Từ Kundera bàn về sự tĩnh lược

Từ Kundera bàn về sự tĩnh lược

Tôi ngày nay đang say mê và chăm chú đọc Tiểu luận về Nghệ thuật Tiểu thuyết của Milan Kundera (Egoist cho mượn). Đến phần Kundera và Salmon trò chuyện về nghệ thuật kết cấu thì tôi cảm thấy phải viết đôi điều phép tĩnh lược mà Kundera đề xướng (Tôi vốn thường thiếu kiên nhẫn như thế). Trong phần luận của Kundera về Broch, tác giả đã đề suất phép tĩnh lược như là một sự nhất thiết trong nghệ thuật tiểu thuyết nói riêng và các nghệ thuật nói chung. Những luận điểm về thuật này của Kundera mà tôi đồng tình gồm có :

Sự lan man, sự cồng kềnh làm cho tác phẩm trở nên quá tầm bao quát của con người tiếp nhận là không thể chấp nhận. Kích thước mênh mông và thừa thải đó trở thành một cạm bẫy.

Đòi hỏi của nghệ thuật tĩnh lược: Luôn luôn đi thẳng vào trung tâm của sự vật.

Kundera sau đó bày tỏ sự khâm phục và sự đồng quan điểm với nhà soạn nhạc Leos Janacek ở nguyên lý sáng tác giản lược." Thay cho những chuyển đoạn, là lối đặt kề nhau gay gắt, thay cho những biến tấu, là lối lặp đi lặp lại và luôn luôn đi đến tận cùng của sự vật. Những nốt nào nói lên một điều gì bản chất mới có quyền tồn tại." Vậy hãy thử xoay sang Beethoven xem sao, những bản giao hưởng "cồng kềnh" của ông rõ ràng là không có "tính Janacek" như Kundera mong muốn. Bản giao hưởng số 9 đầy rẫy những biến tấu, những chuyển đoạn. Những tác phẩm của Beethoven hầu hết đều rất khó nắm bắt, rất khó bao quát nhưng Beethoven không thể làm chúng "cô đặc lại" (Đúng hơn không muốn như thế).
Kundera cũng đề cập đến những chuyển đoạn dựng sẵn theo kiểu máy tính. Đấy chỉ là với máy tính thôi. Có thể tím thấy ở luận điểm này của ông một sự phiến diện không, hay là một sự cực đoan? Không thể vin vào những chuyển đoạn không có tính bất ngờ của máy tính mà có thể phủ nhận hoàn toàn thủ pháp quan trọng này trong âm nhạc được. Sự tĩnh lược cùng cực như tẩy rửa bằng acid kiểu Kundera có thể giết chết sự sống động của âm nhạc đấy. Kundera phủ nhận sự có mặt của những nốt vô nghĩa trong bản nhạc nhưng ông lại không ngừng biện luận cho những biểu hiện phi logic, phi lý của các nhân vật trong tiểu thuyết có phải là một mâu thuẫn không?

Kundera lái từ tiểu thuyết sang âm nhạc để nói về thuật tĩnh lược, nhưng tôi lại không dám lái ngược lại từ âm nhạc sang nghệ thuật tiểu thuyết.


Giong buồm lên rẽ sóng ra khơi
Một mình ta đi giữa đất trời

Em đang rất quan tâm tới Kundera. Anh có thể giới thiệu thêm nữa được không? Em thích đọc những thứ về phê bình văn học lắm.
Cảm ơn anh nhiều ạ.
A`, anh chị nào biết về Kundera thì cũng giới thiệu vào đây luôn nha. Em cảm ơn các anh các chị trước.
Em Marie
Tuổi nhỏ làm việc nhỏ, tuỳ theo sức của mình.

bác đọc rồi chưa cho em mượn tý..!
tại sao tôi lạicủ chuối thế này..!

này đừng làm tui không còn nhận ra cuốn sách của tui nữa nhá.
[Maie ơi! theo tui nghĩ thì đọc nhiều sách phê bình không tốt đâu. Chỉ tổ mình mâu thuẫn chính mình vì mấy lý thuyết của các bác ấy.

những lời ca tôi hát về em
đã cạn cùng con sóng biển khơi

Được sửa chữa bởi - Egoist vào 08/04/2002 17:45

Captain Ahab là Irish tôi đây các bác, hôm trước mở hai cửa sổ cùng lúc lại post nhầm vào cái username thứ hai. Captain Ahab chính là một ảo tưởng của Irish.
Hôm nay bỗng dưng trong box ta có một cô bé xinh xinh tí xíu, vui thật. Thế hệ già đang trở thành thiểu số nhỉ? Marie bé bỏng này, lão Egoist già nua nói đúng đấy! Khoan hẳn đọc luận nhiều, hãy đọc nhiều những thứ khác đi, khi nào già nua và cáu bẳn như bọn này rồi hãy tính. Hãy đọc thơ, như bác Răngsún ấy!


Rồi thì gió cũng sẽ cuốn đi
Tóc trên đầu và những chia ly

Hẹ hẹ, ai cần làm quen với bé Marie thì gửi mật thư cho tớ nhé.
Đời vẽ tôi tên mục đồng,
Rồi vẽ thêm con ngựa hồng,
Từ đó
lên đường
phiêu linh ...

Tôi nhìn quanh, chẳng thấy một bóng người. Và tự hỏi "Ai, tôi ư???"


Rồi thì gió cũng sẽ cuốn đi
Tóc trên đầu và những chia ly

Có bé Marie ngoan ngoãn đây các anh các chị ơi.
Em không sợ khó mí dức đầu đâu. Em thích đọc thiệt đó mừ. Em cũng đọc nhiều thơ rùi; nhưng mà hồi xưa đọc thì thấy hay, bây giờ càng ngày em càng cứ tỉnh tỉnh làm sao đó, mừ đọc không thấy hay như trước nữa. cả truyện cũ đọc lại cũng vậy đó. Em muốn đọc về Kundera và các tác giã khác nữa; và lí luận heng.
Các anh các chị ráng giúp em Marie nghen. Em cảm ơn. Em chào các anh các chị ạ.
Em Marie
Tuổi nhỏ làm việc nhỏ, tuỳ theo sức của mình.

Hừm. Em Marie hình như cũng là người quen thì phải. ). Chả biết có đúng thế không.

nghe rơi bao lá vàng
ngập giòng nước sông Seine
mưa rơi trên phím đàn
chừng nào cho tôi quên

Nghe giọng giống em Ngọc Hà quá!

Vũng nước nhỏ đọng hương biển lớn
Sa mạc gió về trong viên đá con con