- Chắc cũng vậy. Làm thư ký cho một thằng cha bụng bự và thả trôi nhé.
- Dân ngoại ngữ chúng mình ngấy nhỉ.
- Thôi ngủ đi. Sài Gòn mấy khi được đắp chăn như hôm nay. Ấm quá?
- Ừ thì ngủ. Ngủ để quên giấc mơ phấn trắng, bục giảng và những đứa học trò chưa biết tán gái?
- ?
- ?
Sài Gòn,
29.3 - 19.5.1999
Được Ledung18 sửa chữa / chuyển vào 15:23 ngày 29/03/2006

Nóng hổi: Đây là truyện ngắn khai pháo cuộc thi viết truyện ngắn dưới 1.200 chữ, báo Tuổi trẻ.
Nguồn: Báo Tuổi trẻ chủ nhật ngày 2.4.2006
http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=130486&ChannelID=61
Dương cầm
Truyện ngắn(1.168 chữ) của Trương Thái Du
1. Cha tôi rất ghét đàn dương cầm. Một lần thấy tôi mê mẩn dán mắt vào màn hình xem buổi biểu diễn hiếm hoi của nghệ sĩ Đặng Thái Sơn tại nước nhà, cha lầu bầu: ?oTay dẻo thật. Cái đầu gật gà gật gù đến lạ. Chẳng rõ có hiểu gì không hay cố làm sang!?.
2. Lớp sáu, tôi học trong ngôi trường vốn là cơ sở giáo dục cũ của nhà thờ. Tôi cảm nặng tiếng đàn bập bẹ của một con chiên dễ thương. Hằng ngày nàng đến thụ giáo linh mục đúng giờ ra chơi. Khéo duyên, lên cấp ba chúng tôi lại cùng thầy luyện thi đại học. Nàng chính là mối tình ban sơ của tôi.
Với nhiều người cuộc chia tay đầu tiên thường có nguyên cớ rất vô duyên, tôi thì không. Nàng bảo nếu chúng tôi muốn cùng nhau đi dọc cuộc đời thì tôi phải nghĩ đến việc học giáo lý và đều đặn lễ nhà thờ với nàng. Không phải vì gia tộc tôi rất sùng Phật mà tôi thấy yêu cầu cương quyết đến cực đoan của nàng nhờn nhợn. Năm thứ hai trên giảng đường, tôi chấp nhận thi lại môn triết và kinh tế chính trị vì lơ là bài vở, để chúi mũi vào mấy quyển kinh sách Phật ?" Chúa. Tôi lý luận như một ông cụ non:
- Nguyên thủy, Phật giáo hướng con người đến giác ngộ; Công giáo khơi gợi tình yêu thương. Khối óc và con tim đôi khi thật mâu thuẫn nhưng hoàn toàn có thể bổ xung và hoàn thiện nhau. Chính con người chia rẽ tôn giáo chứ tôn giáo không bao giờ chia rẽ con người.
Đôi mắt bồ câu tròn xoe nhìn tôi xa lạ. Tình đầu trượt ngã vào ký ức.
3. Con gái lên năm tuổi, tôi muốn cho cháu học dương cầm. Bà xã góp ý:
- Thời này kiếm món chơi nào dân tộc một tí cho nó lạ.
- Đúng rồi ?" Cha tôi ủng hộ con dâu ?" Ra thế giới mà gõ phím ngà chẳng khác gì đem ca sĩ làng quê Việt Nam hát tiếng Tây. Cho nó học loại đàn của Thúy Kiều ấy.
- Kiều là người Tàu, đàn đó là đàn Tàu chứ đâu phải đàn Việt ?" Tôi hết sức bối rối.
- Đúng là trứng khôn hơn vịt ?" Cha ngâm nga: ?oHiên sau treo sẵn cầm trăng - Vội vàng Kim đã tay nâng ngang mày?. Cái bầu xấu xí của Tỳ Bà Trung Quốc đã được Nguyễn Du chuyển thành một khuôn trăng đẹp.
- Đàn Nguyệt chính là Nhị mà! Nó có hai dây thôi. Con gái kéo Nhị kỳ lắm cha ơi ?" Tôi thất vọng.
- Đâu nào - Vợ tôi xổ một tăng - Đàn của Kiều bốn dây cơ. Đàn cho Kim Trọng ?oSo dần dây vũ dây văn. Bốn dây to nhỏ theo vần cung thương?. Đàn cho Thúc Sinh và Hoạn Thư ?oBốn dây như khóc như than. Khiến người trên tiệc cũng tan nát lòng?. Đàn cho Hồ Tôn Hiến ?oMột cung gió thảm mưa sầu. Bốn dây rỏ máu năm đầu ngón tay?.
Phức tạp quá. Tôi lảng ra rồi ngồi vào máy tính nối mạng, loay hoay tìm kiếm trong Google. Dòng chữ ?oKiều chơi đàn gì? ?" không có. ?oKiều đánh đàn gì? ?" cũng không có. Xào qua xào lại mới thấy chủ đề ?oThúy Kiều wánh đờn gì? trong một diễn đàn. May quá, họ trích dẫn tài liệu của ông Trần Văn Khê, dù cũng chỉ là một giả thuyết:
Theo sách Vũ Trung Tùy Bút của Phạm Đình Hổ ?oĐàn Nguyệt là thứ Hồ Cầm cổ còn có tên là Nguyễn Cầm, do ông Nguyễn Hàm (người Trung Quốc) chế ra vào đời Tấn?. Nguyễn Cầm thùng tròn như đàn Nguyệt Việt Nam nhưng có 4 dây như Tỳ Bà. Hiện nay Trung Quốc không còn lưu truyền đàn ấy, nhưng cách đây hơn 200 năm chắc chắn còn Nguyễn Cầm ở Việt Nam vì trong bài thơ chữ Hán ?oLong thành cầm giả ca? của Nguyễn Du có đoạn:
Long Thành giai nhân
Tính thị bất kỳ danh
Ðộc thiện Nguyễn cầm
Cử thành chi nhân dĩ cầm danh
Nghĩa là: Người đẹp Thăng Long. Chẳng rõ họ tên. Đánh đàn Nguyễn rất hay. Nên mọi người đều gọi là cô Cầm.
Tôi trình ngay nội dung này cho cả nhà, trong một bản in cỡ chữ thật to. Mọi người xì xầm: ?oDân Ta bảo tồn văn hóa Tàu ghê nhỉ!?.
4. Thừa thắng xông lên, mấy tuần sau tôi nhờ người bạn thân rất rành nhạc cụ đi chọn cho cây đàn dương cầm Yamaha dòng Disklavier.
Disklavier là sáng tạo tuyệt diệu của người Nhật, nối dài chiến công ?onhà hát gia đình? mang tên Karaoke. Disklavier có mọi chức năng và hoàn hảo không khác một cây đàn dương cầm truyền thống. Cái hay và mới của nó ở chỗ: các hệ thống cơ - điện ghép trong thùng đàn có thể kết nối với máy tính hoặc đầu đọc đĩa CD. Nếu chơi đàn bằng máy tính, tập tin midi ghi lại quá trình chơi nhạc của người nghệ sĩ sẽ được Disklavier tái tạo. Với CD thì đơn giản hơn, hộp điều khiển dễ dàng giải mã các đĩa ghi âm sống của bất cứ danh cầm nào. Hàng phím nhảy nhót như được chơi bởi hai bàn tay vô hình. Sắc thái, tình cảm? nguyên vẹn, âm thanh rất trung thực. Người ta hay nôm na Disklavier là ?oDương cầm ma?!
Ngoài chức năng là dụng cụ học tập của con gái, ?oDương cầm ma? đem đến cho tôi những phút giây thư giãn rất dễ chịu. Bao đêm quên ngủ, lâng lâng thả mình vào các bản dạ khúc triền miên day dứt của Chopin, tôi thường ngoa biện đời mình sẽ mất nhiều ý nghĩa nếu không biết Chopin. Chopin từng tị nạn ngoại xâm tại Pháp, đánh những cây đàn Pháp, chết trên đất Pháp; nhưng nhạc của ông mãi mãi là nhạc của một tâm hồn Ba Lan dạt dào tình yêu xứ sở.
Con gái nhỏ thân yêu tóc đuôi gà ngồi lọt thỏm giữa chiếc ghế da khổng lồ. Thánh thót giai điệu bài dân ca châu Âu dung dị mở đầu quyển sơ học ?oPhương pháp hoa hồng?. Tôi biết cái ngày con gái mình đàn được trọn vẹn một bản nhạc Việt chuyển soạn cho dương cầm như Trống cơm, Lý con sáo? đã rất gần. Thú thật, trong khung cảnh ấy thỉnh thoảng tôi cũng trộm nghĩ đến nàng ngoan đạo ngày xưa. Tôi là người lạc quan, quá khứ không thể là hạnh phúc. Với tôi hạnh phúc là một tiến trình động, bao hàm cả hiện tại và tương lai. Khi hạnh phúc tù đọng ở một giá trị xơ cứng, nó sẽ đổi tên thành bất hạnh.
Thung Lũng Đa Thiện,
Đà Lạt 3.2006
Được ledung18 sửa chữa / chuyển vào 08:44 ngày 02/04/2006

Khúc hời ru
Truyện ngắn của Trương Thái Du
Thằng Triều Châu lại ru con. Giọng nó vốn khàn khàn như mèo hen nhưng mỗi lần lời ru cất lên, y như rằng đứa bé sáu tháng tuổi hết khóc ngay. Tất nhiên nó hát bằng tiếng Tiều, quay đi quay lại chủ yếu là bài Kinh Thi số một: Đôi chim thư cưu gọi nhau ?oquan quan? trên bãi bồi ngoài sông. Người con gái nết na hiền lành, kẻ quân tử hằng cầu mong sánh duyên.
Mươi phút? đã thấy Triệu vừa lui cui sau quầy cà phê, vừa ngó nghiêng xem có ai gọi gì không. Quán nhỏ, hẻm vắng và thưa khách nhưng thái độ phục vụ của chủ rất chu toàn, thân thiện.
- Sao mày không để vợ ở nhà hẳn, có phải hay hơn không? Tôi hỏi.
- Cháu nhiều phước mới được chăm sóc con đó bác ?" Nó phân trần ?" Cho vợ ra chợ buổi sáng cho mau khôn. Quá trưa, tắm thằng nhỏ xong, cháu ngồi tiệm tới đêm. Hơi mệt, song xoay vòng vậy nhà cửa gọn gàng, khỏi phải nuôi vú.
- Tao hay nghe vợ mày ru tiếng Việt, mày dùng tiếng Tiều. Sợ tẩu hỏa nhập ma không mậy?
- Lão bá hàng xóm ơi, tiếng gì đi nữa cũng là chắt gạn thanh âm, làn điệu. Ngay cả người lớn, đọc thơ mới đi vô hình thức và nội dung; nghe thơ thì chỉ cảm bằng nhạc tính thôi? Thơ ra đời trước khi có chữ viết rất lâu. Thơ hoàn toàn sống khỏe ngoài văn bản.
?oBố khỉ? - tôi rủa thầm - Thằng bán chữ thâm Nho này lại bắt đầu đây. ?oThơ ra đời trước khi có chữ viết rất lâu?? - Ý hắn nói gì nhỉ? Phải chăng mảnh đất mà thơ tươi tốt là mảnh đất ít chữ, không có chữ hay mù chữ? Rộng ra nữa thơ là ?otình?, văn là ?olý?? Có ?olý? thì mới thành chương hồi, tư tưởng mới ở tầm ?oluận lý??
***
Tôi cảnh giác với thằng Triệu lâu rồi. Trước kia, xóm giềng nhưng chúng tôi ít khi giao tiếp. Mấy năm gần đây, qua mai mối hắn lấy một cô thôn nữ xinh đẹp, trẻ hơn hắn nhiều. Của đáng tội, gái quê tận Bạc Liêu, hơi khờ và chậm chạp. Triệu mở quán cà phê cho vợ coi sóc, tôi thành khách ruột của quán. Hắn thuộc loại không bằng cấp nhưng đọc nhiều. Ngoài hai mươi Triệu đã trở thành cây bút chính trong một tiệm khắc chữ, thảo đơn, viết phướn liễn Việt ?" Hoa ở Chợ lớn.
Có lần tôi hỏi Triệu nguồn gốc của họ Nguyễn. Hắn bảo không biết gốc tích họ Nguyễn Việt Nam, nhưng Theo sách Thông Chí, thiên Thị tộc lược, Nguyễn là một nước chư hầu ở khu vực Kỳ sơn, sông Vị, sông Kính của nhà Thương (nay thuộc về tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc). Con cháu vua nước ấy sau lấy tên nước làm họ. Hắn nói về họ của mình: Theo Đường Thư, họ Triệu vốn trước là họ Doanh. Chu Mục Vương từng phân phong cho (Doanh) Tạo Phủ thành Triệu (nay nằm trong tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc). Từ đó con cháu nhà Doanh lấy chữ Triệu làm họ. Mẹ Tần Thủy Hoàng tên là Triệu Cơ, Tần Thủy Hoàng mang họ mẹ nên đôi khi người ta gọi ông là Triệu Chính, Doanh Chính hoặc Tần Doanh Chính.
Sẵn dịp Triệu giải thích họ của tôi: Cũng theo sách Thông Chí, thiên Thị tộc lược, họ Trương vốn là một nhánh của họ Cơ (thuộc dòng tôn thất nhà Chu). Ở nước Tấn (thời Xuân thu - Chiến quốc) Trương là họ lớn. Khi Tấn bị chia làm ba nước Triệu - Ngụy ?" Hàn, Trương thành dòng họ lớn của nước Hàn.
Nói chung, mấy cái họ chính mà người Việt đang dùng, trên phương diện chữ nghĩa, đều có xuất xứ từ trung lưu Hoàng Hà cả. Tất nhiên tôi phật ý nhưng không bác lại được. Một bữa hắn kể tôi nghe truyện Khổng Minh Gia Cát Lượng từng đem họ Trương tặng một tù trưởng nam man khi ông ta tiến hành chiến tranh nô thuộc, mở rộng đất Thục.
Mãi lâu sau, đọc ở đâu đó việc nhà Nguyễn lấy các họ Thạch, Sơn? dùng cho người Khơ me miền tây nam bộ, tôi mới hiểu ý ngầm thằng Triệu. Tôi định chửi nó một trận, nhưng nghĩ đi nghĩ lại chẳng có cớ gì chính đáng, nên đành biến tức khí thành nghi kị trong từng lời nó phát ra.
Phải nói thằng Triệu ăn ở với xung quanh không có lời qua tiếng lại. Hắn ít thổ lộ đời tư. Xóm hẻm mới, dân cũng hiền. Chơi với hắn, trừ việc bàn đến chữ nghĩa là bực mình, còn lại cũng khuây khỏa tuổi hưu của tôi nhiều lắm. Tết, Triệu hay tặng tôi đôi ba Hán tự dán ngược như Xuân, Phúc hay Tài, Lộc. Thì ra người Hoa dán ngược chữ để chơi, ?ođảo? đồng âm với ?ođáo?, tức là đến, tới.
- Mày nghĩ sao về thư pháp Việt hả Triệu?
- Cũng khá hay, rồng bay phượng múa - Hắn trả lời mà cặp mắt cứ trơ ra.
- Chắc mày đang so sánh với chữ của mày?
- Cháu nói thực, phải là họa sĩ ưu hạng mới nên viết thư pháp Việt. Chữ Hán thì khác, ngoài giá trị tượng hình, tượng ý, nó mang trong mình cả một nền văn hóa. Nếu chữ xấu thì còn nhiều cái gỡ gạc. Ví như chữ ?otính? tức là ?ohọ? cháu để trên bàn thờ gồm chữ Nữ bên cạnh chữ Sinh: xưa Hoa Hạ theo chế độ mẫu hệ, con theo họ mẹ. Ước là thời Nghiêu - Thuấn, ở Trung Quốc vẫn tồn tại mẫu hệ. Bằng chứng: người ta chưa quan trọng hóa họ nên hay gọi thẳng tên tù trưởng, chứ hai ông ấy họ Đường và họ Ngu; hơn nữa Nghiêu truyền ngôi cho Thuấn là con rể của mình.
- Vậy, cái đuôi mẫu hệ bảo thủ của người Việt là cách gọi tên nhau thân mật ư?
- Thôi mà, có sao cháu nói vậy bác đừng suy diễn.
***
Triệu bắt đầu dạy chữ Tàu cho con. Hắn mua bộ bàn ghế mẫu giáo xinh xắn đặt cạnh cửa sổ, hướng vào tấm bảng trắng nhơ nhỡ. Thằng bé An chớm bốn tuổi, đôi ngày ê a một từ cụt lủn bố nó vẽ sẵn bằng bút lông dầu. Tiếng trẻ thơ sóng sánh quyện vào nắng. Mảnh sân nhỏ lác đác hai ba bộ bàn ghế mây thô. Vài chậu hoa Đỗ quyên đủ màu rung rinh khoe sương. Uống cà phê trong khung cảnh ấy, quả thật rất thi vị.
- Chừng nào mày sẽ dạy tiếng Anh cho nó?
- Lớp sáu, học theo chương trình phổ thông đại chúng là vừa bác à. Như vậy các ngôn ngữ không xung đột trong não trẻ ở quá trình định hình.
- Chẳng lẽ tiếng Việt và tiếng Tàu lại hòa hợp được sao?
- Bác để ý nghen, cháu dạy con nhận mặt chữ tượng hình là chính. Chữ nào có âm quan thoại và âm Hán Việt gần nhau con mới dùng. Ví như ?oPỉng an? là ?oBình an? vậy. Học mà chơi, chơi mà học chứ chẳng nên gò ép, đó mới là bí quyết.
- Thằng nhỏ sẽ trở thành người Việt hay Tàu?
- Việt chớ bác! Triệu cười rất tươi ?" Nó phải hòa hợp với chốn dung thân của mình. Khai sanh nó con có ghi dân tộc Hoa đâu, theo mẹ cũng tốt thôi. Văn hóa là của con người nói chung. Trói buộc văn hóa trong phạm vi một dân tộc, một chủng tộc là thiển cận!
Úi trời! Tôi xuýt thốt lên lời cảm thán. Thằng này coi bộ bài bản ra phết. Tôi bỗng muốn tìm hiểu cái chất ?oTàu? trong nó.
Triệu kể: ?oÔng nội con từ vùng quê Triều Châu nghèo xơ xác ở Quảng Đông, qua Bạc Liêu khai hoang đầu thế kỷ 20. Người Triều Châu vốn là cư dân nước Triệu thời chiến quốc. Họ theo đoàn quân viễn chinh của Tần Thủy Hoàng do Đồ Thư cầm đầu nam tiến cách đây hơn 2200 năm. ?oChâu?, thời Chu vốn mang nghĩa một đơn vị hành chính khoảng 2500 nóc nhà. Triều có thể là biến âm, biến tự của Triệu vì buổi tiên Tần chữ Hoa chưa thống nhất. Thậm chí Triều đã hóa thành Thiều trong từ vải thiều. Giống quả ngon tuyệt này đã đến Việt Nam trên con tàu buôn nào đó của người Triều Châu, hàng trăm năm nay? Một trong những người Triều Châu đầu tiên chính là Triệu Đà. Ông từng quản chức huyện lệnh Long Xuyên. Địa danh Long Xuyên ắt hẳn phải có sông, nó chính là vùng Triều Châu duyên hải Quảng Đông tiếp giáp Mân Việt (Phúc Kiến), từ Sán Vĩ đến Sán Đầu với cửa Hà Giang chảy ra biển?.
- Hóa ra mày là con cháu Triệu Đà ?" Tôi ngắt lời Triệu.
- Chắc vậy, nếu không có những đứt đoạn hoặc cải họ trong gia tộc từ xưa mà con không rõ.
- Vấn đề Triệu Đà trong nhận thức lịch sử Việt Nam còn phức tạp lắm, cho dù Trần Hưng Đạo, Nguyễn Trãi và một số quyển sử xưa đã xem nhà Triệu là triều đại chính thống.
- Con biết chứ, nhưng con nhất nhất theo phương châm ?oDân vi bản?, mặc dù tố chất chính trị trong máu thịt dân tộc Triều Châu không ít chút nào. Ngoài Triệu Đà còn có Trịnh Quốc Anh từng tiếm đoạt ngai vàng nước Thái lập ra triều đại Thonbury ngắn ngủi ở thế kỷ thứ 18.
- Cháu về quê ở bển chưa?
- Dạ rồi. Làng cũ ông nội con, họ tộc còn nhiều. Cũng vấn vương chút nghĩa tình ruột rà. Đến khi đi xe lửa qua thành phố Trịnh Châu và vượt dòng Hoàng Hà, nhìn nước mênh mông màu hoàng thổ con đã khóc. Nhưng mọi nơi con qua, từ miền bắc Hà Nam, tỉnh Hà Bắc, Sơn Tây, đất đai nước Tấn tam phân xưa xa lạ lắm. Giọt máu lưu lạc mấy ngàn năm vẫn còn nóng, nhưng ánh mắt biết đâu mà hồi cố. Tự nhiên lúc ấy nhớ nhà da diết. Câu thơ Nguyễn Bính trong ?oHành phương nam? dội ra nhói lòng:
Quê nhà xa lắc xa lơ đó
Ngoảnh lại tha hồ mây trắng bay
***
Bé An sáu tuổi thì mẹ nó bỏ nhà ra đi. Tóc Triệu bạc nhiều. Mảnh sân nhỏ hoang tàn. Mấy chậu Đỗ quyên bị dẹp vào một góc thiếu sáng, lá loang lỗ, gốc đầy *** sâu, thân toàn rệp trắng.
Một chiều muộn, đưa con đi khám bệnh về, thấy tôi Triệu hỏi:
- Theo bác ?oẦu ơi? là gì?
- À ừ? chắc tiếng đệm lấy đà, lấy hơi, lấy nhịp hát ru vậy mà.
- Chán thiệt - Triệu lắc đầu - Vậy mà bác cứ nghĩ mình là người Việt ròng. Theo giả thuyết của cháu ?oẦu ơi? là mẹ ơi. Nó xuất phát từ âm Âu. Âu nghĩa là U, Bu, Rú (núi, tiếng Việt cổ), Núi, Non, Đất, Mẹ. Khái niệm Đất nước, Nước non (xứ sở) của người Việt cổ được người Hán ký âm là Âu Lạc. Trong danh xưng Âu cơ, cơ là Hán Việt chỉ người phụ nữ quyền quí sang trọng, Âu là mẹ. Người Việt hay nói ?ođất mẹ? chứ gần như không tồn tại từ ?ođất cha??
Triệu chưa diễn hết ý, thằng An đã la toáng lên đòi vào nhà uống nước.
Cả đêm thằng bé chắc sốt cao, nó khóc ngằn ngặt gọi mẹ trong mê sảng. Tôi lại nghe tiếng Triệu ru con. Lần này Kinh thi chẳng còn tác dụng. Sau đó hắn chuyển điệu:
Ầu ơ?
Bầu ơi tin lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn
Không gian trở về thanh tịnh. Sâu thẳm đâu đó tiếng mèo hoang gọi bầy. Trăng cuối tháng theo gió gõ nhè nhẹ vào bức màn trúc trước hiên. Tiếng ru của Triệu cứ nhỏ dần, nhỏ dần nhưng không mất hẳn. Phải chăng hắn vẫn ru con khi ngủ, ru bằng câu hát dân dã Việt Nam đã thấm vào tim óc, đã trở thành máu thịt hắn, từ cánh nôi của những người phụ nữ phương nam mà hắn gọi là bà nội, là mẹ?
Ầu ơ?
Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn
Thung lũng Đa Thiện,
Đà Lạt tháng 3.2006
Nguồn vnthuquan.net

Dạ khúc ven rừng
Truyện ngắn của Trương Thái Du
1. Nỗi cô đơn dần trở thành cô độc, úa chín trên những nhánh ngày vàng vọt. Từng chiều, từng chiều mất hút trong đêm để lại vĩ thanh sau gót lá. Lại một mùa thu khắc khoải trở về.
Anh bật dậy như muốn bứt khỏi giấc ngủ ma quái, chập chờn nuối tiếc. Ngoài kia sương dày quá. Âm u trong gió tiếng ngàn thông, hay lời thầm thì của tháng năm còn dang dở? Chẳng biết tự bao giờ đêm mới thật sự là niềm háo hức của anh.
Anh đến bên chiếc đàn dương cầm và rướn người đẩy tung hai cánh cửa sổ. Hơi lạnh ùa vào. Những cánh hồng nhung len lén rùng mình nạp đầy sinh khí. Hình như hoa cũng có giác quan. Nó biết rằng mình ra đời trên gốc hồng già cỗi, xù xì gai góc mà cô ấy và anh đã ươm nơi góc vườn. Hôm đó Đà Lạt chìm dưới cơn mưa, sau một mùa hạn kinh hoàng, khô cháy cả những triền rừng bên đèo Prenn.
- Em đừng chơi bài này. Buồn lắm!
Anh lấy quyển ?oVĩnh biệt? trên tay nàng, vờ giấu sau lưng. Một sợi tóc khe khẽ quăn, vô tình dính vào trang sách. Sau này, mỗi lần giở đến đấy anh đều lo nó sẽ mất đi lúc nào không rõ.
Anh kéo cô đến thật gần, để cùng hướng mắt về hồ Xuân Hương khô kiệt.
- Anh chưa biết trái tim Đà Lạt đẹp như thế nào phải không? Mai anh và em sẽ xuống lòng hồ in dấu chân làm kỷ niệm. Em luôn muốn lưu lại bóng hình mình ở đâu đó. Gốc thông chẳng hạn. Nhưng đừng ép em ở trong một giai điệu buồn. Điều đó tốt hơn cho anh.
Anh chiều lòng cô, cất quyển nhạc vào đáy tủ.
2. Sương đã ùa vào kín cả căn phòng. Tiếng vách gỗ trở mình thao thức. Anh lẫn vào sương như một thực thể vô định hình.
Chiếc ?odương cầm ma? hiệu disklavier luôn đúng hẹn. Bản Dạ khúc vĩnh biệt cung đô thăng thứ của Chopin cất lên. Vầng sáng dìu dịu. Chẳng phải trăng đâu. Nàng đấy thôi. Tình yêu. Ảo ảnh. Nàng không thật nhưng vẫn hiện hữu. Nàng tựa vào đàn và đưa cánh hồng lên môi. Hương thoang thoảng, trong lành và linh khiết quá.
Hàng phím nhảy nhót, tuồng như những ngón tay nàng chưa thành tro bụi. Chẳng có gì khó tin. Anh đã thu rất nhiều bản nhạc nàng chơi trên chính chiếc dương cầm này. Hệ thống cơ điện trong thùng đàn nối với máy tính, và lưu trữ lại trong tập tin midi.
Nàng yêu biển, một tình yêu không thể sẻ chia. Nàng quen với tiếng sóng khi còn nằm trong bụng mẹ. Gió biển hanh hao đã nâng niu tiếng khóc chào đời của nàng. Vậy mà nàng lại chết duyên cùng rừng.
Vượt qua cảnh báo, anh vẫn xây cho nàng một ngôi nhà bằng giai điệu ở đây, ven rừng. Hằng đêm anh cứ nghe ngóng cánh cửa chẳng bao giờ khóa. Anh hiểu, chỉ khi ấy anh mới được sống với chính anh, bên nàng.
Phần đệm trầm ấm, khoan thai nhịp chèo khỏa nước. Nhẹ. Vang vọng, thẩm thấu vào sự vô cùng của đêm tối. Lời ca lướt múa trong vũ điệu ánh sáng. Chiếc áo mỏng manh màu hoàng yến thời gian tung lên, bay bay ẩn hiện như lân tinh.
3. Anh có sở thích lạ lùng là đi dạo trong nghĩa trang, đọc văn bia mộ chí. Anh thường đứng lâu hơn trước những người chết trẻ, để suy nghiệm về lẽ sống.
Anh gặp nàng giữa nghĩa trang Du Sinh. Ngôi mộ mới tinh, giản dị. Ánh mắt nàng trên mặt đá cẩm thạch ấm và thực. ?oNguyễn Ngọc L? Năm sinh? Nguyên quán?? Không có ngày mất. Nhiều chân hương mới cắm cạnh bụi thạch thảo cuối mộ. Anh cúi xuống nhổ vài mầm cỏ dại.
- Cảm ơn anh - Một gọng nữ trầm buồn sau lưng.
Anh xuýt bật ngửa. Nàng mặc bộ đồ đen khá rộng, tóc bồng bềnh tựa sóng mây. Cứ như nàng vừa bước ra từ tấm bia.
- Đây là nơi yên nghỉ của chị em sinh đôi với cô chăng?
- Tôi là con một.
Xương sống anh lạnh toát.
4. Con đường lên nhà nàng rất dốc, đá cuội to nằm chen giữa đất đỏ. Mưa hay nắng đều nguy hiểm, xảy chân là rơi xuống huyệt ngục. Đứng ở vách núi bên kia sẽ nhìn thấy căn gác cheo leo, ẩn khuất vào tán thông, không khác một tổ chim bồ câu.
- Toàn cảnh Đà Lạt thật ấn tượng!
- Tuần nào cũng có ít nhất một cây thông trong tầm mắt em ngã xuống. Em hóa hồn chúng vào bầy hạc trắng đang bơi trên nắp đàn.
Ma túy như cơn bão hoang đàng, đã quét qua thôn xóm bình yên bên bãi biển của nàng. Mẹ nàng và cha dượng dắt díu nhau cùng căn bệnh aids xuống mồ cát ba năm rồi. Có lẽ một trong những chiếc kim tiêm oan nghiệt tung toé khắp xóm, từng vô tình cắm vào đôi chân thiếu nữ ham nhảy nhót của nàng.
Hai mươi tuổi, chưa ấm chỗ ngồi trên giảng đường Cao đẳng sư phạm ngành nhạc họa, nàng nhận được bản án tử hình. Bình tĩnh đến lạnh lùng, nàng bán tống bán tháo tài sản thừa kế và dọn hẳn lên Đà Lạt.
Nàng mua căn nhà gỗ dựng trái phép trong rừng, bằng giấy tay. Ngôi nhà vĩnh cửu ngoài nghĩa trang Du Sinh nàng chỉ định chôn mái tóc của mình. Mai này, nàng muốn được hỏa thiêu, rắc tro xuống suối để lần về với biển, với tuổi thơ bên bờ cát miền trung dằng dặc nắng nhiệt đới.
5. Dù lãng tử cách mấy, anh cũng chỉ có thể lên thăm nàng mỗi cuối tuần. Nổ máy xe Honda, sau đúng sáu tiếng anh mới thấy rừng thông của nàng. Lúc nào phép trừ trên đồng hồ cây số cũng là 295 km. Nàng luôn bảo anh đừng dại dột xao lãng tương lai vì nàng, nàng đau lòng lắm. Anh đã hứa sẽ công tác bình thường và gắng chu toàn hậu sự cho nàng.
Nàng chỉ cho anh ghì thơm lên hai má và vầng trán. Những nụ hôn trinh bạch trong như sương. Sự nhạy cảm của nó đo được cả tốc độ xuống sắc tuần qua tuần, trên làn da nàng.
Lần cuối chia tay, anh quá chủ quan dù đã nghe người nàng hâm hấp sốt. Hình như nàng biết điển cố ?oThà nép mày hoa, thiếp phụ chàng? của Lý phu nhân. Nàng không mặc áo ấm trong mùa đông Đà Lạt mười độ bách phân. Năm ngày sau nàng nhập viện, viêm phổi cấp, hôn mê sâu.
Anh đến chậm.
Chỉ có báo lá cải và những tin đồn hiếu kỳ khắp Đà Lạt rất nhanh nhẩu. Họ bảo nàng là một giai nhân từng lưu lạc đời Kiều qua Campuchia từ năm mười lăm tuổi, rồi sẵn sàng chung đụng với bất cứ gã xe thồ nào giữa phố núi để có nửa tô cháo ở chợ âm phủ. Đắp tấm chăn mỏng, nàng nằm bất động, queo quắt trong góc phòng. Thiên hạ nườm nượp vào xem. Không ít người đã nhỏ nước mắt và hào phóng ném vài tờ bạc lẻ xuống bậu cửa, thiện ý mong góp mua cỗ quan tài tử tế.
Không ai biết tiền mặt và tài sản còn lại của nàng là hơn hai mươi lượng vàng, trong đó cây đàn dương cầm Yamaha dòng Disklavier chiếm già nửa. Anh đã trao hết cho một quĩ từ thiện.
6. Cõi tạm xin chào
ta đi nhé
Thiên thu sến sáo
khóc làm chi
Bên đồi,
thông đứng tay giang gió
Em cười
chúm chím một mầm xanh.
Anh khắc đá câu thơ nàng làm sẵn cho mình, và đặt nó bên trái tấm bia ?oNguyễn Ngọc L.?. Đều đặn tháng tháng, dù nắng hay mưa người ta vẫn thấy một gã trung niên nét mặt hân hoan như kẻ trở về, bước đến ngôi mộ phủ tím hoa thạch thảo.
- Người Đà Lạt nói chung có truyền thống huyền thoại hóa những những mối tình nhàn nhạt, trong lời kể buông tuồng, thê thiết, nhiều khi thiếu lôgic đến ngớ ngẩn.
- Em nói về ?oĐồi thông hai mộ? hay ?oHồ than thở??
- Từng mảng rừng thông cứ trống trải dần. Chẳng còn lại bao nhiêu cây ra đời trước khi có thành phố này. Sẽ đến một ngày người ta giết hết thông, dành đất cho trùng trùng những dãy nhà ống, nhà ngang lởm chởm mái bằng, nóc ngói. Suối Cam Ly đã trở thành miệng cống lộ thiên nặng mùi. Hoa Cúc quỳ hoang dại, xác xơ soi bóng xuống dòng nước đen.
Dẫu hoàn toàn bất lực trước bất cứ cơn bệnh nhiễm trùng xoàng nào; dẫu cơ thể đã héo kiệt mọi mầm kháng nguyên kháng thể, nàng vẫn đau đáu nghĩ về màu xanh xung quanh mình. ?oHãy nhón một nắm tro nơi ngực em, rồi bón vào gốc cây thông non nào đó giữa đèo Prenn!? ?" Sợ anh quên, nàng nhắc đi nhủ lại bao lần.
7. Sương đã ùa vào kín cả căn phòng. Tiếng vách gỗ trở mình thao thức. Anh lẫn vào sương như một thực thể vô định hình.
Chiếc ?odương cầm ma? hiệu disklavier luôn đúng hẹn. Bản Dạ khúc vĩnh biệt cung đô thăng thứ của Chopin cất lên. Vầng sáng dìu dịu. Chẳng phải trăng đâu. Nàng đấy thôi. Tình yêu. Ảo ảnh. Nàng không thật nhưng vẫn hiện hữu. Nàng tựa vào đàn và đưa cánh hồng lên môi. Hương thoang thoảng, trong lành và linh khiết quá.
Hàng phím nhảy nhót, tuồng như những ngón tay nàng chưa thành tro bụi.
Nàng yêu biển, một tình yêu không thể sẻ chia. Nàng quen với tiếng sóng khi còn nằm trong bụng mẹ. Gió biển hanh hao đã nâng niu tiếng khóc chào đời của nàng. Vậy mà nàng lại chết duyên cùng rừng.
Vượt qua cảnh báo, anh vẫn xây cho nàng một ngôi nhà bằng giai điệu ở đây, ven rừng. Hằng đêm anh cứ nghe ngóng cánh cửa chẳng bao giờ khóa. Anh hiểu, chỉ khi ấy anh mới được sống với chính anh, bên nàng.
Phần đệm trầm ấm, khoan thai nhịp chèo khỏa nước. Nhẹ. Vang vọng. Thẩm thấu vào sự vô cùng của đêm tối. Lời ca lướt múa trong vũ điệu ánh sáng. Chiếc áo mỏng manh màu hoàng yến thời gian tung lên, bay bay ẩn hiện như lân tinh.
Thung lũng Đa Thiện,
Đà Lạt 1998 ?" 2006.

Hồn phố
(http://hanoi.vnn.vn/vanhoc/truyen.asp?id=TR460684370)
Truyện ngắn của Trương Thái Du
- Em quê ở đâu?
- Em không có quê. Từ thời ông bà nội ngoại, gia đình em đã định cư tại Sài Gòn.
Anh không biết nói tiếp điều gì nữa. Chẳng lẽ lại yêu cầu ?oEm kể về Sài Gòn cho anh nghe nha?. May quá, cô nở nụ cười hồn nhiên giữa khoảng lặng.
Trong ngôn ngữ của nhiều người như anh, quê là nơi chốn thân thương không có nhà lầu. Bao lần anh từng hứng thú với những câu chuyện xã giao về một dòng sông, mái rạ, tán dừa? Bây giờ, để thích nghi, anh cố nhớ đến các hình ảnh mờ nhạt nhất về phố thị trong mình.
- Năm đó anh sáu tuổi thì phải. Đúng rồi, cảnh phim tài liệu: Xe tăng giải phóng nghiến xích xuống mặt nhựa. Nam thanh nữ tú quần tây, áo dài đứng chật hai bên đường vẫy chào bộ đội. Nhà cao ngước nhìn chắc rơi cả mũ.
- Ngày ấy em còn ẵm ngửa. Mọi nguời chen chân ngoài ban công lầu một. Nghe kể vui ơi là vui ?" Hai lúm đồng tiền của cô khá đều ?" Căn chung cư xập xệ bên cầu Thị Nghè đã bị đập bỏ. Nếu hướng vào trung tâm, vừa qua cầu, bên tay phải, góc công viên có mấy gốc bằng lăng non là nền nhà cũ của em đấy.
Khởi sự bằng câu hỏi ?oEm quê ở đâu?? ấy, cô và anh chóng vánh trở thành bè bạn thâm tình. Tiếng cười của cô lúc nào cũng dài hơn mươi phút giải lao dọc hành lang lớp đêm đại học ngoại ngữ tại chức.
***
Anh chưa bao giờ xấu hổ vì mình là một gã ?oquê quê?. Anh học trễ, nhà lại nghèo. Lên trung học phổ thông, anh bắt đầu nghe ngóng đám thanh niên li nông thỉnh thoảng lễ tết về làng kể chuyện thiên đường phố xá. Anh cũng mê điện ảnh ?omì ăn liền? đang nở rộ, không phải vì hay ho gì, nó chuyển tải nhiều đại cảnh thị thành. Truyền hình chiếu mấy phóng sự báo động nỗi khổ người lao động nhập cư. Chẳng nao núng, anh còn láu cá vun vén được ít kinh nghiệm. Lớp 11, anh bỏ học theo gót một người cùng xóm vào Sài Gòn kiếm tiền bằng nghề phụ hồ.
Ngày anh đi, cha yếu lắm rồi. Ông căn dặn: ?oChưa có bằng tú tài cũng kể như thất học. Chúc con chân cứng đá mềm, nghĩ đến cha thì gắng vừa làm vừa học con nhé?.
Mất chín năm anh mới thực hiện xong di huấn của cha. Hiện anh đủ sống với công việc của một nhà thầu xây dựng nhỏ lẻ.
- Em nằm trong nhóm thiểu số người Sài Gòn không giữ hồn quê.
- Càng ngày phố thị càng đậm đà màu ?othương nhớ nhà quê?.
- Suốt dòng lịch sử, Việt Nam chưa có thành phố nào ra đời bởi nhu cầu kinh ?" thương thuần túy hoặc thể hiện đầy đủ chức năng đô thị. Phố Hiến và Hội An là hai trường hợp chết yểu cá biệt, dù nó mang nặng yếu tố ngoại lai.
- Vì lẽ đó, người nhập cư luôn mơ ước sở hữu một quyển sổ hộ khẩu?
- Con đường đi đến công bằng quá gian nan. Trong khi mỏi mòn chờ đợi hồng ân của nhận thức, nên dốc sức thu lượm tinh hoa khoa học kỹ thuật và nhân văn, hoặc nói cách khác là phải tiêu hóa gấp những điều mới mẻ. Dĩ nhiên làng quê cũng có sự học của nó. Chẳng hạn thứ vần điệu dễ nhớ, dễ thuộc như ?oMùng một lưỡi trai ?" Mùng hai lá lúa..?.
- Thiên hẳn về quan sát, tích lũy chứ ít sáng tạo, đào sâu nghiên cứu ở tầm lí luận. Tiến trình dung nạp quê - phố, tình - lí rất cần thời gian. Đó chính là căn nguyên những bất cập đô thị hiện nay.
- Em hay cằn nhằn về tinh thần thượng tôn pháp luật kém cõi, ví như trong giao thông. Đúng nhưng chưa đủ. Các cách đoạn thời gian bị nô lệ nghiệt ngã trong quá khứ, cũng khiến việc coi thường pháp luật nhà nước trở thành một phần tâm thức Việt.
- Xưa tiền nhân bảo tồn giá trị Việt trong làng xã. Nay không khéo ta lại chết chìm nơi ao tù bảo thủ nông choèn của làng xã không chừng! Sự thật là văn minh nông nghiệp đang chi phối hành xử phố phường. Thật trái khoáy!
***
Cô là một tiểu thư đô thành điển hình. Xong tấm bằng cử nhân kế toán, cô chọn một công việc mưu sinh nhàn nhã tạm thời. Rảnh cô đi học nấu ăn, cắm hoa. Sáng cô tập thể dục, chơi vũ cầu trong công viên, và dĩ nhiên tối cô đến lớp ngoại ngữ.
Khác hẳn anh, tuổi thơ cô không có cỏ cây, bờ bụi hoặc những góc sân đất nện bắn bi, đánh khăng, nhảy dây, chơi chuyền... Người lớn hay khóa trái cửa khi bắt buộc phải để cô ở nhà một mình. Thậm chí họ còn dập tắt mọi phản ứng yếu ớt của cô, bằng vô số lời hù dọa thường xuyên về trộm, cướp hay những ông kẹ, mẹ mìn gớm giếc.
Thỉnh thoảng gia đình hay kể lại câu chuyện mộng du bàng bạc của cô năm nớ: Nàng tiên nhỏ mặc chiếc đầm xanh nhạt in hoa trắng. Trong giấc ngủ đầy ảo mị, nàng bước qua tám bậc thang gác chông chênh và đến bên vòi nước máy. Nàng cố hứng nước vào hai chai rượu mẫu nhỏ bằng ngón tay cái người lớn, thứ đồ chơi nàng đang ưa thích. Nàng đã dùng dăm giọt nước hiếm hoi lọt được vào chai để... rửa chân.
- Cỗ máy khoan khổng lồ kia đang khoét bể xử lí nước thải phải không? ?" Cô hỏi anh.
Họ đang ngồi trong quán cà phê Nhiêu Lộc. Anh dùng một ly đen nguyên chất sóng sánh váng bơ, còn cô luôn chọn cam vắt thật ít đá và đường. Dòng kênh đã được kè chắc chắn, uốn lượn như một con rồng.
- Đây là dự án viện trợ phát triển thì phải. Dăm mùa mưa nữa ta sẽ thoải mái câu cá thư giãn. Còn bây giờ có lẽ bèo, máy lọc sinh học tí hon của tự nhiên cũng chẳng sống nổi.
- Anh sai rồi. Xưa, khi dòng kênh chưa được nạo vét sâu rộng, có hẳn một đoàn quân lao động nhem nhuốc, hằng ngày mưu sinh bằng cách dầm mình trong dòng nước đen ngòm. Họ đãi trùn chỉ, giúp duy trì những bể cá cảnh rực rỡ ánh đèn nê ông màu, giữa rất nhiều phòng khách sang trọng trên phố.
- Anh không ngờ em rành rẽ Sài Gòn đến vậy!
- Ôi, còn rau muống nữa chứ. Trước, nơi đây bạt ngàn rau muống thủy sinh. Không có chỗ cho hoa lục bình đâu. Dạo nọ đi chợ phải tránh những bó rau mơn mởn lạ thường. Rau muống kênh Nhiêu Lộc tốt lắm nhưng chỉ dành cho chăn nuôi, hiếm ai dám ăn.
***
Mùa gặt cuối thu, anh mời cô về quê chơi. Cánh đồng chiều chỏng chơ gốc rạ. Mấy đống rơm ung tỏa khói lam là đà mặt đất. Như thuở thơ bé, anh dang tay làm cánh đè gió, mắt đắm vào mây trời và chạy thật nhanh, như muốn hóa thân thành một con diều. Anh thuộc nằm lòng những mô đất, bụi cỏ trên bờ ruộng mỏng tang này, nên không hề vấp ngã.
Anh chỉ dừng lại khi biết bóng cô sắp lẫn vào hàng cây cuối thôn. Chụm tay anh gọi tên cô. Thanh âm loang vào không gian, nhưng hình như không cộng hưởng được với tần số thính giác của cô. Vẫy mũ thật nhiều cũng vô ích. Cô đứng như được trồng tạm đầu bờ ruộng, và vẫn phải cố gắng giữ thăng bằng.
- Em không nghe anh gọi sao?
- Em sợ ngã ?" Cô gượng cười.
- Thằng bé này xưa nghịch lắm ?" Anh chỉ vào ngực mình - Nhất là mùa gặt, trước mỗi bữa cơm tối mẹ hắn đều phải ra đây ời ợi réo gọi.
- Cảnh vật nào làm chứng cho mối tình đầu của anh?
- Chắc em nghĩ là đống rơm? Gần như đơn phương thôi. Nàng hoa khôi ấy đã xuất giá theo gã đại gia phố biển. Chiếc xe hơi đời mới chở nàng thảng hoặc về làng, luôn là chủ đề có sức khơi gợi và tưởng tượng lớn lao.
- Người ta chẳng thèm nhớ ai là bệnh nhân bị hội chứng suy giảm miễn dịch đầu tiên?
- Em thấy quê anh ra sao?
- Du lịch có hướng dẫn viên bản xứ, tất nhiên quá thú vị rồi.
Đêm. Đường làng tranh tối tranh sáng. Bản hòa ca nỉ non của côn trùng làm cô não nuột thốt lên: ?oBuồn chết được!?. Như thể lấy tiếng hát át nỗi niềm, cô nghêu ngao: ?oEm còn nhớ hay em đã quên. Nhớ Sài Gòn mưa rồi chợt nắng? Phố bỗng là dòng sông uốn quanh??.
- Em nhớ phố nhanh thế? ?oTriết học? Trịnh Công Sơn phải chăng là đặc sản phố?
- Chưa hề nhé ?" Cô lắc đầu - Tiệc đứng ?oKhẩn hoang nam bộ? hoặc các ?oLàng nướng, làng luộc? chén chú li anh bù khú, may ra có thể xem xét.
- Em sẽ trở lại nơi này?
- Làm kinh tế trang trại ư?
***
- Người nhà quê chân chất, họ tỏ tình bằng lời cầu hôn.
- Họ không dám sống thử? - Nét mặt cô đầy vẻ nghịch ngợm ?" Anh và em là một đôi đẹp đấy nhưng bình lặng lắm. Từng tuổi này em vẫn chưa biết rung động là thế nào. Hơn nữa, không chung miền ký ức sẽ rất nhàm chán, hay mâu thuẫn lẻ tẻ và thường vô tình xúc phạm nhau. Chúng ta đã, đang và mãi chỉ là hai người bạn kể chuyện lạ cho nhau nghe.
- Thành đô hôm nay chẳng mang ký ức phố ra hồn, vì những xáo trộn bể dâu, vì nó nhỏ nhoi giữa một nền văn minh nông nghiệp lâu đời. Nhưng ai dám nói nó không năng nỗ đi tắt, đón đầu?
- Truyện của Vũ Trọng Phụng so sánh với phở dễ hơn so sánh với bún.
- Tồn tại cái gọi là ?omẫu số thị dân??
- Một lần em nghe lỏm các quí ông bình phẩm vợ thành, vợ tỉnh, vợ phố, vợ quê... Kết luận của họ cực kì võ đoán bởi sự đồng hóa nền tảng.
Anh không đánh đu sự vô vọng đã lường trước. Nửa mái nhà là món quà giá trị nhất, anh sẵn sàng trao tặng cho người bạn khác giới tuyệt vời này. Tấm chân tình đồng vọng mãi những hôm mai, dù từ nay họ chỉ chung một mảnh trời thành phố.
- Thi thoảng đi khỏi Sài Gòn đôi ba bữa, anh rất nhớ, nhưng thú thực nỗi nhớ quá mơ hồ.
- Anh biết mỗi lần qua cầu Thị Nghè em thấy gì không?
- Con sông nhỏ trong xanh trước khi có nhà ổ chuột?
- Nhà ổ chuột nhiều tuổi hơn em.
- Chịu thôi!
- Em không thể quên mùi bùn thối hắt lên buổi trưa nắng to, nước ròng? Rác rến của chợ Thị Nghè cả trăm năm, chắc dồn lắng hết xuống đó. Sợ nhỉ? Làm sao thi vị như hương cốm được?
- Em sắp làm thơ rác?
- Em có thể yêu rác nhưng luôn xem thường kẻ tự cho mình là rác, hãnh diện khoác khuôn mặt rác.
- Họ chỉ là những nạn nhân đáng thương. Họ mong không quá khó để nhận ra chính mình, giữa hàng triệu người ngược xuôi trên các con đường chật hẹp mỗi ngày.
- Hãy tỏ ra văn hóa hơn mấy tấc, bằng cách cố nuốt những ngẫu hứng rối rắm, nghe tên đã ù tai: ?oNghệ thuật xắp đặt ngôn ngữ? hay ?oSiêu ngữ cảnh ?" siêu văn bản??
Tuần sau cô và anh nhận bằng tốt nghiệp. Anh dự định nâng cấp cơ sở làm ăn của mình thành công ty trách nhiệm hữu hạn, hòng tiếp cận các nhà thầu chính người nước ngoài. Cô đã làm đơn xin việc gửi đến vài văn phòng tráng lệ, chót vót trên những cao ốc. Đương nhiên con cháu họ sẽ sẻ chia cùng một hồn phố. Chỉ có điều, chẳng ai dám bảo đảm chúng lại tâm sự với nhau bằng tiếng mẹ đẻ rặt ròng, và không mượn thơ rác gạ gẫm chăn gối hoặc tỏ tình.
Thung lũng Đa Thiện,
Đà Lạt 4.2006

Đêm thị dân
Lại một tối thứ bảy quái quỉ. Căn nhà mênh mông trở thành quá hẹp, chẳng chỗ nào hắn có thể ngồi nóng chỗ. Bật nhạc. Nhạt quá - tắt. Ti vi? không có gì mới. Điểm danh trong đầu những số điện thoại bè bạn. Một người, hai người không có nhà. Người thứ ba? đến hồi chuông tiếp theo thì hắn vội vàng cúp máy. Hắn tìm báo đọc. Những con chữ nhảy nhót. Chán, hắn thay vội quần áo, dẫn xe ra khỏi nhà. Đây đó trai gái từng cặp tung tẩy đi vào đêm cuối tuần. ?oHừmm hạnh phúc nhỉ!?. Hắn đang ghen với thiên hạ. Cũng lạ, thấy mà thèm nhưng làm như họ thì hắn ngấy.
Chẳng tự biết mình đang muốn gì nữa, hắn bỗng thích chở một em thật xinh chạy lòng vòng rồi tắp vào quán cà phê nhạc bất kỳ, hoang phí thêm một tối không mục đích. Ít ra hắn sẽ là một kẻ hạnh phúc trong mắt mọi người. Tạm gọi là hạnh phúc mỏng manh hay sự lừa dối ngọt ngào. Ừ? có mấy ông nhà văn đã từng dẫn gái ăn sương về nhà để? ngắm và cao ngạo dạy đời đó thôi. Một ý tưởng loé lên. Hắn sẽ thử đảo qua vài cái chợ người tìm một cô ít son phấn rẻ tiền nhất. Tân Cảng ư? Chịu! Mấy lần có việc dừng bất chợt nơi ấy, cả một rừng hoa ngồi trên xe ôm xúm lại, hắn đã phát hoảng. Chỉ sợ người quen bắt gặp thì xấu mặt. Trước sở thú hay Huyền Trân công chúa cũng vậy thôi. Ma cô nhiều hơn thịt sống.
Chiếc xe rề rề theo những do dự và bắt đầu lên dốc cầu Sài Gòn. À chỗ này chắc hợp với tính nhát gan cố hữu trước đám đông của hắn. Đã thấy một vài cô đứng cách nhau xa xa, trông rất lành. "Coi chừng lầm mà bị chửi" hắn thầm nghĩ nhưng vẫn tắp vào. Chẳng có chút đon đả nào cả. Nhưng ánh mắt thì như van xin. Cô gái đẹp nhưng phấn son nhòe nhoẹt. Sự non tơ còn ấm trong điệu bộ.
- Hết đêm bao nhiêu em?
- Ba trăm ngàn, phòng anh lo.
- Chuyện nhỏ, em sẽ có năm trăm nhưng chỉ ngồi sau xe anh, ôm eo chặt và thật tình tứ tới lúc anh chán. Em biết thế nào là một tối thứ bảy hạnh phúc chưa?
- Là có khách sộp như anh vậy.
- Lên xe đi, anh sắp muối mặt ở đây rồi nè.
- Đưa tiền trước em gởi má đã.
- Hai trăm là cho thêm, còn giá gốc sẽ được thanh toán sau khi đi chơi về - Hắn nhón bốn tờ năm mươi ngàn giữa cục tiền dầy, một cách cố ý.
Không đầy tích tắc, chiếc xe rú ga lao vào thành phố. Một cặp không đến nỗi tệ của đêm Sài Gòn náo nhiệt. Thậm chí thỉnh thoảng hắn còn hất mặt lên trong vài ánh nhìn ghen tị đâu đó. Giả sử mười người nhìn, chia đều, mỗi lần giá trị năm mươi ngàn, tính cả tiền boa? rẻ chán!
***
Người đâu ra lắm thế. Đường đặc kín xe. Ai đó cho rằng mốt là một phần không thể thiếu của xã hội văn minh. Nhưng hình như chỉ có những nhãn hiệu đắt tiền được quảng cáo trên báo chí, truyền hình và khoe mẽ trong các câu chuyện bất tận của mọi người là thấp thoáng gợi cho ta về mốt, còn thứ bày ra trước mắt hắn giờ này lại là chân, tay, mông, đùi, ngực, rốn, vai, lưng ? ngồn ngộn phát chán.
Cái từ đi chơi thế mà đa nghĩa. Chơi là tăng hết ga, lạng lách phóng thẳng ra xa lộ. Chơi là vô tư đậu xe dọc lề đường, dựng chống ngồi âu yếm nhau. Chơi là điên cuồng trong những vũ điệu chỉ thấy toàn là nhịp, lạnh lùng, vô cảm. Chơi là trốn chạy tiếng ồn ngoài phố để chút chít góc tối rì rì máy lạnh, bên hai ly nước chưa vơi một nửa. Chơi là ngả nghiêng hẳn một con phố đầy quán nhậu, điểm tô bằng đủ các đồng phục tiếp thị bia rượu, thuốc lá bắt mắt. Chơi là vắt chân lên chiếc ghế quán rượu cao quá khổ, thả khói mộng mị, lép nhép theo loa mấy bài hát tiếng Tây tiếng U. Chơi là chui nhủi góc công viên, cà phê đèn mờ, xé giấy bạc, đốt và hít. Chơi là bò toài trên bàn bida đo niềm vui cạnh mấy nàng xếp bi bụ bẫm, áo trễ ngực. Chơi là ì xèo cò kè thêm một bớt hai, mắt xanh mỏ đỏ khắp phố. Chơi là loạng choạng bước ra khỏi nhà hàng đặc sản máy lạnh, kháo nhau tập hai tập ba, quên đường về. Chơi là thi nhau hét đến khản cổ với cái máy chấm điểm chỉ biết đo âm lượng lớn nhỏ? Kể ra đây thì tới mai cũng chưa hết, mà hắn cũng đang đi chơi mà. Nên quay lại với cuộc chơi vừa khởi sự.
Chẳng hỏi han nhau lấy một câu. Hắn như mộng du trong cái ôm eo chặt cứng của người đẹp. Dạo quanh một vòng trung tâm. Cuối cùng hắn vứt vội chiếc xe cho cậu bảo vệ hay quên trả tiền thừa cho khách, tót lên cà phê Landmark tận lầu 16. Gió lạnh và mạnh. Hắn gọi hai ly nước, ngồi sát, quàng vai cô gái và đăm chiêu nhìn xuống đường.
Chỉ cách một ngang sông mà hai phần của thành phố như hai thế giới hoàn toàn khác biệt. Mấy chiếc phà, hai đèn mạn xanh đỏ cứ lầm lũi qua lại. Bao nhiêu con người đang vật lộn với cuộc sống bằng những con thuyền nho nhỏ quanh đó. Tiếng máy nén khí trong xưởng Bason xả van an toàn thỉnh thoảng lại xào lên. Khoảng nhỏ lầm bụi, ẩn hiện chiếc nón bảo hộ lao động. Chắc mấy người công nhân ca đêm đang phun cát làm sạch thân tàu dưới ụ. Vài đứa trẻ đánh giày, bán vé số tụ họp nơi góc tường vắng chẳng biết làm gì, chỉ nghe chí chóe giọng kim vẳng lên. Hàng đoàn xe tải ì ạch nối đuôi nhau khói mù đất. Mươi chiếc xe đạp, lưng áo xanh ngành may mặc đan vào dòng người chật vật, chẳng rõ về ca muộn hay đi ca khuya nữa. Họ bao giờ mà chẳng lừ đừ mất ngủ. Xéo xéo, góc khách sạn nổi cũ, ánh đèn pin mời mọc vạch nháo nhào khi có người rà qua.
Sự nhẫn nhục của cô gái đã tới giới hạn. Cô cắt ngang dòng suy nghĩ của hắn bằng cách hất cánh tay sắp tê cứng của hắn ra khỏi cô.
- Anh làm cái trò gì vậy. Như một kẻ tâm thần không hơn không kém.
- Xin lỗi nhưng chúng ta đã thỏa thuận rồi mà.
- Tiền với tôi quan trọng thật nhưng đừng quá coi rẻ một con người như vậy.
- Chà cái gì nữa đây?
Hắn giật mình. Cô gái kéo ghế ra xa, hai khuôn mặt đối diện nhau.
- Nói thật, tôi đã đang và sẽ bán thể xác mình như một cách mưu sinh. Nhưng chưa bao giờ tôi bán sự khinh bỉ. Cái cách anh im lặng mà vẩn vơ còn hơn thế nữa.
- Em nói chuyện nho nhỏ một chút .
- Anh có lòng tự trọng hơi cao đó.
Cô gái lườm hắn một cái rồi hất mái tóc ra vẻ bất cần. Đằng sau sự ngây thơ còn đọng lại trên cái tuổi đôi mươi hình như là nỗi trầm luân.
- Người như em đâu phải khó kiếm một anh chồng đủ khả năng bảo bọc suốt cuộc đời.
- Đàn ông ư? tên nào cũng tệ như anh cả.
- Em không phải là người đầu tiên có nhận xét đó. Em tên gì và bao nhiêu tuổi rồi.
- Em 21 tuổi, xóm liều vẫn gọi là Mimi. Anh có thích nghe bài ca về số phận nàng Kiều tiếp theo không?
- À, anh thuộc lâu rồi. Cái kiểu nói chuyện của em không giống một cô bé chưa học hết phổ thông.
- Anh thì có sự láu cá đằng sau tấm bằng khoe mẽ nào đấy là cái chắc.
- Hãy kể chuyện của em nghe chơi đi.
- Chẳng tác dụng gì đâu. Anh là người thích nói ra những gì anh suy tư, đơn giản là cho nhẹ lòng. Do đó anh chỉ nói với những người không biết anh là ai. Tóm lại là vô hại.
- Con mắt em rất tốt. Thêm cặp kiếng sẽ thành trí thức.
- Vòng vo hoài. Sao hôm nay anh một mình?
- Một mình tròn tháng rồi.
- Tin được. Anh không chịu nổi cô đơn hơn thế đâu. Hai mối tình gần đây nhất của anh như thế nào?
- Tiêu chuẩn của một mối tình, theo em là gì?
- Hãy bắt chước những thanh niên mới lớn, nghĩa là đi chơi một hai lần một tuần và hôn nhau.
- Em vật chất hóa nghe lợm giọng lắm.
- Chính anh đang dùng vật chất mua một tối thứ bẩy để nuôi cái sở thích ngông cuồng của anh đấy thôi.
***
- Nhà anh đây hả.
- Không nhà mướn thôi. À à?, quen miệng rồi. Với em thì đâu cần giấu. Nhà của anh.
- Nhức đầu.
- Thôi em vô phòng trong, ngủ đi là tốt nhất. Đêm nay anh sẽ thức viết truyện ngắn.
- Anh thích sống theo hư cấu nhà văn nhỉ.
- Anh không bao giờ có ý định thành nhà văn. Đơn giản là viết những gì thấy thích. Nhưng trong sâu thẳm lòng mình anh luôn ao ước sẽ gặp một bông hoa dại thật đẹp trong trò chơi này. Anh ghét trò nhân giống hoa.
- Em đang muốn tôn trọng anh.
- Năm giờ sáng mai anh gọi em dậy. Em ra cửa sau, đi taxi ở đầu phố về.
- Khu này cũng vắng vẻ, anh làm gì mà sợ chết khiếp lên vậy.
- Khi mặt trời lên. Đó là cuộc sống đầy nghiệt ngã.
Hắn nhẹ đẩy cô gái vào buồng ngủ của mình. Câu chuyện bị cắt đứt bởi cánh cửa gỗ cách âm rất tốt. Lúc bốn giờ ba mươi sáng hắn đã cơ bản hoàn thành một truyện ngắn khá vừa ý.
***
Bốp? Cái tát trời giáng - Một bầu trời sao trùm quanh người hắn.
- Em làm quái gì đấy? Hắn tuyệt vọng hét to, quên cả nhóm người cuối xóm đi tập thể dục mới thấp thoáng ngoài cửa sổ.
- Tôi không ngủ được. Tôi trừng phạt kẻ làm mình trằn trọc. Tôi đã liếm vết thương suốt đêm.
- Đồ điên! Cút? Vừa rủa, hắn vừa nháo nhào tìm chìa khóa cửa sau.
- Nè, còn ba trăm - Hắn nói với theo bước chân cô gái.
Cô gái dứt khoát bỏ chạy, cứ như sợ giọng hắn đuổi theo trói chặt mình. Hắn văng tục rồi quay vào nhà. Thay xong vải trải giường và áo gối, hắn đảo mắt một vòng xem nàng ăn sương nọ có táy máy gì không. Chiếc đồng hồ đeo tay hiệu Longines còn nguyên dưới chao đèn ngủ.
Chim sẻ bắt đầu chuyền cành, ríu rít trên tán mận trước sân. Tất nhiên hắn đang mệt. Hắn sẽ ngủ bù, chứ không phải cố gắng trốn khỏi buổi sáng chủ nhật thanh khiết.
Thảo Điền,
Sài Gòn 8.1998

Nguyễn Ức Trai
Truyện ngắn của Trương Thái Du
- Hãy kể tội ta nghe!
- Bẩm? bẩm?
- Khó lắm phải không? Quân tử chỉ quen tự tâng công nhỉ? Bọn Nho giả chúng ngươi hèn mạt lắm. Ta có lột mũ đứa nào mà đái vào chưa?
- Bẩm hoàng thượng, tiểu thần đáng chết.
- Chết? ha ha ha ha? Công ngươi chưa xứng để được ban cái chết. Hãy nghĩ thêm nhiều kế yên dân, lạc quốc rồi hẵng chết. Tuyệt đối đừng nhúng mũi vào việc hoàng gia mà mang nhục.
- Thần không dám.
- Đám giải còn sống cả chứ.
- Bẩm, chưa có cái xác nào dạt vào bờ. Chắc chúng thoải mái vì thủy văn nơi đây chẳng khác gì ở Lam kinh.
- Trước đoan ngọ một hôm băm nhuyễn lá ngón với rau má, rau muống để giảm bớt độc tố, vo viên cho thợ lặn rải xuống đáy hồ. Sẽ có vài con giải trúng độc trồi lên đớp bóng. Lúc điều khiển thuyền rồng, cố lướt qua chỗ giải nổi.
- Sợ bá quan nhận ra mai mềm của giải, họ bảo đấy không phải rùa trong tứ linh thì hoàng thượng sẽ khó xử.
- Ta đã chào rùa thần rồi thì đố đứa nào dám nói ngược. Hơn nữa thuyền mở dây sau mấy tuần rượu mạnh, khó ai còn tỉnh táo.
***
- Sự nghiệp của ta, được ?" mất xem xét thỏa chưa?
- Bẩm? Bệ hạ còn lâu mới muôn tuổi. Căn bệnh xoàng thôi, xin đừng nghĩ ngợi.
- An dân dễ hơn lấy lòng kẻ sĩ, ngươi biết tâm sự của ta mà. Sao năm ấy ngươi vào gặp ta xong lại bỏ đi. Đợi thời, ta làm Tuần kiểm. Dù gì ta cũng từng mang mĩ danh Kim Ngô Tướng quân dưới cờ Trần Quí Khoách.
- Thần có mắt như mù.
- Đến khi ta xưng vương, ngươi mới tỏ chí của ta. Ôi! Kẻ sĩ nước Nam này thật tệ. Ta cứ phải nặng lòng?
- Chúng thần có lỗi với nhà vua. Chúng thần tham sống sợ chết, hay tự huyễn trên mấy con chữ, nhiều khi toàn là đám chữ được mua bằng tiền hoặc viết nơi đầu gối.
- Ngươi sẽ chết vì tham. Ngươi không thể sánh với Trương Lương được. Cũng có thể tham làm việc nghĩa. Tất nhiên là việc nghĩa trong con mắt nhà ngươi. Đầu óc ngươi bận rộn với sự chê bai, coi thường kẻ khác. Chắng ích lợi gì cả. Ngươi muốn tạo cảm giác hơn người ư? Lộ rõ là ngươi đang tự nghi ngờ khả năng của mình?
- Đã lưu danh thiên cổ rồi, xin chúa thượng thảnh thơi.
- Đôi lúc ta hơi thiếu tự tin. Chuyện đem giải ở Lam Kinh ra thả xuống Lục Thủy chẳng hạn.
- Đấy là việc hòa hợp với tầm nhìn hãn hữu của thời đại. Bệ hạ bất tử vì dân tộc này bất tử. Bệ hạ thành anh hùng bởi sự nghiệp bệ hạ tạo nên ứng với tiêu chuẩn anh hùng của tâm thức đại chúng. Người đã lật đổ ách thống trị của Minh triều, đã chiến thắng đoàn quân xâm lăng hung bạo. Thế là quá đủ. Nước ta còn nhỏ lắm. Mai này dù có một nhân vật vĩ đại nào đó mở rộng biên cương gấp rưỡi, gấp đôi, mà thiếu tiêu chuẩn ?ochiến thắng Bắc triều? thì lịch sử cũng xem ông ta là giẻ rách, không hơn một nhúm lâu la, giặc cướp đâu. Đó là sự bất công ấu trĩ trường cửu. Và đó cũng là vách mũi, là nô huyệt của trăm họ. Kẻ sĩ chúng thần đã nguyện làm chiếc cật nứa già vót nhọn để xỏ vào đấy, rồi lại làm sợi thừng bền chắc buộc nọc tre già, thì hà cớ gì bệ hạ chẳng an thư tự tại lưng trâu, thổi sáo điệu bồng lai bên cánh đồng thơm mùi lúa mới?
- Các ngươi nói láo giỏi quá, có lúc ta tưởng mình là tiên thật! May mà ta chưa thành man trá, dẫu đã không ít lần giấu giếm những gì thuộc về con người thường phàm.
- ?
- Lắt léo phải chăng là lẽ sống của bọn có chữ?
- Dạ bẩm, thần không hiểu ?Zí hoàng thượng.
- Ngươi đừng giả chết bắt quạ nữa. Mấy đoạn thần thoại trong ?oLam Sơn thực lục? ngươi khéo hạ thấp văn phong để đời sau nếu không xem là ngụy thư, cũng chẳng nỡ coi tác giả là bồi bút. Thanh cao đến thế là cùng.
- Thần cắn rơm cắn cỏ xin bệ hạ bỏ ngoài tai lời sàm tấu.
- Ta biết ngươi cũng sẽ bất tử. Ngươi sẽ vĩnh viễn là biểu tượng của kẻ sĩ bất toại, bất mãn. Vương quyền cổ kim, nhẹ thì vung roi đe nẹt kẻ sĩ, nhưng thỏa hiệp mới là trường kế. Kẻ sĩ là người của kẻ chợ, không thể xây dựng được bá đồ trên ngôi làng lớn mang tên quốc gia đâu. Lại càng không thay đổi được thể chế. Ta và ngươi là hai mặt của một chiếc lá. Thế mà ngươi từng dám viết tên ta và tên ngươi bằng mỡ trên một mặt, rồi cho kiến đục và thả trên nguồn sông suối. Ta tha chết cho ngươi vì ngươi không hiểu Quân và Thần chỉ có thể Cộng khổ. Chớ hoang tưởng Đồng cam. Quên khắc cốt điều này, ngươi sẽ bị tru di dưới đao búa của con cháu ta.
***
- Sao đêm rằm mà đèn đuốc sáng thế?
- Ông ngủ đi. Quân canh nhiều lắm, chắc mai có việc lớn.
- Sao khuê ở phương nào?
- Trăng còn thẹn với đèn, nói chi đến sao!
- Chúng sắp giết ta?
- Vua vừa lên ngôi, có lẽ nào.
- ?
- Ông ơi, bà Lộ nhà ông là rắn thật ư? Ngoài chợ người ta kể thế này?
- Nực cười quá. Chúng sợ cái chết của ta làm lòng dân bất an chăng. Chúng thực hiện âm mưu giết vua, hại người trung nghĩa y hệt nghi án truyện Chu Tuệ - Kiều Oanh giết Thái tử bên Tàu.
- Chúng tôi ngoài đời dân dã, mấy ai biết đến tên ông.
- Thế ư. Thái tổ mắng ta đúng đấy. Kẻ sĩ cứ vơ hết vào mình. Ta chỉ là con tốt vô tình bị cuốn vào trận mạc tranh giành quyền lực tối cao nơi cung cấm. Vậy nên chúng sẽ giết ta thật nhanh để dẹp mọi thị phi, ngờ vực. Này, lão quân cai ngục, anh có biết chuyện Rùa thần đòi gươm Thái tổ không?
- Vâng, trời đất tất phải có điềm lành đón hòa bình.
- Thái tổ ơi, sao người bất công với thần quá. Bình Ngô xong, thần chỉ được xếp hàng giữa bọn thuộc lại nhì nhằng. Đáng lí lúc ấy ta phải làm Phạm Lãi của nước Nam. Can dự chi thêm huyền thoại thần qui. Hôm nay nhìn ba đời vươn cổ chờ chết mà tràn hận. Hậu nhân ai là người cởi trói minh oan cho ta khỏi cũi ***g rắn độc. Một đời phò tá rồng phượng, đâu ngờ lại thác đi trong gian lưới ác xà!
- Ông nói toàn chữ nhà quan, tôi không hiểu, nhưng nghe giọng ai lụy lắm.
- Ta vướng họa cũng vì nghiệp sách đèn. Xa lạ với từ chương như anh lại hay.
- Tôi gác ngục từ chế độ cũ. Xưa chúng giết người làm phản cũng nhiều. Ít ai kêu oan. Họ đáng kính và hiên ngang. Từ ngày vua trả kiếm, máu vẫn chảy mà dây oan cứ nối dài mãi.
- Ta đã linh cảm một kết cục xấu nên chọn tên tự là Ức Trai. Song xấu tệ thế này thật không tưởng.
- Tôi ngu muội tạm hiểu Ức Trai nghĩa là kẻ chay tịnh chịu oan ức.
- Không, Ức là bị đè nén.
Ngày 16 tháng 8 năm Nhâm Tuất, tức 19 tháng 9 năm 1442, Nguyễn Trãi, văn hào, thi hào, nhà tư tưởng lỗi lạc của dân tộc Việt Nam rơi đầu giữa pháp trường. Trong kháng chiến chống giặc Ngô, là thư kí của Lê Lợi, Nguyễn Trãi đã cùng vua thực hiện thành công chiến thuật đánh vào lòng người rất khôn khéo. Tuy nhiên đóng góp lớn lao nhất của Nguyễn Trãi với nhà Lê lại nổi bật ở vở kịch trả gươm. Huyền thoại hoàn kiếm là món mẹo chính trị cao tay, định danh vị, chính thống hóa ách đô hộ nhân dân Việt Nam của một triều đình phong kiến kéo dài nhiều trăm năm.
Thảo điền tháng 01.2007
Bờ Lô Gờ:
http://au.blog.360.yahoo.com/blog-V8i4lZglabOqNmtKDevrxrT5RQo-;_ylt=AihX9JsMjZkxxb2rWrf99_zcdeJ3?cq=1
http://au.blog.360.yahoo.com/blog-V8i4lZglabOqNmtKDevrxrT5RQo-;_ylt=AihX9JsMjZkxxb2rWrf99_zkdeJ3?cq=1
Được Ledung18 sửa chữa / chuyển vào 10:14 ngày 11/10/2007

http://au.blog.360.yahoo.com/blog-V8i4lZglabOqNmtKDevrxrT5RQo-?cq=1&p=29
Trích chương 9, tiểu thuyết Miền cổ tích hoang hư
Mấy công ty đầu tiên Phương làm trên bờ không hiểu sao luôn có việc cho anh ở Hà Nội. Lắm giai đoạn một tháng Phương ăn cơm Bắc đến 20 ngày. Anh tá túc tại khách sạn tư nhân. Quỳnh Như mới tốt nghiệp Khoa Kế toán Đại học Kinh tế Quốc dân. Nàng tạm làm tiếp tân trong khi chờ đợi nhờ vả, chạy chọt một vị trí phù hợp với chuyên môn của mình. Họ sẽ mãi mãi chào hỏi, trao hoặc gởi chìa khóa phòng như mọi người nếu Quỳnh Như không nảy ra nhã ý truyền cho Phương cách bớt tiền lưu trú được công ty thanh toán trực tiếp qua tài khoản khách sạn. Hôm ấy bà bếp trưởng đón Phương ở quầy tiếp tân.
- Cậu Phương này, từ nay trở đi nhà bếp xin tăng khẩu phần ăn của cậu lên hai mươi lăm ngàn. Chợ búa đắt đỏ quá.
- Cô ơi cháu còn phải nuôi mẹ già và hai em nhỏ nữa đấy - Phương biết thừa bà này chỉ vẽ chuyện.
- Đi làm cho Tây mà kiệt xỉ thế cậu.
- Trời đất! Cháu là cu li hạng ruồi thôi. Lương tháng hơn triệu. Công tác phí năm mươi ngàn một ngày, kể cả xe pháo. Phải khéo không thôi cả nhà sẽ ăn độn.
Đợi bà bếp khuất dạng Quỳnh Như mới nhỏ nhẹ:
- Sao anh không ra đầu phố ăn cho tiện. Lại rẻ nữa.
- Bẩn lắm. Bụi bặm phát khiếp.
- Anh khờ quá nên nghèo. Tiền anh ở một đêm ba mươi Mỹ. Nếu khéo cũng cứa được của Tây mười đồng.
- Bằng cách nào?
- Dãy phòng trệt có công trình phụ chung, giá mười đô thôi. Anh đổi chỗ, em trả tiền thừa. Đa số khách đến từ các cơ quan đều chắt bóp như vậy.
Y như bài bản, lần sau Phương dư ra hơn trăm bạc. Quỳnh Như từ chối chiếc phong bì ghi lời cám ơn nhưng bắt Phương khao một chầu chả cá Lã Vọng.
- Em khôn ngoan quá. Ai muốn làm chồng em phải tu mấy kiếp.
- Em không thích làm đồ trang sức. Giá trị của nó là giá trị ảo.
Món quà đầu tiên Quỳnh Như tặng Phương là bao diêm đựng đầy những cánh hoa sữa vàng ươm rụng trong đêm. Nhà nàng nằm đối diện cây hoa sữa cổ thụ mọc ở vỉa hè phố Phùng Hưng, dưới đoạn cầu dẫn cao cao nối ga Long Biên với ga Hàng Cỏ. Từ ban công hẹp tầng một, nhón chân là Quỳnh Như có thể bước lên đường ray với hai thanh tà vẹt rỉ nâu. Nàng bảo sẽ hái hoa tươi trong mùa thu tiếp theo cho Phương, dù cây vẫn còn hai ba cành đầy hoa trong tầm với của nàng. "Nếu biết tường tận Hoa sữa, ở bên cạnh Hoa sữa từ nhỏ tới lớn như em anh sẽ chán ngay thôi. Vì sao ư? Bí mật đấy". Nàng nhoẻn miệng cười rất tinh nghịch.
Không lâu sau Quỳnh Như rời khách sạn. Chuyến công tác này nối chuyến kia suốt năm trời của Phương giúp họ càng ngày càng thân thiết hơn. Quỳnh Như lông bông mấy tháng, hết hướng dẫn viên du lịch lại đóng vai quần chúng trong các pha quảng cáo truyền hình tỉnh lẻ. Cuối cùng nàng cũng nhận được chân kế toán rất vừa ý tại một liên doanh.
- Anh có tin tất cả đàn ông bao dung độ lượng đều chết hết rồi không? Bây giờ rặt sở khanh nhỏ mọn và ích kỷ.
- Em chua chát quá.
- Giống cái ngày càng sa đà cũng tại lũ đàn ông ranh ma quỷ quyệt. Chúng nặn ra những cái tổ êm ấm, an toàn bằng miệng lưỡi. Lơi tai một chút, thế là sập bẫy.
- Em đẹp như thế này thiếu gì cây si để chọn lựa.
- Em chẳng thể cầm lòng trước sự giả dối ngọt ngào nào. Có thằng ngợm còn bảo em rằng: "Vứt mẹ cái tình yêu và nước mắt cá sấu đi! Định ăn vạ hử? Đàn bà đẹp là người đàn bà nhận được lời khen tặng sau khi ********. Đời thằng này có mỗi một con nhưng nó đã bỏ đi lấy Tây".
Mùa thu chẳng lỡ hẹn. Hồ Thiền Quang là trái tim của Hà Nội trong những đêm se lạnh ngạt ngào hương hoa sữa.
- Hương thơm quả tế nhị, không nắm bắt được nhưng rất thật. Nó tượng trưng cho kỷ niệm và phẩm hạnh. Nó là bản chất của linh hồn. Nó nuôi dưỡng cái đẹp.
- Anh đúng là nghệ sĩ hạng bét.
Quỳnh Như giữ đúng lời hứa. Hoa sữa tươi phong kín trong chiếc hộp cứng, hai lớp giấy kiếng nhằm tránh mất mùi trên chuyến bay Hà Nội - Sài Gòn khoảng hai giờ đồng hồ. Buổi tối Phương mở gói quà và đặt hoa trên đầu giường. Cành cây còn nguyên nhựa trắng. Không thể chịu nổi mùi hắc. Chuyển qua bậu cửa sổ cũng chẳng khá hơn. Tức mình Phương vứt ra đường. Đúng lúc ấy chuông điện thoại đổ dồn, giọng Quỳnh Như líu lo:
- Anh ném hoa đi rồi phải không?
- Sớm mai anh họp giao ban mà mười hai giờ khuya vẫn chưa ngủ được.
- Em nhớ anh lắm. Anh nghỉ phép vài ngày nhé.
Tờ mờ sáng. Phương không cần giả tiếng tắc kè Quỳnh Như đã mở cửa và trèo lên đường ray. Cầu Long Biên đen thẫm. Hàng đoàn xe đạp thồ nặng nề chở nông sản từ hướng Gia Lâm vào nội đô. Tiếng côn trùng bờ đê bắt đầu ngái ngủ. Họ đi bộ khoảng một phần tư chiều dài cầu. Thang sắt ọp ẹp dẫn xuống cánh đồng giữa sông.
?oAnh nghe tiếng hát dòng sông tuổi thơ của em nhé?. Quỳnh Như trải trên nền cát chiếc khăn tay bằng lụa mỏng và bảo Phương áp tai xuống. Anh gạt khăn ra. Đúng là dòng sông biết hát. Bài ca bất tận, giai điệu nồng say, mênh mang diệu vợi và tột cùng nông nổi. Phương bỗng thấy nhớ biển, nhớ những con tàu, nhớ bến bờ anh sắp đặt chân đến. Anh tự hỏi bến bờ ấy có phải nơi đây? Sông Hồng của Phương thơ bé, của Phương thời sinh viên hay của Phương hôm nay vẫn là dòng sông ấy. Dẫu thêm vào hoặc bớt đi một người con gái như Quỳnh Như, tình yêu anh dành cho sông Hồng, cho Hà Nội vẫn thế và mãi mãi là thế, vĩnh cửu như định mệnh.
Sau đó họ ngồi bệt xuống cát. Hai người chẳng nhìn rõ mặt nhau. Phương đoán giọng nói của Quỳnh Như rất giống giọng mẹ mình. Nàng kể anh nghe về tuổi thơ hồn nhiên và năm tháng trẻ trung dại dột. Âm thanh tuột trôi, bồng bềnh trong màn sương mờ đục xung quanh. Phương định ngăn nàng lại, kết thúc ngôn từ vô nghĩa. Anh phân vân không hiểu mình có thể vừa ôm nàng, vừa hôn nàng và vừa thốt lên rằng anh yêu nàng như yêu một vết thương hóa thân, anh yêu nàng như yêu Hà Nội. Rốt cuộc Phương cứ ngồi yên. Anh biết khả năng mình giới hạn nhưng khát khao mong muốn thể hiện tình cảm thì vô bờ.
?oAnh biết không cồn cát này còn gọi là bãi giữa. Nó chia sông Hồng làm hai nhánh là sông Cái và sông Con, do đó sông Hồng còn được gọi là Nhị Hà. Sau mỗi mùa nước bãi cồn luôn thay đổi hình dáng nhưng cát thì vẫn vậy, thơm tho mùi phù sa, sạch sẽ như ngọc trai và óng ánh tựa kim cương. Thuở nhỏ em hay xuống doi cát chơi một mình. Cô bé mảnh khảnh rất thích ngô nướng. Em nhớ mãi câu ca của một chàng nông dân thật thà, hiền hậu: ?oSông Hồng sao nỡ sẻ làm đôi ?" Để dở dang đây một bãi bồi?.
Chiều muộn hôm ấy bố dượng về Đông Anh xin bà nội củi đun, mẹ xếp hàng mua sắn lát. Em đang nằm sấp trên cát nghe sông hát thì bị hai cánh tay hộ pháp nhấc bổng lên đem vào giữa ruộng ngô. Em cào cấu la hét nhưng vô vọng. Con thú thỏa mãn xong lủi mất. Em chạy như ma đuổi về nhà. Cúp điện tối mịt nên chẳng ai thấy áo quần em rách bươm. Em đốt mớ giẻ kia đi, tắm táp và thay bộ quần áo vải thô. Bố mẹ gần như về cùng lúc.
- Mày làm gì mà mặt mũi như mất sổ gạo thế?
- Con không việc gì đâu - Em trả lời như máy và tự hỏi sao mình dũng cảm thế.
Cả nhà xếp bằng quanh mâm cơm dưa cà. Bố dượng chun mũi mắng:
- Con gái con lứa mười ba mười bốn mà vô ý. ****** đem nó vào trong đi. Mày bắt đầu trở thành một con đàn bà dơ bẩn rồi.
Em khóc ngất, nước mắt chảy bù cả chuyện kinh hoàng ban chiều. Mẹ dỗ dành. Mấy hôm sau mẹ thấy thiếu bộ quần áo. Tưởng em hớ hênh bị trộm khều, mẹ đè xuống quật cho năm roi. Được dịp khóc thỏa thuê dù mẹ đánh rất nhẹ.
Mười bảy tuổi em mới biết mình đã bị cướp đi sự trong trắng ngàn vàng. Em chẳng buồn lâu. Giọng đàn ông tụng ca vo ve quanh tai suốt ngày. Thằng thứ nhất là phe vé ga Hàng Cỏ. Thằng thứ hai là cậu ấm lêu lổng con ngài thứ trưởng. Thằng thứ ba mang vỏ trí thức Tây du, đi xe babetta? Thằng cuối là triệu phú, chủ cái khách sạn anh ở ngày xưa. Ánh mắt anh khác hẳn chúng. Nỗi đau tinh khiết. Nỗi buồn dịu dàng. Và cả mùi ngây thơ của cỏ dại bờ đê. Em yêu anh vì thế. Tưởng chừng chuộc lại được trắng trong với nỗi nhớ anh hằng đêm".
Quỳnh Như ngả vào lòng Phương. Nàng cuộn người đón nhận nụ hôn đầu tiên của anh. Trái tim nàng ấm nồng, phập phồng dưới áo. Nàng vít đầu Phương xuống. Hai chiếc nút bật ra. Có một cái gì đó ngọt ngào và mênh mông như tình mẹ. Tất cả đàn ông trên thế gian này đều cảm giác được tái sinh, trên khuôn ngực của người phụ nữ mình thật sự thương yêu.
Mặt trời vội lên. Họ trở vào phố giữa heo may đượm mùi ngô non.
Sinh nhật hai mươi bảy tuổi của Quỳnh Như vui hơn hội. Nàng lí lắc nói cười như cô gái mới lớn. Mười giờ tối chỉ còn hai người giữa đống quà đủ màu.
- Xà phòng thơm? Dầu gội đầu? Son phấn? Không! Cái này của con bé Hồng, anh đừng mở. Cận thị đấy - Gói cuối cùng màu đen không tên. Roạt? Khuôn mặt Quỳnh Như đanh cứng - Em chẳng muốn dấu anh.
Vài ba tấm hình lõa thể chụp lén Quỳnh Như đang ngủ. Mẩu giấy nhỏ: "Như, em đừng phản bội tôi chứ. Tôi yêu em. Tôi cần em và luôn điên dại bên tấm thân của em. Tôi đang ly dị. Em sẽ là chủ nhân khách sạn? Em đừng hòng lấy được chồng, ngoài tôi. Chẳng ********* nào dám nhìn thẳng vào thứ này".
Vết bỏng do sáp nến chảy loang trên tay Phương bấy giờ mới rát. Anh xem qua ảnh rồi đưa trả cho Quỳnh Như.
Đêm Hà Nội mùa đông buốt lạnh tự trong lòng. Phương dúi cả nắm tiền lẻ vào tay gã xe ôm. Nói mãi gã mới chịu đi cho. Gã sợ Phương lao đầu xuống sông Hồng. Điểm giữa cầu Thăng Long cách mặt nước khoảng hai lăm mét.
- Sao em biết anh ở đây?
- Em vẫy xe đuổi theo anh.
- Anh không bao giờ chết vì tình. Anh muốn khám phá dòng sông của em. Sang sông luôn là sự kiện trọng đại của đời sống. Em an tâm chưa?
- Em đã hai lần nghe dòng sông hát cùng một bài ca. Hôm ấy em cứ ngỡ linh hồn mình đã thật sự trở về với thể xác. Thì ra mỗi linh hồn chỉ có một cuộc đời. Cái phần phù du và hữu hạn của con người, cái thân thể không thể tẩy uế này là dòng sông của linh hồn em chăng?
- Vẫn biết núi đồi, thung lũng, gềnh thác và thiên hình vạn trạng bước ngoặt tạo nên dòng sông hiền hòa dưới chân ta. Anh yêu em nghĩa là anh bất chấp lũ lụt, bất chấp sóng dữ đe dọa nhấn chìm tất cả.
- Anh chưa hiểu dòng sông này có thể tắm tưới đời anh, nuôi nấng mùa vàng màu mỡ.
Gió Bấc ù ù bên tai. Những chiếc kim nhọn hoắt đang châm vào người Phương.
- Hãy về phương nam nắng ấm với anh đi em. Vứt hết. Bỏ hết. Chúng ta sẽ làm lại từ đầu, ở nơi em là người xa lạ.
- Lúc này em phải ở đây. Chẳng phải vì cha mẹ. Chẳng phải vì công việc. Em không muốn trốn chạy. Như thế em mới biết mình là ai. Em sẽ đi tìm dòng sông thánh thiện đã lạc mất trong biển đời đen bạc và sự hư hỏng của bản thân em.
- Em sẽ là nàng dâu đoan thục nhất của Sài Gòn. Như thế quá đủ rồi.
- Đám cưới chúng ta không làm lớn nhưng nên trang trọng. Anh và em sẽ cười vào mặt những kẻ tọc mạch rồi đi bộ ra bãi cát sông Hồng. Em sẽ khoác lên người màu trắng chói mắt của mây bên cửa sổ máy bay, trên đường về nhà anh.
- Anh chờ em một năm. Anh hết chịu nổi rồi. Có những ranh giới anh không thể vượt qua trong ngày một ngày hai.
Phương quay lại Sài Gòn. Anh đóng cây đinh mười lăm phân bên cạnh bản lịch để xâu những tờ lịch cũ. Năm đó không có ngày 29 tháng Hai. Được ba trăm sáu mươi bốn ngày và mười một giờ năm mươi chín phút thì Quỳnh Như đến ngồi bệt trước cánh cửa khóa trái ngôi nhà Phương thuê. Lúc ấy Phương vẫn đang dự sinh nhật bạn. Ham vui và quá chén, anh ngật ngưỡng trở về khi ngày mới đã sang với khuôn mặt và quần áo dính đầy dấu môi son. Quỳnh Như vứt vội hành lý xuống chân, say mê đón nhận sự vồ vập.
Mùi bia tươi trộn lẫn với rượu mạnh nồng nặc. Quỳnh Như xô Phương ra. Mặt mũi Phương tối xầm lại. Cái tát quá mạnh và bất ngờ. Phương ra vẻ tỉnh táo. Anh đứng yên một chỗ, lưng ưỡn thẳng, tay chắp ra đằng sau.
- Anh trưởng thành rồi Phương ạ. Mới một năm mà anh khác đi nhiều quá. Em căm thù mùi nước hoa đắt tiền của bọn vũ nữ trên cơ thể anh. Có trời mới biết trái tim anh đã đổi sang màu gì, nâu đen hay xám xịt.
- Em có quá khắt khe không?
- Anh không đứng vững trước cám dỗ tầm thường nhất, thì làm sao anh cảm nhận được vẻ đẹp của một tâm hồn khắc khoải sáng trong. Dù gì em cũng mang ơn anh. Tình yêu em dành cho anh đã cải hóa chính con người em. Em tiên liệu điều này bằng tấm vé hai chiều. Tám giờ sáng mai là chuyến hồi. Cho em trọ vài giờ. Và xin anh im lặng. Em sợ? dẫu chỉ là lời từ giã?
Cả đêm Quỳnh Như bó gối trên ghế nệm để nhìn lên trần nhà. Phương ở bên bàn viết, xoay lưng lại với nàng và hút thuốc. Mỗi mười lăm phút được điểm bởi một tiếng "tạch" nho nhỏ nhưng gẫy gọn, phát ra từ chiếc bật lửa.
Sáu giờ ba mươi Quỳnh Như ra đi, nàng thẳng thừng từ chối sự đưa tiễn. Bảy giờ Phương vào trong tắm rửa chuẩn bị ngày làm việc. Anh dầm nước hơi lâu và kỳ cọ nhiều lần. Bộ quần áo mới phẳng lì, thơm mùi vải.
Trước khi bước khỏi nhà, Phương chợt thấy vài cánh hoa Hoàng Lan rơi vãi xung quanh chỗ Quỳnh Như vừa đứng dậy. Phải chăng nàng định ướp làn hương tinh tế kia vào ngôi nhà cô quạnh của anh? Cũng có thể vui tay, nàng hái dăm ba nụ hoa từ Hà Nội bỏ vào ví tay cho thơm.
Hơn hai năm sau Phương gặp Tuyết. Đăng ký kết hôn rồi ly dị. Chẳng cần cả đám cưới. Bằng cách nào đấy sự việc cũng đến tai Quỳnh Như. Nàng gọi điện cho Phương:
- Rồi muộn phiền sẽ qua. Anh đừng suy nghĩ cực đoan anh nhé!
- Em sống ra sao?
- À Phương này, vợ chồng em định lấy tên anh đặt cho đứa con đầu lòng. Chữ Phương hợp với cả hai giới. Chắc anh không phản đối?
- ??
- Anh lúc nào cũng đáng thương hơn đáng trách Phương ạ. Con người anh không bao giờ có tình yêu bền vững cả, hay nói đúng hơn anh chỉ biết yêu chính bản thân mình. Em vẫn hy vọng tất cả những gì quanh anh, đã đèn nén và xô đẩy anh trở nên như thế, chứ đó không phải bản chất bẩm sinh của anh. Giờ đây anh cần một cuộc vượt thoát. Hãy nêu gương em và đừng tự ái.
Phương nghẹn lời. Ký ức vỡ òa mùi Hoàng Lan đằm thắm ngọt ngào. Hoa Sữa nồng nàn, xốc nổi bao nhiêu thì Hoàng Lan dịu dàng, sâu lắng bấy nhiêu. Hai nửa âm dương ấy hoà hợp tạo nên những mùa thu Hà Nội đẹp sánh Đào Nguyên. Và Phương biết, anh đã đánh mất một con người quý giá, nếu không muốn nói Quỳnh Như chính là "một nửa" duy nhất của đời anh. Từ đó trở đi, mọi cuộc kiếm tìm khác của Phương đều vô vọng, ngoại trừ giấc mơ siêu phàm về một miền cổ tích hoang hư.