Từ ??onước??? trong đời sống ngôn ngữ của người Việt

Từ ?onước? trong đời sống ngôn ngữ của người Việt

Người Việt là một trong những cư dân nông nghiệp trồng lúa nước, bởi vậy trong tâm thức của mình, cư dân Việt ý thức rất rõ ràng tầm quan trọng của nước trong đời sống hàng ngày cũng như trong đời sống nông nghiệp. Do vậy, từ nước đã đi vào đời sống của ngôn ngữ tiếng Việt với những nét nghĩa rất đa dạng, từ nước cơ bản là chất lỏng nhưng trong cách sử dụng, từ nước trong tiếng Việt còn có thêm những nét nghĩa rất đặc biệt mà không phải ngôn ngữ nào cũng có được. Từ một từ nước trong cách sử dụng, người Việt còn thêm vào đó những từ khác gọi là tổ hợp những từ ghép, từ ghép thường có hai thành tố hoặc hơn hai thành tố. Loại từ ghép này thường lấy nước là yếu tố cơ bản, trong đó cấu tạo thêm một yếu tố khác, hay còn gọi là từ ghép song song. Với cách cấu tạo này đã tạo ra những nét nghĩa có tính biểu cảm cao và đi vào đời sống ca dao, dân ca bằng những cách nói rất hình ảnh như: ?oSông nước, mây nước, trời nước, non nước?. Đồng thời cũng tạo ra những từ ghép chỉ những khái niệm chính trị xã hội rất đặc thù như: ?oĐất nước, làng nước, nhà nước?. Trong kho tàng tục ngữ ca dao Việt Nam thì sự xuất hiện của từ nước chiếm tỉ lệ rất cao, tạo nên những hình ảnh hết sức bất ngờ và sinh động. Có thể chia làm hai loại thành ngữ so sánh, ví dụ như: ?oMạnh như nước? hoặc ?oĐẹp như nước hồ thu?. Và loại thành ngữ đề cập đến những bình diện khác nhau trong đời sống xã hội, đó là những lối nói điển hình của người dân Việt Nam như: ?onước sôi lửa bỏng? hoặc ?ocơm bưng nước rót?. Ngoài ra, khi đi vào trong tục ngữ, từ nước lại mang những nét nghĩa răn dạy con cháu về giá trị nhân bản nhất trong đời sống gia đình như: ?oMột giọt máu đào hơn ao nước lã? hoặc trong những lời răn dạy về hành vi thái độ ứng xử, lối sống truyền thống, ví dụ như: ?oUống nước nhớ nguồn? hoặc những câu mang đầy tính triết lý nhân bản như: ?oTức nước vỡ bờ?, ?onước chảy đá mòn? hay ?onước dâng đò cũng dâng? ?

Khi đi vào trong ca dao, từ nước cũng thể hiện mối quan hệ nhiều chiều, gợi ý tưởng về những lĩnh vực rất gần gũi với cuộc sống. Những yếu tố có liên quan đến từ nước lại gợi ý tưởng về thế giới tình cảm, về sức mạnh của tình thương trai gái như:
?oTình anh như nước dâng cao
Tình em như dải lụa đào tẩm hương?.

Hoặc cũng có thể là tình cảm ý nhị, thước đo của sự nông sâu trong tình cảm con người:
?oEm tưởng nước giếng sâu
Em nối sợi gầu dài
Ai ngờ nước giếng cạn
Em tiếc hoài sợi dây?.

Và cũng có thể là tình cảm yêu thương vô bờ bến, mà hình ảnh từ nước đã hiện lên như một đơn vị để so sánh:
?oDừng chèo muốn ngỏ tâm tình
Sông bao nhiêu nước thương mình bấy nhiêu?.

(sưu tầm)


~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*
Vì sự trong sáng của tiếng Việt thân thương => Click here



Được lissette sửa chữa / chuyển vào 23/07/2002 ngày 23:03

1 từ quan trọng nhất với 1 con người cả về vật chất lẫn tinh thần
Đất nước, và nước tự nhiên
Vâng, em thích từ nước lắm các bác ạ
thân!
Không tình yêu nào rộng lớn bằng tình yêu của người đem cuộc đời mình hiến dâng cho bạn

Thế còn trong cụm từ "đã đến nước này thì..." thì nước có nghĩa gì? (hỏi vớ vẩn 1 chút nha)

Ừ đúng, trong bài kia còn thiếu nghĩa "nước" là nước đi trong ván cờ.

Nước non nặng một lời thề
Nước đi đi mãi không về cùng non
Nhớ lời hẹn nước thề non
Nước đi chưa lại, non còn đứng trông
Non cao những ngóng cùng trông
Suối khô dòng lệ chờ mong tháng ngày
Xương mai một nắm hao gầy
Tóc mây một mái đã đầy tuyết sương
Trời Tây ngả bóng tà dương
Càng phơi vẻ ngọc, nét vàng phôi pha
Non cao tuổi vẫn chưa già
Non còn nhớ nước, nước mà quên non
Dù cho sông cạn đá mòn
Còn non, còn nước, hãy còn thề xưa
Non cao đã biết hay chưa?
Nước đi ra bể lại mưa về nguồn
Nước non hội ngộ còn luôn
Bảo cho non chớ có buồn làm chi
Nước kia dù hãy còn đi
Ngàn dâu xanh tốt non thì cứ vui
Nghìn năm giao ước kết đôi
Non non nước nước chưa nguôi lời thề
(Thề non nước - Tản Đà)