Tượng Phật, La hán trong Bảo tàng Mỹ Thuật

Tượng Phật, La hán trong Bảo tàng Mỹ Thuật

Xin trân trọng giới thiệu một số tác phẩm điêu khắc dân gian Việt nam trong Bảo tàng Mỹ Thuật.

Cái này là các Tổ kế đăng của nhà Phật mà cụ Cận nhầm thành La Hán. Các bác tìm quyển Chùa Tây Phương của Chu Quang Trứ có nói kỹ về điều này. Các tượng trong tầng một mé trái Bảo tàng chỉ là phiên bản, nhưng y như thật và cũng rất thần thái. Duy chỉ có bức tượng Phật giả đá theo phiên bản ở chùa Phật tích thì kém hơn hẳn vì giả bằng xi măng, thô xấu, ko có độ trơn bóng như nguyên bản bằng đá xanh, nếp quần áo cũng ko duyên bằng .. . (tiếc là ko có ảnh )

hé hé hé, pác đính chính quả đó hơi bị đúng đó, không phải La hán hử? em nhằm nhọt nhằm nhọt sang tròng trọt.
pác giải thích thêm về tổ Đăng kế là thế lào nuôn đi, cho anh em bit them,

Quả thực là ko rõ, phét lác cho vui thôi
Theo cách tôi nhớ được (chứ chưa phải là hiểu), thì La Hán (hay A La Hán) là chỉ 1 trình độ tu hành trong Phật giáo chứ ko phải chỉ cá nhân nào. Còn Tổ Kế Đăng thì càng nhớ láng máng, đại khái như sau:
Phật Thích Ca Mầu Ni (bác này có quá nhiều tên gọi theo các thời kỳ khác nhau và các cách phiên âm khác nhau, đây tôi nói đến Tất Lai Đạt Đa) sau khi hóa thì các Tổ đời sau lên kế vị và dùng hình tượng truyền lại ngọn đèn làm biểu tượng, vì thế các vị Tổ ấy được gọi là Tổ Kế Đăng hay Truyền Đăng (ko phải Hải Đăng). Tổ truyền được 28 đời bên Tây Thổ (Ấn Độ - bác nào xem Tây Du Ký thì thấy đây là tên đối với Đông Thổ Đại Đường) đến Bồ Đề Đạt Ma thì truyền sang Trung Hoa thêm được 6 đời nữa, cộng cả thảy là 33 đời (vì Đạt Ma là Tổ chung của 2 bên - bác này hình như còn là Tổ võ Thất Thập Nhị Huyền Công của Thiếu Lâm nữa). Sau Thiền Tông Trung Hoa vẽ lại các vị này theo cái nhìn của họ trong 1 cuốn sách mà tôi ko thể nhớ nổi tên. Cuốn này qua Việt Nam ta và được vẽ lại na ná. Đây cũng đồng thời là nguồn tư liệu để chọn lọc ra 11 vị là hình mẫu của các bức tượng ở chùa Tây Phương hiện nay mà các bác có thể xem phiên bản trong bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam - HN. Chính vì làm theo 2 cuốn sách cổ trên nên ta thấy các Tổ thường ảnh hưởng tạo hình theo cái nhìn Trung Hoa, chả có gì là Ấn cả nên ta càng dễ nhầm với bộ Thập Bát La Hán như trong Hậu Tây Du Ký DD
Khổ là tôi ko chuyên nên ko nhớ được chắc chắn, nếu có chỗ nào ko phải mong các bác đại xá cho

Các vị Tổ Phật giáo khi truyền thì gọi là truyền Y Bát, gồm tấm áo cà sa rách (Y), và cái bát khất thực (xin ăn).
Có chính xác bao nhiêu vị Tổ thì không dám khẳng định chắc chắn. Các dòng phái đều tự nhận Tổ của mình mới là Tổ chân chính truyền từ Phật Thích Ca Mâu Ni (Tất Đạt Đa Cồ Đàm).
Dòng truyền vào VN từ Trung Quốc là Thiền Tông, tôn 28 vị Tổ Thiền tông Ấn Độ từ Ca Diếp đến Bồ Đề Đạt Ma, và 5 vị tổ Thiền tông Trung Hoa, từ Huệ Khả đến Huệ Năng.
Trong chùa Tây Phương có tượng 16 vị tổ (trong số 33), đều là tổ của Ấn Độ, đứng ở gian thờ phía toà thứ 3:
Thương-na-Hòa-tu (tổ thứ 3)
Ưu-ba-cầu-đa (tổ thứ 4)
Đề-đa-ca (tổ thứ 5)
Di-già-ca (tổ thứ 6)
Bà-tu-mật (tổ thứ 7)
Phật-đà Nan-đề (tổ thứ 8)
Phù-đà-mật-đa (tổ thứ 9)
Bà-lật-Thấp-bà; còn gọi là Hiếp Tôn giả (tổ thứ 10)
A-na-Bồ-đề ; còn gọi là Mã Minh (tổ thứ 12)
Ca-tỳ-ma-la (tổ thứ 13)
Na-già-Hạt-thụ-na; còn gọi là Long Thụ Tôn giả (tổ thứ 14)
La-hầu-la-đa (tổ thứ 16)
Tăng-già Nan-đề (tổ thứ 17)
Già-gia-xá-đa (tổ thứ 18)
Cưu-ma-la-đa (tổ thứ 19)
Xà-dạ-đa (tổ thứ 20)

Ngoài ra còn tượng của Tổ thứ 1 : Ma-ha-Ca-diếp và tổ thứ 2: A-nan-đà đứng hai bên pho A-di-đà.
Tổ 28: Bồ-đề-Đạt-ma thì các chùa Thiền tông đều có thờ ở Nhà Tổ.

Vụ này như chỉ bên Tiểu thừa mới có. Bên Đại thừa có khất thực ko bác? E thấy ở HN sư sãi chả phải dòng Tiểu thừa cũng vác cái gì to lắm đi xin, hết cái này đến cái kia. Mà khi khất thực thì đi chân đất, mắt nhìn thẳng, ai cho thì bỏ vào chứ ko tự xin. Ở HN e thấy các bác ấy ko những xin chủ động lại còn gạ mình mua đủ thứ nữa. Đúng là đương đại

Ở miền Bắc thì em thấy có chùa Hàm Long là sư được ăn thịt , thích lắm
Sư bây giờ là một nghề , có lẽ là kiếm cũng được nên lắm người đi tu . Nhà mình dán xe thì câu lạc bộ bóng đá mấy lị hoa dây , nhà chùa thì dán hoa sen tượng Phật ( cái này thì em được dịp ngắm ở bên chùa Bồ Đề - đại loại là trường " trung cấp " học làm sư ). NHà chùa cũng fân biệt SH với lị Wave tàu . Có hôm đi chơi ở Bờ Hồ , thấy có anh sư fóng xe vi vu 1 mình , liền tò mò đi theo xem có phải cũng giống mình đi lượn hồ không , anh lượn đúng 2 vòng ( từ lúc em bắt gặp còn trước đấy mấy vòng nữa thì ko biết ) rồi rẽ về chùa Bà Đá . Thỉnh thoảng đi ăn cơm chay bên nhà chùa vẫn thấy sư nhai giá rau ráu .
em xem cái quyển gì gì , quên mất tiêu rồi là các vị La Hán có đến tận hơn 500 vị gì đấy

Mẹ kiếp sư áo nâu thì làm sao mà khất thực được mà chúng nó cứ thích đi lừa bịp mọi người thế không biết,hôm có mấy đứa đến nhà mình bảo là ủng hộ tiền đúc chuông,mình hỏi thử xem chùa nhà nó thờ vị thánh nào,nó trả lời là vị thánh ngày trước có công với triều đình sư nhà nó chùa có thờ thánh bao giờ đâu
Tớ thích nhất là cái tuợng Tuyết Sơn,la hán giè đấy là trạng thái kiết già trước khi Thích Ca Mâu Ni hoá phật, nó là một trạng thái biến hình như kiểu Thuỷ Thủ Mặt Trăng ý mà.

Tuyết Sơn dễ bị hiểu nhầm do ông này là 1 nửa của cặp tượng có tên dân gian Tuyết Sơn - Di Lặc. Một ông "nhịn mặc để ăn", ông kia "nhịn ăn để mặc". Nói là trạng thái trước khi thành Phật cũng đúng vì cộng thêm Phật ngồi giữa thì thành 3 trạng thái quá khứ, hiện tại và tương lai của Phật. Tuy nhiên ví dụ chùa cụ thể thì tớ ko nhớ chắc, nhờ đại ca Chitto chỉ bảo thêm cho. Về các trạng thái khác nhau của Phật, có nơi còn làm cả tượng Nhiên Đăng Cổ Phật - là Phật từ trước khi Thích Ca ra đời và chả liên quan gì tới ông này cả mà vẫn gọi là Phật. Loằng ngoằng thật các bác nhỉ.
Về vấn đề thờ Thánh thì trên lý thuyết là chỉ có trong Đền, Điện .. nhưng ở ta tín ngưỡng phổ thông hơn tôn giáo nên cứ thờ tuốt. Ngay ở lối vào chùa ở gian thờ chính thì 2 bên đã có Thổ địa và Phạm Tăng, 2 vị này kiểu như 1 vị cho Chùa thuê đất, còn vị kia làm bảo vệ trên đất ấy, đều ko phải người nhà Phật ngay từ đầu. Hay nhiều nơi thường hay thờ tượng Cửu Long Liên Hoa trên có Thích Ca lúc còn nhỏ, 2 bên có thể là Ma Ha, Ca Diếp, nhưng lại cũng có nơi là Kim Đồng - Ngọc Nữ, 2 vị này vốn cũng từ Đạo Giáo mà ra chứ ko phải từ đạo Phật, cũng có sao đâu. Chưa kể nhiều chùa còn thờ cả tượng Hậu - là những ng có công đức lớn với nhà chùa. Ng Việt m hiền hòa, cứ cái gì trong sáng tốt đẹp hay cao quý thì thờ hết mà, nhiều khi vào chùa thắp nén nhang xong còn ko biết phải vái vị nào trước vì nhiều quá