Vài nét về bộ gỗ

Vài nét về bộ gỗ

__Thử lướt qua về lịch sử tham gia dàn nhạc của bộ gỗ: ta thấy ở châu Âu hòa nhạc hình thành từ những năm đầu thế kỉ XVII (khoảng 1620)thì một số loại nhạc khí trong bộ gỗ đã xuất hiện bên cạnh bộ vĩ như Flute, Oboe, tiếp theo đó là basson. Do đó trong nhiều tác phẩm cho flute người ta đã thấy các nhà soạn nhạc cố gắng khai thác triệt để các kĩ thuật trình diễn của bộ gỗ. Nhưng với Clarinet-alto hình thức mới không còn gấp khúc nữa, clarinet hay saxo thì trước năm 1750 chưa được biết đến( Ngay cả Bach cũng không có tác phẩm nào cho các loại này)
__Về phương diện kĩ thuật tuy trong một chừng mực nào đó, có thể nói bộ gỗ đạt được những khả năng xấp xỉ bộ vĩ, nhưng vì số lượng tham gia dàn nhạc hạn chế hơn nên không thể tạo được sự đầy đặn như bộ vĩ. Sự hạn chế này là do yêu cầu về cân bằng âm lượng cho các bè.. Trong một dàn nhạc nhỏ có thể có tới 16-20 violon cho 2 bè violon, 8 alto, 3 cello, 4 contrebasses trong khi chỉ có 2 flute, 2 Oboe, 2 clarinet ... Phải chờ đến giai đoạn cổ điển với sự tham gia của Piccolo, Oboe-alto, bass-clarinet, bouble-basson... cùng với sự phát triển về qui mô cả dàn nhạc thì bộ gỗ mới có tiếng nói riêng tham gia tốt về cả giai điệu và hòa âm ( điều này thể hiện rất rõ trong các concerto cho flute của mozart )
__Tuy vậy không thể bỏ qua các điểm yếu khác của bộ gỗ là âm hưởng chung không có được tính đồng nhất âm sắc như bộ vĩ. Nhưng nhược điểm này cũng là ưu điểm mà bộ vĩ không thể đạt được : bộ vĩ giàu âm sắc hơn rất nhiều. Với sự tham gia của nhiều loại với đặc điểm riêng về âm thanh: dăm kép với tiếng Oboe, Basson có giọng nghèn nghẹn thường đượm vẻ ảm đạm, loại flute và clarinet lại tràn đầy tính thi vị, tươi sáng, mượt mà, nhẹ nhàng; loại saxo với âm sắc pha trộn giữa đồng và gỗ ... Có thể nói với với cách chơi solo bộ gỗ đã mang đến những âm sắc rất phong phú đa dạng đông đảo. Khi được phối với nhau chúng trở thành những mảng màu sáng tối tạo điểm nhấn cho tác phẩm. Một số nhà lý luận cho rằng những khí cụ thuộc bộ gỗ như những cá nhân giữ vai trò đối đáp của giàn nhạc trong khi đó bộ vĩ giữ vai trò tập thể hợp xướng.
__Mỗi nhạc khí của bộ gỗ đều có khả năng độc tấu giai điệu, đó chính là lúc khẳng định vai trò của nó trong dàn nhạc cùng với việc thể hiện rõ âm sắc riêng biệt thậm chí là phô trương âm sắc trong tầm cữ của mình.(Điều này thể hiện rõ trong các bản sonata cho Flute cua Bach chơi solo hay các bản concerto thời kỳ Baroque và của Mozart) Đó thực sự là màn trình diễn của những âm thanh thuần khiết trong sáng và rắt réo. Không chỉ có vậy khi chơi phối hợp nhiều nhạc khí cùng âm sắc cùng đi giai điệu nhược điểm vốn dĩ của bộ gỗ bị gạt sang âm thanh trở nên đầy đặn thuyết phục hiệu quả hơn mang đến cho người nghe nhiều cảm xúc tâm trạng. Phát huy ưu điểm vốn có của mình vơi âm sắc đa dạng, phong phú và biến hóa cùng với kĩ thuật diễn tấu linh hoạt uyển chuyển bộ gỗ đã khẳng định được chỗ đứng của mình trong dàn nhạc. Nói như thế không có nghĩa là bộ gỗ đã trở thành linh hồn của giàn nhạc- một vị trí độc tôn của bộ vĩ - những khuyết điểm của bộ gỗ đã phần nào hạn chế khả năng diễn xuất của nghệ sĩ : những kĩ thuật trình diễn tuy luôn uyển chuyển nhịp nhàng nhưng không có khả năng bộc phát cảm xúc mãnh liệt có lẽ vì thế ta ít gặp những tác phẩm solo cho bộ gỗ bởi nó dễ gây nhàm chán. Thử làm một phép so sánh nêu như một tác phẩm âm nhạc là một món ăn thịnh soạn thì bộ vĩ chính là nguyên liệu làm nên còn bộ gỗ giữ vai trò như những gia vị tạo điểm nhấn tăng thêm sự hấp dẫn. Phụ thuộc chặt chẽ vào giai điệu chung và lối chơi của bộ vĩ có lẽ chức năng thường gặp của bộ gỗ chính là tham gia vào những đoạn cao trào thể hiện cảm xúc mãnh liệt để bổ sung hỗ trợ cho bộ gỗ hay những đoạn tâm tình nhẹ nhàng khi tác giả chủ định sáng tạo.
(Cái này mình viết bên yeuamnhac.com copy sang đây cho mọi người cùng đọc và cho ý kiến)