Từ mới hay là...? Trong cuộc sống có rất nhiều thay đổi, ngôn ngữ cũng dần dần phát sinh thêm từ mới hay nghĩa mới của từ. Vấn đề là, làm sao biết được một từ nào đó được dùng là từ mới, là nghĩa mới, hay đơn giản chỉ là do người nói không biết dùng đúng từ. ví dụ như bây giờ chữ "chuối" rất phổ biến để thay thế cho từ "dở" hay "kém". Thế dùng từ chuối là vì dốt không biết dùng từ "dở", hay là vì đó là nghĩa mới của từ? We shall see what we shall see
Ranh giới giữa từ mới, nghĩa mới và dùng sai từ là một ranh giới rất mập mờ, không thể có một sự phân loại thật chính xác và rõ ràng. Trong thực tế, có rất nhiều từ, ngữ sinh nghĩa mới từ sự dùng sai ban đầu, về sau ai cũng dùng sai nên phải chấp nhận đó là nghĩa mới, mặc dù nếu truy tầm về nguyên nghĩa thì thấy rất buồn cười vì chúng chẳng liên quan gì đến nhau cả. Đó là trường hợp của "lang bạt kỳ hồ", của "phong phanh", của "khốn nạn" v.v... đã được giới thiệu trên diễn đàn này. Tuy vậy, ta có thể áp dụng một số tiêu chí sau đây để xem xét: Các từ mới, nghĩa mới thường được tạo thành bằng một số thủ pháp tu từ: . Hoán dụ: "tay súng", "xạ thủ" để chỉ người bắn súng; "cây vợt" để chỉ vận động viên quần vợt, cầu lông; "cây bút" để chỉ nhà văn v.v... . Ẩn dụ: "lá cờ đầu" để chỉ người, đơn vị có thành tích cao nhất; "cái đầu" để chỉ người lãnh đạo; "con ách chủ bài" để chỉ một vật có tính quan trọng chiến lược; "đại nhân" chỉ người làm quan v.v... .Tổng quát hóa: "ông xã" vốn là tiếng người vợ gọi chồng có chức xã trưởng, về sau tổng quát hóa để gọi chồng; "Hoàng đế" là tên một vị vua Trung Hoa cổ, về sau để chỉ tất cả các vị vua, thêm nữa, lúc đầu để chỉ vua nước lớn, có chư hầu, về sau cả những vua nhỏ, nhận tước phong của nước khác như Bảo Đại cũng được "gọi tâng" là Hoàng đế. .Đặc biệt hóa: "người" là để chỉ con người nhưng "Người" là để chỉ một nhân vật vĩ đại; "trẫm" vốn là danh xưng dành cho mọi người, đến đời Đường thì chỉ có vua dùng; "bác sĩ" tiếng Hán có nghĩa là một người chuyên về lĩnh vực nào đó, sang ta được đặc biệt hóa thành "y khoa bác sĩ", chỉ chuyên về y khoa. Ngoài các từ, nghĩa được xác định thuộc về các biện pháp tu từ trên, các nghĩa sinh ra do nói lóng, hay do dùng sai cũng có nhiều. "Chuối" là điển hình của hình thức nói lóng. Các từ này, nói gì thì nói, đã làm giảm tính trong sáng của tiếng Việt, bởi vì nó tự nhiên sinh ra, không có nguồn gốc nên khó cho việc phân loại vào hệ thống từ ngữ. Những từ này nếu đã được dùng rộng rãi thì được ghi nhận nghĩa mới, nếu chỉ được dùng trong một nhóm người thì được coi là lối nói lóng, không phổ biến, nếu vô lý về mặt ngữ nghĩa thì coi như dùng sai. Đáng tiếc giới sinh viên học sinh chúng ta lại là những người đang coi thường bộ môn tiếng Việt nhất, cách dùng tiếng Việt hiện nay của chúng ta đang gây mất mát vốn từ tiếng Việt, đồng thời thêm vào tiếng Việt những từ, ngữ không đầu, không đuôi, không đẹp mà cũng chẳng tuân theo quy tắc ngôn ngữ nào. Chúng ta chỉ có thể khắc phục điều này bằng cách tự mình dùng tiếng Việt hay hơn, phong phú hơn và cẩn thận hơn. Hạ Vy
Mọi người trong cuộc sống hàng ngày đôi khi dùng sai từ thì không nói làm gì, nhưng có lúc tôi thấy trên VTV cũng nói sai thì thật là quá tệ. Ví như cái từ lúc này đã bị nói sai "một cách chính thức" là từ "cứu cánh" chẳng hạn. Vậy ta nên chấp nhận nó như là một từ có nghĩa mới? Hay là vấn đề dùng các từ như "fan", "club"- cái này thì đầy rẫy trong ngay ttvnol... và những từ tiếng nước ngoài khác? We shall see what we shall see
